КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— He буду,— паабяцаў Андрэйка.— Маме не скажаш? — He скажу. He бойся. — Я паляцеў! — усміхнуўся Андрэйка і пабег, падскокваючы. Усё-такі яны: Стасік, Валік і Алік. Нягоднікі! Што ў іх цяпер на душы? Няўжо кошкі не скрабуць? Апусціўшы галаву, я паволі цягнуўся вуліцай. — Санча Панса, ау! — раптам данёсся да мяне вокліч. Я ўзняў галаву. Стасік стаіць, лёгкі на ўспамін. Быццам з-пад зямлі выскачыў. Глядзіць нахабна, хвігай носа не дастаць. — Санча Панса, чаму ты такі перапалоханы? Ці не ад страляніны нядаўняй? Цвіце, свеціцца. Трымае хвост трубою. — He твайго носа палоса! — з выклікам прамовіў я. Стасік ступіў на крок бліжэй. Вочы халодныя, працінае, нібы вострымі льдзінкамі. — Несцерку сустрэнеш — прывітанне перадай! — Якога Несцерку? — не зразумеў я. — Дон Кіхота. Твайго начальніка. Я адступіўся. — Ён мне не начальнік. Стасік патрос кулаком перад самым маім тварам. — I чаго ты выслужваешся перад ім? Ты, ты!.. Я не вытрываў і на ўсю вуліцу гукнуў: — Чаго тыкаешся? Я з табою свіней не пасвіў. Ён табе што-небудзь кепскае зрабіў? Ён вораг табе? Вораг? Стасік, відаць, спалохаўся, бо азірнуўся. — Трымай язык за зубамі. Я цябе папярэдзіў. Блін зраблю. Запомні! Баюся цябе, як воўк ягняці! — ледзь раскрываючы вусны, прашаптаў я. Стасік засунуў рукі ў кішэні, павярнуўся і пайшоў, задраўшы галаву. Я паглядзеў яму ўслед і прагаварыў: — He дарую! Помста Як я вырашыў адпомсціць Стасіку, Валіку і Аліку? Ведаў, што ў суботу яны начуюць у Аліка на гарышчы, на сене спяць. А ў нашай школе ў кабінеце біялогіі ёсць шкілет чалавека. Яго ўвечары задумаў паставіць у Аліка на гарышчы. Яны палезуць на гарышча, а там — шкілет. Перапалохаюцца, немаведама што ім здасца. Няхай згадаюць страляніну ў хаце, няхай успомняць і пра Несцерку, і пра мех ячменю. Няхай падрыжаць. Потым, канечне, шкілет у школу занясу. Але як вынесці яго са школы? He папросіш жа ў дырэктара: «Дайце, калі ласка, на адну ноч ваш шкілет». Можна геаграфічную карту папрасіць, нават глобус. А шкілет? Яго, відаць, за ўсю гісторыю школы ніводнаму вучню не давалі на дом. Што заставалася зрабіць? Самому ўзяць. Так, каб не бачылі. У меху прынесці. Я прыйшоў дадому і стаў шукаць мех. У адрыне ўсё перарыў, нават у хаце. Ёсць мяхі, ды невялікія, на пяцьдзясят кілаграмаў. У такія шкілет не ўлезе. Нарэшце ў каморку зазірнуў. I адразу пашанцавала. За куфрам, які калісьці вынеслі з хаты, убачыў вялікі белы мех з зялёнымі палоскамі. Яго, відаць, мама пашыла. Пасля кінула і забылася. Я згарнуў мех, узяў пад паху і пацёпкаў у школу. Нязвыклая цішыня ў школе. Толькі цётка Ганна калідор швабраю старанна шаруе. — Добры дзень,— прывітаўся, хоць сёння ёй вочы прамазоліў. — Настаўнікі даўно дома, а яны ўсё ходзяць! — незычліва прамовіла цётка Ганна. «Настаўнікі даўно дома...» Мне гэта якраз і трэба. Як жа забраць шкілет чалавека? Сказаць цётцы Ганне, што біялагічка папрасіла, каб ёй прынёс? А ці паверыць? Магчыма, паверыць, а магчыма, і не. Яшчэ патэлефануе біялагічцы, запытаецца. Што ж прыдумаць? Што?.. Цётка Ганна хутка памые калідор, замкне дзверы і дахаты пойдзе. Тады ўсё прапала. — Чаму ты з мехам прыйшоў? — зірнула на мяне цётка Ганна. Я разгубіўся. — Лопуху трусам хачу нарваць. — Цэлы мех? — Прывык у мех рваць. — Дык ірві на двары. Чаго па школе поўзаеш? Тут лопух не расце. — Ваш... Ваш Андрэйка плача! — вырвалася ў мяне. Відаць, таму, што часта бачыў, як сырасць разводзіць гэты хлопчык. Адклалася ў галаве. — Мой Андрэйка плача? — Плача, як бабёр. На выгане. Праўду кажуць: калі пачаў хлусіць, то ўжо не спынішся. Вось і ў мяне цяпер. Словы з рота нібы самі сабою вылятаюць. Нібыта хто за язык цягне. — Плача. Яго, напэўна, пакрыўдзілі. Можа, пабілі. — Ён, злыдзень, заўсёды плача, калі што-небудзь кепскае зробіць. Ратуецца слязьмі! — Відаць, ратуецца,— пагадзіўся я.— Моцна плача! — Пабягу! Пагляджу! Спакою не дае. Яму хоць галаву прабі, а ён усё роўна сваё права будзе правіць. Цётка Ганна выбегла са школы. А я, азірнуўшыся, як злодзей, у кабінет біялогіі шмыгануў. Паваліў шкілет на падлогу — і ў мех. Ногі ўлезлі, а рукі... To правая, то левая не лезе. Разагнуўся на хвілінку. Ну й змакрэў! Відаць, больш, чым тады, калі на возіку ячмень вёз. Змахнуў з ілба пот і зноў за сваю працу ўзяўся. Нарэшце ўмясціў шкілет, закінуў мех за плечы і з усіх ног на двор. Выскачыў на вуліцу і трушком-трушком. — Міколка, пачакай! — пачулася ззаду. Ад страху здалося, што нехта з настаўнікаў даганяе. Я шпарчэй прыпусціў. Як там кажуць? Горш, калі баішся: і ліха не мінеш, і надрыжышся. Так і ў мяне выйшла. — Міколка, пачакай! Куды ляціш? Азірнуўся — дзядзька Тодар, загадчык вытворчага ўчастка, на возе едзе, гнядога коніка паганяючы. — Тпру-у-у! — спыніўся каля мяне.— Залазь на воз. — На сваіх двух прайдуся,— пакруціў я галавой.— Вам, мабыць, на поле трэба? — Дадому еду,— весела сказаў дзядзька Тодар.— Па дарозе нам. Сядай. Падвязу. «Сядай. Падвязу...» Залезь — пачне распытваць. Што? Адкуль? Куды? Дарослыя гэта любяць. Але здзівіцца, калі не сяду. Як у нас разважаюць? Ісці добра, а ехаць яшчэ лепей. — Сядай! Чаго топчашся? Уздыхнуўшы, я паклаў мех са шкілетам ззаду, а сам сеў каля дзядзькі Тодара. — Но! — махнуў пугаю дзядзька Тодар і пачаў: — Міколка, што табе такое вялікае ў школе далі? Як жа змахляваць, каб паверыў? Цяжка, вой як цяжка махляваць! — Што ў меху? Пахваліся. — Робат,— сказаў я і павесялеў. — Робат? Сапраўдны? — Сапраўдны. Мы яго ў школе зрабілі. Ды не вельмі... He вельмі слухаецца нас. Гэтыя, як іх... каманды не жадае выконваць. Настаўнікі папрасілі, каб падвінціў. — Падкруціў? — паправіў мяне дзядзька Тодар. — Але, падкруціў. Розныя гайкі каб падкруціў. Лепей не казаў бы, што робат у меху ляжыць. Зарупіла дзядзьку Тодару паглядзець, які ён, гэты робат. — Міколка, пакажы! — Па тэлевізары часта паказваюць. Хіба не бачылі? — сказаў я дапытліваму загадчыку ўчастка. А ён мне ў адказ: — Па тэлевізары чужыя паказваюць, а тут, можна сказаць, свой. Пакажы! Чаго нос задзіраеш? He, не адчэпіцца. Вунь як вочы гараць! I сам аж трымціць, аж падскоквае. Нічога не зробіш. Трэба паказваць. Я крыху расхінуў мех. — Дзівіцеся. — Лысы! — усклікнуў дзядзька Тодар. — А як жа! — прамовіў я.— У робатаў валасы не растуць. — У такога яны ніколі не вырастуць,— скрывіўся дзядзька Тодар.— Міколка, болей не паказвай яго, бо конь спалохаецца, панясе. Далей дзядзька Тодар ехаў моўчкі. Hi слова не сказаў. — Тпру! — спыніў каня каля нашай хаты.— Злазь, Міколка. I свайго робата хутчэй забірай. Я саскочыў з воза і закінуў мех за плечы. Але ў гэты дзень мне не вельмі шанцавала. Як знарок, мама з хаты выйшла. Маруся, твой Міколка робата са школы прынёс! — паведаміў ёй загадчык участка. — Якога робата? — Лысага. Но-о-о! — свіснуў пугай дзядзька Тодар. Мінуўшы хату, я рвануў у адрыну. Думаў, што схаваюся. Але мама мяне і там знайшла. — Міколка, якога робата ты прынёс? Зараз і яна пачне: «Пакажы. Пакажы, не хавай». Як у ваду глядзеў. — Міколка, пакажы. He хавай у меху. — Мама, не трэба. Спалохаешся, калі пакажу,— ледзь чутна прагаварыў я. — Пакажы. He спалохаюся. — Мо не трэба? — Пакажы! Я паставіў шкілет чалавека на ногі, прыхінуў да сцяны і сцягнуў мех. — Авой! — войкнула мама, закрыўшы твар рукамі. Спалохалася. Яшчэ не цёмна, а спалохалася. Што калі Алік, Стасік і Валік увечары ўбачаць гэтае страшыдла? Відаць, адзін за адным пападаюць з лесвіцы, як даміно. — Міколка, што гэта? — Шкілет чалавека. Ты не бойся,— супакоіў я маму.— Яго першакласнікі паламалі, а настаўніца папрасіла мяне, каб адрамантаваў. — Міколка, у школе яго рамантуйце,— прагаварыла мама і пайшла на двор. А ў мяне на душы стала цяжка. Я сеў на парог і заплакаў. Гарачыя слёзы цяклі па шчоках, спаўзалі на падбародак. Я выціраў іх рукамі, а яны ўсё цяклі. Няма з каго спаганяць, калі сам вінаваты. Горка было мне. Я ж ніколі не хлусіў гэтулькі, як сёння. Усім-усім, каго ні сустрэў. Горка, цяжка... Раз няпраўда ці ашука, а сумленню на век мука. Доўга сядзеў і плакаў. А ўвечары... Увечары закінуў мех са шкілетам за плечы і агародамі панёс да Аліка. СпРЭЧКА 3 ДОН КІХОТАМ Гэтым вечарам я здзейсніў задуманае. Але асаблівай радасці не адчуваў. А вось выказацца хацелася. Вельмі доўга насіў у сабе тое, што было на душы. Я пайшоў да Дон Кіхота. Убачыўшы мяне, ён, як заўсёды, радасна ўсклікнуў: — А-а, Санча Панса! — Выйдзем на хвілінку,— папрасіў я. — Пачакай, пачакай! — замітусіўся Дон Кіхот. Ён адчыніў шуфляду і... дастаў Несцерку. Саламяны брыль, вышываная кашуля, доўгі каптан, торба праз плячо, рудыя вусы, вочы з хітрынкаю. На якую секунду падумалася, што Несцерка не гарэў, абліты бензінам, што цэлы застаўся. Але я адагнаў гэтую думку. Цудаў, як вядома, не бывае. — Новага Несцерку зрабіў? — запытаўся. Бровы ў Дон Кіхота сышліся на пераноссі. — Чаму новага? Несцерка жывы і будзе жыць, пакуль мы ўсе жывём. Так, будзе жыць. У легендах, у паданнях. У маёй душы. У душы Дон Кіхота. Мы пранясём яго, зберажом, як людзі некалі зберагалі агонь, той маленькі вугольчык, які, разгараючыся, даваў цяпло. — Доўга стараўся? — Стараўся! — прамовіў Дон Кіхот.— У нас неўзабаве будзе свая батлейка. Цяпер нам не толькі інтэрмедыі, але і цэлыя п’есы патрэбныя. Дапаможаш напісаць? — Выйдзем на хвілінку,— у другі раз папрасіў я. — Нешта па сакрэце скажаш? — здагадаўся Дон Кіхот.— Тут кажы, не бойся. Бабка Волька да суседзяў пайшла. Я сеў на табурэтку. — Можна і тут. — Ну, ну,— падахвоціў мяне Дон Кіхот. — Ведаеш,— пачаў я,— быць бычку на лычку, а кароўцы на вяроўцы. — Што? — наставіў вуха Дон Кіхот. — Сёння Аліку, Валіку і Стасіку бокам нахабства вылезе. Ад страху заікамі стануць. — Чаму? — Я да Аліка на гарышча шкілет зацягнуў. Яны палезуць на гарышча, а перад імі шкілет, быццам прывід. Як мяркуеш, спалохаюцца? — Які шкілет? Дзе ты яго выкапаў? — скорагаворкаю прагаварыў Дон Кіхот. — Шкілет чалавека,— усміхнуўся я.— У школе ўзяў, у кабінеце біялогіі. Нядаўна на гарышча да Аліка зацягнуў. Там Алік, Стасік і Валік кожную суботу начуюць. Дон Кіхот схапіў мяне за плячо. — He жартуеш? He хлусіш?