Нябышына. Акупацыя вачыма падлетка
Ілля Копыл
Выдавец:
Памер: 288с.
Мінск 2014
Я сустракаўся з Аляксандрам Пестраковым у офісе газеты. Сустрэча адбылася выпадкова ці аб гэтым паклапаціўся рэдактар, не ведаю. Пестракоў — гэта звычайны савецкі чалавек, звычайны пенсіянер, якія сустракаюцца нам у кожным пад’ездзе, у кожным двары, на кожным кроку — усюды. Ен мне не паказаўся занадта агрэсіўным. Магчыма, і ён прыглядаўся да мяне, ацэньваў, што я за птушка. Напачатку адчувалася напружанасць. Памятаю, мы задалі адзін аднаму па некалькі пытанняў. Мне здалося, што яго і пытанні і адказы былі нейкія завучаныя, палітызаваныя.
Калі характарызаваць чалавека армейскімі вымярэннямі (а я — былы афіцэр), то Пестракова нельга параўноўваць нават з нампалітам. Нампаліты больш гнуткія, здольныя лавіраваць. А гэты — вельмі ўпёрты. У савецкі час у войску існавала такая пасада, як прапагандыст палка. Яны не неслі ніякай адказнасці, проста чыталі нудныя лекцыі. Гэтымі лекцыямі яны грамілі амерыканскі імперыялізм. I такое паўтаралася з месяца ў месяц, з года ў год. Вось такім «занудай» і паказаўся мне А. Пестракоў. Сваімі званкамі, лістамі, скаргамі ён задзёўб «Народную Волю».
Пасля гэтай сустрэчы ў чарговым нумары «Народная Воля» надрукавала артыкул А. Пестракова і мой яму адказ. У вас, шаноўныя чытачы, ёсць магчымасць зараз пазнаёміцца з гэтымі артыкуламі.
(Глядзі «Народная Воля» № 80—81 ад 25-27 мая 2010 г.).
>-
Ад рэдакцыі «Народнай Волі»:
Успаміны Іллі Копыла «Нябышына. Вайна» друкаваліся на старонках газеты з канца лютага па канец сакавіка. I на працягу ўсяго часу было ціха, ніякіх пярэчанняў, не кажучы пра пратэсты. I раптам... Адзін пікет ля сцен офіса рэдакцыі, другі. Мы разумелі: многія з тых, хто такім чынам выказваў нязгоду з аўтарам публікацыі, з пазіцыяй газеты, якая з першых нумароў прытрымліваецца плюралістычных падыходаў, пэўна ж не чыталі ўспаміны I. Копыла. Значыць, нехта іх падняў, арганізаваў... Хто?
Адказ на гэта пытанне пачулі літаральна некалькі дзён таму. Пачулі з вуснаў аднаго з сённяшніх аўтараў дыскусіі — Аляксандра Уладзіслававіча Пестракова са Смалявіч: «Я, можа, пяцьдзесят устаноў абзваніў, усім тлумачыў, што трэба выступіць супраць публікацый Копыла ў «Народнай Волі». Вось, аказваецца, хто ініцыятар «паходаў на рэдакцыю».
Пасля публікацыі ўспамінаў I. Копыла на старонках газеты з’явілася нямал іншых матэрыялаў, звязаных з ваеннай тэматыкай. Магчыма, да мемуараў «Нябышына. Вайна» мы і не вярталіся б, калі б не тая ж неўтаймаванасць спадара Пестракова. Ён не толькі ў катэгарычнай форме запатрабваў надрукаваць яго артыкул (дарэчы, у якім ён не вядзе дыскусію з I. Копылам па канкрэтных фактах, палеміка яго мае чыста ідэалагічны аспект), але і накіраваў адпаведны ліст у Міністэрства інфармацыі. А тое ў сваю чаргу звярнулася за заключэннем у Інстытут гісторыі Акадэміі навук. Кола, як кажуць, закруцілася па-новаму.
Каб расставіць кропкі над «і», журналісты «Народнай Волі» вырашылі паслаць свой ліст міністру інфармацыі А. Праляскоўскаму, Вось яго тэкст:
«Як стала вядома, па запыце Міністэрства інфрмацыі Рэспублікі Беларусь Інстытутам гісторыі Нацыянальнай Акадэміі навук падрыхтавана заключэнне па публікацыі I. Копыла «Нябышына. Вайна» («Народная Воля», №№ 30—47). Здзіўляе, што публіцыстычны матэрыял, а тым больш успаміны, якія, вядома ж, заўсёды носяць
суб’ектыўны характар, сталі прадметам разгляду ў высокай навуковай установе.
He ведаем, як міністэрствам будзе выкарыстана заключэнне Інстытута гісторыі НАН РБ, але ў рэдакцыі газеты «Народная Воля» ёсць прапанова: надрукаваць яго ў адным з чарговых нумароў нашага выдання.
Што тычыцца А. Пестракова, які, па некаторых звестках, звярнуўся з лістом у Міністэрства інфармацыі, то хочам сказаць наступнае. Ён не аднойчы друкаваўся на старонках «Народнай Волі». Можа ўзнікнуць пытанне: чаму пакуль не з’явіўся яго матэрыял адносна публікацыі I. Копыла «Нябышына. Вайна»? На тое ёсць прычыны. Дыскусію па канкрэтных фактах ён падмяняе агульнымі разважаннямі. 3 гэтай нагоды А. Пестракову было сказана: «Пры першай магчымасці Вы будзеце запрошаны ў рэдакцыю не толькі для абмеркавання спрэчных момантаў, але і для сумеснай работы над падрыхтоўкай Вашага матэрыялу да друку». (Але з заўвагамі рэдакцыі А. Пестракоў не палічыўся і запатрабаваў надрукаваць яго артыкул у першапачатковым выглядзе. — Ред.)
Дарэчы, у апошнія месяцы на старонках «Народнай Волі» з’явілася не толькі публікацыя I. Копыла, але былі змешчаны лісты многіх іншых аўтараў, якія разглядаюць ваенны перыяд з самых розных бакоў.
Мяркуем, Міністэрству інфармацыі цікава ведаць, як наогул успрынята публікаця I. Копыла чытачамі газеты. Таму прапануем азнаёміцца з невялікай часткай лістоў, якія зараз знаходзяцца на разглядзе ў рэдакцыі (іх копіі дадаюцца).
Матэрыялы, у якіх могуць утрымлівацца пераканаўчыя доказы аб памылковасці некаторых фактаў, выкладзеных I. Копылам, газета абавязкова надрукуе. Наогул, галоўнае правіла рэдакцыі — дзейнасць у адпаведнасці з Законам аб друку. А заканадаўца прадугледзеў усё — не толькі прадаставіў СМІ права на памылку, але і прапісаў у законе, як яна тым жа сродкам масавай інфрмацыі павінна выпраўляцца».
Адказу з Міністэрства інфармацыі пакуль няма. А таму сёння друкуем толькі артыкулы А. Пестракова і I. Копыла. Чаму яшчэ раз даём слова аўтару ўспамінаў? Як ні дзіўна, але абодва аўтары сустрэліся на мінулым тыдні ў рэдакцыі, і была дасягнута такая дамоўленасць.
Александр Пестряков
Чего хотят злопыхателм Победы...
Отдаляются событня BOB, все меныпе становнтся непосредственных участннков тех страшных событнй. Тем не менее больше находнтся обнженных на свою судьбу н нных осмелнвшпхся неучастннков войны, беруіцнхся дать под вндом всенародного просвеіцення свон детско-прнмнтнвные осмыслення событнй мнрового масштаба. В нх откровеннях подводнтся вывод, что Красная Армня победнла снльного врага не за счет своего превосходства над хваленым вермахтом н не благодаря неоценммой, безмерной поддержке большннства нашего народа, а в снлу случайных прнчнн. Понскн негатнвных фактов, нх ложная ннтерпретацня позволяют самозваным нсторнкам нроннзнровать, а порой злорадствовать над темн военнымн событнямн н действііямн нашнх ветеранов.
Обндно, что явлення в внде «Нябышына. Вайна» («Народная Воля», №№ 26.02.2010 г. по 29.03.2010 г.) все чаіце появляются н в нашей родной Беларусн. Глядншь, вскоре «созреем» пойтн по нзвестным путям стран Балтнн н Укранны.
Понятно, что тотальная жестокость завоевателей, с одной стороны, н ннстннкт «выжнть любой ценой» остро ставнлн перед оказавшнмнся в тех условнях вопросы: как быть? йдтіі сражаться, чтобы ценой своей жнзнн лншііть жнзнн одного-двух, а еіце лучше сто врагов нлн стать медсестрой, телефоннстом, поваром н тем самым способствовать прнблнженню Победы, нлн тахонечко отснжнваться в тылу, в подвале, в теплой хате, отстраннвшнсь от пронсходнвшего вокруг, как роднтелн автора? Нлн ндтн не в услуженне (автор ведь не отрнцает, что часть урожая его семья отдавала немцам, т.е. такнм способом поддержнвала нх), а в предателн-полііцап, чтобы уже палаческнмн услугамн устанавлнвать новый порядок, а сейчас получнть одобренне нашего «продвпнутого» автора: «Молодцы, что выжнлп, несмотря, на чьей стороне воеваліі, ведь это нашн «набыткі», т.е. в переводе с белорусского «достояшіе»?! He чнтал он, наверное, пронзведеннй нашего Васнля Быкова. А ведь у него эта драматнческая тема раскрыта, пожалуй, как нн у кого нз всех остальных авторов военной прозы.
Сколько же всего было отснжііваюіцнхся, немецкнх пособннков н предателей в Беларусн? Столь лн это важно? Наверное, не одна сотня тысяч. Ведь говорят же нздавна: «В семье не без урода». Часть нх автор, по понятным прнчпнам, пытается обелііть, но нн одннм словом не упомянул, что всеобіцнй подьем народа на заіцнту
Роднны (в данном матернале такое понятне вообіце отсутствует) был гораздо больше н нсчнслялся мнллнонамн добровольцев. В нх чнсле п моя мама Пестрякова (Ефнмова) Танспя Антоновна, в 1942 г. в семнадцатнлетнем возрасте ушедшая на фронт. Вечная всем нм память н слава Богу, что нм не прншлось услышать оскорблення. йменно такне победнтелн, показав прнмеры мужества н патрнотнзма. Онн «прнблнжалн победу, как моглн», нбо поннмалн, что каждый лншннй день войны давал гнтлеровцам возможность унйчтожать неповннных людей. А прпспособленцев, чнтая данного автора, кроме бытовых вопросов, как спрятать н спрятаться, больше ннчего не волновало.
Вообіце-то, следует отметііть, что это нзложенне опоздало на 65 лет. Апрнгоднлось бы оно в конце 1945 года обвнняемым в Нюрнберге. Онн, блнжайшне подельннкн Гнтлера, очень нскалн доказательства своей непрнчастностн к чудовніцным преступленням протав человечностн н смягчаюіцне обстоятельства. Н, глядншь, данное авторское свндетельство могліі судьн учесть н некоторые нз прнговоренных к повешенью получнлн бы только тюремный срок. А потом, наверное, лет через 20 встретнлнсь бы с данным автором, чтобы отблагодарнть его кружкой пнва. А сейчас он, очеввдно, довольствуется пенсней нз рук тех, кого хает н уннжает.
Абсолютно безнравственно представлять агрессора безобндным н справедлнвым — ведь Гйтлер неоднократно заявлял, что во нмя военной необходнмостн отменяет для свонх подчнненных все германскне законы н международное соглашенме па заіцнте человеческой жнзнн. Сверхнаглость пытаться сравннвать нх кровавые преступленне н действня Красной Армші в перпод BOB, нспользуя еднннчные эпнзоды в отчаянной схватке.
Автор явно не удосужнлся посмотреть главный нтоговый документ Велнкой мнровой войны — матерналы Нюрнбергского процесса. За что все же осужден немецкнй нацноналнзм-фашнзм Международны.м судом?
Напомню хотя бы такне факты:
1. В обвнннтельных докментах довольно часто упомнналось, что гнтлеровцам на восточных террнторнях надлежало уннчтожнть 30 (трндцать!!!) мйллнонов человек. Поэтому все у ннх шло по четкому плану н счету. Автор даже с похвалой отозвался, насколько немцы пунктуальны в этой работе: «Счет с точностью до 1-го человека». Под этн обьемы былн построены крематорнн н газовые камеры с пронзводнтельностыо до 2,5 тыс. человек в суткн (только в лагерях Освенцнм, Майданек, Дахау, Бухенвальд было сожжено 12 мнллнонов человек). йзобреталнсь высокотокснчные газы тшіа