Не аднойчы забіты
Уладзіслаў Рубанаў
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 287с.
Мінск 1994
Медсястра мела сярэдні рост, рэльефныя, крутыя выгіны клубоў пад белым халатам, зграбныя, паўнаватыя ногі. Такой Чуйкевіч убачыў яе са спіны. На ягоны «добры дзень» яна павольна павярнулася. Ягоны позірк слізгануў пад цнатліва скруглены абрыўчык жывата і прыляпіўся там на нейкае імгненне. Ну, канечне ж, у жанчыны з такой спакуслівай паставаю павінен быць і адпаведны твар. Чыстай белізны скура, мяккая закругленасць падбародка, выразлівыя вочы, бровы, вусны. Яшчэ б сюды ўсмешку — і адухоўлены жаночы вобраз засвеціцца ва ўсім сваім харастве. Дзівак, пра што ён думае ў такой трагічнай сітуацыі?
Медсястра пасадзіла яго за столік. Размашыста чырканула ў карце ручкаю. Спытала, ці хварэў ён на Боткіна. Узяла з вены кроў на СНІД і апусціла прабірачку ў вочка фанернага прыёмніка.
Чуйкевіч міжволі ўстрывожыўся: а раптам? А раптам яго якімсьці чынам паразіла гэтая невылечная зараза? Ею ж хварэюць не толькі путаны ды «блакітныя», а нават дзеці. Можа, дзесьці падчапіў і ён гэты вірус: вядзе амаральны лад жыцця, ходзіць у лазню, цырульню... Вось калі выявіцца — што тады?
— Кладзіцеся. Паставім кропельніцу. Вам адразу палягчэе.
— Гэта доўга? — спытаў Чуйкевіч, падыходзячы да высокай, засланай цэлафанам канапкі. Каля яе на нікеляваным штатыве быў прымацаваны шкляны, падобны на кокан, сасудзік з гумавай зялёнай шлангачкаю, у канец якой была ўтаркнута іголка.
— Гадзін каля трох. Покуль уся вадкасць не перакапае вам у вену,— адказала медсястра.
Чуйкевіч ледзьве не самлеў: «Тры гадзіны ляжаць?» Але ўпарціцца не стаў. Скінуў чаравікі і ўзгробся на канапку.
Дотык жаночых пальцаў да голай рукі Чуйкевічу быў прыемны. Ен засяродзіўся на гэтым адчуванні і не пачуў, як медсястра падключыла сасудзік-кокан да вены. Зняла з зялёнай шлангачкі заціскачку, і гумавая змейка пачала выпускаць яму свой «яд». Як, помніцца, колісь і сынку Арцёму, калі разбіўся...
— Ляжыце. Адпачывайце. «Огонек» будзеце чытаць? — спытала медсястра, і Чуйкевічу чамусьці падумалася, што яна не кожнаму прапаноўвае такі занятак.
Чуйкевіч і чытаў, і думаў. Жонцы ён прызнаецца. Ад яе не ўтоіш: трэба ж казаць, дзе ён падзеўся. Хоць пасля гэтага, не сумняваўся, пра яго будзе ведаць уся Беларусь. У рэдакцыю можна пазваніць і сказаць, што трапіў у бальніцу з якімсьці прыступам. Да прыкладу, хапілі ныркі. У рэшце рэшт усё раскрыецца, але на першым часе навошта сеяць плёткі. А там, калі Ямачка не звольніць за прагулы, ён падасць заяву «па ўласным жаданні».
За вакном шумеў вецер. На небасхіле ляжала роўная папялова-шызая града воблакаў. Махнулася ў квадраце закратаванага вакна чорна-белым чаўнаком сарока, села на старую яблыню з крывымі, прамакутнымі сукамі. «Можа, вестку з рэдакцыі прынесла?» — здзекліва падумаў Чуйкевіч. Ен заплюшчыў вочы: цемрыва мільтусілася, дрыжэла, а тады з яго пачалі выплываць прыгожыя эфірна-мройлівыя твары. «Чорт, па-ранейшаму!..» — Чуйкевіч сціснуў зубы. У скронях цікала, бы гадзіннік, насычаная норадрэналінам кроў.
У працэдурную час ад часу заходзілі хворыя. Сярод іх былі вясёлыя, і Чуйкевіч не разумеў, чаму тут радавацца. Медсястра шпіляла ім уколы. Чуваць былі плескачы па голым целе.
Чуйкевіч ляжаў, здалося, вечнасць. Нерухома. Можа, нават і спаў. А хутчэй былі правалы свядомасці, якая кудысьці ад яго адрывалася.
— Зараз і вам зробім укольчыкі,— сказала медсястра, вырваўшы з вены джала гумавай змейкі і наклеіўшы на ранку пластырам вату.— Ажно чатыры.
— Колькі?
— Чатыры.
«Ну і давёў жа я сябе грамамі, калі гэтак трэба мяне ратаваць»,— варухнуўся дакор. Адна радасць, што ім займаецца прыемная, мілавідная медсястра. Ад такой можна і дзесяць уколаў вытрымаць і не здурнець. Чуйкевіч ужо даўно заўважыў: ёсць нейкая дзіўная залежнасць якасці працы ад вонкавага выгляду чалавека. .
Ен агаліў па просьбе медсястры ягадзіцы і назіраў, як яна надразае тонкі кончык ампулы, адломвае яго і забірае шпрыцам лякарства. Заціскала шпрыц між пальцаў, лёгка пляскала па ягадзіцы — іголка зусім бязбольна ўлазіла ў цягліцу. Цяпер ён зразумеў прыроду тых плескачоў па голым целе, якія чуў, лежачы
на канапцы. Такі манер рабіць уколы Чуйкевіч бачыў упершыню.
— Астатняе лякарства... таблеткі, вітаміны вам прынясуць у палату. Хадземце.
— А ці доўга я тут буду? — гэтае пытанне ўжо даўно свярбела на языку ў Чуйкевіча.
— Мабыць, пару тыдняў.
— Столькі шмат?
— Такі ў нас курс.
3 усім згаджацца Чуйкевіча змушала ўпэўненасць, што жыццё ягонае ў бяспецы. Што б з ім не прыключылася, тут ведаюць, як ратаваць. I — квола цеплілася спадзёўка, што за гэты час адчэпяцца, забудуць на яго падонкі. Няхай жонка ім скажа, што ён у бальніцы пры смерці. Няўжо ў іх няма сэрца?
У палаце было пяць ложкаў. На двух спалі, накрыўшыся з галавой коўдрамі. Мужчына за тумбачкаю каля вакна чытаў дэтэктывы Чэйза.
Чуйкевіч, павітаўшыся, сеў на засланы ложак злева каля дзвярэй. Выцягнуў з-пад коўдры падушку і лёг. Цішыня. Пад ложкам у куце шабуршэла. Мусіць, мышка грызла заваляны сухар. Трэск стаяў як у каменяломні. Але ён Чуйкевіча не раздражняў. Мышка здавалася яму самай бяскрыўднай істотаю.
РАЗДЗЕЛ 40
Малкава адамкнула кабінет, шматанула на стол мяккую скураную торбачку — яна ляснула ўсімі сваімі металёвымі зашчапкамі і ражкамі. 3 маленькага, як табурэт, сейфіка выняла новы пачак «Космасу», імпартовую запальнічку і пайшла ў туалет.
3 дзесятка сакратароў партыйных арганізацый, якія Малкава курыравала, яна адразу вылучыла Чуйкевіча. Ен глядзеў на яе паблажліва і, здаецца, не верыў ніводнаму ейнаму слову. Ен спачуваў ёй як чалавеку і не прымаў як начальніцу над сабою. Выказваўся рэдка, але ніколі не падтрымліваў, а толькі пярэчыў. I ўсё роўна штосьці вабіла яе да яго. Яна жыла адна ў пакоі інтэрната, які належаў тэлебачанню, дзе яна да райкама працавала вызваленым сакратаром камітэта камсамола. Сохла без пары і хутка. Ей у галаву часцей і часцей прыходзіла крамольная думка запрасіць яго ўвечары да сябе, пачаставаць сухім віном, каваю, паслухаць магнітафонны
запіс гурту «Кіно» на чале з Віктарам Цоем, які дасягнуў вар’яцкай папулярнасці сярод моладзі. Што будзе далей, яна не думала, хоць ужо даўно, яшчэ ў школе, развіталася з цнатлівасцю, легкадумна пакахаўшы прапаршчыка роты, якой камандаваў ейны бацька. Найперш яна бачыла ў Чуйкевічу проста цікавага суразмоўцу. Гэта для такой жанчыны, як яна, самае важнае.
Але чым часцей яна спрычынялася да Чуйкевіча, тым больш ён яе насцярожваў. Здаецца, ён не вызначыў сваю пазіцыю ў цяперашніх грамадскіх працэсах. Ва ўсякім разе, барацьбітом за партыйную справу яго не назавеш. Падазрона і тое, што ён усюды і з усімі размаўляе па-беларуску. У яе нават склалася ўражанне, што ён проста не ведае рускай мовы. Аднойчы яна асмелілася пра гэта яму жартам сказаць. Ен таксама аджартаваўся: «Так, я зваліўся з неба, дзе жывуць адны беларусы».
Пасля — гэтая Пракуратура. Так проста туды не выклікаюць. Можа, справа той графаманкі — толькі зачэпка для кампетэнтных органаў дзеля больш саліднага расследавання. Партапаратчык, яна ў тое-сёе была паінфармавана. He так даўно яе запрашалі як былую супрацоўніцу тэлебачання ў адну ўстанову прысутнічаць пры адпаведным манціраванні плёнкі, на якую быў зняты мітынг у Курапатах.
Ахопленая трывогаю за ўласны лёс, пасаду, Малкава адчула, што ёй лепш стараніцца Чуйкевіча, менш кантактаваць з ім. Чаго добрага, яшчэ ўлічаць яе ў сімпатыі да яго.
Малкава адкруціла кран, паднесла пад струменьчык недакурак — ён адразу разбрыняў — і кінула яго ў сметніцу. Вымыла рукі цёплай вадою з мылам, якое ляжала на ракавіне ў залацістай мыльніцы. Націснула кнопку паветранай сушылкі. Пругкі напор гарачага паветра пранізаў ейныя пальцы. Цыгарэта ў вуснах і гэты гарачы пругкі напор узбуджалі ейную сексуальнасць. Яна палахліва зіркнула па баках, прыслухалася, ці чуваць тупат ног на калідоры, і шмыганула ў кабіну. Пстрыкнула зашчапка.
Малкава падняла на клубы спадніцу, ссунула да калень калготкі разам з чырвонымі трусікамі і запусціла пальцы пад ніз жывата.
Можа, хвіліны праз дзве цела ейнае зламалася ад спёртага юрлівага стогну...
8 У. Рубанаў 225
РАЗДЗЕЛ 41
Перад выпіскаю доктар-барадач запрасіў Чуйкевіча да сябе ў кабінет. У ім пахла піхтавым маслам*. У Чуйкевіча закруціла ў носе, і ён колькі разоў чхнуў.
— Будзьце здаровы! — сказаў доктар.
— Здаровы — далей некуды! — За гэтыя дні арганізм у Чуйкевіча ачысціўся ад бруду, падмацаваўся вітамінамі — льга было і пажартаваць.
— Што будзем рабіць, Кастусь Рыгоравіч?
— Піць, ва ўсякім разе, не будзем. Нават чарачкамі-лялечкамі.
— He заракайцеся. Як правіла, нашы пацыенты праз нейкі час сюды зноў трапляюць.— Доктар пільна, без усмешкі глядзеў на Чуйкевіча.— Я маю на ўвазе тых, каму не зашылі ампулу і хто не закадзіраваўся... Чулі пра метад Даўжэнкі? Выбірайце адзін з двух варыянтаў.
— Гэта абавязкова? — I зноўку пажартаваў: — Нават тым, хто не п’е?
— Сілаю мы не прымушаем. Вы чалавек дарослы і нясеце адказнасць за свае ўчынкі.
У самой магчымасці піць (нават калі не піць) была закладзена адна з нямногіх радасцей не па-чалавечы жорсткага жыцця. Чуйкевіч сам прыбіўся менавіта да такой высновы, назіраючы вакол сябе павальнае п’янства. Віно ажыўляла прыгнечаныя цэнтры сацыяльнага здавальнення, дапамагала заводзіць сяброў і падтрымліваць з імі сувязь. I, канечне, без яго зусім мізарнелі шанцы на каханне, ускладнялася знаёмства і ўзаемнасці з жанчынамі. Пазбавіць сябе чаркі — значыцца, свядома пайсці на знішчальны прысуд: пустэльніцтва, адзінота, прэснае існаванне, беднасць эмоцый. А гэта — надлом псіхікі, заскарузласць, што асабліва непатрэбна чалавеку творчаму. He, лепш згінуць у багне п’янства, чым згаджацца на такое. Недарэмна ніводная перадача па тэлевізіі цяпер не абыходзіцца без п’янак.
— Мне здаецца, у мяне дастаткова волі, каб устрымацца ад алкаголю і без штучнага тормазу,— сказаў Чуйкевіч, ні на хвілю не сумняваючыся.— Тым больш што я не люблю ні гарэлкі, ні віна.
* Заўвага. Водар піхтавага масла павышае патэнцыю ў мужчын.
— Падумайце.— Гэтак жа быў упэўнены і доктар.— Ёсць жа яшчэ і падсвядомасць... апроч волі. Скажу больш: алкагалізм — гэта жывасілам прышчэплены вам вірус, а змест вашай трагедыі — унутры.
КНІГІ ОНЛАЙН
