КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Ды аднойчы на прывале ў шацёр палкаводца ўвайшоў рыцар польскага войска, мазур па паходжанні, Анджэй Гост. Ён ударыў Давыда кінжалам у спіну... Што сталася прычынай такой здрады? Пстарычныя крыніцы не даюць пэўнага адказу. Але, зразумела, што не грошы крыжакоў, бо Гост мусіў ведацы забіўшы Давыда, ён не зможа ўратавацца ад гневу Давыдавых паплечнікаў і, значыць, крыжацкімі багаццямі нават не паспее скарыстацца. Але ёсць адно сведчанне, якое прыўзнімае завесу таямніцы. Хронікі распавядаюць, што падчас паходу здарыдася паміж дваімі высакароднымі воямі Давыдавымі спрэчка з-за прыгожай паданянкі. Каді дайшдо дедзь не да бойкі, адзін з іх, старэйшы, выхапіў меч і нечакана для ўсіх рассек няшчасную дзяўчыну нападам. «Навошта нам сварыцца, — вымавіў ён. — Я падзядіў яе на дзве часткі, і няхай кожны з нас возьме сабе тую, якую бодьш упадабае». Хто быў гэты жорсткі і цынічны вой, невядома, аде другім, мяркуюйь, стаўся менавіта Гост. Ён, нібыта, закдікаў Давыда пакараць забойцу, а Давыд не стаў таго рабіць. I Гост затаіў крыўду... Аде нават калі ўсё гэта і сапраўды быдо так, як напісана, мы не ведаем прычыны, па якой Давыд нічога не здзейсніў у дачыненні да воя-вылюдка. Бо вядомы і іншы выпадак з таго ж пахода, і характарызуе ён Давыда зусім не абыякавым да ўчынкаў дюдзей сваіх кіраўніком. Нейкі дітвін, захапіў ў якасці здабычы маладую манашку Бенедыкту. He жадаючы пазбавіцца сваёй цноты, манашка заўпэўніда воіна, што ён не будзе забіты і нават паранены падчас бітвы, каді зробіць з яе добнай косткі сабе амудет. Дітвін паверыў і адсек манашцы гадаву. Даведаўшыся пра тое, Давыд выкдікаў ваяра на двубой і забіў яго. Можа, жорсткі супраціўнік Госта пазбег такой жа доді таму, што быў надта высокага падажэння? Смерць такога перад рашучай бітвай за Брандэнбург магда прывесці да замяшадьніцтва ў Давыдавым рознадюдным воінстве. Аде як бы там ні быдо, непапраўнае здзейснідася. Анджэй Гост забіў Давыда Гарадзенскага, адразу ж папдаціўшыся за тое і сваім жыццём. Вядікае войска, не дабраўшыся да Брандэнбурга, павярнуда коней назад. Папдечнікі Давыдавы прынесді цеда яго ў Гародню на сваіх шчытах і пахаваді на высокім беразе Нёмана, дя сцен старажытнай Кадожы. У зямді, у якую да яго дягда Бірута. I ўсё ж Давыд Гарадзінскі застаўся непераможаным. Ён увайшоў у гісторыю каштадянам, горад якога ніводнага разу не быў захопдены праціўнікам, і падкаводцам, які не прайграў ніводнай бітвы. “Літоускія крэчатьГ на полі КулікоВыт Андрэй Поланкі і Дзмітрый Бранскі 8 верасня 1380 года адбыдася праслаўденая Кулікоўская бітва, героямі якой сталі таксама князі з Вялікага Княства Літоўскага Андрэй і Дзмітрый Альгердавічы. Цяжка не пабачыць Боскай воді ў тым, што прыйшді яны ў рускую гісторыю менавіта тады, каді іх чакаді. Смелыя. адчайныя, не ўтаймаваныя татарскім бізуном, не разбэшчаныя татарскім ярдыком. Менавіта яны быді патрэбны ў дапамогу князю Дзмітрыю Іванавічу, каб весці за сабой на татар рускія падкі. Князь Андрэй, самы старэйшы з Адьгердавых сыноў, які пры нараджэнні атрымаў язычніцкае імя Вігунт, нарадзіўся ў 1325 годзе. Маці яго быда правасдаўная князёўна Марыя Віцебская. I яна выхоўвада сына ў павазе да хрысціянства. Аднак акунуцца ў хрыснільную купель княжычу давядося тодькі ў 1342 годзе. У той год разам з банькам сваім адбіў Вігунт нашэсце крыжакоў на пскоўскія земді. Удзячныя пскавічы, памятаючы пра тое, як аддана абараняў іх інтарэсы дітвін Даўмонт, прапанаваді Адьгерду альбо Вігунту засташа княжынь у Пскове. Адьгерд бдасдавіў на княжанне сына і дазводіў яму дзедя гэтага хрысціцца. Але Вігунт-Андрэй тады прасядзеў у Пскове нядоўга. Ён пакінуў свайго намесніка і выехаў на радзіму дапамагаць бацьку і дзядзьку свайму Кейстуту ў іх барацьбе з крыжаноснамі. Пскавічы чакаді свайго князя доўгіх шэснь гадоў. У 1348 годзе намеснік Андрэя, Юрый Вітавіч, загінуў у бітве, і пскоўскае веча пастанавіда абвясціць Андрэю пра свой недавер: «Табе было, князь, самому сядзець у Пскове на княжанні, а намеснікам Пскова не трымаць. Калі ж ты не жадаеш сядзець у нас, у іншым месцы княжыш, то намеснікаў тваіх не хочам». Андрэй, які як раз у гэты год атрымаў і поланкае княжанне, паспрабаваў быў сілай прымусіць пскавічоў лічыцца з ім. Аде тыя не даді яму такой магчымасці, паказаўшы ў поўнай меры, на што здодьнае добра навучанае, вопытнае пскоўскае войска. Ніхто і не думаў, што пасдя такога непаразумення Андрэй Альгердавіч каді-небудзь зноў вернецца ў Пскоў. Аде тое адбыдося. Пасдя Альгердавай смерці ў 1377 годзе Андрэй як старэйшы сын прэтэндаваў на вядікакняжацкі прастод. Да гэтага часу ён ужо паспеў пра сябе заявіць як пра выдатнага падкаводца . Вясной 1366 года абараніў Подацк ад крыжакоў магістра Відьгедьма. У 1373 і 1374 гадах вадзіў подацкія дружыны на Дынабург. У 1375-м разам з дзядзькам Кейстутам хадзіў пад Крэйцбург. Найбодыпую ж сдаву здабыў Андрэй Подацкі ў 1376 годзе, каді на ста ладдзях раптоўна з’явіўся пад сценамі крыжацкага замка Розітэн. Крыжакі зачыніліся ў сваёй цвярдыні. Але ўначы запалала зямля вакол замка. Усё, што магло гарэйь у наваколлях Розітэна, да раніны ператварылася ў попел. Каб адпомсціць адважнаму полацкаму князю, магістр узяў у аблогу Новы замак у Полацку. Аднак, нягледзячы на наяўнаснь чатырох абложных машын і двух катапультаў, трынаццацідзённая аблога скончылася нічым. Ваяры Вялікага Княства Дітоўскага палюбілі Андрэя за яго адвагу і непахіснасць. Беларускія падданыя бачылі ў старэйшым сыне хрысталюбівай Марыі Віцебскай абаронцу праваслаўя, і таму хацелі бачыць яго сваім гаспадаром. Але паводле Альгердавага тастаменту ўлада мусіла дастацца малодшаму Андрэеву брату, сыну другой Альгердавай жонкі, Ульяны, Ягайду. Андрэй адмовіўся прысягаць новаму гасудару і пачаў самачынна называць сябе вядікім князем літоўскім. Але сід адстойваць свае правы зброяй у яго не быдо. Пазбавіўшыся па воді Ягайлы і Поланка, і іншых сваіх гарадоў, рушыў Андрэй са сваёй вернай дружынай ў Пскоў. 3 пакаяннем і кдятвамі. I прыняді яго пскавічы, якія ўвесь гэты час з вядікай нікавасцю назіраді за ратнымі подзвігамі Адьгердавіча. Усё ж такі Андрэй быў сдаўным ваяром. I сям’я князя, якую прывёз гэты раз ён з сабой у Пскоў, усім спадабадася. Набожная добрая княгіня, трое цудоўных княжат, Міхаіл, Сямён ды Іван... Адну тодькі ўмову паставіді князю гараджане. Ён мусіў прасіць дазводу на пскоўскае княжанне ў вядікага князя маскоўскага. Гэта быдо нядёгка. Бо ў мінулым некадькі разоў, пасданы быцькам сваім Альгердам, ваяваў Андрэй рускія гарады. Дапамагла выгнанцу знайсні паразуменне з Дзмітрыем Іванавічам сястра, Алена Адьгердаўна, якая быда замужам за стрыечным братам вядікага князя маскоўскага Удадзімірам Серпухоўскім. Андрэй атрымаў пскоўскае княжанне. А ўжо ў наступным, 1378 годзе Адьгердавіч разам з маскоўскімі рацямі прымаў удзел у бітве з татарамі на рацэ Вожы. Гэта быда негдабадьная, аде пераможная бітва. Першая выіграная рускімі князямі ў татар. У ёй рускае войска ўпершыню выкарыстада тактыку засадных падкоў, якую ўжо шырока прымяняда войска Вядікага княства Дітоўскага ў бараньбе з крыжаносцамі. Гэта дае права меркаваць, што стратэгію бітвы распрацаваў менавіта князь Андрэй. Безумоўна, такая пасдуга павінна быда быць узнагароджана. I вось у 1379 годзе разам з маскоўскімі рацямі Андрэй Адьгердавіч вяртаецца на землі Вялікага Княства Дітоўскага і вяртае сабе Полайк. Падчас гэтага паходу лёс зводзіць яго з родным братам Карыбутам-Дзмітрыем Альгердавічам, які атрымаў ад Ягайлы Трубчэўск, Старадуб і Бранск, што раней належалі Андрэю. Варта было чакань, што браты сыдуцца ў смяротным паядынку. Аде Дзмітрый хлебам-соллю сустрэў Андрэя. Аказваецца, ён таксама быў незадаволены панаваннем Ягайлы. I таму паспяшаўся прысягнуць як васал Дзмітрыю Маскоўскаму. Пэўна, менавіта тады Дзмітрый Альгердавіч і папрасіў у Дзмітрыя Іванавіча руку яго сястры Дюбові, якая пазней нарадзіла яму дваіх сыноў, Івана і Андрэя. Натуральна, Трубчэўск, Старадуб і Бранск перайшлі пад уладу Вялікага Княства Маскоўскага. А Дзмітрыю Альгердавічу быў дадзены ва ўдзел Пераяслаў-Залескі. I Андрэй, які пры дапамозе вялікага князя маскоўскага зноў стаў князем поланкім і пскоўскім, не выказаў сваёй нязгоды. Тым больш што ў Маскве ўжо ішла падрыхтоўка вялікай бітвы з татарамі. Альгердавічы як васалы Масквы павінны былі падзяліць трыумф альбо смерць з Дзмітрыем Маскоўскім. 8 верасня 1380 года на Кулікоўскім полі сышліся цвет воінства Русі і лепшыя сілы Залатой Арды. 100-тысячнаму войску хана Мамая супрацьстаяла 36-тысячная руская раць. Русь выставіла супраць Арды 24 цяжкаўзброеныя пешыя палкі і каля 12 тысяч конных віцязяў. Шматшараговая сцяна, закаваная ў браню. Згодна рускай воінскай традыцыі, ў цэнтры стаў вялікі полк, па баках ад яго — палкі правай і левай рукі. Андрэй Альгердавіч са сваім дзвюхтысячным войскам палачан і пскавічоў узначаліў правы фланг. Першымі ардынцаў павінны былі сустрэць конны вартавы полк князя Дзмітрыя Друцкага і перадавы полк. За асноўнымі сіламі знаходзілася бранская конніна рэзервовага палка пад кіраўніцтвам Дзмітрыя Альгердавіча. Але галоўная хітраснь, козыр Дзмітрыя Іванавіча быў прыхаваны за левым флангам вялікай раці, у Зялёнай Дуброве, паміж рачулкай Смолкай і Донам. Тут знаходзіўся засадны полк, які ўзначальвалі князь Уладзімір Серпухоўскі і яшчэ адзін збеглы з Дітвы князь — Дзмітрый Карыятавіч Баброк-Валынскі. Усё было няясна, сумнеўна, страшна. Надзею давала толькі прароцтва святога старца Сергія Раданежскага, за блаславеннем якога перад бітвай прыехаў у Свята-Троіцкую абіцель Дзмітрый Іванавіч. Святой Сергій сказаў, што вялікай крывёю, але перамога прыйдзе. Перад самай бітвай, не згаворваючыся адзін з адным, браты Адьгердавічы прапанавалі вялікаму князю маскоўскаму перайсці Дон і спадіць масты, каб у ратнікаў не быдо спакусы адступіць з подя боя. «Калі будзем тут, слабым будзе воінства, — растдумачыў сваю пазіцыю Андрэй Полацкі, — калі ж на іншы бок Дона пяройдзем, монным і мужным будзе». I вялікі князь пасдухаўся мудрай парады. Цяпер ён стаў спакойны за зыход бітвы. I не меда значэння, ці выжыве ў ёй ён сам. Дзмітрый Маскоўскі перадаў свае княжацкія даспехі аднаму з баяр, узброіўся як просты воін і стаў у шэраг простых ратнікаў.