КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
«У-у»,— закрычаў шымпанзэ і паклыпаў у лес. Мы пайшлі за ім. Шымпанзэ, азірнуўшыся, зноў зажмурыў краёчкі вачэй, куточкі губ адцягнуў угору. — Ён радуецца, што мы зразумелі яго,— пракаменціравала Наташа. He адстаючы ад шымпанзэ, мы чэпалі па лесе з паўгадзіны, а мо і цэлую гадзіну. Я гэтага добра не памятаю. Памятаю, як раптоўна расступіўся лес, як мы ўбачылі шырокую паласу вады. He дрэвы, не кусты, не кветкі, a шырэзную паласу вады. Ад радасці ажно дыханне перахапіла. Цяпер я зразумеў адчуванне тых падарожнікаў, якім пашчасціла, як і нам, вырвацца з абдымкаў зялёнага пекла. — Вада! — ва ўвесь голас закрычаў я. — Вада! Вада! — падхапілі Міхась і Наташа. «У-у»,— закрычаў шымпанзэ. А потым павярнуўся і знік у лесе. Быццам яго і не было. — Які разумны! — усклікнула Наташа.— Непадалёку павінны быць людзі. Ён нас да людзей прывёў. — Цікава,— прагаварыў Міхась.— Вельмі цікава. Шымпанзэ звычайна жывуць у Экватарыяльнай Афрыцы. А як гэты тут апынуўся? — Тут усё шыварат-навыварат перакручана,— напомніў я Міхасю ягоныя словы. Што робяць рабінзоны Шымпанзэ вывеў нас да вялікага возера. 3 самым гарызонтам злівалася люстраная гладзь вады. Каля возера раслі дрэвы, дзе-нідзе стаяў густы непралазны чарот. Астраўкамі бялеў пясок, гарачы, як прысак. Між астраўкоў пяску зелянела сакавітая трава. Знямоглыя, мы паваліліся на траву. — Давайце пакупаемся,— прапанаваў я.— Горача. — Але, ідзі купайся,— пазяхнуў Міхась.— Там цябе чакае кракадзіл з кракадзіляняткам. Я зусім забыўся, што ў возеры могуць быць кракадзілы. Добра, што папярэдзіў Міхась. 3 сеткі выблытаўся, а цяпер кракадзілу ў пашчу? He. Я адсунуўся далей ад возера. Моўчкі ляжаць не хацелася. — Ведаеце, хто нас з лесу вывеў? — кажу.— Індзеец. Міхась павярнуўся набок, уважліва-ўважліва паглядзеў на мяне. — Ты сур’ёзна? Я і вокам не маргнуў. — Сур’ёзна. — Марозік, ты не перагрэўся? Табе галава не баліць? А я знарок, каб пазлаваў Міхась: — Індзеец вывеў. Я яшчэ ў лесе пазнаў. — Андрэй,— прысела каля мяне Наташа,— ты перахваляваўся? Так? — Я зусім не хваляваўся. Я ведаў, што індзеец выведзе. — Андрэй, ты сам сказаў, што шымпанзэ вывеў. Шымпанзэ з Экватарыяльнай Афрыкі. — Мала што я мог казаць. Дзе вы бачылі такіх разумных шымпанзэ? Шымпанзэ ніколі не здагадаецца з лесу вывесці. Ён можа сук выламаць. Гэтым суком мёд дастаць альбо... — Альбо трэснуць табе па лбе,— скончыў за мяне Міхась.— Шкада, што не трэснуў. Мо паразумнеў бы. — Здаюся! Здаюся! Пажартаваў. — Эх ты, галава, два вухі,— прамовіў Міхась.— Хіба так жартуюць? Мы замаўчалі. — А мама цяпер, напэўна, напякла бліноў, і тата іх есць са смятанаю,— парушыла маўчанне Наташа. Лепей не гаварыла б пра гэта. Мне ўспомніўся дом, успомнілася вёска. Школа ўспомнілася, мая парта каля акна. Перад канікуламі я алоўкам напісаў на парце: «Ура! Ура-а!! Ура-а-а!!!» Дурань, які дурань я тады быў! — Мне ў школу хочацца,— прызнаўся я. — 3-за мяне вы ў Эльдарада трапілі,— прагаварыла Наташа.— Я вінавата. Я. У Наташыных вачах стаялі слёзы. Яна чакала ад нас адказу. — Наташа,— сказаў Міхась,— мы самі згадзіліся. Ніхто нас гвалтам не цягнуў. — Наташа,— падхапіўся я,— ты не ўспамінай пра бліны. Ты, мусіць, есці захацела? Га? — Есці не вельмі. У горле перасохла. — I ў мяне перасохла. Зараз я вас і напаю, і накармлю. У мяне ж пяцёрка па батаніцы. He забыліся? Хутка ўбачыце, што робяць рабінзоны. Міхась, за мною!.. — Што яшчэ прыдумаў? — Бачыш на ўскрайку тыя магутныя дрэвы? Гэта мамоны — дынныя дрэвы. — I ты нас тымі «дынямі» хочаш накарміць? — Міхась, яны салодкія. Так усе падарожнікі сцвярджаюць. Ты толькі пакаштуй. Пасля цябе ад гэтага дрэва за вушы не адцягнеш. Я не хлушу. — Можна пакаштаваць,— згадзіўся Міхась.— Дык як гэтыя плады правільна называюць: мамоны ці дыні? Мамоны,— сказаў я, хоць і сам не ведаў, ці правільна так будзе. Сёлетні год у Эльдарада, відаць, ураджайным выдаўся. Галлё проста гнулася ад мамонаў, як назваў я іх Міхасю. Мамоны былі велічынёю з ананас. Я сядзеў на дрэве, рваў іх і кідаў Міхасю. А Міхась, стоячы ўнізе, клаў у торбачку. Бачым: Наташа ідзе. Усё-ткі не вытрымала. — Частуйся,— гукнуў я з дрэва. — Спачатку сам пакаштуй,— прапанавала Наташа. — Я ўжо каштаваў. Смачныя. А калі не верыш, то яшчэ пакаштую. Я з’еў адзін мамон, другі. Паглядзела на мяне Наташа — таксама давай есці. — Андрэй, сапраўды смачныя,— сказала.— Што мы рабілі б без цябе? Калі мяне хваляць, дык я як на дражджах расту. Тады мне хочацца зрабіць яшчэ болей, яшчэ лепей. Я злез з дрэва. — Хутка рыбы пакаштуеце,— хвалюся.— Вось толькі чарвей налаўлю. — Можа, накапаеш? — паправіў мяне Міхась. — He, чарвей я буду лавіць, а не капаць. Я не хлусіў. Асаблівасць дажджавога чарвяка трэба ведаць. Якую, цікавіцеся? Вушэй, як вядома, у чарвяка няма. Гукі ён адчувае ўсім сваім целам. Калі глеба трасецца. Вось і прыдумалі ў амерыканскім штаце Фларыда, як без асаблівых клопатаў чарвей лавіць. Я таксама вырашыў выкарыстаць іхні вопыт. Знайшоў невялікі кій, забіў яго ў зямлю і па ягоным верхнім канцы пачаў вадзіць другім кіем. Туды-сюды, туды-сюды. — На скрыпцы іграеш? — зарагатаў Міхась. А я не зважаю. Старанна ваджу кіем. Вось-вось павінны вылезці чэрві са сваіх норак на паверхню. He любяць яны гэткіх гукаў, нервуюцца. Але выйшла не так, як мне хацелася. — Уцякай! — чую, як закрычала Наташа. I Міхась за ёю: — Уцякай! «Смяюцца з мяне»,— думаю. Хутка-хутка кіем ваджу. Ажно рука забалела. — Андрэй, уцякай! — штосілы крыкнула Наташа. — Пачакайце,— кажу.— Зараз яны павылазяць. Многа іх павылазіць. — Андрэй, міленькі, уцякай! — у трэці раз крыкнула Наташа. Глянуў на сваіх сяброў: калоцяцца, рукамі махаюць. «Што з імі сталася?» — думаю. Азірнуўся — і амаль не самлеў. Каля маіх ног варушылася мясістая двухметровая пачвара. Шпурнуўшы ўбок кій, я як сігануў... Так, за гэтыя два дні нямала давялося пабегаць. Але цяпер, напэўна, рэкорд па бегу ўстанавіў бы. Так ляцеў, так ляцеў... Адным словам, ледзь спынілі мяне Міхась і Наташа. — Што, налавіў чарвей? — запытаўся Міхась. — Ты водзіш кіем, а яна вылазіць. Ты водзіш, а яна вылазіць. Там яшчэ адна была,— паведаміла мне Hayama. — Змяя? Ты думаеш, што гэта змяя? Яна не ўкусіла мяне? Я падняў калашыну, правяраючы, ці няма ранкі на назе. — Яна тваю музыку слухала,— сказаў Міхась. «Не,— думаю.— Змяя такую музыку не слухала б». Я зразумеў, што дарэмна спалохаўся. Зусім забыўся, што ў свеце існуе не менш як сто восемдзесят відаў дажджавых чарвей. I ў такіх цёплых краінах, як Эльдарада, яны вырастаюць да трох метраў даўжынёю. Пра гэта я Міхасю і Наташы расказаў. А, відаць, не трэба было расказваць. Зусім напалохаў іх. Асабліва Наташу. Яшчэ доўга пасля гэтага Наташа хадзіла, як балерына, на дыбачках. Смешна? Скажаце, баязліўка? А што вы рабілі б, калі б ведалі, што каля вашых ног можа вылезці двухметровая пачвара? Хай сабе і завецца яна дажджавым чарвяком. Чалавек — на кані. Над канём — блакітны агонь Мне вельмі хацелася налавіць рыбы, і я вырашыў не адступацца ад задуманага. Праўда, выклікаць на гук чарвей расхацелася. Дый для такіх чарвей, як у Эльдарада, трэба было б асаблівы кручок заказваць. А ў мяне (пра гэта я пазней успомніў) зусім кручка не было. Я вырашыў выклікаць на гук рыбу. Так, так, не здзіўляйцеся. Бывае, рыбу на гук ловяць. Тунцоў, напрыклад. Уключаюць дажджавальны апарат, і кроплі вады, нібы дажджынкі, па вадзе б’юць. А тунцам здаецца, што гэта маленькія рыбкі выскакваюць з вады. Чарадою кідаюцца яны туды, a іх ужо кручкі чакаюць. У мяне, як вы ведаеце, не было ні кручкоў, ні тым болей дажджавальнага апарата. Я задумаў прасцей. Знайшоў на беразе возера некалькі пустых ракавін, паклаў туды маленькія каменьчыкі і палавінкі гэтых ракавін смалою склеіў. Смалы з дрэва наскроб. — Ты што задумаў? — здзівілася Наташа, убачыўшы, што склейваю ракавіны. Я паднёс ракавіны да Наташынага вуха і моцна-моцна затрос. — Чуеш, як каменьчыкі шастаюць? Наташа пацепнула плячыма. — Чую. Ну і што? — Марозік, ты зусім здзяцінеў,— прагаварыў Міхась.— Цацачкі робіш. — 3 такой цацкай я рыбы налаўлю. Рыбу ў пяску спячом. Вунь ён які гарачы! — Гумарыст,— уздыхнуў Міхась.— Цікава: як ты на ракавіну рыбу зловіш? Я паднёс ракавіну да Міхасёвага вуха, патрос. — Чуеш, як шастае? — У цябе ў галаве даўно шастае,— пачуў я ў адказ. А я зусім не пакрыўдзіўся. — Калі б не шастала,— кажу,— то вы галодныя сядзелі б. Хто вас мамонамі накарміў? Міхась моўчкі засоп. He спадабалася, што так сказаў. — Слухай, філосаф,— працягваю я, звяртаючыся да Міхася.— Чуў, што каменьчыкі ў ракавіне шастаюць? Чуў. I драпежныя рыбы пачуюць. Ім здасца, што маленькія рыбкі плёскаюцца. Ну і кінуцца да ракавін. А тут мы... — Андрэйка, ты руку ў ваду апусціш? — усклікнула Наташа.— He трэба. А калі піраньі накінуцца? Андрэйка, абдумайся. — Я вудачку зраблю,— супакоіў Наташу.— Праўда, не такую, як фабрычная. Прывяжу да бамбукавага кія тонкую ліяну, а да ліяны — ракавіны. Буду стаяць на беразе, як пан, і вадзіць вудачку туды-сюды. — Ты ўжо кіем туды-сюды навадзіў. He веру я, што рыба прыплыве, калі каменьчыкі зашастаюць. — Прыплыве. Рыба далёка гук чуе. Як і дажджавыя чэрві. Бачыла, як з норак вылазілі? — Марозік,— звярнуўся да мяне Міхась,— голаю рукою рыбу не зловіш, калі нават і прыплыве. Яе за хвост не схопіш. Вось каб кош сплесці. Прывязалі б яго да ліян і апусцілі б разам з ракавінамі ў ваду. Кош сплесці... Гэта ідэя. Значыць, рыба пачуе, як каменьчыкі шастаюць, прыплыве і ў кош трапіць... Някепска прыдумана. Малайчына Міхась. Адна галава добра, а дзве яшчэ лепей. Здаецца, так людзі кажуць. Правільна кажуць. Кош, кош... Але як сплесці гэты кош? — He выйдзе,— кажу.— Я толькі здалёку бачыў, як кашы плятуць. — Я ўмею,— прагаварыла Наташа.— Я з мамай сеткі са шпагату пляла. А кош мы з ліян спляцём. Я і вас навучу. На ўскрайку лесу мы вырвалі ліян і пачалі плесці кош. Спачатку з тонкіх кіёчкаў аснову каша зрабілі, а потым сталі яе ліянамі абплятаць. У мяне і Міхася, хоць і вучыла Наташа, не вельмі выходзіла. А вось яна пляла хутка, спрытна. — Наташа, ты можаш назаўсёды ў Эльдарада заставацца. Ты ў індзейцаў выдатнай гаспадыняй будзеш,— пажартаваў я.