Яны не ведалі
Леанід Маракоў
Выдавец: ГА БелСаЭС “Чарнобыль”
Памер: 192с.
Мінск 2008
«Вось тады, — скончыла яна, — і заб’ю яго...» «Яе», — паправіў ён.
Як яны ўсміхаліся адно аднаму!
Апошняе слова
Ён заехаў ёй поўху: яна, не папярэдзіўшы, адлучылася на некалькі гадзін і, як ён лічыў — здрадзіла. Алс яна не здраджвала. Прынамсі, гэтым разам яна сапраўды была ў маці. Апошнім часам тая дрэнна пачувалася і папрасіла яе: «Хачу цябс ўбачыць, нешта сказаць. Баюся, што гэта будзе апошняе маё слова». На пратэсты дачкі дадала, што жартуе, але паўтарыла настойліва: «Прыйдзі, дачушка!»
«Мама казала праўду, — думала яна, — быццам у ваду глядзела: муж цябе ўдарыць, як толькі зойдзеш, а пасля папросіць прабачэння, збегае па кветкі, цукеркі, шампанскае...»
Так усё і адбылося. Але пад канец вячэры. Пасля ейных слоў: «Вось гэта мужчына’ Такі, мабыць, не стоміцца да рапку!» — ён ускіпеў рэўнасшо да тэлевізійнага гсроя і зноў замахнуўся. Алс ўдарыць не паспеў — вастрыё нажніцаў для стрыжкі рыбы ўвайшло яму пад рэбры.
Ён доўга не паміраў, а яна істэрычна смяялася.
Раптам супакоілася.
— Ледзь не забылася, — выцсрла слёзы. — Як адыходзіла ад мамы, яна й сказала: «I апошняе табе маё слова, дачушка: псрад тым як сесці вячэраць, пакладзі каля сябе што-небудзь вострае і доўгае...»
Прызнанне
3 нейкага часу яму пачало здавацца, што муж, які надга ж хваліпь сваю жонку прылюдпа (скажам, за бяседным сталом), робіць гэта не проста так, не з прычыны палкага кахання і пяшчоты да яе. Ча-
мусыіі думалася, што такі чалавек у нечым вінаваты перад сваёю палавінай, тоіць нейкі страшэнпы грэх і цялер касцца, спрабуе загладзіпь віну, адкупіцца. I толькі зараз, за святочным сталом, да яго дайшло, што тут да чаго: яны, гэтыя людзі, проста не спяпь з жонкамі...
— Тата, твая чарга маму віншаваць! — прахапіўся ён ад голасу старэйшага сына.
— Але-але, мы чакаем, Алсг Васілевіч, — падгрымалі госці. — Ваш тост.
Ён паволі падняўся з крэсла, нібы ажываючы, вяртаючыся ў святочную атмасферу, з якой, задумаўшыся, выітаў на колькі хвілін, ледзь чутна праверыў голас: «гм-гм», канчаткова ачуўся і — яго панесла:
— Скажу вам, сябры, шчыра: без маёй дарагой, ненагляднай, мудрай, каханай жонкі я ў гэтым жыцці анічога б не дамогся. Толькі дзякуючы ёй...
— Вось гэта я разумею — каханне! — перапыніла яго жончына сяброўка. — Вось гэта прызнанне.
«Але, прызнаннс, — мільганула ў ягонай галаве, — сапраўды, прызнанне...»
Несправядліваспь
Яла всдала, што свет несправядлівы, але каб да такой ступені! Т каб несправядлівасць закрапула акурат яе, усё жыццё гатовую сустрэць любыя нягоды?
He, свет не толькі несправядлівы, — свет нелагічны, непаслядоўны, бязглузды.
Яна прытрымлівалася рэжыму; жыла па распарадку: басейн, сон, масаж, прырода. He працавала,
не ператамлялася, не нараджала, шанавала сябе: да сарака — піводнай маршчьшкі. Любіла сябс.
Вельмі любіла.
1 яна, што берагла сваё здароўс як зрэпку вока, што здзьмухвала з сябе пылінкі, цяпср памірала, аля ложка стаяў ейны муж, Сівы, аблыселы. Які ніколі не асцерагаўся, недасыпаў. Усё жыцпё працаваў як вол, і таму быў вечна змэнчаны і ў пяцьдзесят — стары. Стары і стомлены.
I, стомлсны, ён падаваў ёй есці, прыўзнімаў на падушках галаву, даглядаў яе, супакойваў, здабываў па аптэках лекі, працаваў уночы, каб аддзячыць дактарам і не прыйсці да яе ў палату з пустымі рукамі. Шмат працаваў. Цягнуў і цягнуў ярэмца.
Ён кахаў яе.
Яна памерла, але так і не зразумела, што свет не проста несправядлівы — ён татальна несправядлівы. Несправядлівы і да несправядлівасці, і да кахання.
Як у Бога за пазухай
Шэсцьдзесят гадоў разам. Шэсньдзесят гадоў жыпця як у Бога за пазухай. Ёп быў інтэвдант, генсрал. Заўсёды заняты, заклапочапы, нават пасля выхаду ў адстаўку: «Не хачу, каб ты калі-небудзь зведала нястачу». А яна — пры ім: жонка, каханка, кухарка, прыслуга, сяброўка — усё раза.м.
Жыццё прамільгнула, як імгненне. Жыццё прамільгнула...
Яна выцяла яго. Моцна, наводліў. Пасля яшчэ і яшчэ. Па галаве. Біла і галасіла, У яго пайшла кроў. 3 рассечанай губы, з носа. А ён толькі бездапаможна ўсміхаўся. Паказаў вачыма на сервант. Там, у
верхняй шуфлядцы, ляжаў дамскі, інкруставаны слановай косцю лісталет. Падказка? Ён кіўнуў: давай!
Яна не вшаватая. Яна — здалася, зламалася, сарвалася: ён зноў вырваў шланг, праз які апаражняўся. Пад раніцу заснуў, павярнуўся на бок і — шланг зляцеў. Ці ж першы раз! Божа, зноў гэты смурод. Ён працінае, выварочвае, душыць...
Ён не варушыўся, астываў, а яна ўсё перакладвала пісталет з рукі ў руку, не магла прыйсці да памяці. Нарэшцс ачомалася, села ў галовах на крэсла. Апошнія некалькі месяцаў амаль не ўставала з яго: чакала, спадзеючыся на цуд. Цяпер — усё. Уздыхнула: «Дзякуй Богу, канец. Даруй, любы. Даруй і павер: цярпела, але — не вытрывала. Гэта аказалася мне не па сіле. Але ты не хвалюйся, я — хутка».
Прайшла на кухіпо, узяла падрыхтаваную загадзя капсулку, паклала ў рот. Наліла ў шклянку вады. Запіла. Вярнулася ў спальню. Легла побач з ім. Была шчаслівая: зноў разам.
Ціха заснула.
Я люблю любіць
Каханне!
Каханне — гэта найвышэйшы, дадзены нам Богам духоўны і душэўны дар. Найлепшае з набытага чалавекам на зямлі. Повязь развіцця і эвалюцыі.
Яно ап’яняе, змушас трапіць галаву — і ўзносіпь да нябёсаў. Робіць свет прыгожым. Рухае яго наперад. Скіроўвае ў будучыню,
Каханне — гэта надзея, мара і мроя, покліч
продкаў, прага дасканаласці. Усвсдамленне сэнсу жыцця. Найвышэйшае шчасце, Насалода. Самае светлае жаданне. Удача. Перамога. Удзячнасць. Слёзы і смех. Слёзы радасці. I ад душы смех.
Каханне — гэта Дабро.
Гэта — Рай.
Але ёсць пачуццё, мацнейшае за каханне, самае моцпае ў свеце пачуццё.
Рэўііасць!
Рэўнасць — гэта кара ііябссная, найбольшае зло.
Рэўнасць, як і ііітуіцыя, вышэй за розум. Але ішуіпыя дапамагае розуму, рэўнасць жа вядзе да яго страты.
Рэўнасць — гэта сатана з апраметнай, д’ябал, што пракраўся ў душу, завалодаў сэрцам, свядомасцю, плоццю.
Рэўнасць спусташае духоўна, адбірае сілы, нявечыць жыццё. лёс. У рэўнасці няма логікі. Яна адвеку алагічная: кахаеш чалавека і — лічыш яго здраднікам.
Рэўнасць — гэта атрута, змешаная з крывёю, ракавая пухліна, што спавіла і спаралізавала цела, змусіла яго гнісці. Жах памутнелага розуму, самакатаванне да бяспамяцтва.
Рэўнасць — гэта перамога рэфлексаў над інстынктамі. Але не ў саюзе з эвалюцыяй, а насуперак ёй.
Рэўнасць — гэта рэгрэс, дарога, якая вядзе ў ііікуды.
Рэўнасць — гэта Пскла.
Гэта — нянавісць! Татальная пяііавісць — няпавісць да блізкіх.
Я ненавіджу ненавідзець’
Я люблю любіць!
БОНУС
(3 ЧОРНАГА СШЫТКА)
•=
ЧУЖАЗЕМЕЦ-І
Вязепь ведаў, што нс вытрымае катаванпяў, але ведаў і іншас: у яго ёсць шапсц — хворае сэрца. Яно не стрывае, здасца, згарыць, перастане біцца раней, чым развяжацца язык.
Яго білі прафесійна і доўга. Прайшла вечнасць, перш чым з палёгкаю ўсвядоміў: удараў не ўспрымае і ў прасторы не арыентуецца. Трызнілася — вось-вось узляціць: адбітае нутро страціла сувязь з целам, і яно здавалася бязважкім. Зацеплілася надзея: «Дасць Бог, так і памру, не раскрыўшы рота».
Два мокрыя ад поту малойчыкі адвалаклі вязня ў кут камеры. Адзін плюхнуў на акрываўленую галаву вадой з вядра, прабасіў:
— Так і будзеш у маўчанку гуляць?
— Нічога, — пасля нсвялікай паўзы адказаў за вязня другі. — У Докгара спяваць пачпе. У яго і нс такія салаўямі заліваліся. Пайшлі, мы сваё зрабілі... — Алс нсчакана павярііуўся і выцяў ляжачага нагой: — От, сука!
Вязень маўчаў.
На змсну малойцам з’явіўся белы карлік. Зрэшты, не карлік — тыя складзены больш-менш прапарцыянальна, — а да смсшнага каратканогі і таму нсхлямяжы чалавечак у белым да пятаў халаце. Праўда, тым, хто всдаў карантыша Доктара, ніколі не прыйшло б у галаву, гледзячы на яго, засмяяцца: звычайна, у час стасункаў з кліентамі, весяліўся і хахміў ён. На шырокім твары Доктара нішто,
калі браць паасобку, здаецца, не адштурхоўвала: выразныя карыя вочы, прамы, амаль ідэальны нос, строгі квадратны падбародак, ярка-ружовыя, як у дзідяці, рухавыя вусны. Але ўсё гэта было неяк зрушана, псрамешчана і з гэтае прычыны твар быў нібыта сабраны і склеены з разпародных фрагментаў. Такая вось адмысловая пачварнасць.
За пачвараю ўвайшоў здаравіла ў шырокім трыко і з голым торсам — з той самай каманды разагрэўшчыкаў. Сёння яму выпала працаваць на пару з Доктарам.
«А карантыш — баязлівеф — пасміхнуўся ў душы вязень. — Адзін на адзін нават з напаўмёртвым баіцца застацца. Відаць, былі прэцэдэнты».
Здаравяк абарваў яго одум. Хапіў за лахманы, што засталіся ад адзення, ттадцягнуў да ўмураванага ў сцяну металічнага крэсла. Пасадзіў і прыціснуў рукамі-гірамі да спінкі. Хехекнуў:
— Чаму такі мокры? Ванну прыняў? — He чакаючы адказу, пахваліў: — А трымаешся малайцом, хутка ачуняў, вынослівы. Цяпср расслабся пакуль, адпачывай, набірайся сіл. Япы табс хутка спатрэбяцца...
Вязень спадзяваўся, што сэрца не дацягне да таго момаіпу, калі ён апынецца на спецкрэсле — так назваў яго, убачыўшы ўпершыню. Прыслухаўся да сябе. He, сэрца схавалася, затаілася — берагло сябе. Сэрца хацела жыць.
Здаравяк прыпнуў вязня да крэсла. Рамяні ўпіліся ў цсла, сціснулі, спаралізавалі. Гэта падзейнічала: сэрца спалохалася, сарвалося, затрапяталася.
«Малайчына! — пахваліў яго вязень. — От і пасобіш мне. Можа, да самага страшнага і не дойдзе...» I замёр, убачыўшы столік са слясарна-меды-
цынскім шструментарыем, які пацкочваў да яго карантыш.
Доктар узяў храміраваныя абцугі, якія паблісквалі пад моцнай вузкаскіраванай лямпаю, і некалькі разоў развёў і звёў іх — размінаў пальцы. Абцугі ціха парыпвалі — скрэблі па мазгах.
— Думаў, кусаюцца толькі шалёныя сабакі? Ды не, — наблізіўся да яго вясёлы чалавечак. Паказаў да бляску выбеленыя зубы. Угледзеў: вязеііь сцяўся. Пасміхнуўшыся, задоўжыў паўзу: наталяўся асалодаю. — Значыць, так. Электроніка цябе не бярэ: ты яе, не дакранаючыся, выключаеш. Хімія, пігулкі, уколы табе таксама да лямпачкі — не прымае іх твой хітры аргапізм. I хлопцы мас дарма двое сутак стараліся, спадзеючыся, што ў цябе сумленне абудзіцца. Застаецца адно — успомніць святую інквізіііыю. Яна заўсёды свайго дамагалася. А ўжо якія кліенты ў яе былі! Цярплівыя, скажу табе, кліенты, цярплівыя... А гсніі якія... Адзін Джардана Бруна чаго варты... От бачыш, і па гісторыі прайшліся... Цяпер і па табс пройдземся... Ды нс дрыжы, не торгайся! Балюча — толькі першы раз, пасля прывыкаеш. Я ж прывык...
КНІГІ ОНЛАЙН
