КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Пераклаў Сяргей Шупа «Садокдушы»* (лац.). Нека/іькі выпадкаў з жыцця знакамітасці ...I прышлы люд Глядзеў на дзіва там і тут. «Сатыры» біскупа Хола* Я знакаміты, дакладней сказаць, быўзнакаміты, хаця я не аўтар «Лістоў Юніюса»* і не Жалезная Маска*; завуць мяне, калі я не памыляюся, Роберт Джонс і нарадзіўся я недзе ў горадзе Абра-Ка-д’Абра. Першае, што я зрабіў пасля свайго нараджэння, — схапіўся за свой нос дзвюма рукамі. Пабачыўшы гэта, маці назвала мяне геніем, а бацька расплакаўся ад шчасця і прэзентаваў мне трактат пра насалогію. Я ведаў яго на памяць яшчэ раней, чым на мяне надзелі першыя паўзункі. Тады я пачаў пракладаць дарогу ў навуку і хутка зразумеў, што, маючы выбітны нос і трымаючы яго па ветры, можна выбіцца ў знакамітасці. Аднак я не абмяжоўваўся толькі тэорыяй. Кожнага ранку я некалькі разоў торгаў сябе, выцягваючы свой свярдзёлак, і выпіваў пяць-шэсць глыткоў чаго-небудзь спрыяльнага. Калі я дасягнуў паўнагоддзя, аднаго дня бацька паклікаў мяне ў свой кабінет: — Сын мой, — сказаў ён, калі мы селі, — што ёсць асноўнай мэтай твайго існавання? — Вывучэнне насалогіі, бацька мой, — адказаўя. — А чым жа, Роберт, — працягнуў ён, — ёсць насалогія? — Насалогія, сэр, — патлумачыў я, — ёсць навукай пра насы. — А ці можаш ты сказаць, — запытаў ён, — што такое нос? — Hoc, тата, — пачаў я, вельмі задаволены, — шматбакова апісвалі больш за тысячу аўтараў (тут я зірнуў на гадзіннік). Цяпер поўдзень ці каля таго, а значыць, да поўначы мы маем досыць часу, каб прабегчыся па іх усіх. Таму пачнем: паводле Бартоліна*, нос — гэта тая пукатасць, тая пухлінка, тая нарасць, тая... — Досыць, Роберт, — перапыніў мяне гэты стары добры джэнтльмен, — я да глыбіні душы ўражаны шырынёй тваіх даляглядаў... я проста... дальбог! (Тут ён заплюшчыў вочы і паклаў руку на сэрца]. Падыдзі сюды! (Тут ён узяў мяне за плячо). Тваё навучанне можна лічыць скончаным, і табе самы час пачаць самому пра сябе клапаціцца, а лепш за ўсё трымаць нос па ветры, а таму... таму... таму прэч з майго дому і памагай табе Бог (і тут ён спусціў мяне з лесвіцы і выштурхаў за дзверы]. Адчуваючы ўнутры сябе боскі afflatus1, я палічыў гэты выпадак хутчэй шчаслівым, чым наадварот. Я наважыўся трымацца бацькоўскае парады. Я вырашыў трымаць нос па ветры. Раз-другі таргануўшы свайго насовіча, я адразу ж напісаў брашуру па насалогіі. Уся Абра-Ка-дАбра прыйшла ў захапленне. — Чароўны геній! — сказалі ў «Квартальным»*. — Незвычайны фізіёлаг! — сказалі ў «Вестмінстэрскім весніку». — Разумнік! — сказалі ў «Замежным». — Цудоўны пісьменнік! — сказалі ў «Эдынбургскіх навінах». — Глыбокі мысляр! — сказалі ў «Вячэрнім Дубліне». — Вялікая асоба! — сказалі ў «Бэнтлі-прэс». — Высокі дух! — сказалі ў «Фрэзеры». — Свой чалавек! — сказалі ў «Блэквудзе». — Хто ж ён? — спытала місіс Панчох-Сінье. — Што ж ён? — спытала старэйшая міс Панчох-Сінье. — Як жа ён так? — спытала малодшая міс Панчох-Сінье. Аднак я не надаў гэтым людзям аніякае ўвагі, а проста ўвайшоўу майстэрню аднаго мастака. Герцагіня Божа-Барані пазавала для партрэта, маркіз Вось-Дык трымаў яе пудзеля, граф Абал-Дзець заляцаўся да яе нюхальнага флакона, а Яго каралеўская вялікасць АсадзіНазад прыхіліўся да яе крэсла. Я падышоў да мастака і задраў нос. — Якая прыгажосць! — уздыхнула яе светласць. 1 Парыў, натхненне (лац.). — Які жах! — пралапатаў маркіз. — Якая брыда! — прастагнаў граф. — Якое паскудства! — прабуркатала яго каралеўская вялікасць. — Колькі вы за яго хочаце? — спытаў мастак. — За гэты hoc! — ускрыкнула яе светласць. — Тысячу фунтаў, — адказаў я, сядаючы. — Тысячу фунтаў? — задуменна перапытаў мастак. — Тысячу фунтаў — сказаў я. — 3 гарантыяй? — удакладніў ён, паварочваючы мой нос да святла. — 3 гарантыяй, — адказаў я, добра яго высмаркаўшы. — А ён у вас сапраўдны? — настойваў ён, пачціва да яго дакранаючыся. — A то! — сказаў я і скрывіў яго. — I ніводнай копіі не рабілі? — дапытваў мастак, вывучаючы яго пад мікраскопам. — Ніводнай, — паведаміў я і задраў яго. — Чароўна! — усклікнуў ён, цалкам трацячы асцярожнасць ад прыгажосці гэтага манеўра. — Тысячу фунтаў, — сказаў я. — Тысячу фунтаў? — спытаў ён. — Менавіта, — сказаў я. — Тысячу фунтаў? — спытаў ён. — Дакладна, — сказаў я. — Вы іх атрымаеце, — упэўніў ён. — Гэта сапраўдны твор мастацтва! — і ён адразу ж выпісаў мне чэк і зрабіў накід майго носа. Я зняў кватэру на Джэрмін-стрыт і даслаў Яе вялікасці дзевяноста дзявятае выданне «Насалогіі» з партрэтам майго насовіча. I гэты няшчасны шалапут, прынц Ўэльскі, запрасіў мяне на абед. Мы ўсе там былі знакамітасці і recherches1. Прысутнічаў навамодны платонік. Ён цытаваў Парфірыя*, Ямвліха*, Плотына*, Прокла*, Гіерокла*, Максіма Тырскага* і Сірыяна*. 1 Вытанчаныя людзі (фр.). Прысутнічаў адзін ідэаліст-перфекцыяніст. Ён цытаваў ІДюрго*, Прайса*, Прыстлі*, Кандарсэ*, дэ Сталь* і «Славалюбнага навукоўца, што пакутуе на хваробу». Прысутнічаў сэр Парадоксаў друг Бессумнеўны. Ён лічыў усіх дурняў філосафамі, а ўсіх філосафаў — дурнямі. ПрысутнічаўЭтыкЭстэтыкус. Ёнказаўпраагонь, адзінства і атамы, пра раздваенне душы і яе прабыццё, пра роднаснасць і дысгармонію, пра першабытны розум і гамеамерыі*. Прысутнічаў Тэолагас Тэалогій. Ён разважаў пра Яўсевія* і Арыя*, пра ерась і Нікейскі сабор*, пра п’юзеізм* і адзінаіснасць, гамузію і гамуёзію*. Прысутнічаў мсьё Фрыкасэ з Рашэ-дэ-Канкаля. Ён згадваў мюрытон з чырвонага языка, квяцістую капусту пад соўсам ve/oute1, ялавічыну a la St. Menehoult, марынад пасвятафларэнтыйску і апельсінавы мус en mosai'ques2. Прысутнічаў Бібамус О’Вылівах. Ён раскрыў тэму латуру і маркбрунэну, мусо і шамбертэну, рошбуру і сэнт-жоржу, абрыёну, леанвілю і медоку, бараку і прэньяку, граву і сэнпэрэ. Ён паціскаў плячыма, калі згадвалі кло-дэ-вужо, і мог з заплюшчанымі вачыма адрозніць херас ад амантыльяда. Прысутнічаў сіньёр Цінтанцінціна з Фларэнцыі. Ён заглыбляўся ў разважанні пра Чымбаўэ*, Арпіна*, Карпача* і Агастына*, пра змрочнасць Караваджа*, пра чароўнасць Альбані*, пра колеры Тыцыяна, пра жанчын Рубенса і свавольствы Яна Стэйна*. Прысутнічаў рэктар універсітэта Абра-Ка-дАбры. Ён меркаваў, што ў Фракіі поўню называлі Бендыдай*, у Егіпце — Бубастыдай*, у Рыме — Дыянай, а ў Грэцыі — Артэмідай. Прысутнічаў султан са Стамбула. Ён не мог не думаць, што анёлы выглядаюць як коні, пеўні і быкі, што хтосьці на шостым небе мае семдзесят тысяч галоваў і што зямлю трымае нябеснаблакітная карова з бясконцай колькасцю зялёных рагоў. Прысутнічаў Дэльфінус Паліглот. Ён расказаў нам, што здарылася з васьмюдзесяццю трыма страчанымі трагедыямі 1 Далікатны (фр.). 2 Мазаікай (фрф Эсхіла*, пяццюдзесяццю чатырма творамі Ісэя* і трыста дзевяноста адной прамовай Лісія*, ста васьмюдзесяццю трактатамі Тэафраста*, восьмай кнігай Апалонія* пра канічныя сячэнні, гімнамі і дыфірамбамі Піндара* і сарака пяццю трагедыямі Гамэра Малодшага*. Прысутнічаў Сэмюэл Сэнт-Самацвет Сапфірны. Ён адукоўваў нас адносна ўнутраных агнёў і трацічных фармацыяў, адносна рэчываў газападобных, вадкіх і цвёрдых, адносна турмаліну і мергеляў, жалезняку і вапняку, гіпсу і туфу, стэатыту і трагладыту, адносна цынку і цынкавай падманкі, слюды і шыферу, цыяніду і лепідаліту, гематыту і трэмаліту, сурмы і турмы, марганцу і чаго яшчэ вам заўгодна. Прысутнічаў я. Я гаварыў пра сябе, пасля зноў пра сябе і яшчэ крыху пра сябе, пра насалогію, пра сваю брашуру і пра сябе. Я задзіраў нос і гаварыў пра сябе. — Які розум! — сказаў прынц. — Чароўна! — сказалі госці, і наступным ранкам яе светласць Божа-Барані нанесла мне візіт. — Ты будзеш заўтра ў Элмаку*, маё золатка? — запытала яна, патрапаўшы мяне па шчацэ. — Слова гонару, — адказаў я. — A hoc пакажаш? A то некаторыя кажуць, прыйду, а самі і носа не паказваюць, — удакладніла яна. — Каб мне з носам застацца, — упэўніў я. — Тады вось табе, курносік, мая візітоўка. Ці магу я быць упэўненая, што ты хочаш туды пайсці? — Ды ўсім сэрцам хачу, дарагая герцагіня. — Фі, не! А ці ўсім носам? — I носам, нават усімі мухамі, што ёсць у ім, мая даражэнькая, — сказаў я і, скрывіўшы нос, адразу апынуўся ў Элмаку. Людзей там было — нос да носа. — Ён ідзе! — закрычаў хтосьці на лесвіцы. — Ён ідзе! — закрычаў хтосьці вышэй. — Ён ідзе! — закрычаў хтосьці яшчэ вышэй. — Ён прыйшоў! — абвесціла герцагіня. — Прыйшоў, носік мой каханенькі! — тут яна схапіла мяне за рукі і тройчы пацалавала ў нос. Гэта адразу зрабіла сенсацыю. — Diavolo1! — ускрыкнуў граф Казяроцці. — Mille tonnerres2! — выгукнуў прынц дэ Жаб. — Tousand teufel3! — прарычэў курфюрст Краўважэрт. Сцярпець гэта было немагчыма. Я раз’юшыўся. Я рэзка павярнуўся да курфюрста. — Сэр, — сказаў я, — вы макака. — Сэр, — адказаў ён, хвілінку падумаўшы, — Donner und Blitzed! Большага я нават не жадаў. Мы абмяняліся візітоўкамі. Наступным ранкам пад Чок-Фармам я адстрэліў яму нос і паехаў да сяброў. — Быдла! — сказаў адзін. — Дурань! — сказаў другі. — Ідыёт! — сказаў трэці. — Асёл! — сказаў чацверты. — Вар'ят! — сказаў пяты. — Ёлуп! — сказаў шосты. — Шыбуй адсюль! — сказаў сёмы. Такі прыём мяне проста забіў, і я паехаў да бацькі. — Бацька мой, — спытаў я, — што ёсць асноўнай мэтай майго існавання? — Сын мой, — адказаў ён, — гэта ўсё яшчэ вывучэнне насалогіі, аднак, трапіўшы ў нос курфюрсту, ты застаўся з носам. У цябе цудоўны нос, гэта сапраўды так, аднак у Краўважэрта цяпер цудоўнага носа няма. Ты даў маху, а ён зрабіўся героем дня. Я ўпэўнены, што ў Абра-Ка-д'Абры слава наўпрост прапарцыйная памерам носа, аднак — о Божа! — хто можа параўнацца са знакамітасцю, у якой носа ўвогуле няма? Пераклала Ганна Янкута 1 Д’ябал (ітф 2 Каб цябе ліха (фр.). 3 Тысяча чарцей (ням.). 4 Перуны і маланкі (ням.). Аку/іяры Калісьці было модна высмейваць так званае «каханне з першага позірку»; але людзі Пачуцця, гэтак жа як і людзі Думкі, ніколі не ставілі пад сумнеў яго існаванне. I сапраўды, актуальныя даследзіны ў галіне таго, што можна назваць этыкамагнетызмам альбо магнетаэстэтыкай, сведчаць: найбольш натуральныя і, адпаведна, найбольш глыбокія і найменш фалыпывыя эмоцыі чалавека — тыя, што ўспыхваюць у сэрцы нібы па нейкім электрычным імпульсе — то бок найбольш яскравыя і трывалыя з душэўных прыхільнасцяў родзяцца вока-мгненна — у літаральным сэнсе гэтага слова. Прызнанне, якое я маю намер зрабіць, паслужыць яшчэ адным звяном і без таго бясконцага ланцуга доказаў рацыі вышэйсказанага.