Літаратурнае чытанне
Вучэбны дапаможнік для 8 класа першага аддзялення дапаможнай школы
Выдавец: Народная асвета
Памер: 247с.
Мінск 2014
2. 3 якіх твораў гэтыя ўрыўкі?
«Вось хто мне дапамагае, — з удзячнасцю падумала бабка Мар’я. — Якія слаўныя дзяўчынкі!»
— I я, маладзіца, бачыў. 3 гонарам хлапчук той. Трынаццаць гадкоў хлапчуку. А ён і не паварухнуўся. Бач як!
241
— Ну, бывай, маленькі майстар! Вялікі табе дзякуй, зубны доктар! — ветліва сказала яму цётка Паўліна і, закінуўшы граблі на плечы, пайшла працаваць.
— Мама, я печку прапаліў. I задачу рашыў.
— Няўжо сам? — не паверыла мама.
— Сам. А ты не стамілася сёння?
3. Якія творы гэтага раздзела вучаць беражлівым адносінам да хлеба? Перачытайце іх.
4. Як вы разумееце прыказку: «Хлеб ад зямлі, а мы ад хлеба»? Чаму ўраджай хлеба залежыць ад зямлі, а наша здароўе — ад хлеба?
5. Ці ёсць сярод вашых родных і знаёмых людзі, якія вельмі ганарацца сваёй працай? Раскажыце, дзе і кім яны працуюць.
6. Да якой працоўнай дзейнасці вы рыхтуецеся ў школе?
7. Як вы думаеце, якой дзейнасці ад вас чакаюць зараз вашы родныя? Растлумачце прыказку: «Праца не паганіць чалавека, а корміць, і поіць, і вучыць». Падмацуйце свае адказы прыкладамі з жыцця.
8. Складзіце самі прыказкі з дадзеных частак.
Без працы Вочы страшацца, Дзе няма ахвоты,
там няма работы. не будзе шчасця. а рукі робяць.
ЗМЕСТ
Вусная народная творчасць
Беларускія народныя песні .................................. 3
Абрадавыя песні ............................................ —
Зімовыя песні .............................................. —
Калядкі, калядкі ........................................... 4
Калядная песня.............................................. —
Наша Масленіца гадавая...................................... —
Вясновыя песні.............................................. 5
Жавароначкі, прыляціце ..................................... —
Летнія песні................................................ —
Купальская песня............................................ 6
Жніўная песня .............................................. —
Прадаў дзед бараду ......................................... —
Восеньскія песні ........................................... 7
***Сонейка, сонца........................................... —
***Дожджык, дожджык, секані................................. —
***Дожджык, дожджык, крапані................................ —
Лірычныя песні.............................................. 8
Рэчанька ................................................... —
Казкі....................................................... 9
Чаму заяц, ліса ды воўк разам не сыходзяцца. Беларуская народная казка ............................................ 10
Недалікатны сын. Беларуская народная казка................. 12
Селянін, мядзведзь і лісіца. Беларуская народная казка .... 14
Людзей слухай, а свой розум май. Беларуская народная казка 18
Буслы. Казка. К. Каліна.................................... 20
Кветкі — сонцавы дзеткі. Казка. У. Дубоўка ................ 22
Журавель і Чапля. Казка. М. Танк .......................... 25
Кацёл з каменьчыкамі. У. Караткевіч........................ 27
Легенды і паданні ......................................... 35
Бяздоннае багацце. Паданне................................. 36
Нарач. Легенда............................................. 38
Сож і Дняпро. Легенда ..................................... 41
243
Загадкі...................................................... 44
Прыказкі і прымаўкі ......................................... 46
Пытанні і заданні да раздзела ............................... 48
Як жыць — дык жыць для Беларусі
Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь. М. Клімковіч, У. Карызна 50
Казачная зямля. Н. Гілевіч................................... 51
***О, край родны, край прыгожы! Я. Колас..................... 52
Ад роду — да народу. 3 кнігі «Я». У. Ліпскі ................. 53
Продкі. Е. Лось.............................................. 55
У кнігарні. К. Цвірка ....................................... 57
Белая Русь. В. Вітка......................................... 58
***Нішто душу мне так не лечыць... А. Пісьмянкоў............. 60
Мая Беларусь. Я. Золак ...................................... 61
Мікола Гусоўскі. У. Дзюба ................................... 62
Прадслава. Урывак з аповесці. Паводле В. Іпатавай ........... 63
Бацькаўшчына. У. Караткевіч.................................. 67
Вёска. Р. Бабчанок........................................... 68
Рыбакі. Паводле Я. Коласа .................................... —
Першы скачок. Паводле М. Лынькова............................ 71
Паштары. С. Грахоўскі ....................................... 73
Самая цікавая кніга. В. Вітка................................ 75
***О, як мне доўга трэба жыць... А. Пісьмянкоў................ —
Прыказкі..................................................... 76
Пы.танні і заданні да раздзела ............................... —
Чалавек і прырода
Слухай родную прыроду. В. Жуковіч ........................... 78
Сонейка ўзышло. М. Чарняўскі................................. 79
Зямля мая! Н. Галіноўская.................................... 80
Зямля. 3. Бядуля ............................................. —
Поле. В. Зуёнак ............................................. 81
Прыказкі..................................................... 82
Будзем сілы набірацца. В. Зуёнак.............................. —
Садзіце лясы. М. Танк........................................ 84
Дубы. Б. Сачанка............................................. 85
Спелы бор. А. Вялюгін........................................ 87
Баравікі ў хусцінках. Р. Ігнаценка........................... 88
Рагаты грыбнік. В. Гардзей. ................................. 90
244
Лясныя дактары. I. Муравейка................................ 91
Маленькая хвойка. Я. Колас.................................. 92
Сцежкі зубрыныя. Т. Хадкевіч................................ 93
Мароз. Я. Купала.......................................... 101
Ёлка з белымі кветкамі. В. Хомчанка ......................... —
Возера. М. Багдановіч...................................... 105
«Фортачкі» на лёдзе. Я. Галубовіч............................ —
На рэчцы. Я. Колас......................................... 108
Багіра. Паводле Я. Маўра................................... 112
Падкідышы. Паводле В. Гурскага............................. 119
Маленькая маці. 3. Бядуля.................................. 122
Ліст малому сябру. М. Лужанін ............................. 125
Мокрыя травы. У. Караткевіч.................................. —
Месяц за месяцам. В. Вольскі............................... 127
Будзь верны! П. Броўка..................................... 128
Пы.танні і заданні да раздзела ............................ 129
Патрэбен чалавеку чалавек
***Чалавеку патрэбна не слава... С. Грахоўскі.............. 131
Мой дом. Паводле В. Сумарава................................. —
Песня пра маці. Г. Бураўкін................................ 133
Мамін шчаслівы дзень. Ф. Рамашка........................... 134
Прыказкі................................................... 135
Наказ........................................................ —
***Мама спіць... Ю. Свірка................................... —
Коцікі на вярбіне. Паводле М. Даніленкі.................... 136
Памяць. В. АсухоўскаАрлоўская............................. 137
Пра дзеда і ўнука. У. Дубоўка.............................. 139
Што чалавека лечыць. В. Жуковіч............................ 141
Рукі бацькі. А. Пысін ..................................... 142
Казка пра зязюлю. В. Вітка ................................ 143
Гультайка. В. Гардзей...................................... 144
Смяшынкі .................................................. 145
Дзіця, Вожык і Змяя. Байка. К. Крапіва....................... —
Смяшынка................................................... 147
У старых дубах. Паводле Я. Коласа............................ —
Сябры. Паводле 3. Дзякевіча ............................... 151
Кропелька. Казка. Я. Пархута............................... 153
Багацце. С. Грахоўскі ..................................... 154
Пытанні і заданні да раздзела ............................. 155
245
На мінным полі памяці маёй
Салдату. Я. Колас ......................................... 156
Маленькія салдаты. А. Махновіч............................. 157
Дзяўчаты мінулай вайны. Е. Лось.......................... 161
Прыказка .................................................... —
Санька абяззбройвае ворага. Урывак з аповесці «Мы з Санькам у тыле ворага». Паводле I. Сяркова................... 162
Юныя разведчыкі. К. Чорны ................................. 166
***3 вайны сустрэлі мацеркі сыноў... В. Зуёнак............. 169
Васількі. М. Лынькоў ...................................... 170
Гэты ціхі куток. Э. Агняцвет .............................. 176
«Зялёная школа». Я. Брыль.................................. 177
Бацьку. Р. Барадулін ...................................... 182
Сваякі. Паводле В. Быкава ................................. 183
Вавёркапартызанка. П. Кавалёў............................. 193
Добры дзень. В. Вітка ..................................... 196
Ордэн. М. Даніленка.......................................... —
За ўсё ўдзячны ім. М. Чарняўскі ........................... 198
Пытанні і заданні да раздзела ............................. 199
3 добрых спраў добры лёс прадзецца
Страчаны дзень. П. Панчанка................................ 200
Смяшынка. В. Жуковіч....................................... 201
Суседскія дзяўчынкі. I. Сіняўскі............................. —
Зубны доктар. А. Паскробышаў............................... 203
Знайдзі сябе. Я. Клімчанка ................................ 205
Прыказкі................................................... 206
Закон тваёй Радзімы. П. Глебка .............................. —
Слова пра маці. Э. Агняцвет ............................... 207
Каб мама ўсміхалася. А. Якімовіч........................... 208
Смяшынка. Я. Брыль ........................................ 210
КНІГІ ОНЛАЙН
