Язычніцтва старажытных беларусаў
Людміла Дучыц, Ірына Клімковіч
Выдавец: Харвест
Памер: 368с.
Мінск 2014
Земляробчы каляндар: абрады і звычаі. /Уклад. А. Гурскі, А. Ліс/. Мінск: «Навука і тэхніка», 1990. — 404 с.
Кавалёва Р. Абрысы рытуальна-магічнай сферы беларускага фальклору (36. артыкулаў). Мінск: «Бестпрынт», 2005. — 184 с.
Казакова 1. Этнічныя традыціі ў духоўнай культуры беларусаў. Мінск: «Народная асвета». 1995. — 128 с.
Казакова I. Міфалагемы і магія ў беларускім абрадавым фальклоры.
Мінск: ВКП «БОФФ». 1997. 120 с.
Карабанаў А., Вінакураў В., Дучыц Л., Зайкоўскі Э., Клімковіч I.
°з<360>о
Кулыавыя і гістарычныя валуны Беларусі. Мінск: «Беларуская навука», 2011. — 236 с.
Клімковіч I. Калі адчыняюцца нябёсы (Міфалагічныя замалёўкі). Мінск: «Мастацкая літаратура», 2012. — 110 с.
Коваль У. Народныя ўяўленні, павер'і і прыкметы (Даведнік па ўсходнеславянскай міфалогіі). Гомель: /выдавецтва не паказана/, 1995. — 180с.
Крук Я. Сімволіка беларускай народнай культуры. /2-е выд./ Мінск: «Беларусь», 2003. — 350 с.
Кухаронак Т. Маскі ў каляндарнай абраднасці беларусаў. Мінск: «Ураджай», 2001. — 240 с.
Кухаронак Т. Радзінныя звычаі і абрады беларусаў (Канец XIX—XX ст.). Мінск: «Навука і тэхніка», 1993. — 124 с.
Лабачэўская В. Повязьчасоў — беларускі рушнік. Мінск: «Беларусь», 2002. 232 с.
Легенды і паданні. /Склад. М. Грынблат, А. Гурскі/. Мінск: «Навука і тэхніка», 1983. — 544 с.
Лобач У. Міф. Прастора. Чалавек: Традыцыйны культурны ландшафт беларусаў у семіятычнай перспектыве. Мінск: «Тэхналогія», 2013.504 с.
Ляўкоў Э. Маўклівыя сведкі мінуўшчыны. Мінск: «Навука і тэхніка», 1992.214 с.
Міфалогія беларусаў: Энцыклапедычны слоўнік. /Складальнікі 1. Клімковіч, В. Аўтушка/ Мінск: «Беларусь», 2011. — 608 с.
Народная медыцына: Рытуальна-магічная практыка. /Уклад. Т. Валодзіна/ Мінск: «Беларуская навука», 2007. — 776 с.
Ненадавец А. Каму пакланяліся продкі. Мінск: «Навука і тэхніка», 1996.240 с.
Ненадавец А. За смугою міфа. Мінск: «Беларуская навука», 1999. — 254 с.
Нікольскі Н. Жывёлы ў звычаях, абрадах і вераннях беларускага сялянства. Мінск, 1933,— 136 c. //AH БССР. Інстытут гісторыі імя М.Н. Пакроўскага. Працысекцыі этнаграфіі. ВыпускЗ.
Новак В. Міфалогія беларусаў (Вучэбны дапаможнік для студэнтаў). Гомель: ГДУ, 2005. 252 с.
Новак В. Беларуская міфалогія: Хрэстаматыя. Мінск: РІВШ, 2013. — 394 с.
Паэзія беларускага земляробчага календара. /Складальнік А. Ліс/. Мінск: «Ураджай», 1992. — 614 с.
Раманюк М. Беларускія народныя крыжы. Вільня: выд. Д. Раманюк, «Наша Ніва», 2000. — 224 с.
Сержпутоўскі А. Прымхі і забабоны беларусаў-палешукоў. Мінск: «Універсітэцкае», 1998. — 302 с.
Сівіцкі У. Русальная традыцыя беларусаў: міфапаэтычная сістэма, тыпалагічныя паралелі. Мінск: «Тэхналогія», 2006. — 188 с.
СысоўУ. 3 крыніц спрадвечных. Мінск: «Вышэйшая школа», 1997. — 416 с.
Сысоў У. Беларуская пахавальная абраднасць: Структура абраду, галашэнні, функцыі слова і дзеяння. Мінск: «Навука і тэхніка», 1995. 182 с.
Фадзеева В. Беларуская народная вышыўка. Мінск: «Навука і тэхніка», 1991. — 200 с.
ШамакА. Міфалогія беларусаў. Мінск: Інстытут культуры Беларусі, 2013,256 с.
Швед I. Космас і чалавек у дэндралагічным кодзе беларускага фальклора. Брэст: ББДУ імя А.С. Пушкіна, 2006. — 130 с.
Шумскі К. Традыцыйныя веды беларусаў аб раслінным, жывёльным свеце і надвор’і (XIX — пачатак XXI ст.) і іх экалагічная значнасць. Мінск, 2009. — 126 с.
На русском языке
Богдановнч А.Е. Пережнткм древнего мнросозерцанмя у белорусов (Этнографнческнй очерк). М.: «Слава», «Форт-Профн», 2009. — 160 с. /репрпнт кнпгн 1895 г./
Васнльев М.А. Язычество восточных славян накануне крешення Русн: Релнгнозно-мнфологнческое взаммодействне с нранскнм мнром. Языческая реформа князя Владнмвра. М.: «йндрнк», 1999. — 328 с.
Велецкая Н. Языческая снмволнка славянскнх арханческнх рнтуалов. М.: «Наука», 1978. — 240 с.
Волошнна Т.А., Астапов С.Н. Языческая ммфологня славян. Ростовна-Дону: «Фенмкс», 1996. — 444 с.
Гальковскнй Н.М. Борьба хрнстнанства с остаткамн язычества в Древней Русм. Москва, 2000. Том 1 (376 с.). Том 2 (318 с.). / ФакСйммльное перензданне с орнгннала: Москва — Харьков, 1913 — 1916 гг.
Гура А.В. Снмволнка жнвотных в славянской народной траднцнн. М.: «Нндрнк», 1997. — 912 с.
Гура А.В. Брак я свадьба в славянской народной культуре: семантнка н снмволнка. М.: «Ііндрнк», 2012. — 936 с.
Журавлев А.Ф. Домашннй скот в поверьях н магіін восточных славян (Этнографнческне п этнолннгвмстнческне очеркн). М.: «Мндрмк», 1994.-256 с.
Завьялова М.В. Балто-славянскмй заговорный текст: лннгвнстмческіій аналнз я модель мнра. М.: «Наука», 2006. — 564 с.
Левян М. Двоеверне н народная релмгня в нсторнм Росснн. М.: «14ндрнк», 2004. — 216 с.
Левкневская Е.Е. Славянскнй оберег: Семантнка н структура. М.: «Нндрнк», 2002. — 336 с.
Ловмянскмй X. Релнгня славян н ее упадок (VI—XII вв.). /Пер. с польск./ СПб.: «Академяческмй проект», 2003. — 512 с.
Мандзяк А.С. Боевая магня славян. Мйнск: «Харвест», 2007. — 544 с.
Манснкка В.Й. Релнгня восточных славян. М.: НМЛІ4 мм. А.М. Горького РАН, 2005. — 368 с.
Можейко З.Я. Календарно-песенная культура Белоруссня: Опыт снстемно-тнпологнческого нсследовання. Мянск: «Наука н технмка», 1985.248 с.
Ннкольскмй Н.М. Пронсхожденме н нсторня белорусской свадебной обрядностм. Ммнск: АН БССР, 1956. — 276 с.
Рогалев А.Ф. Скрытый смысл географнческнх названнй, легенд н преданнй (на матернале Беларусн). Гомель: «Барк», 2012. — 208 с.
Русанова Н. П Нстокн славянского язычества. Культовые сооруження Центральной н Восточной Европы в I тыс. до н.э. — I тыс. н.э. Черновцы: «Прут», 2002. — 172 с.
Русанова Н.П., Тммошук Б.А. Языческне святнлніца древннх славян. /2-е мзд., нсправ./ М.: «Ладога-100», 2007. — 304 с.
Рыбаков Б.А. Язычество древннх славян. М.: «Наука», 1981, — 608 с.
Рыбаков Б.А. Язычество Древней Русн. М.: «Наука», 1987. — 786 с.
Святскмй Д.О. Астрономня Древней Русн. М.: «Русская панорама», 2007. 664 с.
Славянскме древностн: Этнолннгвнстнческнй словарь. /Под ред. H.14.
Толстого/ М.: Мнстятутславяноведення PAH. Том 1 (А—Г), 1995; Том 2 (Д-К), 1999; Том 3 (К-П), 2004; Том 4 (П-С), 2009; Том 5 (С-Я), 2012.
Токарев С.А. Раннне формы релнгнн. М.: Полмтмздат, 1990. — 622 с.
Топоров В.Н. Мнфологня. Статьк для мнфологнческнх энцнклопеднй.
М.: «Языкн славянскнх культур». Том 1 (А-О), 2011. — 600 с.
Том 2 (П—Я), 2014. — 612 с.
Усачева В.В. Магня слова н действня в народной культуре славян. М.:
Ннстнтут славяноведення, 2008. — 368 с.
Фамннцын А.С. Божества древнмх славян. СПб.: «Алетейя», 1995. — 400 с. / репрннт кнмгн 1884 г./
Шапарова Н.С. Энцнклопедня славянскнх праздннков (Календарные поверья н обычан славян). М.: «АСТ», «Астрель», 2010. — 512 с.
Шарая О.М. Ценностно-норматнвная прнрода почнтання предков.
Мннск: «Тэхналогія», 2002. — 250 с.
СОДЕРЖАНМЕ
Прадмова:што такоеязычніцтва? 3
Уводзіны 7
Раздзел I СТАРАЖЫТНЫЯ ЎЯЎЛЕННІ ПРА СУСВЕТ
Глава 1. Касмічныя стыхіі: зямля, вада, паветра, агонь 9
Глава 2. Неба: сонца, месяц, зоркі 19
Глава 3. Прыродныя з’явы: вецер, дождж, засуха, вясёлка, навальніца, гром, маланка, снег. лёд, раса 26
Глава 4. Тагасвет: як уладкаваны, душа, яе шлях на той свет, наўі 36
Глава 5. Сусветнае дрэва як сімвал трох прастор:верхняй, ярэдняй і ніжняй 47
Раздзел II ПАГАНСКІЯ БОСТВЫ, МІФІЧНЫЯ ПЕРШАНАСЕЛЬНІКІI ГЕРОІ
Глава 1. Мужчынскія боствы: Бог, Светавіт, Трыглаў, Сварог, Дажбог, Пярун, Ярыла, Вялес 54
Глава 2. Жаночыя боствы: Вялікая Багіня-Маці, Мокаш, Параскева Пятніца, Лада, Лёля, Цёця, Мара 64
Глава 3. Міфічныя першанасельнікі Беларускай зямлі: Бай, волаты і валатоўны, асілкі 73
Глава 4. Свяцілішчы і святары, жрацы, вайдэлоты 82
Глава 5. Ідалы 94
Раздзел Ш
ЧАЛАВЕК АД НАРАДЖЭННЯ ДА СМЕРЦІ
Глава 1. Чалавек як мікракосм і частка прыроды 102
Глава 2. Мужчына і жанчына 113
Глава 3. Цяжарнасць і нараджэнне 120
Глава 4. Вясельныя абрады 129
Глава 5. Смерць, нябожчык, пахавальны абрад 139
Раздзел IV ВЕРАЎ ЗВЫШНАТУРАЛЬНУЮ РОДНАСЦЬ 3 ПРЫРОДАЙ
Глава 1. Сакралізаваныя жывёлы 151
Глава 2. Сакралізаваныя птушкі 165
Глава 3. Сакралізаваныя насякомыя 176
Глава 4. Культ дрэў 183
Глава 5. Культавыя расліны 195
Раздзел V ВЕРА ЎІСНАВАННЕ ДУХАЎ
Глава 1. Духі дома і гаспадарчых пабудоў 204
Глава 2. Духі лёсу, апекуны і праціўнікі сям’і 215
Глава 3. Духі прыродных абшараў 220
Глава 4. Духі хвароб 232
Глава 5. Напаўлюдзі-напаўдэманы 240
Глава 6. Чорт 250
Раздзел VI НАРОДНЫЯ ВЕРАВАННІ Ў КАЛЯНДАРНАЙ АБРАДНАСЦІ
Глава 1. Народны каляндар 256
Глава 2. Зіма 259
366
Глава 3. Вясна. Пачатак гаспадарчага года 268
Глава 4. Лета 281
Глава 5. Восень і збор ураджаю 289
Глава 6. Маладзік 300
Раздзел VII
МАГІЧНЫЯ ПРАКТЫКІ
Глава 1. Абярэгі 305
Глава 2. Ахвярапрынашэнні 313
Глава 3. Абрады ахоўнай магіі 320
Глава 4. Рэліктавыя абрады і звычаі 330
Пасляслоўе 341
Беларускі язычніцкі пантэон 346
Слоўнік 350
Літаратура для паглыбленага вывучэння тэмы язычніцтва 360
Навукова-папулярнае выданне
ДУЧЫЦ Людміла, КЛІМКОВІЧ Ірына ЯЗЫЧНІЦТВА СТАРАЖЫТНЫХ БЕЛАРУСАЎ
Падпісана да друку 04.08.2014. Фармат бОхОО'/іб.
Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 23,0.
Ул.-выд. арк. 15,2. Тыраж 1500 асобнікаў. Заказ 2298.
ТАА «Харвест». Пасведчанне аб ДРВВРДВ № 1/17 ад 16.08.2013. Вул. Кульман, д. 1, корп. 3, пав. 4, к. 42, 220013, г. Мінск, Рэспубліка Беларусь. E-mail рэдакцыі: harvest@anitex.by
Рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства «Выдавецтва «Беларускі Дом друку».
Пасведчанне аб ДРВВРДВ № 2/102 ад 01.04.2014.
Пр. Незалежнасці, 79, 220013, г. Мінск, Рэспубліка Беларусь.
3 часоў сівой старажытнасці на землях Беларусі панавала язычніцтва. Пасля X стагоддзя хрысціянства паступова яго выцесняла. Але перамагчы да канца не здолела. I сёння значная частка беларусаў пакланяецца святым камяням, дрэвам, крыніцам, верыць у здольнасці знахараў, вешчуноў і чараўнікоў, у моц абыдзённікаў і амулетаў, ужывае варажбу, замовы і праклёны, святкуе язычніцкія па сутнасці Дзяды і Радуніцу, Купалле і Каляды, Гуканне вясны, Ваджэнне куста, Пахаванне стралы.
Аўтары паказваюць язычніцтва нашых продкаў як сістэму міфалагічных уяўл енняў аб сусвеце, рознастайных магічных рытуалаў і дзеянняў.
КНІГІ ОНЛАЙН
