КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Я чакаў, што Наташа ўзбурыцца, выкліча Міхася, як і мяне, на дуэль. Але чамусьці не выклікала. Збаялася, ці што? Яна зняважліва зірнула спярша на Міхася, пасля на мяне і з пагардаю прамовіла: — А я спадзявалася на вас. Лічыла, што дапаможаце. Павярнулася і пайшла. Мы з Міхасём перазірнуліся. Чаму так сказала? Чаго хацела ад нас? Гэтага мы пакуль не зразумелі. Тайна бабкі Тэклі На другі дзень я доўга не ўставаў з ложка. He выспаўся. Усю ноч нейкае глупства ў галаву лезла. I каралева Елізавета снілася, і Эльдарада, і бутэлькі. Я некалькі разоў прачынаўся. Знарок вочы шырокашырока расплюшчваў. Каб гэтае глупства ў галаву не лезла. Ды дарэмна. Толькі заплюшчу вочы — зноў каралева Елізавета. Бутэлькі збірае і да мяне нясе. Спрабаваў да ста лічыць, да тысячы. Нічога не дапамагала. Толькі пад раніцу заснуў. Соладка-соладка спалася. Hi бутэлек, ні Эльдарада, ні англійскай каралевы. Я, мусіць, да паўдня спаў бы, калі б не тата і мама. — Андрэйка, уставай. — Андрэй, дзень на дварэ. Гукаюць, як у лесе. А я, вачэй не расплюшчваючы: — Зараз. Устану... I далей сплю. Быццам у кошкі-мышкі з імі гуляю. Відаць, не спадабалася гэткая гульня тату. Стаў мяне за пятку казытаць. — У мяне канікулы,— заенчыў я сонным голасам.— Калі вы не на працы, то я не назаляю. Спіце, колькі хочаце. — Ат, спі. Хоць да вечара,— відаць, пакрыўдзіўся тата.— Я хацеў, каб ты паснедаў з намі. Мы неўзабаве на працу пойдзем. «Спі». Хіба заснеш, калі за пятку казыча? He ведае, якая ноч у мяне была. Расплюшчыўшы вочы, я ляжаў на ложку. Колькі хвілін у хаце было ціха. Потым рыпнулі дзверы. Напэўна, мама прыйшла. Так, яна. Яе крокі, мяккія, лёгкія. Тата цяжка ступае, грузна. — Чуў, якая пагалоска па вёсцы ідзе? — данёсся мамін голас. — Выдумкі,— адказаў тата. — А можа, не выдумкі? — сказала мама.— Бабка Тэкля на свае вочы касманаўта бачыла. — Нагаворыць бабка Тэкля. Толькі вушы развешвай. У мяне сон як рукою зняло. Цікава. Вельмі цікава. Касманаўта бабка Тэкля бачыла. Чаму я пра гэта не ведаю? Зноў рыпнулі дзверы. — Дзень добры,— пачуў я Міхасёў голас.— Андрэй дома? — Спіць,— сказаў тата,— не дабудзіцца.— I моцна гукнуў: — Андрэй, сняданак на стале стаіць. Мы на працу пайшлі. У пакой уляцеў Міхась. — Чаго ляжыш, як крот у нары? — накінуўся ён на мяне. He спадабалася мне гэткае параўнанне. — Крот не ляжыць, крот ходзіць,— кажу.— Яму праз кожныя чатыры гадзіны есці хочацца. А ён: — Лянівы ты, Марозік. Чуў, што каля вёскі касманаўты спусціліся? Я хуценька ўсхапіўся з ложка, адзеўся. Значыць, не плёткі. Каля вёскі касманаўты ходзяць, а я ў хаце сяджу. — Дык бяжым! — крычу.— Я ні разу жывога касманаўта не бачыў. Міхась засмяяўся: — Ты, напэўна, у гарачай вадзе купаны? Сядзь. Я сеў на край ложка. А Міхась нечакана сказаў: — Давядзецца нам папрасіць прабачэння ў Наташы. — Чаму? — не зразумеў я. — Магчыма, дзесьці ёсць такая краіна — Эльдарада. У непралазных джунглях, напрыклад, куды і чортава вока не зазірне. Факты за гэта. «Мусіць, свет дагары перавярнуўся,— думаю.— Дзяўчынкі на дуэль выклікаюць, Міхась у Эльдарада паверыў, бутэлечная пошта, касманаўты. Штосьці дзіўнае вакол робіцца». — Выкладвай факты. — Можна і факты. Бутэлечная пошта — адзін,— пачаў загінаць пальцы Міхась.— Я ўжо правяраў. He Наташыным почыркам запіска напісана. — Запіска не доказ. — He доказ,— пагадзіўся Міхась.— Але касманаўт... Касманаўт... Адкуль ён з’явіўся? Магчыма, запіска і касманаўт — адно звяно. Вось толькі як звязаць яго? Як? Болей я не мог трываць. — Дзе той касманаўт? Дзе ён? Міхась устаў з ложка, зірнуў у акно. Я таксама падышоў да акна, пачаў пільна-пільна ўзірацца. Мне думалася, што зараз убачу на вуліцы касманаўта. Сапраўднага касманаўта: у скафандры, у гермашлеме. Нездарма Міхась ад акна не адыходзіцца. Але касманаўт не з’яўляўся. Толькі куры ляніва грэбліся ля плота, а каля іх паважна паходжваў наш рабы певень. — Дзе касманаўт? — тузануў Міхася за плячо. Міхась развёў рукамі. — Каб ведаў, то каля цябе не стаяў бы. Людзі кажуць. — Кажуць, кажуць,— перадражніў я.— Чаго ж ён хаваецца ад людзей? Міхась уздыхнуў: — А хто яго ведае. Можа, шпіён. Можа, заблудзіўся. Касманаўты таксама памыляюцца. Можа, ракета ў яго сапсавалася. — Так, Міхась, так. Сапсавалася. Таму і сеў каля вёскі. Добра, што на вёску не ўпаў. Я ажно трымцеў ад хвалявання. Касманаўт каля вёскі, ракета. Вось каб палятаць хоць крыху! — Міхась, ты можаш заставацца ў хаце. Можаш нават мой сняданак з’есці. А я ўсё-такі пабягу. Калі б Міхась не схапіў мяне за руку, я, напэўна, выбег бы з хаты. — Пачакай. Куды бегчы? Куды вочы глядзяць? Так мы яго не хутка знойдзем. Казалі, што яго бабка Тэкля бачыла. Спытаемся ў яе, дзе бачыла, у якім месцы. Там і будзем шукаць. — А я думаў, што касманаўт каля самай вёскі. Значыць, да бабкі Тэклі цяпер? — He,— сказаў Міхась.— Трэба Наташу пачакаць. Яна ў горад паехала. Маці хоча ёй паліто купіць. — Да самага вечара давядзецца чакаць,— кажу Міхасю.— Хадзем без Наташы! — He. Я слова даў, што пачакаю яе. Прыйдзецца пацярпець. — Калі даў слова, то прыйдзецца,— неахвотна згадзіўся я. У бабкі Тэклі Вечарэла, калі мы ўтраіх пайшлі да бабкі Тэклі. Бабка Тэкля жыла не ў самой вёсцы, а воддаль ад яе. Як у нас кажуць, наводшыбе. Жыла яна адна. Муж пасля вайны ад ран памёр, а сыны параз’язджаліся. Старэйшы служыў афіцэрам у арміі, а малодшы працаваў ажно на Поўначы. Бабку Тэклю мы вельмі любілі. Каля яе хаты рос вялікі сад, і яна не раз частавала нас яблыкамі. Сама стрэне на дарозе, прывядзе ў сад: «Збірайце ападкі. Частуйцеся». Бывала, і ў кішэні накладзеш, і за пазуху. Hi крыку, ні лаянкі мы ад яе аніразу не чулі. Нам пашанцавала. Бабка Тэкля была дома. Яна сядзела на парозе, падпёршы рукамі галаву. Мы адчынілі веснічкі. — Бабка Тэкля, добры вечар,— здалёку гукнуў я. — He ведаю, ці добры ён будзе,— уздыхнула бабка Тэкля. — Чаму? — А што, калі той страхалюд да мяне прыпрэцца? — Вы пра касманаўта кажаце? — вырвалася ў мяне. — А пра каго ж яшчэ. — А вы яго бачылі? — Як цябе цяпер. Каля Дворнага саду гэта было. Ужо шарэць пачало. I тут вылазіць з кустоў. Ну рыхтык жаба. Вочы пукатыя, сам зялёны. Як жабарэння на сябе начапіў. Я адразу змікіціла, што адзежа такая ў яго. Лыпнуў на мяне вачыма і назад у кусты. Ажно затрашчала, як паляцеў. А я, каб болей страху яму нагнаць: «Ого-го-о-о... О-гу-г-у-у...» — А самі не спалохаліся? — пацікавіўся Міхась. — Задрыжэлі ногі,— прызналася бабка Тэкля.— Fara ж не жартачкі: такога страхалюда ўбачыць! — Можа, хто хацеў напалохаць вас? — пытаюся. — Каму я патрэбная. Я ж не дзеўка. А перад гэтым яшчэ некі апарат ляцеў. Ціха-ціха ляцеў. Я перш падумала, што мо шар, якім надвор’е мераюць. Пасля дайшло, што той страхалюд на ім прыляцеў. «Апарат ляцеў...» Бабцы Тэклі здалося, што шар,— разважаў я.— Але ж яна добра не прыглядалася, дый цямнець пачало. Хіба магла заўважыць, якой ён формы? Што ж там было? А калі касмічная талерка? Касмічная талерка. Талерка... Так і ёсць. Вось і ў газетах пішуць, што не раз людзі бачылі касмічныя талеркі. I ў нас бачылі, і ў іншых краінах. Думаюць, што іншапланетнікі на такіх талерках ляцяць. Памыляюцца яны. Няма іншапланетнікаў. Гэта, відаць, жыхары Эльдарада прылятаюць. Чамусьці не хочуць нам паказвацца. Прылятаюць, як у разведку. Паглядзяць, паглядзяць — і назад. Зноў у Эльдарада. А цяпер нейкая бяда ў іх. Нездарма запіску падкінулі. Хочуць, каб мы дапамаглі, і ўсё роўна хаваюцца. Асцярожныя. Вось і бабка аднаго напалохала. Яна думае, што амерыканца. He. 3 Эльдарада той чалавек усё-ткі...» Спяшаючыся, я расказаў пра сваю здагадку Міхасю, Наташы і бабцы Тэклі. — Я таксама думаю, што ён з Эльдарада,— падтрымала мяне Наташа. А бабка Тэкля разважала па-свойму: — Мне няма розніцы, хто ён. Але чаму па кустах брындаецца? Заўтра гэтыя касманаўты некаму на голаў сядуць. — Раней, напэўна, спакайней было? — пацікавіўся я. — Раней іншае было. Вадзянікі, русалкі, лесавікі. Людзі газет, як цяпер, не чыталі. Ва ўсялякіх нячысцікаў верылі. Вось і лезлі розныя страхі ў вочы. Помню, мая маці расказвала, як вадзянога быка стрэла. Траву на балоце жала. Раненька было, туман, як малако, па балоце разліўся. Нажала маці травы, напхала ў мех. Толькі кранулася, каб ісці,— чуе: «У-у... У-у...» Працяжна гэтак, глуха. Зірнула ўбок — вадзяны бык каля куста. Невысокі, на нізенькіх нагах. А ногі ў яго, як лапы ў жабы. Галава вялікая-вялікая. Быццам калода ці цэбар. Перавярнуўся на спіну і гэтымі нагамі-лапамі па жываце сябе шлёпае: шлёп-шлёп. I крычыць: «У-у... У-у...» Маці казала, што зашлёпаў бы, каб не ўцякла. — Дык гэта жабка-жарлянка,— здагадаўся я.— Яна гэтак крычыць. Нам пра яе на ўроку заалогіі расказвалі. — Але,— падхапіла Наташа,— жывот у яе чырвоны, у сініх кропках. Ён атрутнаю сліззю пакрыты. Убачыць жарлянка бусла і на спіну перакочваецца, жывот свой паказвае. Маўляў, не кранай мяне. — Бабка Тэкля, можа, і вам цяпер падалося, як некалі вашай мацеры? — запытаўся Міхась. — А хто яго ведае,— нечакана прамовіла бабка Тэкля.— У мяне сёння ўсё ў галаве пераблыталася. Пайду свінчо пакармлю. Зусім забылася. — Бачылі вы яго ці не бачылі? — Адчапіцеся, саколікі. Сама не ведаю. Бабка Тэкля ўстала і пайшла ў хлеў. — Ён каля Дворнага Саду выскачыў? — гукнула Наташа. — He ведаю. Усё пераблыталася,— пачулі мы ў адказ. — Чулі? — звярнуўся да мяне і Наташы Міхась.— Са страху бабцы Тэклі здалося, што таго страхалюда ўбачыла. — Старэнькай бабцы паверылі,— ўздыхнуў я. Ноччу каля Дворнага саду, альбо што здарылася з Наташай Мы хацелі ісці дамоў, але Наташа распачала спрэчку: — Дык не верыце, што ёсць Эльдарада, што касманаўты ёсць, што бутэлечная пошта ёсць? — Табе толькі з бабкай Тэкляй сябраваць,— сказаў Міхась Наташы. Пакрыўдзілася Наташа. Яшчэ як пакрыўдзілася! — He верыце? — яна ледзь не плакала.— Я цяпер жа пайду ў Дворны сад і знайду таго невядомага. Дакажу... He думаю, што Наташа пайшла б у Дворны сад, Kani б Міхась алею ў агонь не падліў. — Пойдзеш? I свайго эльдарадаўца да нас прывядзеш? Пад ручку? — прамовіў са здзекам. — Да вас не прывяду. Ён з вамі размаўляць не захоча.