КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Сцвярджальная форма Адмоўная форма PERFEKTI ostaa (купляць) on ostettu ei ole ostettu syödä (есці) on syöty ei ole syöty opiskella (вывучаць) on opiskeltu ei ole opiskeltu vastata (адказваць) on vastattu ei ole vastattu PLUSKVAMPERFEKTI ostaa (купляць) oli ostettu ei ollut ostettu syödä (есці) oli syöty ei ollut syöty opiskella (вывучаць) oli opiskeltu ei ollut opiskeltu vastata (адказваць) oli vastattu ei ollut vastattu Прыклады ўжывання: Onko laskut jo maksettu? (Рахункі ўжо аплачаныя? (Па рахунках ужо заплачана?) Laskuja ei ole vielä maksettu (Рахункі яшчэ не аплачаныя (Па рахунках яшчэ не заплачана). Me ollaan/on ostettu auto (Мы купілі аўтамабіль). Пасіў цяперашняга часу ўмоўнага ладу Passiivin konditionaali, preesens Пасіўумоўнага ладу ўтвараецца шляхам далучэння да асновы дзеяслова канчаткаў -ttaisiinZ-ttäisiin. Пасіў умоўнага ладу мае толькі два часы: цяперашні і складаны прошлы — прэзенс і перфект. Тып дзея слова Інфінітыў Аснова 1 асобы адз. ліку Пасіў умоўнага ладу 1. nukkua (спаць) kertoa (расказваць) lukea (чытаць) antaa (даваць) tietää (ведаць) nuku-n kerro-n lue-n anna-n tiedä-n nukuttaisiin kerrottaisiin luettaisiin annettaisiin tiedettäisiin 2. juoda (піць) nähdä (бачыць) tehdä (рабіць) juotaisiin nähtäisiin tehtäisiin 3. olla (быць) mennä (ісці) juosta (бегчы) oltaisiin mentäisiin juostaisiin 4. tavata (сустракацца) herätä (прачынацца) tavattaisiin herättäisiin 5. tarvita (мець патрэбу) häiritä (замінаць) tarvittaisiin häirittäisiin 6. paeta (уцякаць) paettaisiin Для ўтварэння адмоўнай формы трэба перад пасівам умоўнага ладу паставіць адмоўную дзеяслоўную часціцу еі і адкінуць канчатак -in: ostettaisiin — ei ostettaisi; juostaisiin — ei juostaisi. Прыклады ўжывання: Jos luettaisiin enemmän, tiedettäisiin enemmän (Калі больш чыталі б, дык больш і ведалі б). Mitä tekisit jos sinulle annettaisiin miljoona euroa? (Што б ты рабіў, калі б табе далі мільён еўра?) Перфект пасіву ўмоўнага ладу Passiivin konditionaali, perfekti Перфект умоўнага ладу ўтвараецца з дзеяслова olla ў форме трэцяй асобы адзіночнага ліку умоўнага ладу olisi і дзеепрыметніка залежнага стану прошлага часу (форма на -tu/-ty, -ttu/-tty). Адмоўная форма перфекта ўмоўнага ладу ўтвараецца з адмоўнай формы таго ж дзеяслова (olisi) і дзеепрыметніка залежнага стану прошлага часу. Сьцьвярджальная і адмоўная формы дзеясловаў sanoa (казаць), lähteä (пайсці), saada (атрымліваць), syödä (есці): Сцвярджальная форма Адмоўная форма olisi sanottu ei olisi sanottu olisi lähdetty ei olisi lähdetty olisi saatu ei olisi saatu olisi syöty ei olisi syöty Прыклады ўжывання: Jos minulle olisi kerrottu tämä, en olisi tullut tänne (Калі б мне аб тым было сказана, я ніколі не прыйшоў бы сюды). Olisiko asia voitu esittää toisella tavalla? (Ці можна было б дакласыді справу іншым чынам?) Цяперашні час пасіву магчымаснага ладу Passiivin potentiaali, preesens Цяперашні час (прэзенс) магчымаснага ладу ўтвараецца шляхам далучэння да моцнаступеннай асновы прэзенса пасіву канчаткаў -taneen/-täneen, -ttaneenZ-ttäneen. Магчымасны лад мае толькі два часы: прэзенс і перфект. Асноўнае значэнне — гэта думка, што, магчыма, дзеянне калі-небудзь адбудзецца. Магчымасны лад ужываецца ў сучаснай мове даволі рэдка. Адмоўная форма магчымаснага ладу ўтвараецца пры дапамозе адмоўнай дзеяслоўнай часціцы еі і асновы без канчатка -en. Сцвярджальная і адмоўная формы дзеясловаў sanoa (казаць), lähteä (пайсці), saada (атрымліваць), syödä (есці): Сцвярджальная форма Адмоўная форма sanottaneen ei sanottane lähdettäneen ei lähdettäne saataneen ei saatane syötäneen ei syötäne Перфект пасіву магчымаснага ладу Passiivi potentiaali, perfekti Сцвярджальная форма перфекта магчымаснага ладу ўтвараецца з дапаможнага дзеяслова lienee (магчыма, ёсць) і дзеепрыметніка залежнага стану прошлага часу. Адмоўная форма перфекта магчымаснага ладу ўтвараецца пры дапамозе адмоўнай дзеяслоўнай часціцы еі перад дзеясловам lienee і дзеепрыметніка залежнага стану прошлага часу. Сцвярджальная і адмоўная формы дзеясловаў sanoa (казаць), lähteä (пайсьці), saada (атрымліваць), syödä (есці): Сцвярджальная форма Адмоўная форма lienee sanottu ei liene sanottu lienee lähdetty ei liene lähdetty lienee saatu ei liene saatu lienee syöty ei liene syöty Прыклады: Asiasta päätettäneen ensi viikolla (Напэўна, справа вырашыцца на наступным тыдні). Päätöstä ei liene vielä tehty (Рашэнне, напэўна, яшчэ не вынесена). Загадны лад пасіву Passiivin imperatiivi Загадны лад пасіву мае дзве формы: сцвярджальную і адмоўную. Пасіў загаднага ладу ў сучаснай мове ўжываецца вельмі рэдка, толькі ва ўрачыстых прамовах і, часам, у афіцыйных дакумантах. Сцвярджальная форма загаднага ладу пасіву ўтвараецца шляхам далучэньня да асновы пасіву суфікса -ko-/-köі канчатка -on/-ön. Адмоўная форма ўтвараецца з адмоўнай часціцы älä ў трэцяй асобе адзіночнага ліку — älköön — і асновы загаднага ладу пасіву. Сцвярджальная і адмоўная формы дзеясловаў sanoa (казаць), lähteä (пайсці), saada (атрымліваць), syödä (есці): Сцвярджальная форма Адмоўная форма sanotta-ko-on älköön sanottako lähdettä-kö-ön älköön lähdettäkö saatta-ko-on älköön saatako syötä-kö-ön älköön syötäkö Інфінітыў Infinitiivit або nimitavat Інфінітывы — гэта такая форма дзеяслова, якая азначае дзеянне або стан як працэс, але не ўказвае на яго адносіны да асобы, ліку, часу і ладу. У адрозьненне ад беларускай мовы, дзе інфінітыў мае адну нязменную форму, у фінскай мове інфінітываў пяць. Яны маюць застылыя формы таго або іншага склону, да якіх далучаюцца прыналежныя суфіксы. Прычым да інфінітыўных формаў дзеяслова ў фінскай мове адносяць такія формы, якія ў граматыках індаеўрапейскіх моў лічацца дзеепрыслоўямі ці аддзеяслоўнымі назоўнікамі (II і IV інфінітывы). I інфінітыў I infinitiivi Першы інфінітыў мае дзве формы: кароткую і даўгую, або мэтавую. Кароткая форма з’яўляецца асноўнай і супадае па значэнню і ўжыванню з беларускімі інфінітывамі. Першы інфінітыў ужываецца толькі ў актыўнай форме. Паказчыкам кароткай формы першага інфінітыва з’яўляюцца канчаткі -a/-ä (sanoa (казаць)); -ta/tä (vastata (адказваць)); -da/-dä (nähdä (бачыць)); -la/-lä (tulla (прыходзіць)); -na/-nä (mennä (хадзіць, ісці)); -ra/rä (purra (кусаць)). Täytyy ajaa varovasti (Кіраваць машынай трэба асцярожна). Hän halun tulla huomenna. (Ён хоча прыйсці заўтра). Mitä haluat syödä? (Што ты хочаш з’есці?) Даўгі інфінітыў — гэта інфінітыўная форма з канчаткам транслатыва -kse, да якога заўсёды прыбаўляюцца прыналежныя суфіксы. Гэтая форма першага інфінітыва выражае мэту дзеяння. Emme elä syödäksemme, vaan syömme elääksemme (Мы не жывем д. еля таго, каб есці, а ядзім дзеля таго, каб жыць). Lähden Suomeen levätäkseni (Я паеду ў Фінляндыю (каб) адпачыць). II інфінітыў II infinitiivi Другі інфінітыў ужываецца ў двух склонах: інесіве з канчаткам -ssa/-ssä і інструктыве з канчаткам -п. Паказчыкамі другога інфінітыва з’яўляюцца суфіксы -e-, -de-, -te-, а ў тых выпадках, калі аснова дзеяслова заканчваецца на 1, n, г суфіксы -le-, -ne-, -re-: lukea (чытаць) — lukiessa, lukien (чытаючы); tulla (прыходзіць) — tullessa, tullen (прыходзячы); mennä (ісці) — mennessä, mennen (ідучы). Інесіўная форма другога інфінітыва азначае длеянне, якое адбываецца адначасова з дзеяннем асноўнага дзеяслова і можа перакладацца складаназалежнымі сказамі з даданымі сказамі часу. Ужываецца ў актыўным і пасіўным стане. Ollessani Valko-Venäjällä, tapasin useita ystäviä (Я сустрэў шмат сяброў, калі быў у Беларусі (даслоўна: у маё знахо іжанне ў Беларусі)). Пасіўная форма інесіва ўжываецца тады, калі дзейная асоба не ўказваецца. Ei pidä puhua paljon syödessä (У час яды нельга многа гаварыць). Інструктыўная форма паказвае, якім чынам адбываецца дзеянне, выражанае асноўным дзеясловам. Lapsi tuli itkien kotiin (Плачучы, дзіцёнак прыйшоў дадому). Hän istui pöydänsä ääressä lukien ja kirjoittaen (Ён сядзеў за сталом пішучы і чытаючы). У асобных выпадках інструктыўная форма паказвае на час дзеяння. Kalle nauroi kaikkien nähden (Калле засмяяўся, убачыўшы ўсё гэта). III інфінітыў III infinitiivi Трэці інфінітыў шырока ўжываецца ў сучаснай фінскай мове. Яго паказчыкам служыць суфікс -ma-, які далучаецца да галоснай асновы дзеяслова: rakentaa (будаваць) -rakentama-; tehdä (рабіць) — tekemäІг. д. У актыўным стане III інфінітыў мае шэсць склонаў. У пасіўным — толькі адзін: інструктыў. Як у пасіўнай, так і ў актыўнай форме інструктыў ужываецца даволі рэдка. Прыклады скланення III інфінітыва: дзеясловы lukea (чытаць); tehdä (рабіць); Склон Пытанне III інфінітыў дзеяслоў lukea дзеяслоў tehdä Inessiivi missä? lukemassa tekemässä Elatiivi mistä? lukemasta tekemästä Illatiivi mihin? lukemaan tekemään Adessiivi millä tavalla? lukemalla tekemällä Abessiivi mitä ilman? lukematta tekemättä Instruktiivi minkä avulla lukeman tekemän Значэнне і ўжыванне інесіўнай формы III інфінітыва Інесіў азначае працяглае дзеянне або стан і ўжываецца з дзеясловам olla (быць) у розных асобах. Дзеяслоў käydä (хадзіць), які патрабуе пасля сябе III інфінітыва, носіць адценне мэтанакіраванасці. Прыклады ўжывання: Veljeni on opiskelemassa Helsingissä (Мой брат вучыцца ў Хельсінках); Lapset ovat ulkona leikkimässä (Дзеці гу- ляюць на вуліцы); Olitko jo nukkumassa kun minä soitin? (Ты ўжо спаў, калі я пазваніў?); Hän kävi asiasta puhumassa (Ён пайшоў (каб) пагутарыць аб справе). Значэнне і ўжыванне элатыўнай формы III інфінітыва Элатыў ужываецца для азначэння дзеяння, выкананне якога спыняецца, забараняецца або ад якога адмаўляюцца. Дзеясловы lakata (спыняць), varoa (асцерагацца), estää (перашкаджаць, замінаць), kieltäytyä (адмаўляцца), kieltää (забараняць), välttää (пазбягаць), pelastaa (ратаваць) патрабуюць пасля сябе элатыўную форму III інфінітыва. Гэтая форма ўжываецца пры дзеясловах tulla (прыходзіць) і palata (вяртацца) са значэннем: адкуль? У гэтых выпадках III інфінітыў перакладаецца назоўнікам. Прыклады ўжывання: Eino tuli uimasta (Эйна вярнуўся з купання). Pekka palasi Helsingistä opiskelemasta (Пекка вярнуўся з вучобы ў Хельсінках).