Яны не ведалі
Леанід Маракоў
Выдавец: ГА БелСаЭС “Чарнобыль”
Памер: 192с.
Мінск 2008
— Ты не памрэш, ты іііколі не памрэш, — ажыла япа, адганяючы прэч думкі пра самае страшнае.
— Усё будзе добра, — ківаў Уладзімір, падтрымліваючы жонку, — усё будзе добра.
Узяўся за стол, прыўстаў. Прыборы ляжалі ў шуфлядны. Выняў нож, апусціўся на калсні. У галаву зноў штосьці ўдарыла. Прытомпасць пакідала яго. Цьмяна разумеючы, што робіць, разразаў на жончыных руках вяроўкі. Нсўзабаве абмяк і заціх.
«Халаднавата. Шэра-салатавыя сцены. Жалезная спінка ложка. Палата? Так... Я ў бальншы... — зразумеў Уладзімір. — Жывы».
Пачуліся крокі. Праз імгненне адчыніліся дзверы. На парозе — двое. У форме.
— Ачунялі? — набліжаючыся, усміхнуўся адзін з іх. — Цудоўна. He хвалюйцеся, вашы жонка з сынам у гэтай жа бальніцьі. Даруйце, што турбусм, але — час, як кажуць, не чакае. Чым хутчэй вы адкажаце на нашы пытанні, тым болей застанецца шанцаў затрымаць баіідытаў.
Чамусьці ўступаць у гутарку не хацелася, і Уладзімір заплюшчыў вочы.
— Ды што ж гэта такое? — убег, абурана размахваючы рукамі, дзяжурны доктар. — Сястра па лекі выйшла, а яны тут як тут, пакой для допытаў у аддзяленні арганізавалі. Чалавека толькі-толькі з таго свету выцягнулі! Зараз жа пакіньце палату!
Ноччу Уладзіміру не спалася. Нібыта адчуўшы гэта, нячутна зайіпла медсястра. Убачыла, што Уіадзімір ляжыць з расплюшчанымі вачыма, і амаль узрадавана сказала:
— Даруйце, што турбую. Я вас пазнала: вы дыскжакей, ведзяце начную дыскатэку ў кавярні, што непадалёк ад майго дома. Я некалькі разоў была там, і мне вельмі спадабалася. Працуеце шчыра, ад душы. Музыка — толькі з пласцінак, відэа — кожны раз новае. I голас у вас аксамітавы, такі голас, які проста кліча, зараджае энергіяй. Душа быццам у неба адлятае. Я была на іншых дыскатэках — зусім не тое. Яшчэ раз даруйце за турботы, але хацела, каб ведалі.
— Дзякуй вам, цяпер буду ведаць.
— Ой, ды што вы! Гэта вам дзякуй! I яшчэ пра ацно хачу сказаць. Папярэдзіць. Старэйшы з тых, што ўварваліся днём у вашу ііалагу, віцаць, загадаў другому застацца дзяжурыць — цяпер ён спіць. Алыходзячы, старэйшы двойчы паўгарыў: «Галоўнае — даведайся, колькі грошай забралі. I яшчэ: па-
спрабуй выведаць, адкуль яны ў яго. Распытай, дзе, маўляў, узяў бабкі на фінскі скураны плашч, японскі тэлевізар з відэамагнітафонам».
«Ясна, — падумаў Уладзшір, калі сястра таксама нячутпа зачыніла за сабою дзверы. — Lx хвалюе толькі тое, што грошы не яііы забралі, а баіідыты. А якая для мяне была б розніца? Нажом не рэзалі б? Рэвальверам бы не глушылі? Дык у іх іншыя цацкі ддя гэтых жа мэтаў ёсць».
Чамусьці больш за ўсё было шкада повара, які ў кавярню прыходзіў всчарам, адпрацаваўшы змену ў заводскай сталоўцы. Ён апошні, пяты, рашыўся аддаць сабраныя за год працы грошы на новае відэаі аўдыёабсталяванне. Ён проста мроіў пра сваю ттіцэрыю.
I праз тры гады яна ў яго будзе.
Ужо бліжэй да заканчэння школы сыну Уладзіміра спадабалася гатаваць, і ён пайшоў да повара вучнем. Наташа не нарадуецца, калі яе «хлопчык пячэ для продкаў нешта смачненькае».
II
— Заб’ю! — прахрыпеў той, што прыставіў нож.
Другі, з пушкай, дадаў:
— Ляжа-аць!
Уладзімір рэзка махнуў левай, адбіў руку з нажом і, развярнуўшыся, правай адкінуў бандыта з рэвальверам да балкона. Той галавой прабіў шкло дзвярэй, і адзіп з празрыстых аскепкаў упіўся яму ў горла.
Рука з нажом на долю сскуііды затрымалася ў паветры, нібыта выбіраючы, куды ўдарыць. Гэтага Уладзіміру хапіла, каб засхаць бандыту ў жывот — нож выпаў і ўторкнуўся ў край канапы. Верхавод
толькі паспеў прахрыпець: «Сюды-ы!». Удар у галаву аглушыў яго.
Трэці скочыў на жакея ззаду і — памыліўся. Кідкі цераз плячо Уладзімір рабіў лепш за ўсіх у секцыі. Наляцеўшы на тэлевізар, бандыт псравярііуў яго, ударыўся галавой аб сцяну і заціх.
«Цяпер — на кухню!» — пранеслася ў галаве.
Ён кіііуўся да дзвярэй, але яшчэ жывы бандыт, які ўрос у балконныя дзверы, — націснуў на курок. Першы стрэл прымусіў Уладзіміра спыніцца, друті — страціць раўнавагу, трэцяга ён ужо не пачуў. Аднак і таго, хто страляў, на большае не хапіла.
Верхавод апрытомнеў, агледзеўся, узяў з падлогі рэвальвер, павярнуўся да тэлевізара і стрэліў у галаву распластанаму перад ім трэцяму. Вярнуўшыся на кухню, нагнуўся, схапіў за валасы жанчыну, што ляжала беспрытомная, прыўзняў, ткнуў ствол ёй у скронь і націснуў на курок.
У дзвярах азірнуўся;
— Наводчыку язык адрэжу.
Дзшя ў ложку не плакала, пібыта разумела, што наперадзе ў яго ўсё жыццё, змагацца за месца ў якім ён будзе адзін. 1 малы збсрагаў сілы.
Праз чвэрць стагоддзя, калі ён стаў жакеем, у адным з элітных начных клубаў кожную раніцу гучала:
ПРАГРАМУ РЫХТАВАЎ I ВЁЎ УЛАДЗТМТР МАРАКОЎ.
АПОШНІ ВАРЫЯНТ
— Тут не грэх выйсці перад сном прагуляцца, — прапанаваў сусед па купэ, паказваючы на адчыненыя ў тамбур дзверы. — Вугальку наша гаспадыіія не шкадуе.
Цягнік спыігіўся.
Нас было ў калідоры трое. У канцы яго яшчэ кешкалася правадніца. Ужо стугтіўшы ў тамбур, яна зірнула на гадзіннік і захітала галавой: «Ай-я-яй! Ай-я-яй!». Мы адразу ж накіраваліся да яе: «Можа, што здарылася?» Але правадніца, нібыта не заўважаючы нас, павярнулася да выхада, нечакана спрытна для сваёй вагі саскочыла з прыступак і пабегла ў бок станцыі.
— Нічога не здарылася, — усміхнуўся мой спадарожнік, калі прайшоў у тамбур. — Відаць, падыхаць выскачыла. Слушна будзе і нам узяць з яе прыклад.
Мясцовы вакзальчык, хоць і нагадвае размаляваны дзятвою склад-свіранчык, усё ж не будка на паўстанку — стаянка тут пятнаццапь хвіліп: буйная вайсковая частка непадалёку дыслацыруецца. Праўда, вагон у нас апошні і да станцыі сотню метраў нс даехалі, але гэта і лепш. Цягнікі рэдка парушаюць тутэйшы ляспы неруш, і ваякі ад суму нс прамінунь лішні раз дакументы праверыць, a то і чамаданы: як-ніяк, памежная зогіа.
У мяне не было ахвоты саскокваць у цемру і ветраную волкасць, нават захацелася вярнуцца
ў цёплае ўтульнае купэ, але спадарожнік зноў загаварыў, і я застаўся там, дзе стаяў: ён жа да мяне звяртаўся.
— А назва ў станцыі, — спадарожнік кіўііуў кудысьці за акно, — запамінальная — Непылаева. — I дадаў: — Відаць, у той час, калі бальшавікі гэткім імем ахрысцілі яе, тутэйшыя лясы, як цяпер, з года ў год не гарэлі. Відовішча, скажу я вам...
Нечакана захацелася пабачыць «пылаючыя» лясы, і я пагадзіўся:
— А мо й праўда варта размяцца.
Сказаў няўпэўнена: усё яшчэ былі нейкія падсвядомыя сумненні. Але спадарожнік, відаць, не звярнуў на мой сумнеў аніякай увагі, бо адразу ж ступіў у тамбур, а адтуль, завісаючы на парэнчах, хуценька спусціўся ўніз. Мне нічога не заставалася, як услед за ім саскочыць на мокры, чорны і тлусты ад масла і вугальнай смалы шчэбень.
— Можа, усё ж закурым? — страсянуў павесялелы сусед пачкам «Філіп-Морыса». — Суперлёгкія, амаль без нікапіну!
3 раскрытай блакітна-белай скрыначкі роўна на трэць вытыркнуліся дзве цыгарэты.
«Спрытнасць рук і ніякага махлярства! — міжволі адзначыў я. — Фокуснік плюс весялун. He сусед па купэ, а знаходка. Праўда, залішне прыставала. Казаў жа: тытунём не забаўляюся, дык не — закуры ды закуры. I з віном тая ж гісторыя: “Кроплю-другую, для настрою”. Тлумачыў жа: спартсмен, не п’ю. I лес, як бачу, самы звычайны, бадай, толькі пагрозліва густы і праз гэта выклікае трывогу».
Адказаў ужо амаль злуючы:
— Не-не, дзякую! Мне абсалютна ўсё роўна якія: Морыс ці Дорыс, лёгкія або цяжкія, з нікацінам
або без. Лепш раскажыце сакрэт: як у вас усё так спрытна выходзіць?
Да гэтага сусед паспеў адкрыць «вокам» бутэльку лімападу і назвапь карту, наўздагад выцягнутую мною з калоды.
Ён з ходу загаварыў са мною на «ты», што мяне крыху абурыла. Я быў выхаваны зусім па-іншаму. Зыходзячы з агульнапрынятых правілаў, трэба было б і мнс тыкаць яму, тым больш што ён выглядаў старэйшым за мяне ўсяго гадоў на дзесяць, не больш. Але тыкаць я не рашыўся. Чамусьці думалася, што гэты жартаўнік-усёвед — чалавек з іншага, незнаёмага і таму небяспечнага дая мяне свету. Ягоная актыўнасць прыгнятала і насцярожвала, я не прымаў яе, адчуваў нязвыклай і чужою. Ён нібыта кіраваўся дэвізам: ні хвіліны спакою. Я ж аддаваў перавагу ўраўнаважанасці, нават паважнасці.
— Калі кожны будзе ведаць мае сакрэты, дык якія ж гэта сакрэты? — паляпаў спадарожнік мяне па плячы. — А чалавек, скажу табе, тым і цікавы, што ў яго не на віду. У цябе, нябось, таксама штонебудзь ёсць такога кшталту?
— У мяне? — перапытаў я, паціскаючы са здзіўленнем плячамі. — He ведаю. Здасцца, ііяма...
Ён усміхнуўся, алс прамаўчаў, не стаў больш нічога выпытваць і ўдакладнянь. А мнс раптам зрабілася неяк няўтульна і трывожна. Я толькі цяпер адчуў, што халодны вецер пранізвае наскрозь, да касцей. 1 прапанаваў:
— Прабірае. Можа, вернемся?
Мы, аказваепда, не стаялі на месцы, а адышлі да другога канца вагона — у са.мы хвост цяпііка.
— Як скажаш. I праўда, не май на дварэ, — ён таксама, як і я, толькі што сцепануўся.
Павярнулі назад. Непадалёку зноў засвяціліся агні станцыі.
Нечакана спадарожнік да болю сціснуў мне руку вышэй локця:
-Ціха, не варушыся! Глядзі’ У акно, кажу, у акно глядзі! Пазнаеш? От жа дурніца. Адно слова — баба! Етуздоў малавата. Элементарі іага нс разумее: калі ў памяшканні гарыць святло, дык акно — як экран тэлевізара. Глядзі, глядзі, што вытварае!
Я быў бяссільны паварушыцца. «Кіно» паралізавала: наша суседка па купэ, студэнтка-псршакурсніца, што ехала — як яна з гонарам прызналася — пасля паспяховай здачы сесіі дадому на вакацыі, зайшла ў прыбіральню. Зняла лёгкі пуловер, павесіла яго разам з ручніком і то праваю, то леваю рукою ўціскала рычажок-кранік, набірала ў далолькі вады і... апалосквала падпахі. («Афрыка», якуто ўстроіла правадніца, давала пра сябе знаць.) Раптам замерла, паглядзела ў люстэрка, у якім адбіваліся прыўзнятыя поўныя грудзі. Дакранулася пальчыкамі з нафарбаванымі пазногцікамі да вялікіх ружовых смочкаў — быццам пераконвалася ў іх пруткасці. Пад прасторным пуловерам яе грудзі зусім не абазначаліся, а тут... Тут усё выглядала інакш! Гэткім тэнісным мячыкам бюстгальтар не патрэбны. Прыцягвалі і ясныя, вабныя вочы, і пяшчотлыя пульхныя вусны, і бездакорная кароткая стрыжка. Задурыў дык задурыў сусед мне галаву сваімі прыгаворкамі ды фокусамі. Такую красуню не заўважыў!
КНІГІ ОНЛАЙН
