Кантакты
Сіла прыцягнення Бацькаўшчыны
Лявон Юрэвіч, Наталля Гардзіенка
Выдавец: Кнігазбор
Памер: 280с.
Мінск 2016
Пачуў пра Вас. 1 пра Зянона Пазьняка. Сэрца ня так засумавала. Стаў слухаць Родную мову з далёкага Свету.
Што цяперу насробіцца, нельга намаіявачь нават: кожны дзеньузмацняюцца «ветры». Умяне вясковая прапіска і нельга знайсці работу ў Пінску. He бяруць. Ідзе скарачэнне штатаў. Я ўжо паўтары гады без работы. У Латвіі — амаль вайна. 3Беларусі падаюцца замяжу Радыяцыя. Умяне на вуглу хаты, там, дзе капае дождж, сказалі 44 мікрарангены. Але я сумняваюся. Думаю, што больш. Людзі жаўцеюць.
Яніколі ня быў жанаты. Жыву, як Апостал Паўло. Ня маю магчымасці мець дзяцей. Ня ўпэўнены, што яны родзягіца здаровымі. А хацелася-б аставіць нашчадка. Успамінаю маці. Ці .можаце мяне паклікаць у Амэрыку?
Пасылаю свой ліст цераз Польшчу знаёмых людзей, якія едуць туды. Баюсь, што ня дойдзе да Вас. У нас губляюцца лісты.
3 надзеяй і шчырай падзякай
Міша.
* * *
Мітстэрства Кулыпуры Беларускай ССР
18.10.1991 г. Вельмтаважаны Сп. Запруднік!
Вялікі Вам дзякуй заліст і за тое, што Вы так зацікаўлена сочыце за дзейнасцю Міністэрства ў галіне культуры. Што датычыцца пытання аб вяртанні нацыянальнай музычнай спадчыны на Радзіму, дык сёння яно вельмі актуальнае. Сучасная беларуская інтэлігенцыя сапрауды не ведае шматлікіх цікавых твораў кампазітарау-эмігрантаў, у тым ліку і операў Міколы Куліковіча39'.
Але ж праца ў гэтым накірунку ўжо вядзецца. Вучонымі Рэспублікі ствараюцца зараз цікавыя зборнікі артыкулаў, прысвечаныя дзейнасці беларускай эміграцыі за мяжой.
У наступнььм годзе плануецца камандыроўка нашагамузычнагарэдактара Э. А. АлейнікаваіР92у Лондан змэтай вярташія музычнай спадчыны ка\тазітараў-беларусаў на іх Радзіму. Мы спадзяемся, што ў гэтай дзейнасці атрымаем падтрымку з боку шаноўнага Сп. Пікарда і нашы сумесныя намаганніў выніку будуць спрыяць вяртанню ўсім беларусам нацыянальнай годнасці і свядомасці, што так неабходна сённяўсім чаму гэтакі цяжкі, складаны час.
3 вялікай пашанай,
Мітстр Я. К. Вайтовіч393.
391 Мікола Куліковіч-Шчаглоў (1893-1969), кампазітар, музыка, музыказнаўца, грамадска-культурны дзеяч Ад 1950-х іт. жыў у ЗША
392 Эльвіра Алейнікава (нар. 1956), мастацтвазнаўца, педагог, кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт кафедры гісторыі музыкі Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі.
393 Яўген Вайтовіч (нар. 1937), палітык і дыпламат, кандыдат эканамічных навук. У 1975—1983 гт. быў дырэктарам «Беларусьфшьма». У 1990-1993 іт. — міністр культуры Беларусі.
* * *
«Нёман»
10 студзеня 1992 г.
Шаноўны спадар Янка Запруднік!
Спадзяюся, што Вы памятаеце нашу сустрэчу на Кангрэсе беларусістаў™ і дамоўленасць пра матэрыял аб беларускім самаўсведамленні, ці больш справядліва — сайаўсведамленні беларуса, пра лёс і ўсведамленне эмігранта ці беларуса па-за межамі яго этнічнай радзімы.
Ведаючы ад Таццяны Антонаваіі^ у газэце «Голас Радзімы», што Вы зараз цалкам прысвячаеце сябе даследчыцкай і тсьменніцкай працы, згадваю, што іў Менску Вы мелі наўвазе зрабіць для нас артыкул, эсэ? —у жанры, які Вам прыдасца, адным словам, вось якраз паслякалядным часам. To будзем вельмі чакаць.
Рабіце, якая Вам будуць патрэбныя, гістарычныя экскурсы (паводле глсторыі БНР, Дзяржаўнай Думы), размысліце пра тое, што Bau будзе да душы.
Неяку спеху і мітусні тады ў Менску не было нават магчымасці падзякавайь Вам асабіста і Вашаму «Беларусу» за тое, што перадрукаваіі наш «круглы стол» «Нефармалы хто вы?». Увогуле, наш часопіс, хаця і рускамоўны, імкнецца як мага болый прысвячаць матэрыялаў гісторыі Беларусі і Беларушчыне. Унас ёсцьраздзел «Гісторыя, кулыпура, нацыя». Тай друкаваліся і артыкул Ігната Абдзіраловіча (Ігната Канчэўскага)396 «Адвечным шляхай», і dome М. Доўяар-Запольскага391 пра беларускую дзяржаўнасць, іў.Уё 1 за 1992 год будзе зйешчаны
394 Маецца на ўвазе Першы кангрэс беларусістаў, што праходзіў у Мінску 25-27 траўня 1991 г.
395 Таццяна Антонава — журналістка, у той час супрацоўніца газеты «Голас Радзімы», аўтарка кнігі «У землякоўза акіянам» (Мінск, 1992).
396 Ігнат Канчэўскі (псеўд. Абдзіраловіч, 1896-1923), філосаф, паэт, публіцыст, аўтар вядомага эсэ «Адвечным шляхам».
397 Мітрафан Доўнар-Запольскі (1867-1934), псторык, этнограф, фалькларыст і літаратуразнаўца. Быўчальцом камісн БНР па аргашзацыі Беларускага ўніверсітэта.
праграмны артыкул Уладзіміра Самойлы™ (пад псеўданімам Суліма) «Гэтым пераможаш» — «Сйм победйшй». Досыць выразна лінія часопіса, прынамсі, нашага аддзела, крытыкі і мастацтва, выявіласяў «круглым стале» «Н еіце тысячулет», які вёў Зянон Пазняк (пралёс нашай архітэктурнай спадчыны, і ў анкеце «Ей{е раз о равенстве равных» (пра міжнацыянальныя адносіны і месца беларуса ў свеце). Упершыню ў нашы.м часопісе / па «стратэгічным» плане часотса з’явіліся артыкулы пра Вацлава ЛастоўскагаЛ9, Антона Луцкевіча™, Язэпа Лёсіка^. Зараз рыхтуем матэрыял Юрыя (Ежы) Туронк(Е°г пра Вацлава Іваноўскага™ і яго спадчыннікаў. А ў X» 10 1991 годамы змясцілі ўрывак з ягонай (Туронкавай) кнігі «Беларусь пад акупацыяй нямецкай»404 (раздзел пра Кубэ). 3 артыкуламі ў нас выступалі дзеячы сённешняга беларускага Адраджэння: Уладзілпр КонанАЮ, Рыгор БарадулінАй6, Уладзшір КалеснілХ’’,
398 Самойла Уладзімір (1878-1941), публіцыст, літаратурны крытык, філосаф. Адзін з першых, хто ацаніў і падтрымаўЯнку Купалу, У 1930-я гг. працаваў бібліятэкарам Беларускага музея імя I. Луцкевіча.
399 Вацлаў Ластоўскі (1883-1938), грамадскі дзеяч, празаік, паэт, этнограф, мовазнаўца, мемуарыст
400 Антон Луцкевіч (1884-1942), палітычны і грамадскі дзеяч, публшыст, літаратурны крытык, гісторык, выдавец.
401 Язэп Лёсік (1883-1940) — мовазнаўца, палітык, педагог.
402 Юры Туронак (нар. 1929), псторык, доктар пстарычных навук. Жыве ў Польшчы. Даследчык псторыі Беларусі, аўтар кніг «Беларусь пад нямецкай акупацыяй», «Людзі СБМ» і інш.
403 Вацлаў Іваноўскі (1880-1943), палітычны і грамадскі дзеяч, удзельшк ўрада БНР у 1918 г У часе Другой сусветнай вайны быў бургамістрам Мінска, старшынёй Беларускай рады даверу і інш.
404 Маецйа на ўвазе кніга: Туронак, Юры. Беларусь пад нямецкай акупацыяй. Мінск, 1993. —236 с.
405 Уладзімір Конан (1934—2011), філосаф, псторык, літаратуразнаўца, доктар філасофскіх навук. У 1990-я працаваў загадчыкам аддзела Нацыянальнага навукова-асветншкага цэнтра імя Ф. Скарыны. Даследаваў тэарэтычна-метадалапчныя праблемы філасофіі і культуралопі, псторыю эстэтычнай думкі, пытанні фалькларыстыкі і літаратуразнаўства Беларусі.
406 Рыгор Барадулін (1935-2014), паэт, эсэіст, перакладчык. Апошнім на сёння атрымаў званне народнага паэта Беларусі.
407 Уладзімір Калеснік (1922-1994), літаратуразнаўца, кандыдат філалапчных навук, прафесар. Ад 1956 г пралаваў загадчыкам кафедры беларускай мовы і літарагуры Брэсцкага педагагічнага інстытута.
Аляксеіі Каўка, шмат хто з маладзейшых: Уладзімер Арлоў, (Аргеіі ДубавеДД Вінцук Вячоркс^09, Алесь Бяляцкі™ і інш.
3 № 2 1992 года распачынаем рубрыку «Куды не трапяць беларусы... » — пра беларускую элііграцыю і пра беларусаў па-за межамі іх этнічнай радзімы.
Пачынаючы з Новага года, будзем дасылаць Вамусе нумары нашага часопіса — ёсць ужо дамоўленасць з начальствам.
Існаванне нашае эканамічнае, калі распавесці гаворку пра публікацыі суайчыннікаў, досыць йезайздроснае. Валютыўнас няма. Але Вы гэта ведаеце і, здаецца, былі згодныя на нейкі кампраміс.
Дарэчы, на якіх умовах перадрукоўвалі Вашы матэрыялы ў нас, напрыклад, «ЛіМ»? Якувогуле нам паразумецца з беларусамі свету, калі мы збіраемся нешта перакладаць, перадрукоўваць?
Будзем вельмі ўдзячныя за якую параду.
3 павагай рэдактар (загадчык) аддзела мастацтва і крытыкі часопіса «Неман» Ала (Альбіна) Сямёнава411.
П. С. Між іншым, зараз чытаю дасланы з Санкт-Пецярбургу «Амерыканскі дзённік» спадараВалянцшаГрыцкевічсЎ11 — таксама дамаўлялісяў траўні на кангрэсе. Дыку гэтым дзённіку з
408 Сяргей Дубавец (нар. 1959), журналіст, літаратар, крытык, выдавец. Рэдактар аддзела крытыкі часошса «Нёман» (1987-1990), галоўнырэдактар газет «Наша Ніва» (1991—2000) і «Свабода» (2004—2008), радыё «Балтыйскія хвалі» (2000-2001), аўтар штотыднёвае перадачы «Вострая Брама» на Радыё «Свабода».
409 Вінцук Вячорка (нар. 1961), палітычны дзеяч, мовазнаўца. Адзін з заснавальнікаў Беларускага народнага фронту «Адраджэнне». У 1995-1999 гг. — намеснік старшыні БНФ, у 1999—2007 гг. — старшыня Партыі БНФ
410 Алесь Бяляцкі (нар. 1962), грамадскі дзеяч, праваабаронца. У 1989—1998 гг. працаваў у Літаратурным музеі Максіма Багдановіча, у тым ліку і на пасадзе дырэктара. Ад 1997 г — кіраўнік беларускага грамадскага праваабарончага цэнтра «Вясна».
411 Ала (Альбіна) Сямёнава (нар. 1938), пісьменніца. Ад 1987 г. працаваларэдактарам аддзела мастацтва, крытыкі і бібліяграфіі часопіса «Нёман».
412 Валянцін Грыцкевіч (1933-2013), медык, псторык, грамадскі дзеяч, кандыдат медыцынскіх навук, доктар культуралогп. Адзін
цікавасі/ю і прыемнасцю сустракаю на старонках Вас, спадара Вітаўта Кіпеля, спадарыню Зору КіпельАУІ, іх дачку Алесю^А. 1 рыхтую дзённік у друк.
* * *
Пісьмо-тэлеграма
3 днём нараджэння Р. Рэйгана
Я вас віншую як роднага бацьку.
He з юбілеем — з дзевятым дзясяткам. Родным, сям ’і, вам здароўя жадаю I як прэзідэнта — не забываю.
Справядлівасць, свабода ўсім нсіродам Вы паўтаралі доўгія годы.
Добрыя словы ў саюзе пачулі I ў рэспубліках людзі прачнулісь. Ідзе абнаўленне, перабудова.
Шкада, што да гэтага мы не гатовы. Прабачце, мой сябрсі, за доўгія словы! Настрою вам добрага і жыцця год доўгіх! На конях катайцеся, дровы каліце, У моры купайцеся, бадзёрым .ж'ывіце.
He могу нагада^ь вам пра чорную дату, Калі у вас стрэліў паганец пракляты. Куля прабіла гарачае цела
I ў сантыметры ля сэрца засела.
Днём памяці час той цяпер называеце,
з заснавальнікаў і доўгагадовы старшыня Беларускага грамадскакультурнага таварыства ў Санкт-Пепярбургу.
413 Зора Кіпель (дзяв. Савёнак, 1927-2003), грамадская дзяячка, бібліёграф, літаратуразнаўца, жонка Вітаўта Кіпеля.
414 Алеся Кіпель (нар. 1957), адвакат, грамадская дзяячка, дачка Вітаўта і Зоры Кіпеляў. Скончыла Прынстанскі ўніверсітэт у галіне гісторыі і Джорджтаўнскі ўніверсітэт у галіне права. У 1983 г. была прынятая ў адвакацкую калегію ў Вашынггоне. Была партнёрам у вялікай адваканкай фірме «Steptoe & Johnson» Цяпер на дзяржаўнай службе. Сябра Беларуска-амерыканскага задзіночання, заснавальніца і старшыня яго Вашынгтонскага аддзела.
КНІГІ ОНЛАЙН
