Мой сябар Дон Кіхот
Аляксей Якімовіч
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 333с.
Мінск 2018
— Добра прыдумаў! — пахваліў мяне Дон Кіхот.
Вядома, някепска, што пахваліў. Але ж як далей напісаць? He лезе новая думка ў галаву, хоць ты яе сілком туды заганяй. «Сумна яму, сумна яму...» — шапчу адно і тое ж.
Пачуў Дон Кіхот.
— Санча Панса, далей так напішы. «З’явіўся Несцерка і запытаўся: «Драч, чаму сумуеш?» — «Птушкам мае спевы не даспадобы,— адказаў Драч.— Я спяваў, як металіст, а яны паўцякалі».— «Запішыся ў птушыную музычную школу. Там розным спевам навучышся»,— параіў Несцерка. Страпянуўся Драч: «У школу? Ноты вучыць? Дзякую за параду. Лепей металістам буду». I давай зноў крычаць дзікім голасам».
— Годзе, годзе! — усклікнуў я.— Цяпер ведаю, як скончыць.
— Здагадаўся? — усміхнуўся Дон Кіхот.
— Здагадаўся. Несцерка затуліў вушы і наўцёкі. A Драч і цяпер там сядзіць, крычыць, стараецца: «Я металіст! Я металіст!»
— Цудоўна! — сказаў Дон Кіхот.— Пакуль ты інтэрмедыю пісаў, я брыль зрабіў.
I праўда, зрабіў брыль. Такі ладны, такі прыгожы! Хоць сабе на галаву надзявай.
— У цябе рукі дужа спрытныя,— пахваліў я Дон Кіхота. А сам з жахам думаю: «Няўжо яшчэ адну інтэрмедыю прымусіць напісаць? У мяне і гэтая выйшла ці то інтэрмедыя, ці то гумарэска, ці то камедыя. Калі зноў пачну пісаць, на ўсю вуліцу расчхаюся. Куры да суседзяў паўцякаюць».
Відаць, пашкадаваў мяне Дон Кіхот.
— Санча Панса, другую інтэрмедыю сам напішу.
— Пра птушку ці пра сапраўднага металіста, без алегорыі? — пацікавіўся я.
— Пра сапраўднага. Без алегорыі.
— На сёння ўсё?
— Яшчэ штосьці пакажу. Насмя-я-е-ешся! Пачакай хвілінку,— сказаў Дон Кіхот і пайшоў у хату. Неўзабаве
выбег з хаты як угарэлы. У адной руцэ магнітафон трымае, у другой вяроўчыну, да яе кавалак кілбасы прывязаны. За Дон Кіхотам вылецеў чорны кот.
Гляджу ва ўсе вочы. Дон Кіхот да хлява пабег. I кот за ім бяжыць, не адстае. Ну і ну! Здзяцінеў мой сябар!
Дон Кіхот дабег да хлява, павярнуўся і назад, як сапраўдны спрынтэр. Кот не адстае. Цырк на дроце!
Дон Кіхот спыніўся каля мяне. Кот, канешне, на кілбасу адразу накінуўся. Прысеў каля яе, варкоча — за вушы не адцягнеш. А ў Дон Кіхота рот да вушэй.
— Санча Панса, прабегчыся захацелася! Як у дзяцінстве.
— Хм,— чмыхнуў я.
Дон Кіхот паставіў на лаўку магнітафон.
— Санча Панса, моцна цябе здзівіў?
Здзівіў. Што і казаць.
— Моцна,— пагадзіўся я.— А калі смяяцца?
— Хутка насмяешся.
Я дакрануўся рукою да магнітафона.
— Даўно купіў?
— У знаёмага трактарыста ўзяў. Ён у суседняй брыгадзе працуе. Тут розныя запісы ёсць.
Я падпусціў шпільку:
— Зараз музыку ўключыш, каб кату было весялей кілбасу есці?
— Правільна разважаеш! — усклікнуў Дон Кіхот і націснуў на кнопку. 3 магнітафона данесліся ласкавыя гукі скрыпкі. О дзіва! Чорны кот упаў на спіну, задраў угору лапы і стаў ціха варкатаць: «Мур-мур-мур...»
У мяне ажно твар выцягнуўся.
— Дон Кіхоцік, няўжо кату гэтая музыка падабаецца?
— Сам бачыш,— сказаў Дон Кіхот.
— Ты гэткі фокус Стасіку і Валіку хочаш паказаць?
— Пакажам. Няхай падзівяцца.
Някепска прыдумана. Вось дык Дон Кіхот! А здавалася, ад няма чаго рабіць з катом забаўляецца.
— Увага! — прамовіў Дон Кіхот.— Зараз будзе іншая музыка.
Сапраўды, з магнітафона данеслася: «Гэй! Вэй!..»
— Метал...— пачаў я, ды не паспеў даказаць, бо чорны кот падскочыў, перакуліўся ў паветры і сігануў на плот. А з плота, заенчыўшы, да мяне клубком падкаціўся. «Заскочыць на галаву — лысы застануся»,— падумалася.
Я павярнуўся ды на вуліцу што было моцы.
Стой! Выключаю! — крыкнуў Дон Кіхот і выключыў магнітафон. Ціха вакол. Дзе ж кот? А-а-а, вунь, каля плота, аблізваецца, на мяне пазірае, нібы на кілбасу.
He бойся. Сюды хадзі,— паклікаў Дон Кіхот.— Кот супакоіўся.
— Я не спалохаўся,— прамовіў я.— Проста не чакаў, што кот ад металу ашалее.
— Ты ведаеш, пра што паведамілі амерыканскія навукоўцы? — звярнуўся да мяне Дон Кіхот.— Калі каровы слухаюць класічную музыку, то даярка значна больш надойвае малака. На пяць—дзесяць працэнтаў болып!
— Якога малака? — чамусьці не дайшло да мяне.
— Пускаеш між вушэй! — папракнуў Дон Кіхот.
Здараецца,— пагадзіўся я. He прызнаўся Дон Кіхоту, што кот перапалохаў.
За ВЁСКАЙ
Назаўтра, калі я ішоў у школу, Дон Кіхот сустрэў мяне на вуліцы.
— Санча Панса, пасля заняткаў зайдзі да мяне. За вёскай, на выгане, інтэрмедыі будзем паказваць. Я сказаў і малым, і Стасіку, і Валіку.
«Пасля заняткаў...» Пасля заняткаў, як кажуць, дзень у разгары. Ён жа на працы павінен быць. Няўжо выгналі, з трактара знялі?
— На працу не пойдзеш? — пацікавіўся я.
— У начную пасылаюць. Перасейваю ячмень, дзе вымак.
Я з палёгкай уздыхнуў. Усё-ткі не выгналі. Малайчына Дон Кіхот. Трымаецца за працу.
— Для інтэрмедый усё падрыхтаваў?
— Усё,— адказаў Дон Кіхот.
Відаць, да апоўначы сядзеў. Вельмі хоча перавыхаваць Стасіка і Валіка. Яму, мабыць, спаць няма калі. Нездарма такі худы.
— Да пабачэння,— сказаў я.— Хутка пакажам інтэрмедыі. Усыплем перцу.
Я ледзь выседзеў гэты дзень у школе.
Дон Кіхот чакаў мяне каля хаты бабкі Волькі. Ён сядзеў на лаўцы і, выцягнуўшы шыю, пазіраў на вуліцу. Каля плота стаяла нейкая вялікая рама, абцягнутая кардонам.
Што гэта за пудзіла? — прагаварыў я, паказаўшы на раму.
— Гэта дэкарацыя для інтэрмедый. Санча Панса, ты, ты!..— Дон Кіхот не даказаў да канца, махнуў рукою. Канешне, крыўдна чалавеку. Стараўся як мог, а я працу пудзілам назваў. Цікава, што ж ён там намаляваў?
— Можна тваю дэкарацыю перавярнуць? — ціха прамовіў я.
У Дон Кіхота прыўзняліся бровы.
— Як «перавярнуць»?
— Каб малюнак убачыць.
— Калі ласка,— дазволіў Дон Кіхот.
Я перавярнуў дэкарацыю. Някепская, здаецца. Луг, лес, каля лесу трактар стаіць. 3 такой дэкарацыяй любыя інтэрмедыі можна паказваць.
— Прыгожа! Проста вочы адбірае,— стаў расхвальваць я.— Асабліва трактар прыгожы. He трактар, а звер. Такі сто пудоў пацягне.
Дон Кіхот расцвіў, быццам мак.
— Унізе дзіркі, не заўважыў? — нечакана запытаўся.
Сапраўды, унізе дзве вялікія дзіркі прабітыя. Праз такія кот пралез бы.
— Праз гэтыя дзіркі рукі прасаджу і лялькі буду паказваць,— растлумачыў Дон Кіхот.
— Я думаў, што лялькі будуць на нітках,— сказаў я.
— Хацеў зрабіць на нітках, ды не выйшла,— прызнаўся Дон Кіхот.— Некалі мы зробім, як у старажытнай батлейцы. Даю слова.
— Абавязкова зробім! — падхапіў я.— Пакуль і так добра. Галоўнае — ідэя. Галоўнае, каб нас зразумелі. Хадзем на выган?
— He,— сказаў Дон Кіхот.— Ката трэба ўзяць.
— I кілбасу,— падказаў я.
Думаў, што Дон Кіхот сам панясе ката. А ён яго мне працягнуў.
— Вазьмі.
Кот пазірае на мяне, выварочваецца, кіпцюры выпускае. He кот, а ўсурыйскі тыгр.
— Санча Панса, вазьмі ката! Чаго стаіш?
— Узяць? — здзівіўся я.
— Вазьмі. Я панясу калонкі і дэкарацыю.
— Лялькі не забыўся ўзяць? — стараюся і так і сяк, каб надалей адцягнуць пакуту. А ў галаве круціцца: «Як жа пазбавіцца ката, каб Дон Кіхот не здагадаўся, што баюся?»
— Узяў! — прагаварыў Дон Кіхот.— У кішэнях ляжаць.
— Пакажы.
— Калі ласка.
Дон Кіхот выняў Несцерку, Металіста і Драча. Драч як Драч. А Металіст з доўгімі валасамі, рознымі жалезкамі абвешаны.
— Схавай іх. Ужо наглядзеўся,— сказаў я.
— I ката ў кішэню схаваць? — глянуў на мяне Дон Кіхот.— Возьмеш нарэшце ты яго?
— Давай ката ў скрынку з дзіркамі пасадзім,— прапанаваў я.
— Давай,— пагадзіўся Дон Кіхот.— Будзе маленькая сенсацыя, калі выпусцім.
Ён прынёс скрынку, і мы пасадзілі туды ката.
— Яму там добра,— усміхнуўся я.
Выйшлі на вуліцу. У маіх руках скрынка, Дон Кіхот нясе калонкі і дэкарацыю. Сапраўдныя артысты. Добра, што сабакі не стрэліся. Накінуліся б на мяне, калі б ката ўчулі. На шчасце, без асаблівых прыгод дабраліся да выгана. А там малечы сабралася! I Стасік з Валікам круцяцца. Крыху воддаль на матацыкле, размаляваным, як навагодняя афіша, Алік сядзіць.
— Артысты пагарэлага тэатра з’явіліся! — падпусціў шпільку Стасік.
I Валік зубы скаліць.
— Зараз пакажуць спектакль «Чорт у балоце, Баба Яга на плоце».
— Сам ты чорт,— агрызнуўся я.
Дон Кіхот маўчыць, не азываецца. Нібы не чуе. Паставіў дэкарацыю на ўзгорку і мне загадаў:
— Санча Панса, трымай!
— Ёсць! — па-вайсковаму адказаў я.
— Зараз мы пакажам вам некалькі інтэрмедый,— аб’явіў Дон Кіхот.
Малыя запляскалі ў далоні, Стасік і Валік зарагаталі, а Алік на сігнал матацыкла націснуў, як бы вітаючы ўсіх нас.
— Першая інтэрмедыя называецца «Драч-металіст». Пазнаёмцеся з яе героямі.
Глядзяць на нас малыя, вачэй не спускаюць.
Дон Кіхот падняў угору Несцерку і Драча.
— Вось Несцерка. Гэта беларускі селянін, герой нашых паданняў. Ён вельмі разумны і хітры. Самога цара не баяўся. 3 панамі ж і падпанкамі як з роўняй размаўляў. А вось Драч — птушка. Драч — герой нашай гршай
інтэрмедыі. Ён вырашыў стаць металістам, які не хоча ведаць іншай музыкі. Паглядзіце, што з гэтага выйшла.
Адразу скажу: спадабалася малым мая інтэрмедыя пра Драча-металіста. Ну і пляскалі яны ў далонькі! He чакаў гэткага поспеху. А другую інтэрмедыю Дон Кіхот, што называецца, на дзясятку з плюсам паказаў. Вось пра што яна.
Захацелася Металісту, як і Драчу, стаць звышарыгінальным. Начапіў ён на сябе розных гаек, бляшанак і стаў па вёсцы шпацыраваць, каб паказаць, які прыгожы. У бацькоўскую хату не заходзіць, цесна яму там.
Ад смеху зайшліся малыя, гледзячы на яго.
Потым мы з Дон Кіхотам выпусцілі са скрынкі ката. Прыгнуўся бедны кот, вачыма зыркае. А малыя крычаць, задаволеныя:
— Яшчэ адзін «металіст» з’явіўся!
— Ён у сваім дамку сядзеў!
— Гэты «металіст» будзе спяваць!
Я хуценька ўключыў калонкі. Кот упаў на спіну і заваркатаў: «Мур-мур, мур-мур...»
— Авой, памірае! — спалохана ўсклікнуў хтосьці з малых.
— He памірае, а цешыцца,— прамовіў Дон Кіхот.— Гэтая музыка яму даспадобы. Зараз пабачыце, што будзе, калі метал загучыць.
I новую музыку паставіў. Нібы тры бензапілы адразу ўключылі. Кот як мяўкне, як падскочыць угору і на Стасіка з Валікам кінуўся, бы сабака!..
— Ай, мама! — усклікнуў Стасік.
А Валік як заенчыць:
— Вочы выдрапае!
Кот, відаць, і сам перапалохаўся, бо пабег прэч.
— Куды? Куды? — закрычаў Дон Кіхот і прыпусціў за ім.
Я таксама нешта крычаў і не заўважыў, як да нас на матацыкле пад’ехаў Алік.
— Спадабаліся інтэрмедыі? — звярнуўся ён да малых.
КНІГІ ОНЛАЙН
