Кантакты
Сіла прыцягнення Бацькаўшчыны
Лявон Юрэвіч, Наталля Гардзіенка
Выдавец: Кнігазбор
Памер: 280с.
Мінск 2016
Дзесяты ўжо году сям ’і адзначаеце.
Кнігу пра ваша жыццё напісапі.
I, як заўсёды, гймат прыбрахалі.
Хоць зчосныя словы страшней пісталета, Прашу, не звяртайце увагі на гэта.
Mana такіх тэлеграм у вас будзе.
Рэдка іх пішуць простыя людзі.
Шапялевіч Анатоль Пятровіч, рабочы, гор. Рагачоу.
23 студзеня 1992 г.
* * *
24.5.92. Шаноўны калега!
Шаноўная Лідзія Савік^5 своечасова перадала мне Ваша ласкавае пасланне. Парозных прычынах — такужо здарылася — адпісваю толькі цяпер.
Прысланыя Вамі матэрыялы, вядома ж, мяне зацікавілі. Якраз цяпер Інстытут літаратуры, дзе я працую, даручыў мне падрыхтаваць збор твораў Капіноўскага. Даць усё, што дайшло-захавапася, без якіх-небудзь выключэнняў і скарачэнняў. Гэтая нялёгкая справа патрабуе дадатковых даследаванняў, роздуму. Ваша выданне416, з якім быў знаёмы іраней, будзе для мянеў гэтым плане карыснае.
На будучае хацеў бы атрымаць «Сказ пра ЛысуюГару» (пра выхад вычытаў у канцы брашуры Адамовіч^1). А ці не было замежнага выдання «Тараса на Парнасе»?
415 Лідзія Савік(нар 1936), пісьменніца, літаратуразнаўца, кандыдат філалагічных навук Даследчыца эміграцыйнай літаратуры
416 Паўстаньне на Беларусі 1863 году: «Мужыцкая праўда» і лісты «з-пад шыбеніцы»; тэксты і камэнтары Я Запруднік і Т. Бэрд. Нью Ёрк: Фундацыя Крэчэўскага, 1980.
41 Відаць, маецца на ўвазе брашура: Адамовіч, Антон. «Як дух змаганьня Беларусі» : (Да 100-х угодкаў нараджэньня Івана Луцкевіча). Нью Ёрк: Выдавецтва газэты «Беларус», 1983. — 28 с.
Са свайго боку на першы выпадак пасылаю крыніцазнаўчую штудыю пра Дуніна-Марцінкевічс?™, брашуру пра паустанне 1863 года наМіншчын^ і адбітак артыкула праКаліноўскага.
Далучаю найлепшыя зычэнш.
3 прабачэннямі за марудлівасць.
Генадзь Кісялёў20.
* * *
Старшыня Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь 17 йюля 1992 г.
Шаноўны спадар Янка Запруднік!
Шчыра дзякую за дасланыя Вамі плаксіты, прысвечаныя слаўнаму песняру беларускага народа Максіму Багдановічу з нагоды 100-годдзя яго нараджэння.
Мяне радуе, што Вы прыкладаеце шмат намаганняў па адраджэнню нашае нацыянальнай культуры, уносіце асабісты ўклад у гэтую вялікую і высакародную справу.
Буду рады сустрэцца з Вамі падчас Вашае паездкі ў Мінск, куды Вы збіраецеся на канферэнцыю, прысвечаную адраджэнню беларускай нацыянальнай свядомасіу, ачьбо маёй замежнай камандзіроўкі ў Злучаныя Штаты Амерыкі, куды я таксама спадзяюся прыехаць.
Жадаю плённых поспехаў у Вашых нястамных пошуках, моцнага здароўя! 3 дабразычлівасцю.
Станіслау Шушкевіч.
418 Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч (1808-1884), драматург, паэт, заснавальнік беларускай драматурпі, тэатра. Тут маецца на ўвазе кніга: Кісялёў, Генадзь. Спасцігаючы Дуніна-Марцынкевіча: Спробанавуковай сістэматызацыі дакументаў і матэрыялаў. Мінск: Універсітэцкае, 1988. — 160с.
419 Маецца на ўвазе выданне: Кісялёў Генадзь На пераломе дзвюх эпох: Паўстанне 1863 года на Міншчыне. Мінск: Полымя, 1990. —35 с.
420 Генадзь Кісялёў (1931-2008), літаратуразнаўца, архівіст, тсьменнік, кандыдат пстарычных навук, доктар філалапчных навук. Ад 1971 г. працаваў навуковым супрацоўнікам у Інстытуце літаратуры АН БССР
* * *
22 красавіка 1993 году Паважаны спадар Янка Запруднік!
Да Вас звяртаецца супрацоўнік аддзела крытыкі часопіса «Нёман» Сяргеіі Запрудскіт.
У траўні мінулага году празЯўгенаЛецкў12я накіраваўліст Вітаўту Кіпелю, у якім прасіў даслаць мне ўкладзеную Зорай Кіпель бібліяграфію прац Аптона АдамовічД23. Утым жалісце я прасіў дазволу на публікацыю ў нашым выданні фрагментаў з кнігі «Opposition to Sovietization in Belorussian literature»424.
У жніўні мінулага году я вельмі сцісла пагутарыў з Вамі ў Маладэчне, але паўстрымаўся ад размоў наконт магчымай публікацыі Адамовічаў «Нёмане».
Тым часамужо дайшло да здачы артыкулаў друк, аяведаю толькі (паводле слоў загадчыцы аддзела Альбіны Сямёнавай), што Вітаўт Кіпель і Вы «неафіцыйна» дазволілі нам публікаваць сёе-тое з эмігранцкай літаратуры — што мы й рабілі. Звяртаюся да Вас з наступнай просьбай.
Прашу Вас дазволіць друкаванне ў часопісе «Нёман» JII-IV раздзелаў працы Адамовіча «Беларускаелітаратурна-мастацкае згуртаванне “Ўзвьіійша”»425. (Пераклад збечарускаймовы,
421 Сяргей Запрудскі (нар 1957), мовазнаўца, кандыдат філалагічных навук. У 1986-1990 гт. працаваў у Інстытуце мовазнаўства АН БССР Сёння — на кафедры беларускай мовы БДУ
422 Яўген Лецка (нар. 1944), пісьменшк, крытык, літаратуразнаўца, кандыдат філалагічных навук. Ад 1971 г працаваў у Інстытуце літаратуры АН Беларусі, ад 1986 г — у выдавецтве «Мастацкая літаратура», ад 1997 г. — дырэктар выдавецтва «Бацькаўшчына». У 1989-1990 гт. быў старшынёй Аргкамітэта, а ў 1990-1993 гт. — старшынёй Рады Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына».
423 Да юбшею Антона Адамовіча ў 1989 г Зора Кшель зрабіла яму ў якасці падарунка ягоную бібліяграфію, якая нідзе потым не ггублікавалася да часу выдання кнігі: Адамовіч, Антон. Творы. Нью Ёрк: БІНіМ, 2003 (тут ранейшая бібліяграфія была дапоўненая Лявонам Юрэвічам).
424 Маецца на ўвазе кніга: Adamovich, Anthony. Opposition to sovietization m Belorussian literarure (1917-1957). New York: Scarecrow Press, 1958, —204 p.
425 Маеццана ўвазе праца: Адамовіч, Антон. Беларускае літаратурнамастацкае згуртаваньне «Узвышша» // Беларускі зборнік. Кн. 8. Мюнхен,
каментары і пасляслоўе выкананы мною.) Вельмі спадзяюся на станоўчы адказ. У1980 годзе на паседжанні, прысвечапым 70-годдзю Антона Адамовіча, тсігачасны старшыня БІНІМа Вітаўт Тумаш зазначыў што «ўплыў працаў Адамовіча адчуваецца сяньня й на Бацькаўшчыне » («Беларус», Л» 273, 1980). Я бачу тут пэўнае перабольшанне. На жаль, спадчына Вашага настаўніканаРадзімевядомамала, і, мяркую, дагэтагаміжволі спрычыніўся Арнольд Макмілін, які ў сваёй «Гісторыі... »426 we адзвачыў Адамовічаў «Opposition . ». Да апоншяга часу беларускія літаратуразнаўцы (напрыклад, МушынскР21) лічылі, што кніга Макміліна — адзіная пра беларускую літаратуру на ангельскай мове.
Публікацыя працы Адамовіча плануецца ў 7-м нумары часопіса. У гэтым жа нумары будзе чадрукаваны і Ваш даклад, які прагучаў на канферэнцыі ў Маладэчне.
Спадзяюся на Ваша спрыянне.
3 павагай да Вас і з пажаданнем плёнуў працы
Сяргей Запрудскі.
* * *
7 снежня 1993 г.
Мір Вам, міласць Алаха і яго благас.чавенне, вельмі паважаны наш сябар і брат!
Дарагі доктар Ян Запруднік!
Дасылаю Вам чарговы нумар нашага «Байрама»™, які дзякуючы вашаў падтрымцы і падтрымцы нашых сяброў працягвае выходзіць у такую складаную і цяжкую пару Вельмі чяпроста
1957. С. 5-52. Тэкст, пра які згадваецца ў лісце, быў перадрукаваны ў часопісе «Нёман» (1993. № 7. С 144-148)
426 Маецца на ўвазе кніга: McMillin, Arnold. Die Literatur der Weissrussen = A history of Byelorussian literature : from its ongms to the present day. Giessen : Wilhelm Schmitz Verlag, 1977 —447 p.
427 Міхась Мушынскі (нар 1931), крытык, літаратуразнаўца, доктар філалагічных навук. Ад 1956 г. працаваў у Інстытуце літаратуры АН БССР.
428 «Байрам» — беларускамоўны квартальнік, што выдаваўся ў Мінску Беларускім згуртаваннем татар-мусульман «Аль-Кітаб» у 1991-2002 гг.
перарабляць тое, што было наламана і знішчана ў мінуўшыя гады. Праўду кажуць: «Што адзін дурань зробіць, сто разумных не пераробіць». Алерабіць трэба. У гэтым мы бачым сэнс стварэння і дзейнасці Беларускага Згуртавання татармусульман «Аль-Кітаб»419. Рыхтуючыся да вялікай даты 600 годдзя пасялетя татараў на землях Беларуска-Літоўскай дзяржавы, якая імша ana будзе адзначацца ў 1997 годзе. За гэты час плануем адбудаваць нашыя мячэці, стварыць музей у Менску, правесці шэраг навуковых і практычных канферэнцый. У канцы, амоў сярэдзіне (пакуль што ня ведаем) думаем правесці канферэнцыюразам з іншымі культурна-асветшцкімі Згуртаваннямі па тэме «Народы Беларусі: гісторыя, традыцыі, культура», міжканфесійныя дыялогі і г. д. Запрашаем Вас да ўдзелу. Спадзяюся, штоВы прыміце таксама ўдзел у напісанні шэрагу артыкулаў для энцыклапедычнага даведніка «Татары Беларусі, Літвы, Польшчы», які мяркуем падрыхтаваць да 1997 года (рэестр артыкулаў мы давалі ў мінулым іўнаступных нумарах «Байрама»). 3 вяпікай цікавасцю чытаем вашую газету «Беларус», якую, хвала Ўсявышчя.му, сёння можна набыць (праўда, у ксеракопіі) у кіёску ТБМна праспекце Скарыны. Зычым Вам добрага здароўя, плёнуў працы і спадзяемся часта бачыць Вас у нас, у Менску.
Моцна цісну вашыя працавітыя рукі.
Шчыра Ваш
Ібрагім КанапацкЛ''
429 Беларускае згуртаванне татар-мусульман «Аль-Кітаб» — грамадская арганізацыя, заснаванаяназ’ездзеўіўіў 1991 г. дзеля вывучэння і адраджэння культуры беларускіх татараў Ад 2001 г. функцыянуе як Беларускае грамадскае аб’яднанне татараў «Зікр уль-Кітаб».
430 Ібрагім К'анапацкі (1949-2005), грамадска-культурны ірэліпйны дзеяч, гісторык, адзін з лідараў татарскага адраджэння ў Беларусі.
* * *
6.03.1995 г.
«Беларускі Гістарычны Часопіс». Праўленню Беларускага Фонду Крычэўскага ў ЗША. Паважанае спадарства!
Зстудзеня 1993 г., пасля шматгадовых пакутлівых намаганняў гісторыкаў іўсёй свядомай беларускай грамадскасці, пачаў выходзіць першы ў Рэспубліцы Беларусь навуковы гістарычны часопіс, разчічаны як на навукоўцаў, так і на выкладчыкаў і настаўнікаў гісторыі вышэйшых, сярэдніх спецыяльных навучалыіых устаноў і школ,а таксама студэнтаў і навучэнцаў. Заснавальнікамі яго з 'яўляюір/а Міністэрства адукацыі і навукі Рэспублікі Беларусь, Інстытут гісторыі АНБеларусі, Беларускі дзяржаўны ўніверсытэт, таварыства «Веды»т Рэспублікі Беларусь.
У1993-1994 гг., дзякуючы падтрымцы яго заснавальнікаў, а таксамаўдзелеў працы нашага часопіса вучоныхрэспублікі і творча думаючых настаўнікаў часопіс стаў на ногі і атрымаў прызнанне з боку чытачоў. Наклад яго заўсёды быў і зараз ёсйь звыш 6000 паасобнікаў. Нягледзячы на тое, што заснавальнікамі часопіса з ’яўляюцца афіцыйныя дзяржаўныя структуры, рэдакцыя часопіса даволі саліастойнаў сваіх поглядах і імкнецца праўдзіва адлюстроўваць гістарычнаемінулае, друкаваць перйі заўсё тыя матэрыялы, якія служаць адраджэнню нагіыянальнай свядомасці беларусаў. Так, на старонках нашага часопіса ўпершыню на Беларусі надрукаваны поўны газетны варыянт стэнаграмы Ўсебеларускага з ’езда 1917 г. (NqNs 1-4 за 1993 г.). Мы адзіны часопіс, які поўнасг^ю надрукаваўрэзачюцыі першага з 'езду беларусаў свету. На навуковы ўзровеньузняты праблеліы эміграцыі беларусаў і жыццё беларускай дыяспары замяжой, праблемы заснавання іразвіці^я Вялікага Княства Літоўскага,
КНІГІ ОНЛАЙН
