Кароткая граматыка англійскай мовы
Выдавец: Радыёла-плюс
Памер: 104с.
Мінск 2009
good better the best (добры);
late later the latest/the last (позні);
little less the least (малы);
near nearer the nearest/the next (блізкі);
old older/elder the oldest/ the eldest (стары).
Параўнанне таксама можна перадаць у англійскай мове з дапамогай шэрага спецыяльных канструкцый:
As... as...: Bob is as smart as Ann. Боб такі ж разумны, як Эн.
Not so... as...: Her English is not so fluent as yours. Яго англійская мова не такая беглая, як твая.
The... (-er) the... (-er): The sooner we get there the better. Чым хутчэй мы туды дабяромся, тым лепш.
Twice as... as...: Her hair is twice as long as her mother’s. Яе валасы ўдвая даўжэйшыя, чымсьці ў яе маці.
Less... than: The duckling is less beautiful than the swans. Качанё не такое прыгожае, як лебедзі.
The... -est of: John is the most capable student of all. Джон самы здатны вучань з усіх.
The... -est in: She is the most talented woman in the whole world. Яна самая таленавітая жанчына ў свеце.
The... -est ever: This is the longest song ever written. Гэта самая доўгая песня, якая калі-кольвек была напісаная.
The... -est that: This is the longest carrot that I’ve ever seen. Гэта самая доўгая морква, якую я калі-небудзь бачыла.
Прыметнікі звычайна стаяць перад азначаемым словам, прычым яны пільнуюцца пэўнага парадку паводле значэння: суб’ектыўныя адносіны памер узрост колер форма паходжанне матэрыял прызначэнне. Напрыклад: beautiful long brown hair прыгожыя доўгія каштанавыя валасы, an old French beer mug стары французскі піўны келіх, a nice big ancient chestnut rectangular Italian wooden wardrobe прыгожая вялікая старажытная каштанавая прамавугольная італьянская драўляная шафа для адзення.
ПРЫСЛОЎЕ
Прыслоўе самастойная часціна мовы, якая абазначае прымету дзеяслова, прыметніка (дзеепрыметніка) ці іншага прыслоўя, а таксама цэлага сказа. Напрыклад:
They all lived happily. Яны ўсе жылі шчасліва.
It was snowing heavily outside. Ha вуліцы ішоў моцны снег.
Прыслоўі ўтвараюцца ад прыметнікаў з дапамогай суфікса -Іу: happy happily, шчаслівы шчасліва;
brave — bravely, адважны адважна.
Некаторыя назоўнікі самі заканчваюцца на -Іу і не ўтвараюць прыслоўяў: lonely самотны, ugly агідны, silly дурны.
Шэраг прыметнікаў выкарыстоўваецца ў якасці прыслоўяў без змянення формы: daily штодзённа, weekly штотыдзень, yearly штогод, monthly штомесяц, early рана, kindly добра, leisurely няспешна.
Ад некаторых прыметнікаў прыслоўі ўтвараюцца без суфікса -Іу: fast хутка, long доўга, low нізка, straight прама, проста.
Варта памятаць, што існуе шэраг прыслоўяў, утвораных ад прыметнікаў з дапамогай суфікса -Іу, якія адрозніваюцца паводле значэння ад прыслоўяў, што супадаюць з прыметнікамі паводле гучання і напісання.
Прыметнік
Прыслоўе
Прыслоўе на -Іу
clean чысты
clean цалкам
cleanly чыста
close — блізкі
close блізка
closely старанна
direct прамы
direct прама, проста
directly непасрэдна
easy лёгкі
easy спакойна
easily лёгка
fine добры, тонкі
fine выдатна
finely тонка
free — свабодны
free бясплатна
freely свабодна
hard цяжкі
hard цяжка
hardly ледзьве
high высокі
high высока
highly надзвычай
loud гучны
loud гучна
loudly крыкліва
near блізкі
near блізка
nearly амаль
pretty прыемны
pretty даволі, досыць
prettily прыемна
right — прамы; слушны
right прама, слушна
rightly справядліва
sharp востры
sharp востра
sharply катэгарычна
short кароткі
short коратка
shortly неўзабаве
wide шырокі
wide шырока
widely надзвычай
wrong — няслушны
wrong — няслушна
wrongly незаслужана
Прыслоўі могуць займаць тры пазіцыі ў сказе: у пачатку, у канцы і ў сярэдзіне. Яны могуць адносіцца да розных членаў сказа альбо да сказа цалкам. Прыслоўі падзяляюцца на шэраг катэгорый.
1) Прыслоўі спосабу дзеяння звычайна ўжываюцца ў канцавой пазіцыі:
He actedbadly/carefully/slowly. Ён дзейнічаў кепска/асцярожна/ марудна.
2) Прыслоўі месца і напрамку (abroad за мяжой, back назад, upstairs наверх, home дамоў) звычайна сустракаюцца ў канцы ці ў пачатку сказа:
Why did you run away? Чаму ты ўцёк?
3) Прыслоўі часу (already ужо, immediately адразу, just толькі што, lately нядаўна, now цяпер, presently цяпер, recently нядаўна, still дагэтуль, soon неўзабаве, then потым, today сёння, tonight сёння ўвечары, yesterday учора, yet яшчэ) звычайна знаходзяцца ў канцы ці ў пачатку сказа. Аднак некаторыя з іх выкарыстоўваюцца ў сярэдзіннай пазіцыі:
I have just cooked the dinner. Я толькі што згатавала абед.
4) Прыслоўі частотнасці (always — заўсёды, constantly — безупынна, daily штодзённа, ever калі-небудзь, frequently часта, never ніколі, occasionally зрэдку, often часта, once аднойчы, seldom рэдка, sometimes часам, twice двойчы, usually звычайна):
I sometimes go to bed late. Я часам позна іду спаць.
5) Прыслоўі меры і ступені (almost — амаль, altogether — цалкам, enough дастаткова, even нават, fairly даволі, hardly ледзьве, much шмат, nearly амаль што, quite зусім, rather даволі, too надта, very вельмі, дужа):
You’ve nearly convinced me. — Ты мяне амаль што пераканаў.
Ступені параўнання прыслоўяў
Як і прыметнікі, прыслоўі маюць вышэйшую і найвышэйшую ступені параўнання. Сінтэтычна ўтвараюць ступені параўнання аднаскладовыя і некаторыя двухскладовыя прыметнікі: loud loudly loudest (гучна); early earlier earliest (рана).
Аналітычна ступені параўнання ўтвараюцца ў шматскладовых прыслоўяў: tenderly more tenderly most tenderly (пяшчотна).
Суплетыўна ўтвараюцца формы параўнання ў наступных словаў: badly worse worst (кепска); well better the best (добра); little less the least (мала); much more the most (многа); far farther/ further the farthest/the furthest (далёка).
ЛІЧЭБНІК
Лічэбнік самастойная часціна мовы, якая абазначае абстрактныя лікі, колькасць, сукупнасць ці парадак прадметаў пры лічэнні. Як і ў беларускай, у англійскай мове лічэбнікі падзяляюцца на колькасныя і парадкавыя.
Колькасныя лічэбнікі
Колькасныя лічэбнікі абазначаюць колькасць асоб ці прадметаў (адказваюць на пытанне колькі? How much..? How many..?). Колькасныя лічэбнікі да трынаццаці ўяўляюць сабой невытворныя простыя словы:
one адзін
seven сем
two два
eight восем
three тры
nine дзевяць
four чатыры
ten дзесяць
five пяць
eleven адзінаццаць
six шэсць
twelve дванаццаць
Колькасныя лічэбнікі ад трынаццаці да дзевятнаццаці ўтвараюцца з дапамогай націскнога суфікса -teen, што адпавядае беларускаму -ццаць (звярніце ўвагу на змяненне кораня ў лічэбніках thirteen, fifteen і eighteen).
thirteen трынаццаць
seventeen семнаццаць
fourteen чатырнаццаць
eighteen васемнаццаць
fifteen пятнаццаць
nineteen дзевятнаццаць
sixteen шаснаццаць
Лічэбнікі, якія абазаначаюць дзесяткі, утвараюцца з дапамогай ненаціскнога суфікса -ty (у лічэбніку twenty змяняецца корань, у лічэбніку forty выпадае літара u):
twenty дваццаць
sixty шэсцьдзесят
thirty трыццаць
seventy семдзесят
forty -сорак
eighty восемдзесят
fifty пяцьдзесят
ninety дзевяноста
Колькасныя лічэбнікі, большыя за дваццаць, утвараюцца далучэннем натуральных лікаў да дзевяці да дзесяткаў і пішуцца праз злучок:
twenty-one дваццаць адзін
twenty-six дваццаць шесць
twenty-two дваццаць два
twenty-seven дваццаць сем
twenty-three дваццаць тры
twenty-eight дваццаць восем
twenty-four дваццаць чатыры
twenty-nine дваццаць дзевяць
twenty-five дваццаць пяць
Нуль называецца словамі nought (у гутарковым стылі), zero (пры апісанні тэмператур), oh (у назвах гадоў); сто hundred, тысяча thousand, мільён million, мільярд milliard (брыт. англ. мова)/6/7Ііоп (амер. англ. мова).
Прывядзем некалькі прыкладаў складаных лічэбнікаў: 975 nine hundred seventy five, 1001 a/one thousand and one, 1100 eleven hundred / one thousand, one hundred, 4006 four thousand and six. У складаных лічэбніках пасля соцень перад дзесяткамі (і перад адзінкамі пры адсутнасці дзесяткаў) у брытанскім варыянце англійскай мовы выкарыстоўваецца злучнік and. Асаблівасцю англійскай мовы з’яўляецца даволі частае ўжыванне лічэбніка dozen тузін і радзейшае лічэбніка gross грос (12 тузінаў), што засталіся як рудыменты дванаццатковай сістэмы злічэння.
Колькасныя лічэбнікі выкарыстоўваюцца перад назоўнікамі без артыкля ці прыналежнага ці ўказальнага займенніка: twelve little Indians дванаццаць маленькіх індзейцаў, three blind mice тры сляпыя мышкі.
Перад назоўнікам з артыклем ці прыналежным альбо ўказальным займеннікам, асабовым займеннікам колькасныя лічэбнікі выкарыстоўваюцца з прыназоўнікам of: two of us двое з нас, ten of his CDs дзесяць з ягоных дыскаў.
Самі лічэбнікі могуць стаяць за прыналежнымі ці ўказальнымі займеннікамі ці артыклямі перад назоўнікамі: our twelve candles нашыя дванаццаць свечак, these ten hens гэтыя тры курыцы, the eleven little bandits адзінаццаць маленькіх бандытаў.
Існуе два варыянты выкарыстання назоўнікаў hundred, thousand і інш.: з неазначальным артыклем а і парадкавым лічэбнікам one: a hundred legs сотня ног і one hundred legs. У складзе складаных лічэбнікаў звычайна перавага аддаецца one.
Чатырохзначныя лічбы могуць чытацца двума спосабамі: 2467 two thousand four hundred and sixty-seven i twenty-four hundred sixtyseven, 8703 eight thousand seven hundred and three i eighty-seven hundred and three.
Сінтаксічныя функцыі колькасных лічэбнікаў
Колькасныя лічэбнікі могуць выконваць у сказе наступныя сінтаксічныя функцыі:
1) дзейніка: I have six apples. Two are for you and four for aunt Elizabeth. У мяне ёсць шэсць яблыкаў. Два для цябе, а чатыры для цёткі Альжбэты;
2) дапаўнення: We wanted to pick up many flowers, but I gathered only eleven. Мы хацелі сабраць шмат кветак, але я сарваў толькі адзінаццаць;
3) іменнай часткі выказніка: There are five of us here. Hac тут пяцёра;
4) азначэння: Three little piglets lived in a hut. Тры малыя парсючкі жылі ў хацінцы.
Парадкавыя лічэбнікі
Парадкавыя лічэбнікі (ordinal numerals) абазначаюць парадак прадметаў пры падліку. Яны ўтвараюцца ад адпаведных колькасных лічэбнікаў з дапамогай канчатка -th. Ад іншых асноў утвараюцца лічэбнікі first першы, second другі, third трэці, чаргаванне ve-f адбываецца ў парадкавых лічэбніках fifth пяты і twelfth дванаццаты, выпадае канечны галосны е ў лічэбніку ninth дзевяты. Колькасныя лічэбнікі, якія заканчваюцца на -ty (абазначаюць дзесяткі), змяняюць пры ўтварэнні парадкавых лічэбнікаў -у на -іс. twenty twentieth дваццаты, thirty thirtieth трыццаты. Звычайна парадкавыя лічэбнікі ў англійскай мове выкарыстоўваюцца з азначальным артыклем the.
КНІГІ ОНЛАЙН
