КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Прыслоўі спалучэння/падзялення дзеяння У гэту групу ўваходзяць такія прыслоўі, якія азначаюць супольнасць дзеяння: kahden kesken, kahdestaan (удвох), kaksittain (па двое), kolmittain (па трое), parittain (на пару), ryhmittäin (па групах, групамі), tipoittain (па кроплях) і г. д. Да акалічнасных прыслоўяў адносяцца і тыя, што паказваюць стан чаго-небудзь: auki (адчынена), halki (праз, цераз), kiinni (зачынена). Myymälä on auki (Крама адчынена). Hän seisoi suu auki (Ён стаяў, разявіўшы рот). Tulimme laaksoon, jonka halki virtaa pieni joki (Мы спусціліся ў лагчыну, празякую цячэ невялікая рэчка). Rata kulkee halki metsän (Чыгунка ідзе праз лес). У дадзеным выпадку прыслоўе halki выступае ў ролі і пры-, і постназоўніка з родным склонам (генетывам). Ovi on kiinni (Дзверы зачынены). Kone on rikki (Машына зламаная). Апрача таго, маюцца так званыя мадальныя прыслоўі, якія выражаюць магчымасць або няпэўнасць: ainakin (прынамсі, ва ўсякім выпадку), ehkä (можа быць, напэўна), epäilemättä (без сумневў), mahdollisesti (магчыма), muun muassa (паміж іншым, у тым ліку), toivottavasti (на спадзеў, магчыма), tuskin (наўрад ці), valitettavasti (на жальў Ainakin tämä on oikein (Ba ўсякім выпадку гэта будзе правільна). 3 адмоўным дзеясловам ehkä набывае асабовыя формы: ehken (магчыма, я не...), ehket (магчыма, ты не...) і г. д. Ehkä olet oikeassa (Магчыма, ты і маеш рацыю). Epäilemättä olemme myöhässä (Мы спазняемся, гэта без сумневу). Valitettavasti en pääse teatteriin (Ha жаль, я не траплю ў тэатр). Ступені параўнання прыслоўяў Adverbien vertailuasteet Утварэнне ступеняў параўнання паказваецца ў табліцы на прыкладах прыметнікаў і прыслоўяў: kaunis — kauniisti (прыгожы — прыгожа); ihana — ihanasti (цудоўны — цудоўна); hidas — hitaasti (павольны — павольна); iloinen — iloisesti (вясёлы — весела); kevyt — kevyesti (лёгкі — лёгка); selvä — selvästi (ясны, зразумелы — ясна, зразумела); mukava — mukavasti (зручны — зручна); kova — kovasti (цвёрды — цвёрда): Прыметнік Аснова прыметніка Прыслоўе Вышэйшая ступень прыслоўя Найвышэйшая ступень прыслоўя kaunis kaunii- kauniisti kauniimmin kauneimmin ihana ihana- ihanasti ihanammin ihaneimmin hidas hitaa- hitaasti hitaammin hitaimmin iloinen iloise- iloisesti iloisemmin iloisimmin kevyt kevye- kevyesti kevyemmin keveimmin selvä selvä- selvästi selvemmin selvimmin mukava mukava- mukavasti mukavammin mukavimmin kova kova- kovasti kovemmin kovimmin Прыслоўі добра і шмат маюць адмысловыя формы ступеняў параўнання: hyvin —paremmin —parhaiten (добра — лепей — найлепей) paljon — enemmäneniten (шмат — болей — найболей) Прыслоўі, якія ўказваюць геаграфічныя напрамкі, таксама маюць ступеніпараўнання: etelä (поўдзень) etelässä — etelämpänä (на поўдні — паўднёвей) etelästä — etelämpää (ад (з) поўдня — болей ад (з) поўдня) etelään — etelämmäksi (на поўдзень — паўднёвей, болей на поўдзень) pohja (поўнач) pohjoisessa — pohjoisempana (на поўначы — паўночней) pohjoisesta — pohjoisempaa (ад (з) поўначы — болей ад (з) поўначы) pohjoiseen — pohjoisemmaksi (на поўнач — паўночней, болей на поўнач) itä (усход) idässä — idempänä (на ўсходзе — усходней) idästä — idempää (з усходу — болей з узходу) itään — idemmäksi (на ўсход — усходней, болей на ўсход) länsi (захад) lännessä — lännempänä (на захадзе -заходней) lännestä — lännempää (ад захаду — болей ад захаду) länteen — lännemmäksi (на захад — заходней) Прыклады: Oletko käynyt Suomen pohjoisimmassa paikassa? (Ты наведаў самае паўночнае месца ў Фінляндыі?) Mikä on Afrikan läntisin maa? (Якая краіна Афрыкі самая заходняя?) Onko Hanko Suomen eteläisin kaupunki? (Ханко — гэта самы паўднёвы горад Фінляндыі?) Акалічнасныя прыслоўі, такія як eilen (учора), huomenna (заўтра), aina (заўсёды), täällä (тут) і г. д., ступеняў параўнання не маюць. Некаторыя прыслоўі падобныя да склонаў назоўнікаў: aamu — aamulla (ранне — уранні); ilta — ilalla (вечар — увечары) (-Па — канчатак адэсіву). ПРЫНАЗОЎНІК I ПОСТНАЗОЎНІК PRE-JA POSTPOSITIOT, АБО ETUJA JÄLKISANAT Прыназоўнікі i постназоўнікі перадаюць розныя адносіны і стасункі. Канкрэтнае значэнне яны набываюць толькі ў спалучэнні з назоўнікамі і займеннікамі, а постназоўнікі часам і з прыналежным суфіксам. Самастойнымі членамі сказа яны не з’яўляюцца. Прыназоўнік стаіць перад суадносным словам, а постназоўнік — пасля яго. Прыназоўнікаў у фінскай мове значна меней, чым постназоўнікаў. Звычайна прыназоўнікі ўжываюцца з партытывам, а постназоўнікіі — з генетывам. Часам адны і тыя ж прыназоўнікі могуць быць і постназоўнікамі. Прыназоўнікі з генетывам Prepositiot genetiivin kanssa Прыназоўнікі з генітывам alle (да, меней) läpi (цераз, скрозь) halki (праз, цераз) poikki (праз, упоперак) jälkeen (пасля) yli (звыш) kesken (пасярод) ympäri (вакол) Прыклады: Mies painaa alle sadan kilon (Мужчына важыць меней за сто кілаграмаў). Kuljen halki metsän (Я іду праз лес). Kesken tunnin Jukka lähti ulos (Пасярод урока Юкка выйшаў вон). Läpi vuosisatojen (Праз стагоддзі). Yli kymmenen puolen vuoden (Звыш паловы дзясятка гадоў). Прыназоўнікі з партытывам Prepositiot partitiivin kanssa Прыназоўнікі з партытывам ennen (раней, да) paitsi (апрача, за выключэннем) ilman (без) pitkin (уздоўж) keskellä (пасярод) päin (куды, адкуль) kohti да, (у кірунку) vasten (супраць, насустрач, да) lähellä (паблізу) Se oli ennen sotaa (Гэта было да вайны). Oletko ilman työtä? (Ты цяпер без працы?) Ajan kohti Kuopiota (Я еду да (у кірунку) Куопіа). Poika juoksi pitkin katua (Хлопчык бег па (уздоўж) вуліцы). Постназоўнікі з генетывам Postpositiot genetiivin kanssa Постназоўнікі з генетывам alla — пад (дзе?) Koira on pöydän alla (Сабака пад сталом). alta — з-пад Tule esiin pöydän alta\ (Выходзь з-пад стала!) alle — пад (куды?) Kissa ryömi pöydän alle (Кот запоўз пад стол). alitse — пад (нізам) He kävelivät sillan alitse (Яны прайшлі пад мастом). päällä — на (дзе?) Talo mäen päällä (Дом на самым узгорку). päälle — на (куды?) Nousta mäen päälle (Падняцца на ўзгорак). päältä — з (адкуль?) Laskeutua mäen päältä (Спускацца з гары). ansiosta — з-за (дзякуючы) Sinun ansiosta olen täällä (Я тут дзякуючы табе). edessä (-stä), eteen — перад (адкуль?, куды?) Talon edessä on koivu (Перад домам стаіць бярэзіна). edellä (-Itä, -lie) — перад, (адкуль?, куды?) Tyttö käveli hänen edellä (Дзяўчына ішла перад ім). mukaan — паводле, з Lain mukaan Шаводле закону). Menen poikien mukaan (Я пайду з хлопцамі). mukana — з (разам, з сабою) Ukkosen mukana tuli sadetta (3 навальніцай прыйшоў і дождж). johdosta — з-за (па прычыне) Sen johdosta, että... (3-за таго, што...) jälkeen — пасля Tunnin jälkeen menen kotiin (Пасля ўроку я пайду дамоў). kanssa — з Menen tanssimaan Kaisan kanssa (Я пайду танчыць з Кайсай). kautta — праз Ajaamme keskustan kautta (Мы праедзем праз цэнтр). luona — у, каля Pekka on Tuulan luona (Пекка гасцюеў Туўлы). luota — ад Tulen äidin luota (Я іду ад мамы). luokse — да Lähdetkö Marian luokse? (Ты ідзеш да Марыі?) läpi — праз, наскрозь Aurinko paistaa ikkunan läpi (Сонейка свеціцьу (праз) акно). vieressä — каля Kirjasto on yliopiston vieressä (Бібліятэка знаходзіцца каля ўніверсітэта). takana — за (дзе?) Poika on oven takana (Хлопчык стаіць за дзвярыма). takaa — з-за Poika tuli esille oven takaa (Хлопчык выйшаў з-за дзвярэй). taakse — за (куды?) Poika meni oven taakse (Хлопчык пайшоў за дзверы). vuoksi — з-за, дзеля Tällaisen asian vuoksi ei pidä riidellä (3-за такой справы не варта сварыцца). Varmuuden vuoksi (Дзеляўпэўненасці). takia — з-за Sentakia... (3-затаго...) kuluttua — праз (аб часе) Maria tulee tunnin kuluttua (Марыя прыйдзе праз гадзіну). aikana — у (у час) Sodan aikana Mannerheim oli ylipäälikönä (У час вайны Манергейм быў галоўнакамандуючым). mielestä — на думку (Minun) Mielestäni sitä ei kannata tehdä (Ha маю думку, гэта не варта рабіць). yli — праз, цераз Nyt mennään kadun yli (A зараз давай пяройдзем вуліцу (пойдзем цераз вуліцу)). ympäri — вакол Magalhäes on purjehtinut maailman ympäri (Mareлан праплыў вакол свету). ohi — паўз, міма Ajoimme kaupan ohi (Мы праехалі каля (міма) крамы). Постназоўнікаў, якія ўжываюцца з партытывам, значна меней. Постназоўнікі з партытывам Postpositiot partitiivin kanssa Постназоўнікі з партытывам alas — уніз, далоў Poika luisui mäkeä alas (Хлопчык з’ехаў з гары ўніз). kohtaan — у адносінах да Maria on hyvin ystävällinen minua kohtaan (Марыя ставіцца da мяне вельмі дружалюбна). kohti — да, у кірунку Nyt lähdetään Vaasaa kohti (Зараз адправімсяў кірунку Ваасы). myöten — наўсьцяж, уздоўж Hän kävelee katua myöten (Ён ідзе na (ўздоўж) вуліцы). pitkin — уздоўж, па He kävelivät joen rantaa pitkin (Яны ішлі ўздоўж берага ракі). varten — для Mitä varten7. Sitä varten'. (Для чаго? Для таго!) vastaan — супраць, насустрач Kävellä tuulta vastaan (Ісці супраць ветру). Hän tulee minua vastaan (Ён ідзе мне насустрач). vailla, vaille — без Tulen viittä vaille kahdeksan (Я прыйду без пяці восем). vastapäätä — насупраць Kirkkoa vastapäätä on kauppa (Насупраць царквы стаіць крама). ylös — на, уверх Nyt täytyy kävellä mäkeä ylös (A зараз трэба ісці на ўзгорак). ЗЛУЧНІК KONJUNKTIOT, АБО SIDESANAT Злучнікі — гэта словы, якія не скланяюцца і злучаюць паміж сабой члены сказаў і цэлыя сказы. Злучнікі падзяляюцца на злучальныя і падпарадкавальныя. Да злучальных адносяцца: ja, sekä, ynnä — і; enkä, etkä, eikä — i не; eli -або; mutta, vaan — але; tai, vai — або; siksi — таму; siis — такім чынам, значыць; sillä — таму што. Minä herään ja sinua kutsun (Я прачынаюся i клічу цябе). У адмоўных сказах злучнік ja ei замяняецца злучнікам eikä ў адпаведнай асобе. Ei Pekka, eikä Jussi ole tullut vielä (Hi Пекка i ні Юссі пакуль не прыйшлі). Злучнік eli злучае два раўназначных паняцці. Karhu eli mesikämmen on metsäeläin (Мядзведзь, або мядовая лапа — лясная жывёла). Злучнікі mutta і vaan (але, а) — блізкія па значэнню, аднак ужываюцца па-рознаму. Teuvo on pitkä mutta laiha (Тэўва высокі, але хударлявы). En tule, vaan jään kotiin nukkumaan (Я не прыйду, a застануся дома спаць).