КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Я скінуў мех каля веснічак і стаў адступацца назад. Без перашкод зацягнуў возік да бабкі Волькі. А ў галаве адно і тое ж круціцца: што ж зрабіць, каб добра дапячы Аліку, каб як след уцерці нос? Што ж? «Праз акно запіску трэба кінуць,— нарэшце здагадаўся.— Нібыта ад Дон Кіхота. Каб падумаў, што Дон Кіхот ведае пра ягоныя хітрыкі». Пачаў пісаць так: «Паважаны Алік...» Хм, паважаны Алік... Што ж выходзіць? Алік Дон Кіхота ў бруд топча, а той яго «паважае». Закрэсліў слова «паважаны» і хутка напісаў: «Мех ячменю скінуў у вашых весніцах. Ранкам завязі ў свіран. I не жартуй са мною, бо твае жарты бокам табе вылезуць. Дон Кіхот». Прачытаў адзін раз, другі. Нават самому спадабалася. — Малайчына, Міколка! Малайчына, Санча Панса! усклікнуў я і прыпусціў па вуліцы. Алік, як і раней, сядзеў каля стала і слухаў метал. Я знайшоў каменьчык, загарнуў яго ў запіску, падкраўся да акна і кінуў на стол. Алік як падскочыць! Нібыта чорны кот. Што далей было, не бачыў, бо павярнуўся і ва ўсе лапаткі дадому. А вось дома... Дома мама па галоўцы мяне не пагладзіла. Добра яшчэ, што тата дэтэктыў глядзеў. Калі ён дэтэктыў глядзіць, то нічога і не чуе, і не бачыць. — Алей прынёс? — запыталася мама, як толькі я адчыніў дзверы. — Які алей? — вырвалася ў мяне. I праўда, зусім забыўся, што па алей бегаў. — He ведаеш, які? — прамовіла мама. Я ўзяўся за клямку. — Цяпер пабягу. — Зноў на ўсю ноч? — замахала рукамі мама.— Дзе цягаўся? Прызнавайся! Я апусціў галаву і ціха сказаў: — Там хлопцы фокусы паказвалі. Стаў глядзець і пра ўсё забыўся. — Зараз бацьку паклічу. Ён табе пакажа фокус! — напалохала мама. — Даруй,— прамовіў.— Болей не буду. — Мый ногі і кладзіся спаць. He ведаю, хто з цябе вырасце! — сказала мама і ўсхліпнула. Я падбег і абхапіў яе рукамі за шыю. — Мамачка, не хвалюйся! Я добры вырасту. Вельмі добры. Пабачыш! — Ідзі. Спаць ідзі, сын! Я зразумеў, што мама перастала злаваць. Ды ўсё-ткі нядобра было на душы. Запытацца: з-за чаго? Я ж Дон Кіхоту дапамог. Хусцінкі НА ДЗЕНЬ ВЫЗВАЛЕННЯ Ведаеце, што назаўтра сказаў мне Дон Кіхот? — Санча Панса, Алік у мяне прабачэння папрасіў. На досвітку прыбег на поле і прамовіў: «Прабач». Болей ні слова не сказаў. Пайшоў, галаву апусціўшы. Казаў я табе, што ён не такі кепскі хлопец, як мы пра яго думаем. Усё адно лічыць, што Алік някепскі хлопец. Дон Кіхот ёсць Дон Кіхот. He здагадваецца, чаму Алік прабачэння папрасіў. Спалохаўся, пускае туман у вочы. Што ж, нездарма я ўльтыматум пісаў. Дайшло да Аліка, завалок ячмень у свіран. Сеў макам. Дон Кіхоту, мабыць, пра гэта не трэба казаць. Расхвалюецца яшчэ. А яму і так амаль кожны дзень дастаецца. — Санча Панса, мне прэмію даюць,— пахваліўся Дон Кіхот. —■ За што? — усклікнуў я. — За добрую працу. У нядзелю ў горад паеду. У бабкі Волькі дзень нараджэння. Кветкі ёй куплю. Паедзеш са мною? — Вядома ж! — узрадаваўся я.— Даўно ў горад збіраюся. У ціры хочацца пастраляць, семачак на рынку купіць. Доўга я прасіўся ў мамы, каб пусціла з Дон Кіхотам у горад, і яна ўрэшце дазволіла. — Едзь,— махнула рукою.— Але доўга не баўся. Сваволя плачам скончыцца. Зразумеў? — Зразумеў,— кіўнуў я. А на душы радасць: паставіў на сваім. У горад з Дон Кіхотам мы выбраліся з самага ранку. Думалася, што ён мяне павядзе ў цір ці на рынак семачкі купляць. He. Спыніўся каля крамы, дзе вялікімі літарамі было напісана: «Галантарэя». — Сюды зойдзем,— сказаў ён. — Капялюш хочаш купіць? — засмяяўся я. — У галантарэі капелюшы не прадаюцца,— адказаў Дон Кіхот. Бач ты! I гэта ведае. Што ж ён збіраецца купіць у галантарэі? Няўжо парасон? Няўжо на працу ў дождж з парасонам будзе хадзіць? Дон Кіхот адчыніў дзверы і зайшоў у краму. Я пасунуўся за ім. Куды ж, думаеце, накіраваўся мой сябар? У той аддзел, дзе прывабная чарнявая дзяўчына прадавала хусцінкі. «Гэта ж ягоная знаёмая! — дайшло да мяне.— Знарок прыйшоў да яе. Ну й Дон Кіхот! У ціхім балоце чэрці водзяцца. Зараз з чарнявай тары-бары будзе разводзіць». Але я памыліўся. Дон Кіхот падышоў да прылаўка і папрасіў: — Мне тыя хусцінкі, што на верхняй паліцы ляжаць. Дзяўчына ўсміхнулася. — Бардовыя? — Бардовыя. Калі ласка. Хусцінку купляе. Мабыць, бабцы Вольцы на дзень народзінаў. Спадабаецца ёй гэткі падарунак. Ведае, як дагадзіць. Малайчына, Дон Кіхоцік! Дзяўчына ўзяла хусцінку і хутка загарнула яе. Дон Кіхот стаіць, уважліва пазірае на дзяўчыну. Няўжо з першага погляду закахаўся ў яе? — Малады чалавек, чаму не разлічваецеся? «Малады чалавек» пачырванеў. — Яшчэ адну хусцінку. Калі ласка. Дзяўчына ўсміхнулася, як і першы раз. — Мне не шкада. Зноў загарнула. Дон Кіхот не разлічваецца, маўчыць, як вады ў рот набраў. I дзяўчына маўчыць. Стаяць, адно на аднаго пазіраюць, быццам на спатканні. — Мне васямнаццаць,— нарэшце сказаў мой сябар. Дзяўчына пырснула ў кулак. — Вам васямнаццаць гадоў? — Яшчэ васямнаццаць хусцінак. Прадавачка скрывілася, быццам ёй раптам зуб забалеў. — Малады чалавек, не жартуйце. Мне няма калі з вамі жартаваць. Хтосьці ззаду гукнуў: — Загарні, не шкадуй! У яго дзяўчат, як жонак у турэцкага султана. — Загарніце,— ціха прамовіў Дон Кіхот. Дзяўчына буркнула і пачала загортваць хусцінкі. А я глядзеў то на яе, то на Дон Кіхота, анічога не разумеючы. Няўжо сапраўды ў Дон Кіхота ажно дваццаць дзяўчат? Глупства. Ён жа нікуды з вёскі не вылазіць. Напэўна, усім вясковым жанкам хусцінкі хоча падарыць. Вось будзе дзіва, калі яны ў бардовых хусцінках на вуліцу разам выйдуць! Нехта падумае, што мода такая ў нашай вёсцы. Дон Кіхот разлічыўся, схапіў пакункі і хутчэй на вуліцу. Уздыхнуў цяжка. — Штогод даводзіцца вачыма свяціць. Штогод такую пакуту пераношу. Але цярплю. Я вылупіў вочы. — Няўжо ты і летась дваццаць хусцінак купіў? — Дзевятнаццаць. Штосьці неверагоднае. Кожны год дзевятнаццаць хусцінак купляе! He хацелася верыць у тое, што нядаўна бачыў на свае вочы. На якое ліха яму гэтулькі хусцінак спатрэбілася? Язык не паварочваецца, каб запытацца. — Санча Панса, не здзіўляйся,— прамовіў Дон Кіхот.— Сёння дзень вызвалення нашага горада ад фашыстаў. Многія людзі чамусьці не ведаюць пра гэта. Я азірнуўся. Там і сям ходзяць людзі, усміхаюцца, радуюцца. Вядома, трэба радавацца. Чалавек і нарадзіўся для таго, каб радавацца. Але ж Дзень вызвалення!.. Чаму няма сцягоў на дамах, на вуліцах, дзе мядзяны бляск аркестра, кветкі дзе? Дзень вызвалення горада ад фашыстаў!.. Хіба гэта не свята? — У нашым горадзе жывуць дзевятнаццаць жанчын — ветэранаў вайны. Я ведаю, як завуць кожную, ведаю, дзе жыве. Дзевятнаццаць хусцінак ім купіў, а дваццатую бабцы Вольцы. «Дзевятнаццаць хусцінак ім купіў...» He прызнаўся ў краме, хоць і смяяліся з яго. Усё-ткі дзівак. Трэба было сказаць, каб усе пачулі. Хацелася пахваліць Дон Кіхота, руку яму паціснуць, але я сказаў зусім не тое, пра што думалася: — Табе грошай не шкада? Вунь колькі заплаціў! — Іншыя на цыгарэты, на віно не шкадуюць. А я і не п’ю, і не куру. Чаго шкадаваць? Яшчэ зараблю,— адказаў Дон Кіхот. Мне стала так сорамна, што хоць скрозь зямлю праваліся. Навошта задаў гэтае недарэчнае пытанне Дон Кіхоту? Хіба ўпершыню сустрэўся з ім, хіба першы дзень яго ведаю? — Ты хочаш падпісаць пакункі? — ціха прамовіў. — Канечне. Дапаможаш? — Дапамагу! — усклікнуў я. Мы селі ў скверыку на лаўку і пачалі падпісваць пакункі. Як? Спачатку прозвішча жанчыны-ветэрана, а потым так: «У дзень вызвалення нашага горада ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў віншуем Вас са святам і жадаем моцнага здароўя. Вашыя нашчадкі». Я настойваў, каб Дон Кіхот унізе сваё прозвішча напісаў. Купіў жа ён адзін. Але Дон Кіхот заўпарціўся: «Так будзе лепей». Мусіў пагадзіцца. 3 ім, самі ведаеце, асабліва не паспрачаешся. А пасля мы панеслі пакункі жанчынам-ветэранам. У дом не заходзілі, у паштовыя скрынкі апускалі. Можна сказаць, увесь горад абышлі. I што асабліва здзівіла — Дон Кіхот усе адрасы на памяць ведаў, нават у паперку не глядзеў. Час прайшоў непрыкметна. Калі мы апусцілі апошні пакунак, Дон Кіхот весела прамовіў: — Цяпер пойдзем на рынак. Кветкі купляць. — I семачкі,— дадаў я. — Можна і семачкі,— пагадзіўся Дон Кіхот. На рынку я, вядома, адразу семачкі купіў. Чатыры шклянкі. Дзве ў адну кішэню высыпаў, дзве ў другую. I яшчэ торт купіў. Бабцы Вольцы на дзень нараджэння. Мама грошы на торт дала. — Кветкі! Купіце кветкі,— паклікала нас бабуля, якая сядзела непадалёку. Што ж, убачыла, што пакупнікі шчодрыя, грошы маюць. Мы падышлі да бабулі. Побач з ёю ў вядры стаялі прыгожыя цюльпаны. — Дарагавата прадаюцца,— сказаў я, зірнуўшы на цану. — А ты, унучак, пасадзі, каб выраслі, тады і цану вызначай,— выгаварыла мне бабуля.— Над сваім таварам усякі панам. — Нам пяць цюльпанаў,— сказаў Дон Кіхот. Бабуля загарнула цюльпаны ў цэлафан. Дон Кіхот разлічыўся, і мы пайшлі далей. — Чаму так дорага заплаціў? — накінуўся я на яго.— Пагандляваліся б — танней прадала б. Дон Кіхот з нейкай асаблівай радасцю прамовіў: — Санча Панса, я апошнія грошы аддаў! Ну што такому скажаш? СтРАЛЯНІНА Ў ХАЦЕ Ці быў я шчаслівы ў гэты дзень? Вядома, быў. I стомы, хоць і нахадзіліся, зусім не адчуваў. На хвілінку забег дадому, папрасіў маму, каб на дзень народзінаў да бабкі Волькі пусціла. Якое дзіва! Адра- зу ж пусціла. Як цыркуль, сігаў я па вуліцы, насвістваючы пад нос вясёлы матыў. Зайшоў у хату, гукнуў з парога «Добры дзень!» і... зніякавеў. За сталом, накрытым святочным абрусам, сядзелі Стасік і Валік. — Заходзь, Санча Панса! — узрадаваўся Дон Кіхот.— Вось-вось бабка Волька з’явіцца. Пайшла па цукеркі ў краму. Чакаем. Я зірнуў на стол. Багата на стале. Цюльпаны, торт, напой, тонкімі скрылікамі нарэзана кілбаса. Як добра было б, каб гэтыя Стасік і Валік тут не сядзелі! — Санча Панса, заходзь,— паўтарыў Дон Кіхот. — Санча Панса!..— зарагатаў Стасік. З’явіўся не запыліўся! — прамовіў Валік. Злосць мяне разабрала. Сядзяць, як гаспадары, рагочуць. Няхай, няхай яны дужэйшыя за мяне. Ды колькі ж можна цярпець? Годзе хадзіць на задніх лапках. Я падышоў да стала, сеў на крэсла, знарок закінуўшы нагу за нагу. Пакуль не ведаў, што буду казаць, але, як гаворыцца, вырашыў даць ім бой.