Яны не ведалі  Леанід Маракоў

Яны не ведалі

Леанід Маракоў
Выдавец: ГА БелСаЭС “Чарнобыль”
Памер: 192с.
Мінск 2008
35.33 МБ
Пашанцавала, Бог злітаваўся.
Званок.
Зняў трубку.
— Слухаю.
— Вы яшчэ дома, Сяргей Канстанцінавіч? — пазнаў механічны голас сакратаркі. — А пара б ужо выехаць: а шаснаццатай нуль-нуль пачынаем. Як — што? Забыліся? У Рыгора Сцяпанавіча дзень нараджэшія! Вы мянс добра чуеце?
— Чую, чую... Дзякуй, што нагадалі, — хуценька паклаў трубку, пакуль гэтая сарока дарэшты не затлуміла галаву. — Так, на чым жа спыніўся? «На бліжэйшым жа павароце нага чырканула па асфальце. “Хутчэй бы ўсё скончылася, — думаў, дранцвеючы ад страху. — За кіламетр буду абыходзіць матацыклы. О, Госпадзі...” Пашапцавала, Бог злітаваўся».
He, Бог тут ні пры чым. Усё рашае ўдача. Разгледзім той жа выпацак з матацыклам. Удача прыходзіць да канкрэтнай асобы. Гэта значыць — спачатку трэба нарадзіцца чалавекам, а не сланом, да
прыкладу, бо сланы не ездзяць на матацыклах. Гэта і ёсць першая ўдача. Затым — дажыць да таго ўзросту, калі зможаш трымаць руль. Другая ўдача! Далей...
Далей пажадана не траціць часу на пустыя мудрыкі і падумаць, што ўручыць паважанаму шэфу і мужу маёй палюбоўіііды Рыгору Сцяпанавічу. Можа, рогі? He смсшпа. Ён гумар не ацэніць і зробідь з іх вешалку, на якую ў бліжэйшыя асеннія месяцы раз у тыдзень я буду всшаць сваю куртку. I штораз перад тым, як пацешыцца з ягонай красуняю, прыйдзецца дакараць сябе ў думках, які я паддюга і нягодпік: спакушаю жонку шэфа бсз аніякага сораму. Зрэшты, годзе займацца самавыхаваннем — збіўся з сюжэта. Што там з хлопцамі? Яшчэ катаюцца? Пара тармазіць.
— Усё, спектакль скончаны, — заявіў старэйшы брат. — Паркуемся.
«Здаецца, жывы, — абмацаў сябе малодшы. — Вось дык пракаціўся. На ўсё жыццё запомню!»
— Ну што, набраўся страху? — злез з матацыкла старэйшы.
— Ды не-е, — малодшы стараўся гаварыць спакойна, — усё нармальна. Амаль як на веласіпедзе, толькі з гары.
— На веласіпедзе, кажаій? — засумняваўся старэйшы. — А самому за руль не хочацца? Я пакажу, што трэба рабіць.
— Праўда? — не паверыў малодшы. Iўчапіўся за здагадку: «Напэўна, самому кіраваць матацыклам не так страшна, як вісець ззаду?»
— Сядай на маё месца, — пачаў старэйшы першы ўрок. — Бліжэй да руля. Па-блатному будзеш
ездзіць, як навучышся. Цяпер пакруці ручку газу, адчуй яе. Націсні на тармазы, прывыкай да педаляў...
Нешта я заваждаўся з хлопцамі. Час бсгчы на імяіііііы боса.
У кватэру на трэцім паверсе аднаго з самых прэстыжных дамоў горада ўляцсў з дзяжурнаю, ла вушэй, усмешкаю. Вшшаванне загадзя амаль слова ў слова спісаў — прыдумваць не было калі — з адное паштоўкі, прысланай мне летась:
— Дарагі (памяняў імя і імя па бацьку) Рыгор Сцяпанавіч! Дц усяго сэрца... («Так, — прызнаўся сабе, — сэрца якраз жа ў мяне і няма») віншую вас з юбілеем. У гэты радасны для вас і, безумоўна ж, усіх нас (ой, ці для ўсіх?) дзень хацелася б пажадаць вам вялікіх поспехаў у працы, моцнага здароўя (пры гэтым стандартным пажаданні ў мяне чамусьці пачаў заплятацца язык) і доўгіх гадоў жыцця! — Тут жа спытаў сябе: «3 такой жонкаю?». Г сам сабе зазначыў: «Крый Божа, тым болей з такою жонкаю!» Сабе ж дадаў: «3 гэткай непажэрнай красуняй год за тры трэба лічыць. Так што наўрад ці...»
Перакульваючы ў рот чарку, зноў успомніў пра матацыклістаў.
— Цяпер адзін зможаш пракаціцца? — глянуў старэйшы брат на малодшага пасля таго, як тры гадзіны запар трэніраваў яго на пустцы непадалёк ад дому.
— Пытаешся! — усклікнуў малодшы. — Сам жа бачыш, я ўжо о-го-го як ваджу!
— Думаеш? — недаверліва пахітаў галавою старэйшы. — Што ж, паглядзім. Пакуль — толькі да нашага дома і назад. Зразумеў?
— Зразумеў. Рукі, праўда, крыху дрыжаць, напэўна, з непрывычкі. Можа, кругоў пяць яшчэ тут зраблю, а пасля рызыкну й па вуліцы?
— Добра, трэніруйся. Галоўнае — адпрацуй да аўтаматызму пераключэнне хуткасцей. Руль трымай моцна, не торгайся. I ў павароты старайся ўваходзіць больш плаўна...
Пакуль малодшы брат даводзіў да бляску гэхігіку ваджэння, тосты ў гонар Рыгора Сцяпанавіча пайшлі па другім крузе. Да майго чарговага выступлсння было далёка, і я спусціўся (здавалася, незаўважна) у двор — падыхаць свежым паветрам. Амаль адразу ж выбегла і яна.
— He глядзі на мяне так, — кінула ледзь не крычучы. — Я ўсё прадугледзела. Сказала Грышу: пакуль, маўляў, дойдзе да гарачага, хачу спакойна пакурыць. А на лоджыі поўна гасцей...
— А я пра што...
Далей я не стаў выпрабоўваць лёс і моўчкі пачаў рухацца назад. Яна ценем кінулася за мною.
У пад’ездзе схапіла мяне за плечы, прыхінула да сцяны.
— Абдымі, — прашаптала, заплюшчваючы вочы. — Я хачу цябе.
«Вар’ятка! Убачаць жа! Далібог, убачаць! — пранеслася ў галавс. — Няўжо не разумее? У нас жа сем’і, дзсці, Пазабаўляліся, пацсшыліся і — хопіць».
— Ціха, супакойся, — узяў яе за рукі. — Дачакайся паііядзелка. Я ў абед вырвуся. Абядаю.
— Ніякіх паііядзслкаў. Ніякіх абяцанняў. Хачу цябс зараз, кожііы дзень, заўсёды, усё жыццё!
«Сапраўды з глузду з’ехала, — занерваваўся я. — Што рабіць? Як супакошь вар’ятку?»
— Абяцаю, — прыціснуў да сябе. — У гганядзелак прыеду, сядзем, усё абдумаем і...
— Ніякіх «і»! Я не веру! Я не дачакаюся! — перабіла. — Я больш не магу чакаць!
He стрываў:
— Усё! Хопіць! Пусці! — лёгенька адштурхнуў яе і ступіў да выхада. Адтуль — на вуліцу. На другім баку — стаянка таксі. Машыны ёсць! Яшчэ пару метраў — і я волыіы. Яна всрпецца да гасцей, жыццё пойдзе сваёй чарадою, і вечар скончыцца без скандалу.
Імгненна ўсвядоміўшы, што засталася адпа, яна рванулася ўслед. «Спыніце яго!» — закрычала. I гэтае «спыіііце!» апаліла мпс плечы. «Уцякаііь! Куды? Ці магчыма?» Спачатку захапіўся, пасля заблытаўся, цяпер вось магу дабегацца. От табе і сюжэт. A як там, дарэчы, мае хлопцы?
— Значыць, дамовіліся, — нагадаў старэйшы брат малодшаму, — толькі туды і назад. Калі будзеш праязджаць паўз наш дом, на вокны не глядзі — чаго добрага, у слуп урэжашся.
Малодшы сядзеў за рулём, падгазоўваў і старэйшага не слухаў. Ён паверыў у свае сілы і думаў толькі пра адно: хутчэй у бой. Паказаць старэйшаму, што можа не проста праехацца, прапаўзці чарапахай. He! Ён праляціць эфектна, як сапраўдны гоншчык.
I малодшы газануў і сарваўся з месца. Пад’язджаючы да свайго дома, яшчэ здалёк выгледзеў знаёмыя вокны. «Вунь нашы, — усміхнуўся. — Можа, там і мама стаіць? Махну рукою: салют, мама! От здзівіцца!»
Але мама не здзівілася: у яе былі іншыя клопаты. Яна выбегла на вуліцу, павяла вачыма: «Дзе ён? У таксі сядае!» Ірваііулася да перахода.
Матацыкліст, што нёсся на жоўгае вока святлафора, нават не паспрабаваў аб’ехаць яе або прытармазіць. Загледзеўся на вокііы.
Удар' Яго выкйгула з сядла. Праляцеўшы з дзесятак метраў, пакаіііўся па зямлі.
Хлопцу пашанцавала: упаў на зялёную палосу, што падзяляе вулічны рух. Жанчыну ж матацыкл кінуў на слуп светлафора. Выцяўшыся аб яго галавой, яна страціла прытомнасць.
Малодшы толькі абадраў аб зямлю твар дьг парваў адзенне. Цьмяна ўсведамляючы, што кагосьці збіў, падняўся і пасунуўся слепа да злашчаснага ітерахода. Ля светлафорнага слупа скалануўся: на асфальце ніцма ляжала жанчына. Яе галава падцякала крывёю.
Я апынуўся ў таксі за лічаныя імгненні да гэтых падзей, пічога пра іх не ведаў і вячэрішму званку не здзівіўся. Адііак тэлефанавала не яна. Яна ўжо болей ніколі не патэлефануе. I мне, думасіша, не прыйдзе ў галаву экспсрымептаваць з прыдумваннем апавяданняў. Варта толькі скласці сюжэт, як д’ябал увасабляе яго ў жыцпё.
ТРОЕ
Я стаю над безданню. Яшчэ крок — і вяртанне ў раўнавагу, у норму, у жыццё сгане немажлівым. I тады я сыду ў нікуды. Стану нікім. Памру. Знікну. Мяне не будзе. Будзе яна. Самы блізкі мне чалавек.
Let it be!1
Яна вельмі прыгожая, незвычайна прыгожая. Да асляплення, да памутнення розуму, да страты прытомнасці. Яна — мая каханая. Мая жонка. Маё першае і адзінае каханне. Мая надзея. Мой апошні прыстанак. Мой анёл. Лёс.
Так! Лёс! Трагедыя! Бездань! Смерць!
Сёння яна сышла. Я разумею, яна стамілася. Увесь час удваіх. Увесь час разам: я і яна. Хто хочаш стоміцца.
Але чаму я не стаміўся? Чаму так сумую па ёй? Таму, што кахаю? He всдаю. Проста хачу, каб япа была побач.
Але яііа — сышла. Можа, так ёй будзе лспей? Галоўнае, каб каханай было лепей. Але ж ёсць яшчэ я, той, хто кахас яе. Адцаііы ёй. Чаму яна не падумала пра мяне? Яна ж ведае, што я не магу без яе, ііе магу!
Яна ведае...
Горка і балюча.
Сказала — выскачу на хвілінку, а мінула ўжо чатыры гадзіііы. Калі б каханая папярэдзіла, што
1 Хай будзе так! (англ.)
мяне чакае расстанне даўжынёю ў вечнасць — я быў бы хоць неяк падрыхтаваны. Паспрабаваў бы яе запыіііць. Утрымаць. Я прасіў бы, маліў, угаворваў, перакопваў. У мяне быў бы шапсц...
Але яна сказала -на хвілінку.
I, як на тое, я нс паехаў на работу, застаўся дома. Бы знарок. Цяпср я всдаю: кахапая гаварыла адно, а думала другое.
Гэта — бездань!
Пачата другая пляшка гарэлкі. Алс гэта слабы лек ад рэўнасці. Рэўнасць лёгка ператварае гарэлку ў ваду. Т я раблюся безабаронным. Мяне агортвае адчай, жаданне памсрці. Я ва ўладзе Яе Вялікасці Рэўнасці. I няма мне ратунку! Няма!
Чатыры гадзіны без каханай! Як гэта пакугліва доўга, вечна, назаўжды. Я зламаўся. Згарэў. Спаралізаваны. Хворы. Небяспечны. Гатовы на ўсё!
Гэта — бездань!
I ўсё ж я веру: каханая прыйдзе! Я ёй патрэбны. На ўсялякі выпадак (раптам штосьйі здарыцца?), але — патрэбны. Абавязкова патрэбны. Інакш — нельга! Інакш...
Яна прыйшла. Тлумачыць: забавілася ў сяброўкі (дапамагала па гаспадарцы маме; забягала ў офіс да свайго дзядзькі і трапіла на гадавіііу фірмы; прагульвалася па парку — развітвалася з восенню). Яна гаворыць бссперастанку. Гаворыць так, нібы адказвае на пытанні. Навошта? Я ж іх не задаваў. Можа, пытанні задалі мае вочы? Ці яе сэрца адчула мае пакуты?
He всдаю. ..
Я сказаў, што званіў сяброўцы (заязджаў да мамы; дзядзька ўчора з’ехаў за мяжу; а пасля гадзіннай прабежкі па парку ледзь ддмыў ад гразі па-
дораныя сю чаравікі). Спакойна сказаў. Дальбог — спакойна.
Але каханай здалося, што я дапытваю яе, павышаю голас, здзекуіося, нс всру ніводнаму яс слову. I яна ўспыхнула:
— Я проста гуляла па вуліцы, хадзіла па крамах. Зайшла ў кавяршо выпіць кавы. Ну і што? Я пс рабыня, я вольны чалавек! Ці ты думаеш інакш? Можа, мне і дыхаць нельга без твайго дазволу?! Ты — варвар! Ты...