КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
У ссылку былі выпраўлены тры «старых» князя, Усяславічы Давыд, Расціслаў і Святаслаў з сынамі, — і два «маладых»: Рагвалод-Васіль і Брачыслаў-Іван. Кіеўскі князь спадзяваўся, што палонных у Візантыі будуць «крепне стрешй», а можа нават і таемна атруцянь. Але ў Царградзе здарылася непрадбачнае. Сасланая разам з братамі і пляменнікамі полацкая князёўна Зоя (Соф’я) Усяслаўна спадабалася царэвічу Аляксею Камніну, і ён ажаніўся з ёю. Ператварыўшыся такім чынам зусім нечакана ў родзіча полацкіх князёў, базілеўс не мог цяпер слепа выконвайь абяцанне, дадзенае кіеўскаму князю. Гасудар Візантыі даў Усяславічам «корм доволен, а онн служаху царю в воннстве протнву саранын». Hi рускія летапісы, ні візантыйскія хронікі не ўтрымліваюць падрабязнасцей трохгадовага служэння полацкіх князёў у Візантыі ў якасні ваявод. Імёны болыпасці з іх наогул назаўжды знікаюць з гісторыі. Што здарылася з трыма сынамі Усяслава Чарадзея, дзядзькамі Васіля-Рагвалода? Загінулі ў бітвах? Памерлі ад суму і хвароб? Скончылі дні свае ў царградскіх манастырах? Куды падзеўся брат Брачыслаў-Іван Барысавіч? Магіла яго памерлай у Царградзе жонкі Ксеніі знаходзілася на тэрыторыі манастыра Св. Данііла. Аднак Рагвалод-Васіль не згінуў на чужыне. Ен вярнуўся ў родныя мясціны адразу пасля смерні вялікага князя кіеўскага Мсціслава, у 1132 годзе, удаўцом з трыма малалетнімі дзецьмі, Усяславам, Валодшам і Марыяй. Падачане выгнаді з Поланка кіеўскага стаўленіка Святаподка Мсцісдавіча і прыняді князем Васільку. На здзіўденне, шматдікія браты, сыны і пдяменнікі памердага кіеўскага князя нават не стаді супрацьстаяць гэтаму. Зрэшты, менавіта ў гэты час усе яны быді ўцягнутыя ў чарговую ўсобіцу — бідіся за права атрымання найдепшых удзедаў. У разборы ўмяшаліся таксама дадёкія родзічы Мсціславічаў, чарнігаўскія князі Одьгавічы. Кожны ваяваў за сябе і ўсе супраць усіх. Канешне, Подацк з яго раптоўна адноўденай незадежнасцю быў не той мэтай, дзедя якой варта быдо б у такіх умовах рызыкаваць. Аде як бы там ні быдо, Рагвадод-Васідь не супакойваўся. Усе свае сіды ён накіраваў на тое, каб стварыць моцнае баяздодьнае войска. На гэта спатрэбідася некадькі гадоў. Аде вось у 1137 годзе Рагвадоду-Васідю паведаміді, што да граніц яго княства набліжаецца Усевадад Мсцісдавіч. Намеры яго невядомыя. Рагвадод-Васідь тут жа ападчыў сваё воінства і высдаў дазутчыкаў з загадам даведацца, што за прычыны прымусіді малодшага са спадчыннікаў закдятага ворага князёў подацкай дынастыі ісці да іх земдяў. Дазутчыкі хутка вярнудіся з весткамі, што Мсцісдавіч зусім не збіраеідца ваявань з падачанамі. Ды ён і не гатовы да такой вайны. Са сваім невядічкім атрадам ён спяшаецца ў Пскоў, куды запрошаны княжыць. /Іёсам не дадзена было Усевададу зведаць шчасця і спакою. Яшчэ пры жыші бацькі свайго атрымаў ён у кіраванне наравісты Ноўгарад. Аднак не зададзідася ў Мсцісдавіча з наўгародскім баярствам. У 1136 годзе скдікаді яны веча і ўрачыста пазбавіді на ім Усевадада княжай шапкі. А пасдя прагнаді разам з жонкай і дачкой прэч, узяўшы задожнікам юнага сына, Удадзіміра. Цэды год правёў у раздуцы з сынам Усевадад у Кіеве, каді раптам прыбыді да яго пасды ад пскавічоў. Яны расказаді, што верныя Усевададу дюдзі ўсе пакінуді Ноўгарад і перабрадіся ў Пскоў. Ця- пер яны чакаюнь яго, гатовыя паспрабаваць дабіцца справядлівасці і вызвалінь княжыча Уладзіміра. Полацкі князь Рагвалод-Васіль быў бацькам бодьш, чым правіцедем. Бодь Усевадада Мсцісдавіча адгукнулася ў яго душы. Ужо з самымі добрымі намерамі выехаў ён насустрач сыну свайго ворага. I каді Усевадад у замяшанні спыніўся, Рагвадод-Васідь выйшаў наперад і раскрыў рукі ддя сяброўскіх абдымкаў. Ён сам праводзіў Мсцісдавіча праз свае земді. На развітанне князі пабратадіся і даді кдятву не пакідаць адзін аднаго ў бядзе і не забываць у радасці. Хутка Васіль-Рагвадод даказаў вернаспь гэтай клятве, выступіўшы на баку Усевалада, які павёў барацьбу з Ноўгарадам. Добра навучаныя воіны подапкага князя дадучыдіся да пскоўскай дружыны. Аде самае гадоўнае, Подапк разам з Псковам абвясціў Ноўгараду эканамічны байкот. Кошт хдеба ў Ноўгарадзе так вырас, што згадададыя і асдабедыя гараджане запрасіді дітасці і вярнуді Усевададу сына. Высока апаніўшы дружбу Рагвадода-Васідя, Усевадад паспяшаўся стаць пасрэднікам ў прымірэнні яго са сваімі братамі Ізясдавам, Святаподкам, Расцісдавам і Уладзімірам. He ведаючы, як східіць Мспісдавічаў да спынення ўсобіц і прымірэння з іншымі князямі Рагвадод-Васідь вырашыў першым паказаць ім прыклад. У 1139 годзе вядікакняжанкі прастод захапіў Усевадад Одьгавіч. Новы выбух варожасці пагражаў разбурыць Русь знутры. Але чарговая вайна сваякоў нечакана скончылася перыядам дзіўнага спакою. Таму што Рагвалод-Васіль, аддаўшы дачку сваю Марыю замуж за Усевалада Ольгавіча, сам прасіў руку другой Марыі, дачкі Ізяслава Мсціславіча. Гэтымі шлюбамі поланкі князь прывёў Ольгавічаў і Мсціславічаў да адзінства. /Іепшы спосаб хаця б часова прымірыць агрэсіўных князёў знайсці было б цяжка. А як жа далей склалася жыццё самога Рагвалода-Васіля Барысавіча? Летапісы паведамляюць, што ў 1162 годзе добры князь нечакана для сучаснікаў адмовіўся ад полац- кага княжацкага прастола на карысць сына Усяслава. Але палачане самі былі вінаватыя ў тым, што страцілі такога добрага правіцеля. He здолеўшы апаніць здольнасці Рагвалода, полацкія баяры вырашылі, што маюць уладу загадваць князю. Аднак Рагвалод Барысавіч не жадаў прызнавань над сабой уладу ганарыстых падданых. I тады, усклаўшы на князя «многія віны», у 1151 годзе «схапілі палачане Рагвалода Барысавіча, князя свайго і паслалі ў Менск, і трымалі яго тут у вялікай нястачы». Палачане запрасілі да сябе князем стрыечнага брата Рагвалода, Расціслава Глебавіча. Месца зняволення Рагвалода было абрана Расціславам Глебавічам невыпадкова. У Менску сядзеў у гэты час яго малодшы брат, Валадар Глебавіч. Толькі ў 1158 годзе Рагвалоду ўдалася вызваліцца з менскага зняволення. Зяць Святаслаў Ольгавіч даў яму войска. Але, бачна, вайна з родзічамі была Рагвалоду брыдкай. I, замест таго каб ісці на Полацк, накіраваў пасланнаў сваіх у Друцк. Друцк быў адным з малых гарадоў Полацкага княства, у ім часта сядзелі малодшыя браты полапкіх князёў. I, магчыма, адзін час ён нават належаў Святаславу-Георгію Усяславічу. СвятаслаўТеоргій быў бацькам святой Ефрасінні Полацкай, ігуменні жаночага манастыра Святога Спаса. У манастыры гэтым была родная сястра Рагвалода, Звеніслава, у манастве Еўпраксія. Магчыма, менавіта Ефрасінні Полаідкай абавязаны быў міралюбівы Рагвалод-Васіль парадай прасіцца на княжацкі прастол да друччан. Складаецца ўражанне, што і друччане былі падрыхтаваны заранёй да прыняцця Рагвалода. Яны накіравалі ў адказ пісьмо: «Прыязджай, княжа, не марудзь, рады мы табе: нават калі нам з дзецьмі нашымі давядзецца біцца за цябе, з радасцю будзем біцца». Рагвалода ў Друцку сустракалі з захапленнем і экзальтацыяй, як без віны панярпеўшага праведніка: «...і выехалі насустрач яму 300 чаўноў друччан і палачан: і прыбыў да горада з гонарам вялікім». Даведаўшыся аб гэтым, Pac- ціслаў адразу ж пайшоў на дзёрзкі горад з войскам. Але друччане адбідіся. Тады палачане, перамендівыя ў сваіх рашэннях і непастаянныя, згаварыдіся выгнаць Расціслава і вярнуць сабе Рагвадода. I яны пасдаді яму пакаяннае пісьмо: «Княжа наш! Саграшыді мы перад Богам і перад табою, што паўстаді на цябе без віны, маёмасць тваю і дружыны тваёй усю разрабаваді, а самога схапілі і выдаді Гдебавічам на вядікую пакуту... каді не памянеш болып таго, і крыж нам пацадуеш, то мы дюдзі твае...» Добры Рагвадод усё дараваў і згадзіўся вярнуцца ў Полацк, адкудь, даведаўшыся пра здраду, збег Расцісдаў. Аде доўгачаканага міра і спакою гэта не прынесда. Падачане, якія цяпер апасадіся помсты Гдебавічаў, стаді падгаворвань Рагвадода-Васідя на паходы супраць іх. I Рагвадод хадзіў з войскамі на Ізясдаўдь, дзе пасадзіў на княжанне сына Брачыслава, пасля — на Менск, дзе ў брата Валадара знайшоў прыстанак Расціслаў. Паход скончыўся хрэсным цалаваннем. Рагвалод даваў апошнюю магчымасць Расціславу. Але Расціслаў не хацеў мяняцца. У 1159 годзе Глебавічы паланілі ў Ізяслаўлі сыноў Рагвалода Барысавіча. Валодшу пасадзілі ў цямніцу, а Брачыслава закавалі. Рагвалоду давялося прыняць выклік. Разам з прысланымі з Кіева войскамі ён асадзіў Менск. Асада доўжылася шэсць тыдняў, пасля гэтага, згодна летапіснаму паведамленню, Рагвалод «учыніў мір з Расціславам па сваёй волі». Сапраўды, Рагвалоду патрэбны былі толькі сыны, і ён іх вызваліў, чарговы раз паказаўшы Глебавічам хрысніянскае вялікадушнасць, заклікаўшы Расціслава зноў да хрэснага цалавання. I чарговы раз мірны дагавор быў парушаны Расціславам. I зноў, у 1160 годзе хадзіў на Менск Рагвалод, а перамогшы, заклікаў стрыечнага брата да міру. Ганарлівы нораў не даваў Расціславу асэнсавана глянуць на тое, што адбываецца. Выправіла яго толькі магіла. Пасдя смерці Расцісдава галоўным супраціўнікам Рагвадода стаў Вададар Гдебавіч. У 1161 годзе падачане патрабаваді, каб Рагвадод Барысавіч вёў іх на ўдаданні Вададара, на Гарадзец. Аде на гэты раз удача адвярнудася ад Рагвадода-Васідя, і подацкае войска пацярпеда паражэнне. Рагвадод абвінаваціў сябе ў пагібеді дюдзей. I наогуд, адчуваючы брыдоту да таго, чым вымушаді яго займацца падданыя, прыняў рашэнне ў Подацк бодып не вяртацца. Ен выехаў да дарагіх яго сэрцу друччан, прапанаваўшы подацкаму баярству замену — свайго сына Усясдава. Дарэчы, і ў Друцку Рагвадод Барысавіч не пажадаў быць удадаром. Ён дабіўся, каб прастод перайшоў да яго другога сына, Гдеба, а сам пры ім шчасдіва і спакойна дажываў свой век. Крыж Ефрасінні і Ла?ара Святая Ефрасіння Поланкая і майстар /Іазар Богша Самая прыгожая пара года на Беларусі — канец вясны, калі ў белых карунках кветак стаяць сады, паветра насычана пьянкім водарам мададой зедяніны і абмытай майскімі дажджамі зямді. Менавіта ў гэтыя дні правасдаўныя беларусы кожны год ушаноўваюць нябесную заступніцу свайго краю, святую Ефрасінню Поданкую. На большасні ікон святая намадявана з зіхатдівым шасціканцовым Крыжам ў руках. Гэтая свяшчэнная рэдіквія быда выканана па яе заказе айчыным ювелірам Дазарам Богшам, і таму мае дзве назвы — Крыж Ефрасінні Поланкай і Крыж Лазара Богшы.