Кантакты
Сіла прыцягнення Бацькаўшчыны
Лявон Юрэвіч, Наталля Гардзіенка
Выдавец: Кнігазбор
Памер: 280с.
Мінск 2016
256 Маецца на ўвазе «Facts on Byelorussia» — выдаваны і рассыланы Янкам Запруднікам бюлетэнь, 10 нумароў якога былі апублікаваныя ў 1972-1974 гг
Кнігі гэтыя важныя тым, штоў іх многа фактаў поступу русыфікацыіў Беларусі. КаліВы іхнямаеце, дык я магу зрабіць фатакопіі адпаведных разьдзелаў
3 пашанаю да Вас,
a. А. Надсон.
П. С. У «Голасерадзімы» № 5 (люты 1973) знаходзіцца артыкулА. Корйіунава1^«Знойдзена “Пасхапія”». Параўнайцеяго з маім артыкулам «Кшга Скарыны ў Капэнгагене » ў «Божым шляхам»№5, 1971.
A. Н.
14 лютага 1973. Паважаны Спадар Запруднік,
Учора я Вам выслаў фатакопію артыкула Коршунава «Знойдзена “Пасхалія”. Як можаце самі пераканацца, гэта ў асноўным пераробка майго артыкула «Кніга Скарыны ў Капэнгагене» (гл. «Божым шляхам» № 5, 1971). Думаю, што Коршунаў зрабіў так не таму, што ня мог сам напісаць добрага артыкула, але каб ускосна паказаць нам, што яны нашыя выданьні атрымліваюць і зь іх карыстаюць. Гэта нам добра ведаць, але хіба згодзіцеся са мною, што пісаць пра гэта ня трэба, каб не пашкодзіць нашым вучоным, якія робяць карысную працу ў г^яжкіх абставінах. Нсім трэба г{ешыцца, што лііж імі і намі навязваецца кантакт, хоць вельмі слабы й пасрэдны.
Ваш a. А. Надсон.
15 красавіка 1975. Дарагі Янка,
Вельмі дзякую за ліст, артыкул і фатакопію кшгі пра татараў. Артыкул вельмі добры й будзе надрукаваны ў сёлетнім
Аляксандр Коршунаў (1924-1991), літарагуразнаўца, кандыдат філалагічных навук. Працаваў у Інстытуце літаратуры АН БССР
нумары «Журналу»25*. Між іншым, Міхалюк1^ выслаў Табе лятунскай поштай адзін экзэмпляр «Журналу» за 1974 г. Ці Ты яго атрымаў?
Мы толькі што атрымалі кнігу Царанкова «Францыск Скарына і яго час»260. Фактычна гэта ня кніжка, а брашура (64 стар.). напісана яна папулярна, z аўтар не заўсёды ведае, пра што гаворыць. Між' іншым, у брашуры знаходзяцца рэвэляцыйныя весткі адноснаўстанаўленьня даты выхаду «Малой падарожнай кніжкі». Пасылаю асобнай поштай фатакопіі адпаведных старонак, а таксама іншыяматар ’ячы, якіямаюць дачыненьне да гэтай справы, падчыркнуўшы і панумараваўшы адпаведныя параграфы. Вось паясьненьні да паасобных пунктаў:
1 . «Пасхалія» зьяўляецца ня першай, як цьвердзіць Царанкоў, а апошняй часткай «Малой падарожнай кніжкі», і да нядаўняга часу яна была няведамай дасыіедчыкам.
2 . Коршунаву «ўдалося напасьці на сьлед» Капэнгагенскага экзэмпчяра «Малой падарожнай кніжкі» ў маім артыкуле ў «Бож ым ййіяхам», які, дарэчы (хай гэта будземіж йамі) яяму асабіста выслаў. Калі прачытаеш уважна артыкул Коршунава, дык убачыш, што ён зьяўляецца парсіфразай майго. Між іншым, ён сам кажа, што вестка пра Капэнгагенскі экзэмпляр паявілася «ў замежным друку».
3 . Аргуманты адносна даты выхаду «Малой падарожнай кніжкі» Коршунаў таксама узяў з майго артыкулу.
Я разумею, што Царанкову, як і раней Коршунаву, не выпадала ўспамінаць маё прозьвішча ці «Божым шляхам» (хоць у Ленінградзе адносна гэтага ня маюць ніякіх цяжкасьцяў). Але ці трэба было перакручваць факты? Зрэшты, магчыма
258 Відаць, маецца на ўвазе артыкул: Zaprudmk J. Byelorussia’s Representation in the Second State Duma (Feb. 20 — June 2, 1907) II Journal of Byelorussian Studies. Vol. III. No. 3. London, 1975. P. 229-243.
259 Янка Міхалюк займаўся дасылкаю часопіса «The Journal of Byelorussian Studies».
260 Царанкоў, Леашд. Францыск Скарына і яго час. Мінск: БДУ, 1975, —63 с.
тут спроба паказаць знаходку Капэнгагенскага экзэмпляра як дасягненьне «перадавой» савецкай навукі. Думаю, што варта пра гэта нешта напісаць, бо гэта яшчэ адзін доказ таго, як асьцярожна трэба карыстацца творамі савецкіх вучоных, бо ніколі ня ведаеш, насколькі праўдзівым ёсьць тое, што яны пішуць. Мне самому пісаць не выпадае, бо могуць мне зрабіць закід, што я асабіста зацікаўлены.
У нас тут нічога асаблівага. Працы шмат, пераважна ад.йіністрацыйнай. У вялікодным тыдні быў на гадавой канфэрэнцыі Брытанскай асацыяцыі славістаўД Магчымасьці для беларускай навуковай дзейнасьці тут вялікія, аче, на жапь, нямалюдзей. Тое-сёе, аднак, удасца зрабіць у гэтым годзе, і на некаторых спэцыяльных канфэрэнцыях, якія адбудуцца сёлета ўвосень, будуць даклады на беларускія тэмы.
Як, чапэўнсі, ведаеш, летам будзе ў Вас Уладыка Чэслаў. Ён Bau раскажа крыху больш пра нашыя новасьці.
Прывітаньчі ўсім знаёмым,
Твой а. Алесь Надсон.
24 студзеня 1975.
Дарагі Янка,
Апошнія два тыдні я быў вельмі заняты, бо ў часе маёй адсутнасьці тут назьбіралася шмат розных спраў. Наканец цяпермаю крыху вольнага часу, каб напісаць пару слоў.
Мне было вельмі прыемна спаткацца з Табою пасьля столькіх гадоў. Я рады таксама, што мне ўдапося пазнаёміцца крыху з вашым жыцьцём і працаю. Наогул мае ўражаньні з падарожжа паАйэрыцы вельмі добрыя. Мяне асабліва цешыць тое, што, чягледзячы на цяжкасьці, беларускае жыцьцёў Вас разьвіваецца памысна. Гэта асабліва адчуваецца ў Нью Ёрку. УВас ёсьць даволі йсйат моладзі, якая гаворыць па-беларуску, і гэта варожыць добра на будучыню. 3 другога боку .йаеце даволі вялікую групу інтэлігэнцыі (Ты, Кіпель, cn-ры Адайовіч,
261 Маецца на ўвазе British University Association of Slavists, якая дзейнічалаў Вялікабрытаніі ў 1950—1980-я гг
Тумаш262 і інш.), якая працуе навукова. У нас, на вялікі жаль, гэтага не хапае.
Я вельмі ўдзячны Табе за сяброўскую дапамогуў часе майго побытуў Нью Ёрку, ня кажучы ўжо пра выдатныя абеды з «гарачыліі сабакамі »263, якія мы мелі ў Тваёй канцылярыі. Спадзяюся адзін дзень адудзячыцца Табе, калі прыедзеш да нас у Лёндан.
Я цяпер даволі заняты: маю даклады па-ангельску 13 і 22 лютага і рыхтую да друку артыкул аб беларускіх букварах.
Ня думаю, што мне хутка ўдасца прыехагіь зноў да Вас. Затое Ўладыка Чэслаў павінен быг/ьу Чыкагаўканцытравеня абоў пачатку чэрвеня. Думаю, што па дарозе назад ён заедзе да Вас у Нью Ёрк.
Перадай мае прывітаньні Тваёй жонцы, а таксамаўсім маім старым і новым знаёмым.
Пакуль што аставайся з Богам.
Твоіі а. Аляксандар Надсон.
12 кастрычніка 1978. Дарагі Янка!
Дзякую за ліст. Адносна маіх гутарак у Загрэбе з Навуменкам2м, дык мы сапраўды гаварылі пра выданьні твораў Купалы і іншых беларускіх пісьменьнікаў (Гарун265, Бядуля266), і я даведаўся ад яго шмат цікавага. Паколькі, аднак, гэтыя гутаркі насілі прыватны (хоць і не сакрэтны) характар, дык пу&іікаваць іх зміесту «Беларусе» ніяк нельга. Такая публікацыя паставіла-б Навуменку ў цяжкое й непрыемнае становішча,
2,2 Вітаўт Тумаш (1910-1998), грамадскі дзеяч, медык, навуковец (скарыназнаўца). Старшыня БІНіМаў 1953-1982 гг,
263 Жартаўлівы даслоўны пераклад назову папулярнай амерыканскай сасіскі hot dog. Слова dog мае шмат розных значэнняў.
264 Іван Навуменка (1925—2006), пісьменнік і літаратуразнаўца.
У 1973-1982 гт. — дырэктар Інстытута літаратуры АН БССР
265 Алесь Гарун (сапр. Аляксандр Прушынскі, 1887-1920), пазт, празаік, публіцыст, дзеяч беларускага Адраджэння пачатку XX ст.
266 Змітрок Бядуля (сапр. Самуіл Плаўнік, 1886-1941), паэт, празаік, мовазнаўца.
а мне зачыніла-б назаўсёды дарогу да далейшых кантактаў. Дзеля гэтага вельмі прашу ў гэтай справе нічога не пісаць у «Беларусе».
Прабач, што немагу задаволіць Тваёй просьбы, але, думаю, што зразумееш мае прычыны. Я заўсёды гатовы прыватна падзяліцца маімі ўражаньнямі з Загрэбу, але гэта павінна быць толькі для нашай інфармацыі.
Угэтым годзе мінае 50 год ад выхаду першай кніжкі а. Язэпа Гэрмановічс?61 — «Вінцука Адважнага» — якая называлася «ЯкКазюк сабраўся да споведзі»2№. Мы тут вырашылі скромна адзначыць гэты ягоны пісьменьніцкі юбілейу нядзелю 5 лістапада. Ці беларусы з Нью Ёрку (магчыма, БАЗА ці Інстытут) не захацелі далучыцца да гэтага сьвяткаваньня й прыслаць свае прывітаньні?
Спадзяюся, што выўжо атрымалі апошні нумар «Журналу беларускіх студыяў», які выйшаў якіх два тыдні таму назад.
«Беларуская замежная пошта»269 — думка Пікарды210. Ёнжа дырэктарптты й паштальён.
Прывітаньні ўсім знаёмым.
Твой, а Алесь Надсон.
267 Язэп Германовіч (1890—1978), рэліпйны дзеяч, святар, пісьменнік, педагог. У 1930-1940-я гг. працаваў у Харбіне. У 1948 г. быў выдадзены кітайскімі ўладамі СССР, дзе асуджаны да 25 гадоў лагераў. У 1955 г. вызвалены. Праз Польшчу і Рым у 1959 г трапіў у Вялікабрытанію. Пасяліўся ў Лондане ў Марьмн Хаўзе. Ад 1962 г. быў цягам некалькі гадоў дырэктарам школы-інтэрната св. Кірылы Тураўскага. У 1964 г аднавіў выданне рэлігійна-грамадскага часопіса «Божым шляхам», рэдактарам якога заставаўся амаль да смерці. Пісаў байкі, быў аўтарам успамінаў «Кітай — Сыбір — Масква», выдадзеных на шасці мовах.
268 Кніга выйшла ў Вільні ў 1928 г.
269 «Беларуская замежная пошта» — незалежная паштовая служба, арганізаваная з ініцыятывы Гая Пікарды ў Лондане ў 1978 г Гл.: Беларуская ЗамежнаяПошта//Беларус. №259-260. Лістапад — сьнежань 1978. С. 8.
270 ГайПікарда(анг. GuyReginaldPierrePicarda, 1931—2007), брытанскі беларусіст, юрыст, даследчык беларускай музыкі, кнігадрукавання, гісторыі беларускай прысутнасці ў Вялікабрытаніі і інш., сябра Англабеларускага таварыства.
Сям’я Янкі Запрудніка (злева направа): дачка Ніна, жонка Оля (Харытончык), дачка Вера.
1967
Янка Запруднік з жонкай Надзяй (Рагалевіч-Кудасава).
1995
Янка Запруднік з цёткай Люсяй Печанко і дваюраднымі родзічамі ў Міры. 1995
3 родным братам Аркадзем Вільчыцкім (другі злева), дваюраднай сястрой Верай Жук і яе сынам Вадзімам Жуком (крайні злева). Мінск, 1991.
3 настаўнікамі ў Мірскай школе. 1991
3 дваюраднымі сёстрамі Лідай Радзюк і Ларай Максімовіч.
Мір, 1995
Ля помніка савецкім салдатам, што загінулі ў вайне з немцамі. У спісе Янкаў бацька, Мікалай Сцяпанавіч Вільчыцкі.
Мір. 1995
Г\ аУ) /Г
ІПрА лТу Hr'
У Іпмл St
}<ЛаіГка 4
) QH '7^^~СЛА<П /<*
6 C-My
Мімсэрнасц ь пмхі nassu
Э Суу^G
У1ІШ К * Matsmai/KOJi diwtpamu/Mi» Ш9Н
iY аа'^лікЛ, 9C /
Верш Рыгора Барадуліна.
1995
Аўтограф ад Рыгора Барадуліна.
1992
simut экн ««tonic»
Ссрыя "Банькі і выхананнс”
Улаалімір Кпная
КСЁНДЗ ЛДЛМ СТАНКЕВІЧ 1 КАТАЛІЦКАЕ АДРАДЖЭННЕ Ў ЫЛЛГЯ J
Уладзімір Лінскі
Бацькі і дзеці
Дзённік
Ауь., г
~ 5''$ О'^“/'£аіу
^лл,^ ^ігКу *іўу^*^**у і } ■
Мінск
Бсларускае выдавецкае Таварыства “Хата”
1995
КНІГІ ОНЛАЙН
