КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Вось тут і кажы, што не выпадак. За малою драбніцаю чалавек ня трапіў у вышэйшыя члены. 7лютага. Сяньня зьявіўся на нашую вуліцу нейкі паўнамоцны чын, каб зьбіраць складку на дапамогу. -— Ёсьць, — казаў, — такое таварыства сабедапамогі, якое ня мае сродкаў, а тым часам у горадзе шмат нэндзы, дык трэба ж і ёй трохі дапамагчы. Добра. Галечы ў горадзе хапае, бо шмат хто ў пераходны час бадзяўся немаведама дзе й не парупіўся сам сабе дапамагчы. Трэба ж людзям паспагадаць. Таму мы ня надта й спрачаліся: скінулі — хто рублёўку, хто дзьве, а хто й жменю круп. Толькі як дайшла чарга да Сымона, той упёрся як вол: — Ня дам ні фэніка й годзе. Калі я ў сваёй хаце дам жабраку бульбіну, дык ведаю, што ён яе сам зьесьць. А тут я не гварантаваны. — Як гэта? — А так’ Можа, вы мой фэнік прап’яцё? Паўнамоцны член надта абурыўся на гэтыя словы і пачаў ужо гразіць, але Сымона нялёгка зьбіць з капылоў: — Вы, — кажа, — даражэнькі, у бутэльку ня лезьце, бо я тыя складкі добра ведаю — у мяне такі ж выпадак быў. А вось паслухайце. У трыццатым годзе, калі із скваркаю было вельмі туга, мы аднаго разу склаліся ўпяцёх аж на дзьве тысячы й скіравалі Юрчанку Аўхіма ў Смалявічы. Купі, кажам, сала або кабана (там было таньней), пасьля падзелім складанае. Добра. Паехаў Юрчанка, а мы чакаем і аблізваемся. Чакаем дзень, два чакаем, тыдзень — няма пасланца. Рушылі да яго ў хату. I што ж мы бачым? Ляжыць ён, гад, што брук, ды песьні сьпявае. Дзе, пытаемся, складанае, а ён рагоча: «За граніцу, — кажа, — адправіў вашае сала, на золата абмяняў». I зноў рагоча, і сьпявае: «Ах, этн чёрныя глаза». Ну, пастаялі мы, паглядзелі, плюнулі ды й пайшлі. Што ўжо тут возьмеш? Дык вось вам, даражэнькі, і складанае. Мы грошы давалі, а ён прапіў, зжэр і песьні сьпявае. Дык што вы на гэта скажаце? Паўнамоцны член нічога не адказаў, толькі рукой махнуў. Так Сымон і ня даў складкі. — Мне, — казаў, — гэтай капейкі не шкада, але дзе йдзець аб супольным або таварыстве, там мяне быццам сярпом па... шыі. He магу трываць. 8лютага. Сусьветнае палітычнае расклінаваньне дапяла нарэшце й да нас. Дзюрка й Мікіта (швагры) на глебе гэтага расклінаваньня такую разьвялі дыскусію, што давялося іх разьнімаць. Зьмяніўшы кепку на капялюш, Апанас зьмяніў і свае палітычныя перакананьні. I цяпер кажа ўсё наадварот таму, што казаў раней. Ходзіць па хатах ды выхваляецца: — Гэта было ня так, а тое было ня гэтак. А вы дваццаць год мадзелі ў цемры. Мы гэта пераробім, а тое зьнішчым. Мы вас навучым, бо новая палітыка — гэта вам ня жарты. I трэба змагацца. Мікіта нарэшце ня вытрымаў: — Ты мне пра палітыку ня боўтай, бо я гэтага ня ведаю. Дый табе яна патрэбна, як покрыўка ад гультайства. Ты мне адно скажы: чаго ты мяне, пень яловы, навучыць можаш? Ці не навучыш ты мяне, як хутчэй дамавіны габляваць? А мо’ ты маю жонку навучыш, як голыя крупы зварыць, каб яны былі зь мясным адварам? Эх ты, малпа абскубаная! Пень пад капелюхом! He здаваўся й Апанас: — А ты, — кажа, — бутэлька піўная! Ты цёмны й некультурны тыпус! — Што? —узарваўся Мікіта, — я тыпус? Ды я табе, сукін ты сын, за такія словы... I бац па капелюшы. Капялюх пакаціўся, а яны ў загрудкі. Ледзь расьцягнулі. Цяпер, калі сустрэнуцца, дык інакш не вітаюцца, як толькі «Здароў, малпа!» ды «Вітаньне бутэльцы». А былі дружнымі шваграмі. Сымон, гэты злосьнік усялякае палітыкі, цяпер ходзіць із задавальненьнем: — Ну, што? He казаў я пра гэтае ашуканства? Бачыце, што яна робіць: кліны забіваюць з бакоў, а яны шчэпяць зьнізу. Так яна, гэтая палітыка, скрозь. 10 лютага. Калі падумаць, колькі людзей пакалечыла сябе за так званыя палітычныя перакананьні, дык ажна страх бярэ. Іншы мяняў іх за гэтыя дваццаць пяць гадоў па дзесяць разоў і не заўсёды без аварыі. Быў у мяне да сямнаццатага году добры знаёмы, Кручкоў Сяргей. Ен меў пасад прысяжнага даверанага, перакананьні сацыялістага дэмакрата й зарабляў добрыя грошы. У сямнаццатым годзе ён хадзіў па вуліцах пад сьцягам, сьпяваў песьні, а пасьля неяк раптам так высока сігануў, што я страціў яго з вачэй. А сяньня — вось навіна: гляджу на Сураскім рынку, а ён сядзіць пад яткаю, сьпераду расставіў розныя статуйкі, шмацьцё расклаў і наагул розныя дарэвалюцыйныя дрындушкі. Прадае. Схуднеў, аброс — зусім сапсеў. — А даражэнькі, — кажу, — колькі год ня бачыліся! Ну, як жыцьцё? Зірнуў ён на мяне з-пад ілба і пытае: — А хіба гэтае, што мы сяньня робім, можна назваць жыцьцём? — Ну, ведама, — кажу, — цяжка. Але ж вайна. Чаго добрага хацець? — А я цяпер, — кажа, — нічога не хачу: ні вайны, ні рэвалюцыі. Хачу, каб ізноў быў Мікалай! — Але ж даруйце. Вы ж самі ў сямнаццатым годзе крычэлі: «Далоў крывавага Мікалая! Далоў вампіра!» I шчэ, памятаю, песьню сьпявалі «Адракнёмся ад старага міру». — Ну, што ж? Сьпяваў, бо дурны быў. I ўсе былі дурні. Бо каб не сьпявалі, дык гэтага не было б. Спусьцілі сабаку з лан- цуга, а сабака, ведама, сабака: кідаецца на ўсіх, а таго ня ведае, што калі гаспадар не пакорміць, дык здохне. Вось табе й на! To крычэў «Далоў Мікалая!», а цяпер кажа «Давай Мікалая». Знацца, і сапраўды быў дурань, калі сыіяваў «Адракнёмся», бо тым часам яшчэ й сяньня прадае рэчы, якія набыў прьі гэным «крывасмоку»... Ідучы з рынку, я думаў, колькі ж мусіў гэты чалавек за свае паўвека перапэцкаць і зьмяніць гэтых палітычных кашулек, каб дайсьці ад сацыялістага дэмакрата да чарнасотніка? I колькі ён перасьпяваў песьняў? I на колькі матываў? I што яму гэта каштавала здароўя? Тут я зноў згадзіўся з Сымонам, што лепш не вызнаваць ніякае палітыкі, чымся мець ад яе адну згрызоту. 12 лютага. Прафэсар хэмік Адбітоўскі перакінуўся на мылавара. Ён неяк ужо даўна жаліўся Вадзянецкаму, што ягоны цяперашні інжынерскі пасад не задавальняе ўсіх натрэбаў. — Мушу, ■— казаў, — мець дадатковьі прыбытак. Навуковыя веды ў мяне ёсьць, а таксама й каўстычнай соды дастаў. Праўда, не зважаючы на свае навуковыя веды, ён дзьве першыя зваркі сапсуў: нечага не дадаў, а нечага перадаў. Каб на іншага, дык бы ўжо кінуў гэтую брудную справу, але Адбітоўскі — чалавек упорысты. — Ды хіба ж я, — кажа, — трасца яго матары, не звару гэтае гюшасьці? Які ж я тады хэмік-прафэсар? Дыплём, — кажа, — парву, калі не звару! I напэўна парваў бы. Але на ягонае шчасьце й на шчасьце ўсяго закарэлага грамадзянства, трэцяя зварка ўдалася адмыслова. — Такое мыла, — хваліўся Адбітоўскі, — што само без вады мыліць. «Тэжэ» — невыразны колер. Адно, што не спрыяе разгарнуцца як сьлед Адбітоўскага прадпрыемству — гэта брак сыравіны. Сабак пастралялі, катоў лавіць цяжка, а пошасьці цяпер ніхто іншай не выкідае. — Дармо, — кажа Сымон, — Адбітоўскі не Заблоцкі, гэты на мыле заробіць, бо ён вучоны, а вучоныя, трэба сказаць, усе ўпорыстыя. Быў у нас калісь пры акадэміі таксама вучоны. Дык што б вы думалі? Г эты Камель (яго Камялём звалі) хацеў зрабіць нейкае кола, каб само круцілася. I як мы пазьней даведаліся, дык ён ажна пяць гадоў употайкі ад усіх майстраваў гэнае кола. Апошнюю капейчыну заганяў у гэныя сьпіцы. Во да чаго быў упорысты! Ня ведаю, ці закруцілася ў яго нарэшце гэнае кола, ці не, бо ён нечакана недзе зьнік разам із сваім колам. Адно перакананы, што калі ён яшчэ жывы, дык і цяпер майструе, бо ўпорыстасьць у вучонага, што нораў у майго каня — нічым не пераставіш. Або лоб паб’е, або свайго дапне. 14лютага. Юзік Загржэмбіцкі працерабіў шлях у Заходнюю. На першы раз сам ехаць пабаяўся — скіраваў жонку. Тая, набраўшы ў кошык рознае драбніцы, прывезла адтуль воз дабрыні. — Там, — казала, — усякага дабра ў гаспадароў больш, як у нас на складах. Яно й зразумела: гэныя людзі яшчэ не паспыталі калгаснага хлеба, а таму й свой маюць. Юзік наладаваў повен воз тавару й спадзяецца прывезьці вялікі воз дабра. — Я, — хваліўся, — не люблю драбніцаю займацца. Мне адразу або пан, або прапаў. Такі чалавек, калі не памрэ, свайго дапне, бо кіпцюры мае надта войстрыя. 17 лютага. I жыць цяжка, і памерці нялёгка. Учора ў садзе культуры й адпачынку знайшлі нежывую бабульку. Ну, ведама, пацікавіліся, чыя гэта бабулька і як яна там апынулася. Намацалі й сваячкоў. Якое такое здарэньне з бабулькай, пытаюць. Ну, прыціснулі трохі — яны й сазналіся. — А ніякага, — кажуць, — здарэньня. Звычайна. Памерла бабулька, а мы яе пахавалі. — Дык хіба ж так хаваюць? Хто вас такога навучыў? — А мы ўсё чын-чынам, — кажуць, — і дамавіну зрабілі, і хаўтуры справілі. А што дол прамёрз на два мэтры, дык мы тут не вінаватыя, бо паставілі мы ў садзе дачасу, пакуль не адтае дол. Можа, яно так і было. Можа б, яны й пахавалі бабку, але тым часам іншыя спажыўцы нагледзелі, што дамавіна стаіць без ужытку, бо на паверхні зямлі. Ну й выкарысталі яе для свайго пацыента, а бабку вытрасьлі на сьнег. Гэтае здарэньне нарабіла шмат гутарак на нашай вуліцы. I ніхто тых сваякоў не пахваліў. Толькі Наязноў спрабаваў даводзіць, што навуцы ведамыя такія спосабы паховінаў і што бываюць яшчэ й горпіыя, але Сымон перапыніў ягоную лекцыю ў самым пачатку: — Вы, даражэнькі, із сваёй навукай жывеце, як хочаце, хоць на галаве хадзеце. Бо жыць можна ўсяк, але памерці мне, браток, дайце па-чалавечаму, бо гэта ў жыцьці здараепца толькі адзін раз. 19 лютага. Учора нечакана трапіў на пажагнальную гарбатку. Арыентацкі паспрыяў. Што такое пажагнальная гарбатка, я даведаўся пазьней. Шчыра кажучы, ніякай гарбаты не было: быў разьведзены сьпірытус і закусь. Але сэнс ня ў гэтым, сэнс у самай існасьці справы. А існасьць была ў тым, што праводзілі адну надта слынную асобу на яшчэ няведамы пасад. Пацеха! Чаго толькі я не наслухаўся. Выступалі блізу ўсе, і кажны хваліў слынную асобу. I чаго толькі не плялі! Здавалася, што гэная слынная асоба ўвабрала ў сваё, дарэчы сказаць, досыць сьціплае тулава ўсе чалавечыя годнасьці. Арыентацкі прамаўляў, што такіх людзей, як гэная асоба, рэдка зямля носіць. Авечка Ахрэм — той жывымі сьлязьмі цадзіў у кілішак — ня мог паўстрымацца ад разьвітальнага жалю. Шчыры выступаў ажна тры разы. Праўда, ягоныя прамовы не зусім былі шчырымі, бо ён, хоць і хваліў, але разы два калупнуў-такі гэтую асобу й досыць балюча. Тая ажна заёрзала. Калі не лічыць гэтага выпадку ды яшчэ прамовы аднаго здаравеннага дзецюка з чырвоным тварам, дык усё было надта прыстойна. Быў ужо й я разагнаўся на прамову, але тут неяк усе загаварылі разам, ня слухаючы адзін аднаго. Колькі я ня бразгаў відэльцам па кілішку, голасу не атрымаў.