Невядомая вайна супраць Беларусі
Сакрэтная старонка сучаснай гісторыі
Віктар Сіўчык
Памер: 83с.
Мінск 1992
Гзта Э’явіласГТЙна^ Уключаючы Віль
дадатковын пацвярджэннем тэзіса’ як( дОўГі ^aTTo & 3 Другога гандаваўся польскімі патпыётам ,Д Ў С па?сюДна прапа
правах на ўсходнія ^ампі а ж аіх спрадвечных і законных Паспалі гай/^зв^ча^ В“Л . 3 "“ай *
Гра^?скай свядомасш. Уаб /
і прыклады з пал і але і больш сучасныя вы
пытанне
. _,,—,іяе імперскі
ао чым сведчаць не толькі XX стагоддзя,
Аднак заснаваны на "гістаоычным" ларусс» аптымізм польскіх "™J" ЯДЛ1вых усходніх нежаў Польшчы нацыянальнай палітычнай кампяйіай । ••*',о,л 1
выдаць жадаемае за сапраўднае Угв 1 дыпламатыЧна« гульнёй з мэтай эфект унутры Польшчы, аказаўшы «плый Л мела вялікі прапагандысцкі пакаленняў палякаў. ’ J У на погляды 1 ўяўленні многіх
«анпанІІ, Р сталГ.^падьскІя” Р?ЭЫГ^^ польскім бокам у гэтай Гродна і іншыя 'Чі"^^ Беларусі : ^ільна
кіх землях, 1 адыграла ў хх стагппп^і ^ Размешчаных на беларуссе ВІльна. Гэты ж козып" Д Ракавую ролю, асабліва ў лё
ЛІТВ%» СВа6Й лыпла’«атычнай гульн’^Рас7!^4? Ге°ЛЬШ^ЫйВЫКарЫСТала
Еўрапейскія палітыкі t васіян і Германіяй.
ледзячы на шав1ністычную кампаніюйнйтп*’ зр?шты’ 1 п°льскія, нягмець часовага 1 аяупацыйнага «яп»Л^ Р“ кРаі™) не маглі не ра:,. заселёкымі беларусамі. Лепш за іншых₽УзВчя°ДаННЯ Польшчай землямі,
, У адрозненне ад Польшчы 1 pL і ^ УраДа n°™bi.
полі бою. Літва падоб,шх ’ спрачаліся за зямлю на
свае намаганні на пал Ггычнай аоэнаУі < мвла J сканцэнтравала ўсе хадскай дуМКІ ў сваёЯ краіне f“^ ®JoM ДЭаЛаГІЧНаЙ anPa№b. граўле дання ?Усход7Ла польХй^ " гістарычнага” права
Гісторыі. паколькі нв гучаў ні ў ссср м(УтРаЦк Польскай трактоўкі РУскі голас. задушаны таталітар^м рэжым' " б°ЛЬШ За МЯЖ0Й бела' і UX^r^^ fS₽f^ ўклЮЧЫ„1Ся паліты«арыстоўваючы для абгрунтаваННЯ С^ 1 настаўнікі.
Вільна і Гродна Гістарычныя міФы рычнага права на ўладанне "Л?ХеЧН* барУ'я землі йазначаны c^Va^^
„ пРаве Ўладання Заходняй Бе»Т’^?/“ «впарушнасці новых. вызначаецца нічым і ншым, як
е насельніцтва Заход7 гістарычныя факты, чым "патрыятычныя"
Маштабы,
грамадскай думкі гічнгга п 'іхозу, стагоддзя Гэіа
Таджх »<^r«^ „. .„„„„,.., 3 яв чася вынікам пракяглай вайны ў EJFpVn* **
20
21
узаконеным 1" масавымі забойствамі), што не магло не падарваць асновы грамадскай і палітычнай маралі, у выніку чаго хлусня, фальсіфікаваныя міфы і прымітыўныя ідэалагічныя догмы ператвараюцца ў асноўную зброю ў палітычнай 1 дыПламатычнай барацьбе ў інтарэсах краіны, партыі і нацыі.
Можна ўявіць, што ліквідацыя ў перыяд вайны маральнай і юрыдычнай адказнасці за забойствы J разбурэнні выклікала маральную дэградацыю і ў галіне грамадскай дункі, стварыўшы спрыяльныя ўмовы для абсалютызацыі міфаў, фальсIфікацыі і хлусні.
Прытрымл1ваючУся вызначэння Бярдзяева, што "антыхрыст заснаваны на блытаніне 1 падмене" (адкрытая хлусня не так небяспечная!), нельга не прызНаць, што ў 2040х гадах падобная "чартаўшчына" захліснула не толькі першую атэістычную дзяржаву, але 1 боГашануючую Германію...
Нядзіўна, што ў гэты "спрыяльны” перыяд на хвалі антыпольскай барацьбы за Вільню гістарычНыя міфы, заснаваныя на " блытанне 1 падмане", ў буржуазнай Літве набываюць статус навуковай Ісціны 1 становяцца фактам гранадскай дункі. фарміруючы не толысі сістэму поглядаў, але 1 вызначаючы стыль палітычных паводзін.
Ацнак лёс ВІЛьнІ вырашаўся не ў Літве. Таму бура ўнутры літоўскага грамадства так бы 1 засталася бурай "у шклянцы вады'', калі б не ўсё тая ж "казырная карта", да якой звярнуліся цяпер ужо літоўскія ўлады.
He апасаючыся адпору э паўдневага ўсходу (з Нінска), яны сканцэнтравалі свае намаГанн! на "маскоўскім 1 варшаўскім" напрамках.
Для адбіцця польскІх тэрытарыяльных прэтэнзій на землі Заходняй Беларусі не патрабавалася нават заглыбляцца ў гісторыю. Дастаткова было ўказаць, што на эемлі, што ўваходзяць у ВКЛ, ніколі не было значнай міграцыі польскага насельніцтва (хутчэй наадварот у Польшчу).
У выніку ладобнай ліквідапыі "польскасці" з усёй тэрыторыі ўяўлялася пазбаўленай падстаў "польскасць" размешчаных на гэтых землях гарадоў. Цяпер ужо ў перамовах на двух франтах э Германіяй 1 Насквой (191821 гады) на падставе гістарычных міфаў можна было дабівацца перадачы няпольскіх і не запатрабаваных беларусамі гарадоў Вільна, Гродна 1 інш.
"Нам нет преграл...", ці Гіпердыскрымінацыя
Напісаўшы гэты загаловак, я задумаўся 1 дадаў узмацняльную ступейь "ГІПЕР". Але абумоўлена яна не варожасцю паміж славянамі 1 літоўцамі. На працягу стагоддзяў склаліся спакойныя і дружалюбныя адносійы, што вызначаліся 1 агульным гістарычным лёсам роднасных народаў, і ўзаенапранікненнем культур. Захавалася ў народаў узаемная павага 1 цярпінасць, насуперак антыславянскім кампаніям 2040х гадоў 1 50гадоваЙ палітыцы гвалтоўнай дэславянізацыі горада Вільня.
Таму дабаўка "Гіпер" гэта "даніна" пачатковаму перыяду " асваення" Вільні 1 ВІленшчыны, што праходзіла ва ўмовах таталітарнага рэжыму. Для таталітарызму няма перашкод пры рэаліэацыі планаў як па перабуд ве і разбурэнню прыроды ці этнасаў. так 1 па перамяшчэнню народаў 1 знішчэнню культур. Усё ”ажыццяўлялася”, падпарадкоўваючыся.бязмежнаму самавольству і насіллю.
Гэты змрочны перыяд гісторыі апісаны ўдзельнікамі 1 відавочцані (віленцамі) у кнігах, што выдадзены ў Польшчы 1 ЗША. He маючы магчымасці дэталёвага асвятлення гэтай тэмы, я выстаўляю, як свеч
л най ВІльні. За 50 гадоў дасягнута амаль Лоўнае выцясненнв славян з большасці сфер прзстыжнай дзейнасці 1 ў першую чаргу пал?™«най, культурнай, сферы вышэйшай адукацыі і навукГ
f110” 3 мяккіх" праяў палітыкі дыскрымінацыі стала татальная ппп™ ^" J7™06*»’ славянскіх гарадскіх н^ваў і нел?™ўскТх каў У ЖаоыГГ Д30ЯН"1 падобныя да гвалтоўнай балгарызацыі тур" Р германізацыі лужыцкіх сербаў у былой ГДР.
алітыка дыскрым1нацыі нелітоўскага насельніцтва пачатая
цыі вГльЛ Д 5 бЫЛа выРашана асноўлая задача па літувіза
гадоў.
. —* працш вацца
улад і праграмныя заявы аб правах народаў славяне Віленшчыны ”л : ^
пра сваю гісторыю, 1 Віленскі край з
I гэтая палітыка будзе працягвацца, нягледзячы на энену
. . . > да таго часу, пакуль не ператворацца ў насельніцтва, якое забылася ЯГО ?ва0 спРалвечныя правы на ВІльню
традыцыямі. архітзкту^ныкі культурай і
быя ўновы, можна без бояз^ любыя. ЎСТУПК1 1 згаджаецца на люнальнай рэзервацыі новага тыпу. ставіць кесца Ў «Ультурнанацыянага ЯЫрабяяе каяя 10 пРЗДэнтаў нацыяналь
славянскіх назваў пасёлкаў 1 харані.
зняненне межаў раёнаў вёсак, якія ўжываліся
Мэце
зям ;лёй на ВіСтавіцца мэта але і краю, з і Літувізацыя карэннымі жы
жыць адміністрацыйны і.^дзел Літвы L „ Ландсбергіса, павініен служынвс" публікуецца праеЛ згод“^ з я^яТ Выданн1 "Віряўсібес падзелена на 4 раёны^ Тпакай ілітп^ *М в,ланшчын® павінна быць рада з вялікім адм^іШвэнчэніс і Вільнюс. да годалучаецца зона v радыусе яіпЛ ^Т”1 3 ЛІТОЎскІх перасяленцаў падключаюцца да зянель этнічнай Літвы^ Гэм3™’Я/Р£?НЫ в1леншчыны насельніцтва апошніх рэштак ппапя Ы' Г° пазбавіць славянскае (Прапаноўяаюлца гпанды^я ’ Р&Ва Н3 "Радстаўчійтва.
сваіх, але і.суседніх зямель Кял(йіЛН“ пвРаЎтваРэ»ня не толькі да фрг, шго дасць магчыкаснь літп нгРаДская вобласць пераходзіць І выйсці на еў^Хкую апЛ^^ «**У а Германіяй
становішча паніж Гернаніяй і Расіяй ) ЮЧЫ ВЫГаЯУ 3 бУФ®Рнага
23
22
шчы л^тоЛЛ^™1’’?’'”' В1лен™е Ў выпадку яе адыходу ад Поль? “ Л1ТО^КІ« ўлады гарантавалі статус аўтаноміі. Гэтае абяцанне генеоільнай лТліТ’Т манеУрам’ вымушаным 1 часовын адхіленнем ад генеральнай лініі, што не трэба забываць сучасным палітыкам, па1 ў наш час ужо пад узДзеяннем Іншых акалічнасцей кан•■ з рускамоўнын насельніцтвам" новае кіраўніцтва спрабуе свае пазіцыі эа кошт знякчэння палітыкі дыскрымінацыі насельніцтва Віленшчыны.
кольк і
франтацыі
ЧАСТКА ЧАЦВЁРТАЯ
АРГУМЕНТЫ ДЛЯ ЛІГІ НАЦЫЙ
ўзмацніць карэннага
Віленшчына ў XX стагоддзі ператварылася ў гіганцкі палігон для правядзення эксперыментаў па этнагенацыду.
Мы ўжо гаварылі аб нацыянальнай палітыцы, пачатай Ю Пілсулнапаяж>С!ГДВаеННаЙ Зах°лпяй Бвларусі I яе паспяховым завяршэнні новага польскага этнасу” ў пасляваеннай Літве. у выніку гэтай унутрыславянскай метамарфозы” адбылася кансалідацыя слаВІЛЬНа і ВІЛе'~ на падставе пД^н^! да польскай ідэі. Гэта для ўлад Літвы не без падстаў уяўлялася бепХГгНяв«бЯСПАЧНЫ« ’ ЧЫМ вельм1 3РУчная палітычная індэферэнтнасць » У' абУм°Уленая глыбокім духоўным крызісам, у якім апынуўся Lu„f ^°Д5Э .бВЛаруСКІ Нарол' Палітычнав абуджэнне славян заах'ho^\tLT^CKJX Вучоных 1 палітыкаў больш грунтоўна даследаваць каО ' шэРагУ артыкулаў канстатуецца, што міграцыя паля
каў на В леншчыне была няэначнай 1 што многія з іх былі дэпартава™ паяямНяЛ Ў ^4.0'1950’* гаяах’ а тыя’ хт° застаўся пасля вайны, разам 3 сотнямі тысяч "тутэйшых" добраахвотна перасяліліся ў Польшчу. 1 аму новы польскі этнас ВІленшчыны ў асноўным выйшаў з гляЛРУС»а”°Ў£Ь,Х "ТУТЭЙШЫХ"' Гэтым, на нашу думку, і тлумачыцца слабае распаўсюджаннв сярод іх польскай новы 1 тэндзнцыі да пераходу хутчэй на рускую мову, чым на польскую. Сёння робяцца шнатаояцальныя спробы канчаткова разнежаваць славянскі этнас Віленшчыны разбіць яго на дзве народнасрі: "тутэйшых” 1 "вічаў" (В. Марцінквнас. "Тутэйшыя жыхары Вільні I яго наваколляў"). "вічы" гэта людзі, чыв прозвішчы закайчваюцца на "віч" (маюць суфіксы 1ч^«70В1^?’ 3 дапамогай лінгвістычных сродкаў робіцца спроба адасобіць і персаніфікаваць". . . балцкі субстрат з тутэйшага беларускага насельніцтва.
Вядома, што характэрным бвларускін прозвішчам уласцівы фарманты (суфіксы) віч, овіч, евіч, ік, ок, ій, оў, ка. Такія лінгвістычныя формы характэрны для славянскіх моў наогул 1 беларускай, у прыватнасці. Пры дапанозе 1х звычайна ўтвараюцца прозв шчы ад імені бацькі: Іваноў (сын Івана), Барысевіч (сын Варыса), МІцянок, Міцкевіч (сын Міці) і г. д. Прозвішчы на іч, овіч, 0ВІЧ, характэрныя не толькі для беларусаў, але 1 шырока pacnavсюджаны ў сербаў. н j
Маюцца 1 некаторыя ўнутрыелавянск1я адрозненні. У прыватнасЦі, распаўсюджаная форма беларускіх прозвішчаў з суфіксамі ічOB14, евіч (станкевіч, Міцкевіч, Матусевіч 1 г. д. ) супярэчыць лIнгв1стычным нормам польскай мовы, у якой першапачаткова выкарыс™??а™СЯ сУ*1ксы 1я ОВІЦ, ввіц, в!ц. З'яўленне ж у XVIIXX стагоддзях "польскіх" прозвішчаў на "віч" абумоўлена ў асноўным апалячваннем беларускага насельніцтва. якое перанесла такім чынам свае не зусім "карэкгныя" прозвішчы ў чужое л1нгв1стычнае асяроддзе. Ня^гледзячы на грунтоўную даследаванасць гэтай праблемы, робяцца спробы такім чынам палавіць рыбу ў мутнай вадзе.
КНІГІ ОНЛАЙН
