Кароткая граматыка фінскай мовы
Выдавец: Выдавец Уладзімір Сіўчыкаў
Памер: 160с.
Мінск 2017
Парадак слоў мае вялікае значэнне пры ўжыванні пасіву:
Täällä puhutaan suomea (Тут размаўляюць па-фінску).
Puhutaan suomea! (Давайце размаўляць па-фінску!)
Складаныя сказы могуць быць складаназлучанымі і складаназалежнымі, але асновай іх заўсёды служаць простыя сказы. Яны злучаюцца пры дапамозе злучнікаў (гл. раздзел «Злучнік»)
Дзеясловы, якія патрабуюць пасля сябе пратытыўнага дапаўнення Partitiiviverbejä
Ajaa
Вадзіць (аўтамабіль)
Toivo ajaa autoa.
Тойва водзіць аўтамабіль.
Ajatella Думаць
Ajatteletko minua?
Ты будзешь думаць пра мяне?
Auttaa Дапамагаць
Voitko auttaa häntä?
Ты можаш дапамагчы яму?
Ehdottaa Прапанаваць
Minä ehdotan tätä sinulle. Я прапаную гэта табе.
Epäillä Сумнявацца
En epäile onneani.
Я не сумняваюся ў сваёй удачы.
Etsiä Шукаць
Minä etsin avaintani.
Я шукаю свой ключ.
Haastatella Распытваць
Kimmo haastatteli häntä tapahtumasta. Кімма распытаў яго аб здарэнні.
Haukkua Брахаць
Koira haukkuu vierasta ihmistä. Сабака брэша на чужога чалавека.
Häiritä
Замінаць, перашкаджаць
Häiritseekö vauva sinua? Ці замінае табе малы?
Ihailla Захапляцца
Äiti ihailee hänen tytärtä.
Маці захаплаяецца сваёй дачкой.
Inhota He любіць
Minä inhoan olutta. Я не люблю піва.
Ikävöidä
Сумаваць
Minä ikävöin kotimaatani.
Я сумую па роднай краіне.
Jatkaa Працягваць
Jatkan suomen opiskelua koko elämäni. Я працягваю вывучэнне фінскай мовы ўсё жыццё.
Kaivata Сумаваць
Minä kaipaan sinua. Я сумую па табе.
Katsoa Глядзець
Äiti katsoo televisiota.
Маці глядзіць тэлевізар.
Kehua Хваліць
Isä kehui poikaa. Бацька пахваліў сына.
Kieltää Забараняць
Äiti kielsi lapsia leikkimästä ulkona. Маці забараніла децям гуляць на вуліцы.
Kiittää Дзякаваць
Hän kiittää sinua. Ён дзякуе табе.
Koskea Тычыцца
Se ei koske tätä aihetta. Яно не тычыцца гэтай тэмы.
Kuunnella Слухаць
Mummo kuuntelee radiota.
Бабуля слухае радыё.
Kokeilla Спрабаваць
Minä haluaisin kokeilla tätä.
Я хацеў бы паспрабаваць гэта.
Kunnioittaa Паважаць
Kunnioitamme vanhoja ihmisiä. Мы паважаем старых людзей.
Käskeä Загадваць
Upseeri käski sotilaita tulemaan heti. Афіцэр загадаў салдатам зараз жа з'явіцца.
Käyttää Выкарыстоўваць
Saisinko käyttää tietokonettasi? Можна мне выкарыстаць твой камп'ютар?
Mainostaa Рэкламаваць
Kaupat mainostavat uusia tavaroita. Крамы рэкламуюць новыя тавары.
Miettiä
Абдумваць, думаць
Minä mietin lomaa Espanjassa.
Я думаю пра адпачынак у Іспаніі.
Neuvoa
Раіць, кансультаваць
Opas neuvoo turisteja. Гід кансультуе турыстаў.
Noudattaa Прытрымлівацца
Meidän täytyy noudattaa liikennesääntöjä. Нам трэба прытрымлівацца правілаў дарожнага руху.
Odottaa Чакаць
Minä odotan junaa. Я чакаю цягніка.
Onnitella Віншаваць
Onnittelen vaimoani syntymäpäivänään.
Я віншую сваю жонку з днём нараджэння.
Opiskella
Вывучаць, вучыцца
Me opiskelemme suomea.
Мы вучым фінскую мову.
Palvella Абслугоўваць
Tarjoilija palvelee asiakkaita.
Афіцыянт абслугоўвае кліентаў.
Pelata
Гуляць
Me pelaamme tennistä. Мы гуляем у тэніс.
Pelätä Баяцца
He eivät pelkää pimeää. Яны не баяцца цемнаты.
Pettää Падманваць
Hän petti ystäväänsä. Ён падмануў свайго сябра.
Piristää Узбадзёрваць
Kahvi piristää minua. Кава ўзбадзёрвае мяне.
Purra Кусаць
Koira puri miestä. Сабака ўкусіў мужчыну.
Rakastaa Кахаць
Minä rakastan sinua.
Я кахаю цябе.
Rukoilla
Маліцца
Rukoilen Jumalaa. Я малюся Богу.
Soittaa Граць
Siskoni soittaa pianoa.
Мая сястра грае на піяніна.
Suositella Рэкамендаваць
Mitä sinä suosittelet minulle? Што ты мне парэкамендуеш?
Suunnitella Планаваць
Me suunnittelemme matkaa Espanjaan. Мы плануем паездку ў Іспанію.
Surra Гараваць
Hän suri isänsä kuolemaa.
Ён гаруе ад бацькавай смерці.
Totella Слухацца
Sotilas tottelee käskyä.
Салдат слухаецца загаду.
Varoa Асцерагацца
Varo autoa!
Сцеражыся аўтамабіля!
Кіраванне фінскіх дзеясловаў Suomen verbien rektioita
Слоўнічак Pikku sanakirja
Скарачэнні Lyhennykset:
N = nominatiivi; G = genetiivi, Ad = adessiivi; P = partitiivi; Ali = allatiivi; Ak = akkusatiivi, El = elatiivi; 111 = illatiivi; In = inessiivi; Tr = translatiivi; Ab = ablatiivi; Ins = instruktiivi; 3. inf:n lii, In, Ad = 3. infinitiivin illatiivi, inessiivi, adessiivi
Увага!
Вельмі часта тое, што па-фінску выказваецца адным словам, па-беларуску патрабуе выразу з некалькіх слоў. Склоны, якія патрабуюцца пасля фінскіх дзеясловаў, не супадаюць з беларускімі. Канчаткі фінскіх склонаў і беларускія перакладныя адпаведнікі выдзеленыя паўтлустым шрыфтам. Пасля фінскіх сказаў у дужках указваюцца склоны.
A
aiheuttaa (-tti) — выклікаць, прычыняць, ствараць
Sinä aina aiheutat meille ongelmia. (P) Ты заўсёды прычыняеш (ствараеш) нам праблемы.
aiheutua (-dun) — прычыняцца, выклікацца.
Mistä se aiheutuu? (El) Ад чаго гэта прычыняецца? (Чым гэта выклікаецца?)
ajatella (-ttelen, -tteli, -tellutj — абдумваць, думаць
antaa (annan, antoi) — даваць
Anna kirja minulle. (Ali) Дай мне кнігу. Annatko rahaa stipendiin? (111) Ці дасі грошай да стыпендыі?
astua — крочыць, ступаць, зрабіць крок
Astu hänen tilalleen — (АП) Увайдзі ў ягонае становішча. Laki astui viomaan kaksi vuotta sitten. (111) Закон уступіў y сілу два гады таму.
asua — жыць
Naapuritalossa asuu veljeni (In) У суседнім доме жыве мой брат. Ystäväni asuvat meren rannalla. (Ad) Mae сябры жывуць на беразе мора. Asua Tampereella, Vantaalla, Keurulla, Valko-Venäjällä. (Ad) Жыць y Тампэрэ, y Ванце, y Кеўру, на Беларусі.
auttaa (auttoi) — дапамагаць
Sisko auttaa häntä vaikeassa työssä. (P, In) Сястра дапамагае яму (ёй) у цяжкой працы. Minä autoin ystävääni tekemään työtä. (3. inf:n 111) Я дапамагаў свайму сябру рабіць гэтую працу.
avata (avaan, avasi, avannut) — адчыніць
Voitko avata oven huoneeseen? (111) Ты можаш адчыніць дзверы ў той пакой? Hän avasi oven minulle (Ali) Яна адчыніла мне дзверы.
Е
edellyttää (-tti) — дапускаць, патрабаваць, меркаваць
Tämä työ edellyttää englannin hyvää taitoa. (P) Лічыцца, што гэтая праца патрабуе добрых ведаў англійскай мовы. Tämä asia edellyttään tunneksi. (Tr) Гэтая справа лічыцца агульнавядомай.
ehtiä (ehdin) — паспяваць
Minä ehdin ajossa junalle. (In, Ali) Я своечасова паспеў на цягнік. Hän ehti lukea kirjan. (Ak) Ён паспеў прачытаць кнігу.
eksyä — заблукаць, заблудзіцца
Eksyin metsään. (111) Я заблукаў у лесе.
elää — жыць
Kilpikonnia elää vedessä ja maalla. (In, Ad) Чарапахі жывуць y вадзе i на зямлі.
epäillä (-Ien, -li, -llyt) — падазраваць
Häntä epäillään varkaudesta (P, El) Яго падазраюць y крадзяжы.
erottaa (-tti) аддзяляць, выдзяляць
Erottaa kerma maidosta. (El) Выдзяліць вяршкі з малака.
esiintyä — выступаць
Hän esiintyy ravintolassa laulajana. (In) Ён выступае спеваком y рэстаране ў суботу. esitellä (-ttelen, -tteli, -tllut) — прадстаўляць, знаёміць, рэкамендаваць
Voitko esitellä ystäväsi minulle? (А11)Ты можаш прадставіць мне свайго сябра? (Ты можаш пазнаёміць мяне з тваім сябрам?)
estää (esti) — замінаць, перашкаджаць
Älä estä häntä! (Р) He замінай яму!
etsiä — шукаць
Etsimme ratkaisua yhdessä. (P) Мы пашукаем рашэнне разам.
H
haastaa {-toi) — выклікаць
Haastaa oikeuteen kunnianloukkauksesta. (111, El) Выклікаць y суд за абразу гонару.
haaveilla {-Ien, -li, -llut) — марыць
Hän haaveili paremmasta elämästä. (El) Ён марыў аб лепшым жыцці.
hakea {haen, haki) — шукаць, прасіць
Haen apuasi. (P) Я прашутваёй дапамогі. Hakea lääkäri. (Ak) Знайсці лекара. Hakea apurahaa säätiöltä. (P, Ab) Прасіць грант ад фонду.
haluta {-uan, -usi, -unnut) — хацець
Minäkin haluan oppia suomea (1. inf) Я таксама хачу вывучаць фінскую мову. Haluaisin vähän kävellä. (1. inf) Мне б хацелася крыху прайсціся.
harrastaa {-ti) — займацца, захапляцца
Hän harrastaa taidetta. (Р) Ён захаппляецца мастацтвам. Lapset harrastavat urheilua. (Р) Дзеці займаюцца спортам. Harrastan lukemista. (Р) Я люблю чытаць.
helpottaa {-tti) — аблягчаць
Hyvä sanakirja helpottaa käännöstyötä. (P) Добры слоўнік аблягчае перакладчаскую працу. Kuningas helpotti rangaistusta asetuksellaan. (P, Ad) Кароль сваім указам змягчыў пакаранне.
hoitaa {hoidan, hoiti t. hoisi) — даглядаць, займацца
Hän hoisi sairasta äitiä. (P) Яна даглядала хворую маці. Kuka hoitaa asioitani? (P) Хто займаецца маімі справамі?
huolehtia {-hdin) — клапаціцца
Isä huolehtii perheestään. (El) Бацька клапоціцца аб сваёй сям’і.
hylätä {hylkään, hylkäisi, hylännyt) — адхіляць, адмаўляць
Pekka hylättiin ajokokeessa. (In) Тут: Пекку правалілі на іспытах кіроўцы. Oikeus hylkäsi kanteen. (G) Суд адхіліў іск.
häiritä {-itsen, -itsi, -innut) — замінаць, першкаджаць
Juttelu häiritsee työtä. (In) Размова перашкаджае працы. Älä häiritse minua! (P) He замінай мне! Se häiritsee yleistä järjestystä. (P) Гэта шкодзіць агульнаму парадку.
ihailla (-Ien, li, -llut) захапляцца, любавацца
Kaikki ihailivat runoilijan talenttia. (P) Усе захапляліся талентам naara. Mennään luontoa ihailemaan! (P) Пойдзем палюбуемся прыродай!
ikävöidä сумаваць, маркоціцца
Äiti ikävöi sinua. (P) Маці сумавала па табе. Minä ikävöin jatkuvasti kotiin/Tampereelle, kun olen ulkomailla. (II/Ali) Я заўсёды сумую па дому/па Тампере, калі бываю за мяжой.
ilmoittaa (-tti) абвяшчаць, паведамляць
Hintojen noususta ilmoitettiin lehdessä. (El) У газеце абвесцілі аб павышэнні цэн. Ilmoita minulle, kun hän saapuu. (Ali) Паведамі мне, калі яна прыязджае.
iloita (-itsen, -itsi, -innut) — радавацца
Poika iloitsi uudesta pyörästään. (El) Хлопчык радаваўся свайму новаму веласіпеду.
irrottaa (-tt) — вызваляць, адвязваць, аддзяляць
Irrottaa laiva karilta. (Ab) Тут: Зняць карабель з мелі. Irrotimme veneen laiturista. (El) Мы адвязалі човен ад прычала.
istuttaa (-tti) пасадзіць (усаджваць)
Istuttaa vieraat pöytään. (111) Пасадзіць гасцей за стол. Äiti istutti ruusuja puutarhaan. (P, II) Маці пасадзіла ў садзе ружы.
itkeä (itki) — аплакваць, плакаць
Hän itki kohtaloaan. (P) Ён аплакваў свой лёс. Nainen itki ilosta. (El) Жанчына плакала ад радасці.
J
jakaa (jaan, jakoi) — дзяліць, падзяляць, раздаваць
Äiti jakoi omenan neljään osaan. (111) Маці падзяліла яблык на чатыры часткі. Kalle jakoi huoneen väliseinällä kahtia. (Ad) Перагародкай Калле падзяліў пакой надвае (папалам). Setä jakoi lapsille makeisia. (Ali, P) Дзядзька раздаў дзецям ласункі.
КНІГІ ОНЛАЙН
