Нябышына. Акупацыя вачыма падлетка
Ілля Копыл
Выдавец:
Памер: 288с.
Мінск 2014
Думается, еслн равнодушно взнрать на подобные опусы, то скоро появятся воспомннанпя полнцаев йліі нх наследннков. II тогда напнсанное будет еіце более цнннчным, абсурдным н бесстыдным. А для лучшего распространення лжн нужна постепенная подготовка почвы, что подобнымн вбрасыванііямн іі осуіцествляется. Заслужнваем лн мы, белорусы, такнх нздевательскнх экспернментов над намн н нашнмн потомкамн?
Но гораздо обнднее за еіце жнвых ветеранов BOB. Сейчас нх н мало, н сюіы не те, чтобы достойно ответнть. Так н вндншь удручаюіцую картнну: сндят, вспомннают, что прншлось нспытать, потерю родных н друзей, плачут от отчаяння іі шепчут тнхо: «Добейте нас поскорее, но не мучайте!» Невольно задумываешься, насколько онн сейчас беззаіцнтны. Наш сыновннй долг перед ннмн вдохновляет на отпор злопыхателям. Хотя это уннзнтельно вступать с ннмн в полемнку. Несправедлнво, что государство вспомннает о ннх только в праздннк Победы, а, с другой стороны, мы, рожденные после войны, как нн прііскорбно прмзнавать, тоже зачастую оказываемся бесчувственнымн н неблагодарнымн за добытое н созданное іімн. А ведь это вндят н переннмают нашн детн. Неуднвнтельно, что для многнх нз нынешннх подростков война — это лншь не очень ннтересный учебный матернал, который выучнл, ответпл іі забыл. Мы, послевоенные мальчпшкн, тянулнсь к возвратнвшнмся с войны. Нменно онн (а не уркіі, которых тогда распустнлн нз лагерей н онн расхвалнвалн свою, так популярную нынче блатную романтнку) былн для нас непререкаемымн ндеаламн н прнмерамн. Вспомннаю, что нгралн мы тогда іі в партнзанов, благо в лесах под Мннском еіце целы былн окопы, останкн блнндажей. Находнлн мы іі немецкпе, пробнтые пуляміі, каскп н другііе свндетельства о проходяіцнх здесь боях. Сейчас невольно сравнпваешь, что у нынешннх ребят в почете ліішь азартные внртуальные стрелялкн.
За свою жіізнь я посетнл много музеев, могу сравннть нх, в частностіі, с нашнм музеем BOB, вроде бы одннм нз лучшііх. Я в нем был год назад. Людей мнніімум — я да внук. Экспознцнн, как лет 40 назад: вот плохне немцы, а напротнв храбрые, удачлнвые, улыбаюіцііеся партнзаны. Напнсал в кннгу свон предложення, что нужно подработать под современного человека. Но ответ адмішнстрацнн — равнодушное молчанііе. To есть надо поніімать — ііх все устрапвает! He дает лн все, мной высказанное, необходнмость переосмыслнть пронсходяіцее, чтобы окончательно не потерять связь героев-по-
беднтелей с нх потомкамн, н онн станут жертвамн н последователямн подобных «просветнтелей»?
Рушатся іі кем-то намеренно разрушаются памятннкн заіцмтніікам н героям, отстояіцнм право на нашу жнзнь. Это коіцунство, экстремнзм отіцепенцев. Но нх можно остановнть, а памятннкн быстро восстановнть. Гораздо трагнчнее, когда злонамеренные печатные слова целеустремленно н методнчно развраіцают душіі, оханвают наше наследне, н, ііспользуя геббельскне методы, натравлнвают на народы другпх стран, а мы не задумываемся, что молчать нельзя.
Нужно быть бднтельным, чтобы те ужасы не повторнлнсь. Погнбшне хотелн, чтобы мы, нх потомкн, больше не зналн войны, жнлп свободно іі счастлнво. Для этого надо чтнть заіціітіівшііх нас, ЗАІЦНІЦАТЬ НХ НАСЛЕДНЕ н храннть іім вечную благодарную память.
г. Смолевйчй.
Адказ «ветэрану»
Болып за месяц, з 26 лютага па 29 сакавіка бягучага года, газета «Народная Воля» публікавала маеўспаміны «Нябышына. Вайна», ці «Акупацыя вачыма падлетка». Свае ўспаміны я напісаў яшчэ ў 2005 годзе, але да шырокага кола чытачоў яны дайшлі толькі ў 2010 годзе, дзякуючы «Народнай Волі».
Чаму я ўзяўся за гэтую працу? Справа ў тым, што чым болып мы аддаляемся ад падзей Другой сусветнай вайны, тым менш застаецца ўдзельнікаў і сведак тых страшных падзей, тым больш хлусні з’яўляеццаў афіцыйных СМІ, усё болып раздзьмухваюцца гераічныя міфы пра Вялікую Айчынную вайну і партызанскі рух у Беларусі. Я не аспрэчваў і не збіраюся аспрэчваць гераічныя подзвігі, якія на самай справе былі. Але пра гераічнае напісана вельмі многа, я ж паказаў другі бок медаля, дакладней сказаць, напісаў усё так, як на самай справе адбывалася ў межах адной сям’і, адной вёскі. Лічу, што кожны чалавек мае права на свае ўспаміны.
У рэдакцыю «Народнай Волі» ад чытачоў газеты паступілі ўжо і працягваюць паступаць дзесяткі лістоў з водгукамі на мае ўспаміны. Я без усялякага выбару прачытаў болып за 30 лістоў. Вельмі цяжка чытаць пра тое, што давялося перажыць людзям у тыя часы. I толькі ў трох лістах выказана іншая думка, нязгода са мной, сярод іх і ліст А.У. Пестракова са Смалявіч. У мяне не было жадання спрачацца з ім, тым больш што яго ліст я чытаў, адчуваючы нейкую агіду. I справа не ў тым, аб чым ён піша, а справа ў тым, як ён падае свой матэ-
рыял. Там суцэльная абраза як у мой бок, так і ў бок маіх бацькоў. Але я не магу адказаць яму тым жа самым. Я не магу апускацца да яго ўзроўню. У мяне іншая выхаванне. Mae бацькі навучылі мяне паважаць людзей, з павагай ставіцца да сваіх апанентаў.
Хто такі А.У. Пестракоў? Я меў з ім размову, і ў мяне складаўся такі яго партрэт: з яго слоў, ён нарадзіўся ў 1948 годзе ў Беларусі, але потым, будучы ваенным, жыў у Расіі. Ветэранам вайны ён, вядома ж, не з’яўляецца. 10 гадоў таму вярнуўся ў Беларусь. Агледзеўшыся вакол, ён зразумеў, што ў Беларусі не ўсё так добра, як яму бачылася з Расіі. Як мне стала вядома з яго слоў, ён спрабаваў уступіць у Партыю БНФ, у АГП, у ПКБ і ў іншыя партыі, але ўсюды ад яго паслуг адмовіліся. Там, думаецца, хапае сваіх пестраковых, у партыях няма згоды, і калі дабавіць яшчэ аднаго, партыя можа ляснуцца.
Тады ён перавёў сваю ўвагу на газету «Народная Воля», у якой можна знайсці і прачытаць цікавыя, праўдзівыя, злабадзённыя матэрыялы. 1 Іестракоў, мабыць, хутка зразумеў, што праўда вельмі недаспадобы беларускім уладам усіхузроўняў і пачаў газету «Народная Воля» закідваць лістамі. 3 яго слоў вядома, што газета надрукавала ўсяго 2—3 яго лісты. Ён бачыць сябе ў ролі цэнзара, павучае рэдакцыю, што друкаваць можна, а што, на яго думку, нельга. Безумоўна, мае ўспаміны, на яго погляд, вельмі шкодныя. Трэба друкаваць, лічыць Пестракоў, толькі тыя матэрыялы, якія выхоўваюць моладзь у духу патрыятызму. I ён супраць нацыяналізму. Ен не разумее, што нельга быць патрыётам сваёй краіны, калі ты не нацыяналіст. Нават БРСМ яго намаганні не патрэбны. Наогул, падчас сустрэчы высветлілася, што мой апанент блытае паняцці «нацыяналізм» і «нацызм». Давялося патлумачыць, што гэта абсалютна супрацьлеглыя рэчы.
Пестракоўуявіў сябе абаронцам ветэранаў ВАВ. У маіхуспамінах ён убачыў, магчыма, глядзеў у мікраскоп, нейкую абразу ветэранаў ВАВ, але ж я не назваўніводнага прозвішча. Гэтаўспаміны толькі пра маю сям’ю. Хто замінае Пестракову ўзяць аркуш паперы і напісаць пра сябе? Замест гэтага ён абвінавачвае газету, што мой матэрыял яна апублікавала напярэдадні Дня Перамогі (хоць успаміны пачалі друкавацца яшчэ ў сакавіку). У гэтым ён убачыў злосны намер, а мае ўспаміны назваў «антынародным матэрыялам». Прывяду адну цытату з ліста Пестракова: «Можно предвндеть, с какнм упоенпем будут чнтать мненне данного автора недобнтые фапшсты».
Падпісчыкамі і чытачамі «Народнай Волі» ў сваёй большасці з’яўляюцца ветэраны, у тым ліку і ветэраны ВАВ. Усіх іх Пестракоў залічыў у «недабітых фашыстаў». Гэта якраз і ёсць прамая абраза ветэранаў.
Вы маеце рацыю, спадар Пестракоў: маеўспаміны, апублікаваныя ў «Народнай Волі», людзі, у большасці сваёй ветэраны, чыталі з «упоеннем». I ім не патрэбна ваша «абарона», яны з цікавасцю чытаюць мае ўспаміны, а не вашу злосную дэмагогію.
Вось вытрымка з ліста Галіны Гапановіч, дачкі ветэрана: «Мой бацька ветэран вайны, даўно чытае «Народную Волю». Чытаў і ўспаміны Іллі Копыла «Нябышына. Вайна». «Тут усё праўда», — так сказаў мой тата, калі прачытаў. «А цябе не абражае гэты артыкул, ты ж ветэран вайны?» — запыталася я ў бацькі. На гэта ён адказаў: «У «Народнай Волі» напісана аб тым, як было на самай справе».
Леанід Аксельбанд, ветэран ВАВ, піша: «Чытаю «Нябышына. Вайна» Іллі Копыла і магу цалкам з ім пагадзіцца. Правільна сказана, як пачыналася вайна, і што адбывалася на тэрыторыях, захопленых немцамі».
Разалія Рубінчык, пенсіянерка: «Паважаная рэдакцыя, хачу выказаць падзяку за публікацыю ўспамінаў аб вайне Іллі Копыла...»
Э. Тобін, Ф. Тобіна: «Народнай Волі» — у падтрымку рэдакцыі і аўтара кніжкі «Нябышына. Вайна» Іллі Копыла. Мы з вялікай цікавасцю прачыталі матэрыял, надрукаваны ў газеце. Былі моцна ўражаны мужнасцю і высакародствам аўтара і галоўнага рэдактара. I ўжо тады між сабою непакоіліся: «Вось мы прачыталі, нібыта вярнуліся ў тыя гады зноў, і ўсё. А што чакае I. Копыла і асабліва I. Сярэдзіча на фоне «Лініі Сталіна»?! Задзяўбуць! У іх ТБ, радыё, газеты, дзяржаўная машына і закон непісаны».
Іван Лашко. «У рэдакцыю газеты «Народная Воля», Іллі Копылу: « Дзякую за смеласць, розум, ваш учынак, што вы апісалі, што бачылі і чулі аб вайне. Чытаючы, мне здавалася, што пішаце не вы, а я».
Пестракоў вельмі абураецца, што я ў сваіх успамінах даў праўдзівую, аб’ектыўную ацэнку партызанскаму руху на тэрыторыі Беларусі. Ён спрабуе запэўніць чытачоў «Народнай Волі», што партызаны нанеслі немцам каласальны ўрон, што партызанам патрэбна была падтрымка насельніцтва. Хачу патлумачыць Пестракову, што, на жаль, былі і такія партызаны, у якіх не было звычкі звяртацца да насельніцтва за падтрымкай ці дапамогай, яны займаліся звычайным рабаўніцтвам, гвалтам, разбоем.
Э.Тобін, Ф. Тобіна: «...Партызаны забралі посцілку, ватоўку, хусткі, падушкі ды іншае. Ноччу выдралі пчол, нягледзячы на тое, што была зіма. Летам скралі карову, завязлі ў Дуброву, там зарэзалі і тыдзень пілі. Тое добра помніцца. Маці, плачучы, прасіла аддаць карову. Мы плакалі наўзрыд. Праз колькі месяцаў ад холаду, голаду памёр мой малодшы брат. Абрабаваныя партызанамі, мы былі
літаральна ў рыззі, не было чаго есці, абуць, не маглі распаліць агонь».
Вось так, спадар Пестракоў: былі партызаны, якія вялі сапрадную вайну з фашыстамі, а былі і такія партызаны, якія наносілі шкоду мірнаму насельніцтву.
О A V в. М
в с ь к о л н Г A А з К О А. 6. (ЛДЗКО 8. й. ГЛАЭКО М. В Г * A 3 К О 8. й Г A A 3 К О М А, гердсймёнок м.с. ЗАГОРСКНЙ т. а. КАММНСКМЙ м с «ОРЕНЬКО Г. Ф КОРЕМЬКО A. г. КОРЕНЬКО А Ф. KOPENbKO ф. С.
КНІГІ ОНЛАЙН
