КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
26.6. geужываецца для паказу асоб абодвух палоў: patro — бацька, patrino — маці, gepatroj — бацькі; edzo — муж, edzino — жонка, geedzoj — муж і жонка. 26.7. matпаказвае на поўную супрацьлегласць: granda — вялікі, malgranda — малы, маленькі; alta — высокі, malalta — нізкі; bona — добры, malbona — дрэнны; dekstra — правы, maldekstra — левы. Можа выкарыстоўвацца і як самастойнае слова: mala — супрацьлеглы, male — наадварот. 26.8. misпаказвае^іа памылковасць: skribi — пісаць, misskribo — апіска; audi — чуць, misaudi — недачуць; gluti — глытаць, misgluti — удавіцца, папярхнуцца. Можа выкарыстоўвацца і як самастойнае слова: misa — памылковы, mise — памылкова, miso, misa'jo — памылка, прамашка. 26.9. ргапаказвае на аддаленнасць у часе або па роднасці: avino — бабуля, praavino — прабабка; перо — унук, pranepo — праўнук; patrio — радзіма, prapatrio — прарадзіма; homo — чалавек, prahomo — першабытны чалавек. Можа выкарыстоўвацца і як самастойнае слова: ргаа — першабытны. 26.10. гепаказвае на паўторнасць ці зваротнасць дзеяння: fart — рабіць, refari — перарабіць; legi — чытаць, relegi — перачытаць; vent — прыязджаць, прыходзіць, reveni — вяртацца; doni — даваць, redoni — аддаваць. Можа выкарыстоўвацца і як самастойнае слова: гее — зноў, гееп — назад. 26.11. retroпаказвае на зваротнае дзеянне, выкарыстоўваецца звычайна ў навуковай літаратуры: ігі — ісці, геігі — пайсці зноў, retroiri — вярнуцца; aktiva — актыўны, retroaktiva ■— рэтраактыўны, які мае зваротнае дзеянне (закон і гд.). 26.12. pseudo псеўда-: preudoscienca — псеўданавуковы. 27. Ужыванне прыназоўнікаў у якасці прыставак Як ужо гаварылася вышэй, асобныя прыназоўнікі могуць ужывацца ў якасці прыставак: 27.1. аі да-, пад-, пры(паказвае набліжэнне): porti — несці, alporti— паднесці, прынесці; doni — даць, aldoni — дадаць; flugi — ляцець, alflugi — прыляцець, падляцець; kudri — шыць, alkudri — прышыць. 27.2. antau перад-, прад-, да(паказвае на нешта папярэдняе): vidi — бачыць, antauvidi — прадбачыць; milito — вайна, antaumilita — прадваенны, даваенны; hierau — учора, antauhierau — заўчора, пазаўчора. 27.3. се пры(паказвае на наяўнасць ці блізкасць): esti — быць, ceesti — прысутнічаць, тапо — рука, сетапе — пад рукой, на руках; tablo — стол, cetable — пры стале, ля стала. 27.4. cirkau аб(ы) (паказвае на акругленасць дзеяння ці стану): ігі— ісці, cirkauiri — абыходзіць наўкол; ргепі — браць, cirkaupreni — ахапіць; kuri — бегчы, cirkaukuri — абабегчы; fast — капаць, cirkaufosi — абкапаць. 27.5. еі вы(паказвае на рух знутры): ігі — ісці, еіігі — выйсці; porti — несці, elporti — вынесці; flui — цячы, elfІні — выцячы; сегрі — чэрпаць, еісегрі — вычарпаць; trovi — знайсці, eltrovi — вынайсці. 27.6. еп у-, ува(паказвае на рух унутр): епігі— увайсці, enporti — унесці; paki — пакаваць, enpaki — запакоўваць; skribi — пісаць, enskribi — упісаць; spiri — дыхаць, enspiri — удыхаць; plekti — плесці, enplekti — уплесці. 27.7. ekster за-, паза(паказвае на знаходжанне па-за межамі чаго-небудзь): lando — краіна, eksterlanda — замежны; eksterplana — пазапланавы; eksterkonkursa — пазаконкурсны; ekstervica — пазачарговы. 27.8. inter між(паказвае на прамежкавасць ці ўзаемадзеянне): internacia— міжнародны; agi— дзейнічаць, interagi — узаемадзейнічаць; helpo — дапамога, interhelpo — узаемадапамога; interakto — антракт. 27.9. kontrau — супраць(паказвае на супрацьдзеянне ці супрацьлеглы стан); рагоіі — гаварыць, kontrauparoІі — пярэчыць; start — стаяць, kontraustari — супрацьстаяць, супраціўляцца; lego — закон, kontraulega — супрацьзаконны. 27.10. kun а-, аб-, з-, с(са) (паказвае на сумесны стан ці дзеянне): ekzisti — існаваць, kunekzisto — суіснаванне; frato — брат, kunfrato — сабрат; labori — працаваць, kunlabori — супрацоўнічаць; kunigi — аб' яднаць. 27.11. Іай па(паказвае на нейкую абмежаванасць): laustrate — па вуліцы; lego — закон,^ laulege — па закону, законна; larga — ійырок.1, laularge — поперак,; longa — доўгі, laulonge — удоўж; bezono —пагрэба, laubezone — па патрэбе; deziro — жаданне, laudezire — па жаданню. 27.12. post па-, паза-, пасля(паказвае на стан ці дзеянне пасля чаго-небудзь): milito — вайна, postmilita — пасляваенны; postoktobra — паслякастрычніцкі; postoperacia — пасляаперацыйны; morto — смерць, postmorta—пасмяротны; morgau — заўтра, postmorgau — паслязаўтра. 27.13. preter міма (ужываецца па значэнню прыстаўкі): iri, past, kuri — ісці, праходзіць, бегчы, postiri, postpasi, postkuri — ісці міма, праходзіць міма, бегчы міма; atento — увага, preteratentl — не звярнуць увагі. 27.14. ргі а-,аб(ужываецца па значэнню прыстаўкі): kanti — пець, prikanti — апець; labori — працаваць, prilabori — апрацаваць; pensi — думаць, pripensi — абдумаць. 27.15. sen без-, не-: сеіо — мэта, sencela — бязмэтны; danki — дзякаваць, sendanka — няўдзячны; defen di — абараняць, sendefenda — безабаронны; dependi — залежаць, sendependa — незалежны. 27.16. sub nad: aceti— купіць, subaceti — падкупіць; auskulti — слухаць, subauskulti — падслухоўваць, fosi — капаць, subfosi — падкопваць. 27.17. super пера-, зверх-, над-, панад(мае значэнне: больш ці звыш якой-небудзь мяжы): brovo — брыво, superbrova — надброўны; forta — дужы, superforti — перадужаць; manĝi — есці, supermangi — аб’есціся; Іайdi — хваліць, superlaudi — перахваліць; homo — чалавек,, superhomo — звышчалавек, надчалавек; mezuro — мера, supermezura — празмерны; krii — крычаць, superkrii — перакрычаць. 27.18. supre вышэй(звычайна ўжываецца ў дзеепрыметніках): supremontrita — вышэйпаказаны, suprenomita — вышэйназваны, supredirita — вышэйсказаны. 27.19. supren уз-, ус-: ігі — ісці, supreniri — узыйсці; grim.pl — карнскацца, suprengrimpi — ускараскацца; salti — скочыць. 'rensalti — ускочыць. ■ 27.20. tra пра-, пера-: flugi — ляцець, traflugi — праляцець, пераляцець; vivi — жыць, travivi — пражыць, перажыць; Ьогі — свідраваць, trabori — прасвідраваць. 27.21. trans пера(ужываецца па значэнню прыстаўкі): transflugi — пераляцець (па-над нечым), transsalti — пераскочыць, transdoni — перадаць. 27.22. sur на-: tablo — стол, surtabla — настольны, korpo — цела, surkorpa — нацельны, сподні. 27.23. gis da-: vivi — жыць, gisvivi — дажыць; morto — смерць, gismorte — да самай смерці; nun — цяпер, зараз, gisnuna — папярэдні. 27.24. apud пры-, уз(паказвае на блізкасць да чаго-небудзь): bordo — бераг, apudborda — прыбярэжны, узбярэжны; maro — мора, apudmara — прыморск.1; urbo — горад, apudurba — прыгарадны, apuda — бліжэйшы, суседні. 27.25. de ад(ужываецца па значэнню прыстаўкі): bati — біць, debati — адбіць; fall — падаць, defali — адпасці, апасці; ігі — ісці, deiri — адыйсці. 27.26. Зрэдку ў якасці прыставак ужываюцца і некаторыя іншыя прыназоўнікі: dum: dumviva — пажыццёвы; krom: kromedzino, kromvirino — палюбоўніца; per: pertrajne — цягніком, поездам. po: potage — падзённа, pomalmulte — патроху, пакрысе; por: porinfana — дзіцячы, для дзяцей; pro: probatalanto — прыхільнік, абаронца, змагар. Астатнія прыназоўнікі ў якасці прыставак не ўжываюцца. 28. Суфіксы 28.1. -аспаказвае на пагардлівыя , зняважлівыя адносіны з прычыны знешняга ці фізічнага выгляду: domo — дом, domaco — халўпа; cevalo — конь, cevalaco — кляча; аса — брыдк.1, агідны, a'cajo — брыдота, паскудства, асаіо — нікчэмны чалавек, дрэнь. 28.2. -adпаказвае на працягласць ці шматразовасць дзеяння або стану: promeni — гуляць, promenadi — прагульвацца; instrui — навучаць, instruado — навучанне; pafo — стрэл, pafado — страляніна; Іегпі — вучыцца, Іегnado — вучоба. 28.3. -ajазначае прадмет або рэч, якая мае якасць, уласцівасць, прыкмету або якая зроблена з матэрыялу, адзначаным у корані слова: ŝafo — баран, safajo — бараніна; ovo — яйка, ovajo — яечня; агапео — павук., агаneajo — павуціна; fluida — цякучы, вадкі, fluidajo — вадкасць; nova — новы, novajo — навіна; ajo — рэч, прадмет. 28.4. -anпаказвае на члена якога-небудзь калектыву, жыхара мясцовасці, паслядоўніка ці прыхільніка: vilago — сяло, вёска, vilaga.no — селянін, вясковец; minskaпо — мінчанін; Kristo — Хрыстос, kristano — хрысціянін; апо — член, anigo — прыём (у арганізацыю), anigi— далучыцца, стаць членам. 28.5. -агпаказвае на сукупнасць аднародных асоб ці прадметаў: folio — ліст, foliaro — лістота, лісце; vorto — слова, vortaro — слоўнік; tendo — палатка, tendaro — лагер; stupo — прыступка, stuparo — лесвіца; gazeto — перыядычнае выданне, gazetaro — друя; aro — сукупнасць, група, arigi — аб'ядноўвацца, групіравацца. 28.6. -cjвыкарыстоўваецца для ўтварэння памяншальных мужчынскіх імёнаў: Viktoro — Viejo, Petro — Pecjo, Boriso — Bocjo; patro — бацька, paejo — тата, frato — брат, jraejo — братка, браток. 28.7. -eblпаказвае на магчымасць ці прыдатнасць: atingi — дасягаць, atingebla — дасягальны; mangi — есці, mangebla — ядомы, прыдатны да яды; legi — чытаць, legebla — чытэльны; еЫа — магчымы, eble — магчыма. 28.8. -еспаказвае на абстрактны стан, якасць ці ўласцівасць: bela — прыгожы, beleco — прыгажосць; Ьо- па — добры, boneco — дабрыня; juna — малады, juneсо — маладосць; amiko — сябар, amikeco — сяброўства; есо — якасць, уласцівасць. 28.9. -egпаказвае па павялічэнне ці ўзмацненне ступені стану, уласцівасці ці якасці: granda — вялікі, grandega — агромністы; domo — дом, domego — даміна; vento — вецер, ventego — бура; ridi — смяяца, ridegl — рагатаць; tre — вельмі, дужа, надта, treege — занадта. 28.10. -ejпаказвае на месца з пэўнай уласцівасцю ці прызначэннем: Іегпі. — вучыцца, lernefo — школа; kuiгі — гатаваць, kuirejo — кухня; cevalo — конь, cevalejo — канюшня, стайня; herbo — трава, herbejo — луг; ejo — памяшканне. 28.11. -етпаказвае на схільнасць ці звычку: ЬаЫІІ — балбатаць, babilema — балбатлівы; kredi — верыць, kredema — даверлівы; postuli — патрабаваць, postulema — патрабавальны; ema — схільны, прыхільны; emo — схільнасць, прыхільнасць, цяга (да чаго-небудзь); еті — мець схільнасць, любіць (рабіць нешта). 28.12. -end неабходнасць, абавязковасць чаго-небудзь: ріепйті — выканаць, plenumenda—нешта, што патрабуе выканання; la legenda libro — кніга, якую трэба абавязкова прачытаць; enda — абавязковы.