Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
ПОЖЕСТЬТЬ, скалянець. ажоснуць, заскаржэць.
ПОЖЕЧЬ што, папал/ць, спал/ць.
ЬоЖНТКН, рухмацьцё, дабыткі, худоба. ПОЖНЗНЕННЫЙ, дажывотны. дажывоцьце. ПОЖНЛОЙ чалавек, сталы, летны, падстары.
ПОЖНДНТЬ расчыньнік, разрэдзіць, развясьЦ».
ПОЖННКН, дажынкі.
ПОЖНРАТЕЛЬ, пажорца, пажорнік.
ПОЖНРЬТЬ на целе, пасыцець, папаўнець.
ПОЗА ж. фр. пастава. Прыгожая nacmasa.
ПОЗАБРОСАТЬ, пазакідаць.
ПОЗАБЫВАТЬ каго, забывяць.
ПОЗАВНДОВАТЬ каму, пазаздросьціць.
ПОЗАВННЧНВАТЬ шрубы, пазашрубоўваць.
ПОЗАВТРАКАТЬ, пасьнедаць, пасьнедак.
ПОЗАВЧЕРА прысл. пазаўчора.
ПОЗАГЛАЗНО прысл. пазавочна.
ПОЗАЦВНГАТЬ што, пазасуваць.
ПОЗАДН чаго, апазадзь, ззаду. Ня бачыш, што апаздзь цябе дзеецца? Напярод не высувайся, ззаду не аставайся.
ПОЗАММСТВОВАТЬ што,адкуль\ запазычыць.
ПОЗАКЛЕНТЬ што, абклеіць.
ПОЗАКЛННЙВАТЬ што. аклінаваць.
ПОЗАКРАСНТЬ ійто, замаляваць.
ПОЗАРНТЬСЯ на йіто, пагаліцца, паквапіцца. Пагалішся на чужое, сваё ўпусьційі. На двох зайцаў паквапійіся, ніводнага ня зловіш.
ПОЗВОЛЕНІЕ ср. пазваленьнэ, пазваляць.
ПОЗВОНОК м. адна хрыбетная костачка; хрыб^тка; хрыбетная косьць зложаная з 24 хрыбетак (у чалав.)—хрыбетніца. Па крыўску .пазванок" гэта драўляны званок (бразгушка), які прывешываюць каровам.
ПОЗВОНЧАТЫЯ стварэньні, хрыбчак/, хрыбчатыя.
ПОЗВОЛйТЕЛЬНО, пазвольна.
ПОЗДНО, позна, позны, позьніць, пазьнець, позьнік
ПОЗДОРОВКАТЬСЯ з кім, павітлцца
ПОЗДРАВЙТЬ каго, павітаць.
ПОЗДРАВЛЕНІЕ сьвят, павітлньне, павітач чка.
ПОЗЕМ м. ральля.
ПОЗОР ч. гяньба, ганьбгць, ганлбны.
ПОЗОРШЦЕ ср. відовішча.
ПОЗНЦІЯ ж. лацін. пастава, стан, мянсцо васьць.
ПОЗМТНВНЫЙ лац. дадатны.
ПОЗЛАІЦАТЬ што, пазлачаць. Стаўбы новыя, тачоныя, тачоныя пазлачоныя.
ПОЗЛНТЬ каго, пазлаваць.
ПОЗНАНЬЕ ср. пазнаньне.
ПОЗНАВАТЕЛЬ м. пазнав^ц, пазнатчык
ПОЗНОБйТЬ, пазябіць.
ПОЗУДНТЬ кпго, пвсьв^рційь.
ПОЗУМЕНТ фр. залацістая тасемка, стужка; галун.
ПОЗЫВ да ежы, пабудка, похаць, хоць.
ПОНГРЕЦКН гуляць у карты, на мастацку; па гулецку.
ПОМЗБАВНТЬ каго, пазбавіць.
ПОНЗБОРОЗНТЬ ральлю, пабарозіць.
ПОНЗБЫЛО вады, пазбыло.
ПОНЗВЛЕЧЬ карысьць, паўзяць.
ПОНЗВ'ЬДАТЬ брод, вызьведаць.
ПОНЗДЕРЖАТЬ грошы, павыдаць.
ПОНЗДЫРЯВ'ЬТЬ, падзіравіцца.
ПОНЗД’ЬЛЬНАЯ плата, пазробная.
ПОНЗМОЛОТЬ зярно, памалоць.
ПОНЗНОВУ прысл. спаноўна.
ПОЕМНЫЕ сенажаці, паплавы.
ПОЕМНСТАЯ рака, паплаўная.
ПОЙМАТЬ каго, злавгць, злав/цца. злоўлены.
ПОНМІЦНК м. лавец, лав/ць, улоў.
ПОНМЕНОВАТЬ каго, памянаваць.
ПОЯМЕННЫЙ сьпіс, паймгнны.
ПОНСКНВАТЬ чаго, пашуківаць; спаганяць.
. ПОКА прысл. пакуль, дакуль. Пакуль сонца ўзойдзе—раса вочы выесьць. Куй зялеза пакуль гарача. Дакуль цярлю—гарцуй нябожа.
ПОКАЗАТЕЛЬ, даклзчык, сьветка: паказнік.
ПОКАЗЫВАТЬСЯ, паказывацца, казацца, кажацца, яўляецца.
А ці дома, дома сам пан гаспадарі
А хоць і дома ды не кажацца, прыбіраецца.
ПОКАЯНІЕ ср. кляньне, каяцца, паклйны, пакайнік—ніца. Чым малады пахваліцца, тым стары пакяіцца. Мазур раз на вяку праўду скажа дый то пакаіцца.
ПОКАЛЯКАТЬ з кім, пагукаць.
ПОКАМ'ЬСТ, пакуль, пакуль што.
ПОКАТЫЙ бераг, пахоны, палогі, суслоны.
ПОКАЧНВАТЬ што, калыхаць; гойдаць, пагойдуе.
ПОКАЧНУТЬ стоўб, пакіўнуць, пахібнуць
ПОКЛАЖА ж. цягар; паклдда, пакллдны; покладзень,
ПАК, м. скырыня, скрынка.
ПОКЛЕП клверза, нлпасьць.
ПОКЛОНЕНІЕ каму, паклон, суклон; чзсьць, чц/ць.
ПОКЛОННМКННЦА. чэсьнік ніца; адаратар—рка.
ПОКЛОЧНТЬ ноўну, пакузлаць.
ПОКЛЯПЫЙ, пах/лы, паклякны.
ПОКЛЯУЗННЧАТЬ, накавгрзаваць.
ПОКОБЕННВАТЬСЯ. пакарэжынца пачачзніцца.
ПОКОВАРННЧАТЬ, пакаведаваць, пакаверзаваць
ПОКОЙ, стан нячыннасьці, адначынак, спакой; ц/ш; спакой, спакойлівасьць; спакойсгва, спакойнасьць, спакойны, спакоіць; чоесьць, койліва, коіць, коіцца, сукоіцца, укаіць. Спакой душы і цела. Hi днё'м. ні ноччу супакою няма. Згодаіі і спакоіінасьцю народы растуць, а сваркамі ды закалотамі руіінуюцца ЛеСзь сукоіла дзіцяпіка. Радасьць раны гоіць і сэрца кыць.
ПОКОНТЬСЯ, спачываць, апачываць.
ПОКОЙННК м. нябошчык, навгц. Наўцом назьг ваюць сьвежа памершага нябошчыка, а такжа нябошчыка які ходзіць.па сьмсрні ў сваім целе і высысае ў жывых кроў (рас. вурдала.^, польск. йріог)Навец процістаўляецца мярсьню,—даўно памершаму, які разсыпаўся і нямае ўжо цела, а паказуецна толькі як дух .сьцень' (мярсьцень, мчрсьціцца, прымярэсьціцца). У даным здарэньні слова ,навец', гэта эпітэт, як і слова „сьвежаніна", .свемаваць", якое ўжываецца гаворачы аб статку забітым на мяса. Наш селянін ня скажч: ,зарэзаў“, »забіў' кабана, вала,—гэта лічыцца rpjo і, а таму кажа:
«асьвяжыў вала, барана, кабана*. У мысьль гэтага непрыстойна казаць:—.мярцьвец", ,труп* на памершага чалавека, а кажуць: .нябошчык", .навец'. .Наўскі',—яму прыналежны; прыкладам: „Наўскі Вялікдзень*, веснавыя паміякі. У штодзеннай мове можна сустрэць падобныя сказы: Наўца праводзілі на могілкі. Наўца, нябошчыка памылі, ўхаўтурылі.
ПОКОННЯЦКАЯ, будынак дзе ставяць нябошчыкаў; нябошчыцкая.
ПОКОЛОТНТЬ каго, выбіць, абаб/ць.
ПОКОЛЕБАТЬ што, скалынуць, скіўнуць, схібнуць, спахібнуць.
ПОКОЛНКУ прысл. пасколькі.
ПОКОЛЬ, ПОКОЛ'Ь прысл. пакуль, дакуль. Дакуль дажджы ідуць, нельга касіць.
ПОКОЛЕНІЕ ср. аг. слав. пакал?ньне
ПОКОМНАТНО прысл. папакойна.
ПОКОРОБЙТЬ што, пакарабаціць, пакарзжыць.
ПОКОРОТАТЬ час, пакароціць; сьцгрці.
ПОКОРЫСТОВАТЬСЯ чым, пакарыстаць.
ПОКОРЯТЬ каго, паконываць, паканаць, пакананьне, пакананы, паняволіваць, паняволеньне, панявольны. Слова .пакараць’ у нашай мове ўжываецца ў значэньні расійскага ,укрош,ать‘, .каолць' таксама як наша слова „пакора', тлумачыцца на расійскае .кротость‘\ .пакорны',— ,кроткій‘, „смйренный'.
ПОКОСНЯТЬ, пачакаць, пабавіць, памадзгць.
ПОКОЧЕВРЯЖНТЬСЯ, пакарэжыцца.
ПОКРАЖА, крадзьба, крадзгжа.
ПОКРАЙ прысл. наўскрай. Наўскрай поля бяроза.
ПОКРАХМАЛНТЬ бялізну, паскарліць.
ПОКРНКНВАТЬ, пакрыкаць, пагойкаваць.
Ой выйдзем мы ды паслухаем,
А ці ня едуць, ды ці ня гойкаюць (Вітаб.).
ПОКРОВРІТЕЛЬ, апякун, заступнік, пратзктар ПОКРОВНТЕЛЬСТВОВАТЬ, апякавацца. пра тэгавяць.
ПОКРОЙ, форма, выгляд як скроена вопраіка; крой. Якім кроем. Ня тым кроем.
ПОКРУПН'ЬТЬ, пабуйнгць.
ПОКРУЧАТЬСЯ. апранлцца, прыбіроцца.
ПОКРУЧНННТЬСЯ. пахамгрыцца.
ПОКРОВЕНІЕ ср. пакрыцьцА; апакрова.
ПОКРЫВАЛО ср. пакровец.
ПОКРЫТКА ж. дзеўка, якая дзякуючы упааку свайму іірымушана пакрыпь галаву чапцом, пакрутка, пакрутная, пакруіглася, пусыіілася ў распусту.
ПОКРОВЕННЫЙ, пакрыўіш
ПОКРЫВАТЕЛЬ. спакрывзч чка. спакрываць.
ПОКРЛіПНТЬ ійто, памацавлць. падмацавлць
ПОКРЯКМВАТЬ. пакр ктаваць, крзкнуць.
ПОКУДА прыс.і дакуль. Дакўль гэта ты цярпець буОЗі ій. Дакуль дакаціў качулку?
ПОКУГІАТЬ што, купляць, куплены, купля, купны, купляньне, пакупец пніца, куплі.
ПОКУПОРМТЬ бутэ.іькі, пакаркаваць, пазатыклць.
ПОКУШАТЬ, ра^сьці, пад’гсьці, наусцца.
ПОКУШАТЬСЯ зрабіць што, памыкацца.
ПОЛА ж. ніжняя часьнь разншільной вопраткі; крысоі пала (палавіна); палаток, нала, падол.
ПОЛАГАТЬ што, ду.маць,дагадывацца,нрыймацьза пэўнае; мяркавлць, лічыць. Чалавек мяркуе, a Бог выракуе. Даўней лічілі, што сонца каля зямлі кружыцца.
ПОЛАГАТЬСЯ на каго, здавдцца. Нельга на чужую волю здавацца Можаш на ягосзўсім здацца ПОЛАГАЕТСЯ чаго сколькі, прыпадае. Гэтага хлеба прыпадае па гэтулькі ў Озень. Мне прыпадае атрымаць з агульных грошы 3 рублі заработку
ПОЛБА ж. каласавая расьціна Triticum spelta; оркіш; пансак.
ПОЛДЕНЬ палавіна дня; поўдзень; палудзень, палудн^вы; палуднік, абед; палудніца, палудзенька, царкоўная адправа, „обідня"; прыцінь, стаяньне сонца ў самым зэніце.
ПОЛДНЙЧАТЬ, спачываць ў сам палудзень; палуднаваць; .уднеўкі, уднаваць. Найміты папалудналі і пайшлі на уОнеўкі, зн. на спачынак.
ПОЛЕВОДСТВО, ратарства.
ПОЛЕВОЙ, польны.
ПОЛЕЗНЫЙ, пажытэчны, карысны.
ПОЛЕЛЕЯТЬ каго, пакукобіць, пап^сьціць.
ПОЛЕМЙКА ж. грэцк. пераспрэчкі, пераспрэчны, пераспрзчнік.
ПОЛЁТЫВАТЬ, палятаць, палет, палятуха.
ПОЛЕЧЬ, палегчы, пал глы.
ПОЛЗАТЬ, поўзаць, поўзаньне, поўзкі, паўзун, паўзмя, паўзалгз.
ПОЛЗКОМ, паўзмя; наўгомыжкі (Полацак).
ПОЛНВНЫЯ луга. паплавы.
ПОЛЙГАМІЯ грэцк. многажонства.
ПОЛЙГАРХІЯ грэцк. многаплнства.
ПОЛЙГОН м. грэцк. многабочнік.
ПОЛЙКРАТІЯ грэцк. многаўладзтва.
ПОЛЙМЕНТ франц. гіпс паложаны на дрэва пад пазалоту; ппс, гіпсаваны.
ПОЛЙМОРФНЫЯ целы, грэцк. хім. многастайныя.
ПОЛЙП м. мякчак; палгп, склізень.
ПОЛЙРОВАТЬ што, фр. сьлігаваць, сьл/гкі, сьлігтаваць, сьлігтоўны; сьлігтар, майстар, які сьлігтуе шкло ў гутах; сьлігтярня, установа, дзе сьлігтуюць шкло, а такжа наззаньне машыны.
ПЛЙТЕЙСМ грэцк. многабожства.
ПОЛЙТЙКА грэцк. навука дзяржаўнага кіравецтва; палітыка.
ПОЛНТНПАЖ франц. рэзьба рысункаў па дрэву; дрэварытніцтва, дрэварытнік.
ПОЛНТУРА франц. сьліга.
ПОЛНХРОМІЯ грэцк. размалёўка рэзаных і інiui.ix мастацкіх вырабаў; малятура.
ПОЛЯЦІЯ франц. дагляд над публічным парадкам; паліція.
ПОЛНЧНОЕ, што пацьвярджае праступак; пазнакі, апознаткі. Злавілі злодзея з пазнакамі у руках. Апознаткі знаіішоў у клеці: злодзей згубіў сваю шапку.
ПОЛНКА, пазнатка.
ПОЛНШННЕЛЬ італьян. блазан.
ПОЛК м. адзінка лічбы войска; пяхотны полк складаецца з 3-4, а часам і болын батальёнаў, у кождым па 1000 чалавек; кпнны—з 4—6 эскадронаў адпавядаючых ротам (100—250 чал.); полк, палковы, палк/, палкоўнік. Старае нашае вайсковае дзяленьне вялося на сотні і тысячы, згэтупь найме зьверхнікаў сотнік, тысяцкі: кожды афіцэр называўся сотнікам. а палкоўнік—тысяцкім, генералы—ваяводамі.
ГІОЛНЫЙ, поўны, поўніць, ноўніцца.
ПОЛНО прысл. годзі, будзе. Годзі вам сеарыцца! Годзі ўжо гэіпага гультайства. Будзе ўжо піць. Будзе ўжо жыць—пара паміраць.
ПОЛНОЛУШЕ, поўня.
ПОЛНОТА, поўнасьць
ПОЛНОВ'ЬСНЫЯ, поўнаважкі.
НОЛНОВЛАСТНЫЙ, ноўнаўладны. ПОЛНОМОЧНЫЙ, поўнамоцны.
ПОЛОВЙЦА, дашка у памосьце; памосьціна.
ПОЛОВНК м. радно да заеьціланьня памосту; кілгмчык, мата.
ПОЛОВА ж. мяк/на, палаўня, пялюха.
ПОЛОВОЙ м. паспужнік.
ПОЛОЖЕНІЕ чаго, паклад, палажэньне.
ПОЛОЗ м. крывеліна падстаўляная пад санкі; полаз, палазы, палазок, палозьзі; касьпгль, каспыл/; касапгліна, касапля, крывое дрэва прыдатнае на каспылі да санак.
ПОЛНОЧЬ, поўнач; кураклгк.
ПОЛОСА ж. доўгая плосмая і стасоўна вузкая часьць чаго колечы; плашка, пластка; пяляса; штаба, штабка; пруга. пругаваты.
КНІГІ ОНЛАЙН
