КНІГІ ОНЛАЙН

Ня бойцеся ахвяраў і пакут!

Міхась Чарняўскі

Выдавец: Наша Будучыня

Памер: 175с.

Вільня 2006

57.33 МБ

Там вялікае значэньне мела, які начальнік лягеру.
Запісана ў красавіку 2006 г. у Эльблёнгу, Польшча
30
Копия
ПРИГОВОР
ИМЕНЕМ СОЮЗА СОВЕТСКИХ СОЦИАЛИСТИЧЕСКИХ РЕСПУБЛИК 1950 июля 1720 дня.
Военный трибунал Белорусского военного округа в закрытом заседании в городе Молодечно в составе: председательствующего подполковника юстиции Васильева, народных заседателей ст. лейтенанта Суздальцева и ст. лейтенанта Коржинова, при секретаре ст. лейтенанте Казакове, без участия представителей гособвинения и защиты, рассмотрено дело по обвинению
Ахрамович Анны Николаевны, 1890 года рождения, уроженки дер. Ахремовцы Браславского рна, Полоцкой области, белорусски, грки СССР, беспартийной, замужней, до ареста проживавшей в деревне Черняты, Сморгонского рна, работавшей рядовой колхозницей, в преступлениях, предусмотренных стст. 26631, 2270, 2271 и 72 п “а" УК БССР.
Материалами предварительного и судебного следствия Военный трибунал установил: .....................
руководствуясь стст. 319 и 320 УПК БССР военный трибунал приговорил
Ахрамович Анну Николаевну на основании ст. 631 УК БССР к заключению в ИТЛ сроком на 25 лет, с поражением в правах на 5 лет и с конфискацией всего имущества.
Приговор окончательный и обжалованию не подлежит.
Выписка верна:
суд. секретарь ВТ БВО ст. лейтенант а/с.......(Козаков).
СССР
МИНИСТЕРСТВО ВНУТРЕННИХ ДЕЛ ИТЛН
20 июля 1956 г. ВФ/н
СПРАВКА № 033602
Выдана гражданину Ахрамович Зенону Августовичу, год рождения 1930, национальность.......уроженцу д. Чернята Сморгонского рна Молодечненской области в том, что он содержался в местах заключения МВД с 2 февраля 1950 г. по 20 июля 1956 г., откуда освобожден на основании Указа пред. Верх. Совета СССР от 24.3.56 г. за нецелесообразностью дальнейшего содержания в ИТЛ со снятием судимости и поражения прав.
31
Следует в месту жительства Молодечненская обл., г. Сморгонь Сморгон
ского рна.
Начальник подразделения ИТЛн......... (Шеховцев)
Начальник части.......................(Соболев)
АРХИВНАЯ СПРАВКА
В документах Центрального государственного архива Октябрьской революции и социалистического строительства Республики Беларусь имеются сведения о том, что АХРАМОВИЧ Зенон Августович 1720 июля 1950 года был осужден Военным трибуналом Белорусского военного округа по ст. 631 к 25 годам исправительнотрудового лагеря с поражением прав на 5 лет и конфискацией имущества.
Директор Центрального государственного архива Октябрьской революции и социалистического строительства Республики Беларусь
...........В.Д.	Селеменев
16 марта 1992 г.
Часлава Ашукоўская (Галумян)
Мы выжылі, бо з намі быў Бог
Мяне арыштавалі 23 сакавіка 1950 году на уроку літаратуры. Тады я была вучаніцай 9й клясы. У клясу ўвайшло дваіх у вайсковай форме і спыталі: “Хто тут Ашукоўская Часлава?” Мне ад страху мову заняло, і я паволі абсунулася пад парту. Да мяне падышла настаўніца літаратуры і спыталася: “Ну, што ты там нарабіла?” Затым гэтыя вайскоўцы ўзялі мой партфель і сказалі закласьці рукі за сьпіну, а самой партфель несьці не дазволілі.
Спачатку мяне пасадзілі ў Смаргоні ў КПЗ, гэта маленькае падвальнае памяшканьне. Там было шмат пацукоў. Яны глядзелі на мяне, а я з жахам — на іх. Увесь час паўтарала малітвы, якім навучылі мяне ў дзяцінстве. У гэтай камэры сядзела тры дні. Затым мяне і яшчэ адну дзяўчынку, вучаніцу 10й клясы Марыю Барташэвіч пасадзілі на грузавую машыну. Машына была адкрытая, і ў
32
ёй знаходзілася 5 канваіраў. Мне здалося, што нас павязуць на расстрэл. Тады я не разумела, што павінны быць допыты, суд і г.д. А калі машына скранулася і выехала на шашу ў бок Менска, я з палёгкай уздыхнула. Значыць, нас вязуць у вялікі горад. Г эта надало мне сілы, і я ўзьняла вочы на неба. Г эта было сакавіцкае начное неба, а на ім тысячы зорачак...
Нас прывезьлі ў абласны цэнтр Маладзечна. Разьмясьцілі з Марыяй па розных камэрах. Затым пачаліся допыты, вочныя стаўкі. На допыты вывозілі з завязанымі вачмі, на “варанку”. У нашыя часы такія машыны наводзілі на людзей жах, іх яшчэ называл! “чорны воран”. Мяне прывозілі ў паўпадвальныя памяшканьні з доўгімі да бясконцасьці калідорамі, дзе толькі ў канцы паварочвалі ў пакой допытаў і там разьвязвалі вочы. Допыты цягнуліся доўга і зьнясільвалі. Часам ішлі ў ход іголкі, але толькі зьлёгку. Пачыналася з таго, дзе, калі, пры якіх абставінах пазнаёмілася з падземнікамі? Хто яшчэ ведаў пра ўлёткі, дзе здабывалі шрыфт і г.д. Гэта працягвалася бясконца.
Пра гэта я нічога ня ведала, таму не прызнавала сябе вінаватай. Толькі на апошніх допытах пры вочных стаўках я была вымушаная прызнацца, што ведала пра існаваньне падземнай моладзевай арганізацыі.
У траўні 1950 году ў Маладзечне адбыўся суд. Нас было двое — я і Марыя Барташэвіч, бо мы абвінавачваліся па адным артыкуле: “недоносительство” на рыхтаваны контрарэвалюцыйны выступ моладзі. Марыю Барташэвіч засудзілі на 10 гадоў пазбаўленьня волі з паражэньнем у правох. А мне, калі судзьдзя коса паглядзеў у мой бок і ўбачыў, што каля лавы падсудных стаіць змарнелая істота, якая не дацягваецца да верху стаяка, тэрмін зьнізілі да 8 гадоў, з паражэньнем правоў.
Увосень гэтага ж году мяне накіравалі ў лягерную калёнію Гомеля, дзе на швейнай фабрыцы мы шылі розныя рэчы.
Праз год, калі мне споўнілася 18 гадоў, нас пагрузілі ў таварныя вагоны і павезьлі на Ўрал у Салікамскую тайгу на лесапавал. Везьлі надзвычай доўга. У вагонах было вельмі холадна, ежы нам не давалі, толькі ахова часам прыносіла ў баку ваду. У нас дзеравянелі рукі і ногі, і мы клаліся, цесна прытуліўшыся адна да адной,
33
і варочаліся па камандзе. Дзяліліся апошнімі сухарыкамі, якія бацькі прывезьлі нам перад этапам.
Не магу ўспомніць, колькі дзён ехалі. Але як спыніліся на канцавым пункце і пачалі выходзіць з вагону, то з жахам агледзелі, што ў тых краёх вельмі моцныя маразы. Сем дзён нас трымалі на карантыне, потым выдалі целагрэйкі, ватныя штаны і вайлакі 50га памеру.
Першы дзень знаходжаньня ў лягеры. А 6й раніцы пад’ём, у 630—сьняданак, у а 7й ужо калёнамі выводзяць за лягерныя вароты, а потым 34 кілямэтры рухаемся ў тайгу. Вось тут і пачалося выпрабаваньне на жывучасьць. Дзень пры дні, у 4050градусны мароз мы ішлі, пілавалі, секлі, скочвалі бярвёны ў штабелі. Для нас, маладых дзяўчатак, гэта была катаржная, непасільная праца. I ўсе гэтыя тысячы, мільёны кубамэтраў былі здабытыя нашымі рукамі. Наўзамен мы атрымлівалі пайку хлеба вагою 200 грамаў на цэлы дзень. Гэта калі выконвалі норму, а калі не — толькі 100 грамаў. На сьнеданьне — кавалак сьмярдзючай рыбы і 200 грамаў аўсянай кашы. Абеду ў нас не бывала. Увечары — аўсяная зацірка.
Летам я захварэла на брушны тыф. Нічога ня памятаю, напэўна ляжала з памерлымі. Калі пачала крыху ачуньваць, выпадкова правяла рукой па галаве і зразумела, што нагола абстрыжаная. Я моцна стагнала, а побач ляжалі маўклівыя дзяўчаткі, загорнутыя ў посьцілкі. Потым прыйшлі санітары і занесьлі мяне ў іншае памяшканьне. Напэўна, Богу было патрэбна пакінуць мяне жывой, каб доўга пабыла на гэтым сьвеце.
На лесапавале шмат было траўмаў, пераломаў ног. Многія дзяўчынкі загінулі пад зваленымі ялінамі, не пасьпеўшы адскочыць. Ніякай тэхнікі бясьпекі не было.
Але аднойчы ў сакавіцкі дзень да нас прыйшла радасная навіна: памёр Сталін! Мы крычалі, плакалі — гэта былі сьлёзы радасьці. А потым узяліся за рукі, колам абкружылі вялізарны кедр і ў глыбокім сьнезе пачалі танцаваць натруджанымі нагамі. I крычалі на ўсю тайгу: “Свабода! Свабода!” Але свабода да нас так хутка не прыйшла. Karo яшчэ год трымалі, каго паўгоду. Было ўжо ня так страшна, бо ведалі, што восьвось скончыцца гэтая страшная кара.
34
I ўсё гэта мы вытрымалі і выжылі, таму што былі з Богам, і Ён быў з намі, не пакідаючы нас у цяжкую хвіліну, даючы нам трываласьць і мужнасьць.
Ліпень 2006 г.,
Туапсэ
Дело № 29150 г*	Копия:
ПРИГОВОР
ИМЕНЕМ БЕЛОРУССКОЙ СОВЕТСКОЙ СОЦИАЛИСТИЧЕСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
8го мая 1950 года, Судебная коллегия по уголовным делам Молодечненского облостного суда, в составе председательствующего Кукарина, народных заседателей Мороз и Конопельке, при секретаре Аввакумовой, с участием прокурора Белинского, адвоката Злотникова, рассмотрела в закритом судебном заседании в городе Молодечно уголовное дело по обвинению:
Ошуковской Чеславы Брониславовны декабря 1932 года рождения, уроженку местечка Шарковщизна, того же района, Полоцкой облости, жительницу гор. Сморгонь, того же района, Молодечненской облости, из рабочих, полька, гражданка СССР, бывший член ВЛКСМ, образование 8 лет;
Барташевич Марии Александровны, 1926 года рождения, уроженку д. Кунцевщизна, жительница гор. Сморгонь, Сморгонского района, Молодечненской области, из крестьянсередняков, полька, гражданка СССР, бывший член ВЛКСМ, образование 9 классов, не замужней,
Обоих в преступлениях предусмотренных ст. 73 УК БССР.
Материалом предворительного и судебного следствия УСТАНОВЛЕНО:
Ошуковская Чеслава Брониславовна и Барташевич Мария Александровна проживая в гор. Сморгонь и обучаясь в Сморгонской средней школе, зная о том, что осенью 1949 года на территории города Сморгонь из числа молодежи враждебно настроенной по отношению Советской власти, была создана антисоветская подпольная группа, возглавляемся сыном священника Лапицким (арестован), котороя ставила перед собой задачу — ведения вооруженной борьбы против Советской власти, с целью реставрации в СССР капиталистического строя, расчитывая на поддержку со стороны Англии и
* Стыль і граматыка дакумэнтаў, зьмешчаных у кнізе, захаваныя.
35
Америки, которая занималась сбором оружия, взрывчатых веществ, боеприпасов, и распространением среди населения города Сморгонь антисоветских листовок, в которых возводилась клевета на Советскую действительность, содержались призывы к свержению Советской власти, и к саботажу мераприятий партии и Советского правительства, обе подсудимые скрили от органов Советской власти о наличии контреволюционной группы и ее практической деятельности и тем самым дали возможность этой группе продолжать свою враждебную деятельность.
Изложенные обстоятельства нашли полное подтверждение в суде в показаниях допрошенных по делу свидетелей, и в личном признании вины подсудимой Ошуковской.