Падручны расійска-крыўскі (беларускі) слоўнік
Вацлаў Ластоўскі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 853с.
Мінск 1990
ПОРОДА горн. адмены выкопных, якія твораць цэлыя тоўшчы і служаць якбытцам асновай, галоўным засабам, ядром зямнога клуба; пароды.
ПОРОДНСТЫН, роджаны ад чыстага, не мяшанага гатунку; заводны.
ПОРОДННТЬСЯ з кім, спакровіцца, спакроўны.
ПОРОЗНЬ прысл. ўпопрысь, паасобна, поразна, ўроскідзь, ўроспадзь. Яны з братам ўпопрысь, ўроскідзь жывуць.
ПОРОЗННТЬ каго з кім, парожніць, пароЖ' ніцца.
ПОРОК м. недастатак духовы, ўсё, што праціўна праўдзе і дабру; склоннасьць да злога, да бла-
гога жыцьця; спагуда, спагудны, спагудныя людзі, гудзіць. Агульная спагуда нашых вяскоўцаў, гэта пьянства. Крадзьба і лжа самыя цяжкія спагуды. He вадзі зчаёмства са спагуднымі людзьмі каб цябе не спагудзілі добрыя людзі.
Ці я яму конікі паспудзіў;
Ці я яму Настульку пагудзіў?!
(Аршан, пав. Ш. I ч. II. 57).
Ніхай яна нашай хатанькі ня гудзіць. (Вітабс.к U/. / ч. II. 35,).
ПОРОК м. недастатак цялесны; гана. Конь без ганы ніякай.
ПОРОЧНТЬ каго, ганіц, ганіцца, гана; гудзіць, спагуда, спагудлівы, 'спагуднік—ніца. He нам людзей гудзіць, хай іх сам Бог судзіць. Ніхто свайго тавару ня гудзіць.
ПОРОСЛЬ ж. порасьць. Усякая порасьць зямельная.
ПОРОТОЗЕЯТЬ, часалупгніць
ПОРОТЬ каго, сячы, сьцябаць. Высеклі хлопца.
ПОРОЧНЫН, сппгудны.
ПОРТАЛ лац. галоўны ўход; галоўныя зьнешныя дзьверы ў будынку.
ПОРТВЕНН м. адно з моцных салодкіх він.
ПОРТЕР м. англіцкае, вельмі моцнае піва.
ПОРТНК м. ёудаўн." крытыя зьверху, на стаўбах пераходы, зазвычай]ўдоўж будынку.
ПОРТНТЬ што, псавлць, псаваны, пспвацца, ПСуЦЬЦЛ
ПОРТКН, штаны, гасьці, нагавіцы.
ПОРТМОНЭ ср. франц. каліта, калгтка; кеса; гамэтка.
ПОРТЯНКН, анучы.
ПОРТЫ црк. стар. вопратка.
ПОРТНОН м. кравгц, кравецтва; крэўчык, па-
мочнік, вучань краўца; крэўчы, кройчы, закройшчык.
ПОРТНЙХА ж. швачка, швацтва.
ПОРТУПЕЯ ж. франц. рэмянь, тасемка праз плячо для нашэньня шаблі; тазак; рамень.
ПОРТФЕЛЬ франц. скураная торба да нашэньня папераў і спраў; гамец, вайгак; торба.
ПОРТШЕЗ м. фр. дрлгі.
ПОРТ м мейсца для прыходу і пастою вадаплаваў; прыстаць.
ПОРТЬЕРА фран. запона, запав са.
ПОРУБНТЬ што. пасеч, насячыся, пас£к, пасячзньне нарубень тоўсіая жэрдзь да ўцісканьня возу з сенам.
ПОРУБЕЖНЫН пагран/чны, паўзьмежны.
ПОРУГНВАТЬ каго. лаяць, зьневажлць, бэшціць.
ПОРУГАНІЕ ср. палайка, ганьба, зьнявага.
ПОРУСКН прысл. па руску. Рускай народнасьцю і мовай, да XIX ст., называліся Украіпа і Крывія (дынастычна-веразызнаўчы тэрмін), т. зв. Вялікарасія насіла найменьне Масковія, а народнась і мова яе—маскальская (не „Маскоўская" бо калі „маскоўская", то чаму ня тульская, яраслаўская, разанская). Ад Пятра і Кацярыны ўтвараецца «Россійская“ імпэрыя з адменнай, мяшанай мовай ў склад якой ў 3/4 ўходзяць словы чужаземныя (францускія, нямецкія, татарскія, лацінскія, грэцкія, крыўскія і украінскія) і */ч народныя маскальскія і царкоўныя. Гэта мова і народнасьць ужо ня руская, а .расійская" (па жаргоннай вымове—„расгйская"). Цяпер, у нашы часы, калі наступіла адраджэньне Крывіі і Украіны, т. зв. расійскай мове адрэзаюцца крыніцы высысаньня лексычнага матэрьялу з гэтых зямель, сама мова і народнасьць вялікарусаў стылізуецца на ўласнай глебе, якая абыймае землі быўшага царства Маскоўскага; а згэтуль самае праўднае найме гэіай мовы і народнасьці ёсьць яе старадаўнае імя: маскалі.
маскальскае, маскальства, па маскальску, амаскаліць.
ПОРУЧАТЬ што, каму: даручлць, даручацца, даручзньне.
ПОРУЧНТЕЛЬСТВО, зарука, заручлцца, заручнік—ніца; паручна, кождаму ў рукі.
ПОРУШНТЕЛЬ, хто нешта парушыў; парушнік.
ПОРФНРА ж. грэцк. кармазын; пурпура. ПОРФНРОРОДНЫЙ, пурпурародны.
ПОРХАТЬ, пырхаць, пырхнуць. пырхун.
ПОРЦІЯ ж. франц. часьць, дзель, зазвычай у значэньні часьці, дзелі стравы.
ПОРЧА, псуцыіА папсоўка.
ПОРШЕНЬ, стрыжэнь, жэрдзь яка і ўкл ідаецца ў трубу помпьй саўгач, саўгак. Прут для пратору заскарузлых дзірак, цыбука пры люльцы і інш.: протар.
ПОРШНЕВОЙ ЗОЛОТННК, кляпа, затамка для затамоўкі ходу вады ўніз; здтамка, каўтыга.
ПОРЫВ м. похап, пахопамі, пахопісты.
ПОР'ЫІІАТЬ справы, пасканяць.
ПОРЯБНЛ вецер ваду, памітус/ў. Памітусілася ў вачах.
ПОРЯДОК м. парддак, парлдкі, парадкаваць.
ПОРЯДКОМ прысл. ладна. Яму такі ладна дасталася.
ПОРЯДКОВЫЙ нумар, парадковы, пачародны
ПОРЯДОЧНЫЙ які ідзе на парадку, па чародзе; даладны. Даладны чалавек, які любіць лад, парадак. Даладны дом, якіутрыманыў ладзе, парадку.
ПОРЯДОЧНЫЙ не малы, знлчны, слушны. Гэта цана значная. Значны, слушны ўжо хлапец.
ПОСАЖЕНЫЙ, пасаджаны.
ПОСАД м. рад дамоў, вуліца ў два рады дамоўі слабада.
ПОСБРАСЫВАТЬ што, паськідаць, паськідкі.
ПОСВННЯЧЕМУ жыць, пасьвінску.
ПОСВЯШАТЬ каго у што, пасьвячаць, пасьвята.
ПОСДОБНТЬ страву, акрасіць, акраса.
ПОСЕДМНЧНО, патыдн^ўна.
ПОСЕЛЬ прысл. дасюль, дагэтуль.
ПОСЕЛЯТЬ каго, дзе; сяліць.
ПОСЕЛЕНІЕ ср. сяліба, сялібны, сяляк, сяляцтва.
ПОСЕЛЯНЯН м. сяляшн—нка, сялянскі.
ПОСРЕДН прысл. пасярсд. Пасярод гораду.
ПОСЕРЖНВАТЬ каго, злаваць, злавацца.
ПОСЖНГАТЬ дровы, паспаляць.
ПОСЖНМАТЬ што, пасьціскаць
ПОСОЗЫВАТЬ людзей, пасклікаць, паззываць*
ПОСНД'ЬЛКН, павячоркі, папрядкі.
ПОСНД'ЬЛКА, пры хворым, прызорніца, прызіраць.
ПОСІЯТБ аб сонцы, пазіяць.
ПОСКНДЫВАТЬ што, паскідаць.
ПОСКНДЫВАТЬ што, паськачываць.
ПОСКНТАТЬСЯ па чужыне; пабадзяцца, павалондацца.
ПОСКОЛОТЬ што, сасчапіць.
ПОСКОЛАЧНВАТЬ што, пазьбгваць.
ПОСКОЛЬЗАТЬСЯ, пасьлізацца, пасьлізнуцца-
ПОСКОНЬ, зрэбьбе; пянька, пяньковы, пласкіры.
ПОСКОПНТЬ грошы, сабраць, наспароміць.
ПОСКОРБ'БТЬ, пасмуціцца, пасмутнецы
ПОСКОРЬЕ прысл. хутчэй.
ПОСКОТННА ж. выган
ПОСКРЕЖЕТАТЬ зубамі, наскрыгаць. ПОСКРЕІЦНВАТЬ што, пакрыжаваць.
ПОСКУЧАТЬ, панудзіцца.
ПОСЛАБЛЯТЬ, папушчаць, попуск, попуст.
ПОСЛАЗЫВАТЬ, пазьляздць.
ПОСЛНЗНУТЬ, паскаўзнуць, паскаўзель.
ПОСЛННЯЛА фарба, паблгкла.
ПОСЛОВНЦА ж. прыказка.
ПОСЛОЖНТЬ рэчы, паскладдць ПОСЛУЖНОЙ сьпісак, паслужны. ПОСЛУШАТЬ каго, паслухшь. ПОСЛУШАНІЕ ср. паслухнянасьць, слухмянасьць, паслушнасьць, паслухач, хто слухае.
ПОСЛУШННК, кглятнік—ніца.
ПОСЛЫШКА ж. чутка, послытка.
ПОСЛЫШАТЬСЯ, пачуцца.
ПОСЛ"Ь прысл. пасьля, затым. Пасьля прыду, Сьпярша падумай, а пасьля, затым скажы
ПОСЛЬДНІН, апошні, апошкі, астатні. Апошні грош. Апошкі сабраў. Першы прышоў, а апошні вышаў. Астаткі з хаткі.
ПОСЛ-ЬДСТВЕННЫЙ, які зьяўляецца не прычынай, а ьынікам; вышкны, вынікласьць.
ПОСЛ'ЬДСТВІЕ ср. вынік, вынікі, выніканьне ПОСЛЬДОВАТЬ за кім, пайсьц/.
ПОСЛ’БДУЮІЦІН. чародны, ўчародны. ПОСЛ'ЬДОВАТЕЛЬ, пасьцежнік—ніца.
ПОСЛ'ЬДОВАТЕЛЬНЫН, пасьцгжны. Пасьцежныя лічбш адзін, два, тры. Пасьцежная гутарка, якая ідзе па парадку, разумнай сьцягой.
ПОСЛ’ЬСЛОВІЕ, паслоўе.
ПОСЛЫ мн. паслы, пасол, пасылаць: в/ці. Пусьцілі віці па сьвеце, пусьцілі хвалу па сялу (у Шэйна, п\. I. ч. II стр. 29,.сказана; ,веце па сьвеце').
Есьць у дому сьвячоным
Бацька і маці, сёстры і брацьця, Старыя бабкі, малые рабяткі, Віці, павіці, красны дзяйіцы (Мсціслаў).
ПОСМАТРНВАТЬ на каго, пагляддць, пазіраць.
ПОСМЕКНУТЬ што, спакмгць. Ён усё гэта спакмеў.
ПОСМ"БТЬ, адважыцца. He адважыўся я зрабіць гэта.
ПОСМ'ЬЯНІЕ, перасьмевы. насьм^шкі.
ПОСОБЛЯТЬ каму чым; памагаць.
ПОСОБІЕ ср. дапамога; засглак; спамога
ПОСОБНКК—ННЦА, памочнік—ніца.
ПОСОБСТВОВАТЬ, памагаць
ПОСОВОКУПНТЬ, зграмадзіць.
ПОСОВРАШДТЬ, панавяртаць, паперакуляць.
ПОСОВЫВАТЬ што, пасувлць, пасувацца, пасовісты.
ПОСОВЕСТЦ па cyMaeHbHio.
ПОСОВ'БТОВАЛН каму, wmo; параілі.
ПОСОГЛАСНТЬ, тых шіпо сварацца; пагадз/ць.
ПОСОД'ЫІСТВОВАТЬ каму,. дапамагчы.
ПОСОЗР'БТЬ, пасьпець. Ягады пасьпелі.
ПОСОКРАІЦАТЬ, пазьмяншаць
ПОСОЛОНО прысл. наўслонь.
ПОСОСЛОВНОЕ дзяленьне, пастаноўнае.
ПОСОТЕННО, пасотна.
ПОСОХ м. палка, ляскаі посах. Старэцкі посах; Пасашок, апошняя, чарка якой частуюць гаспадары гасьцей перад выхадам з дому.
Вазьмі пасашок папірайся, Сьцежкі ў клетку дабівайся (Крачк. 46).
ПОСПНХНВАТЬ, пасьпіхаць.
ПОСОПУТСТВОВАТЬ каму, памагчн. паспрыяць.
ПОСПОРЙТЬ з кім, паспрачацца.
ПОСПРОСНТЬ каго, паспытаць.
ПОСПРЙГНУТЬ, саскочыць.
ПОСРАЖАТЬ каго, паразіць, паразіў.
ПОСРАМЛЯТЬ каго, сароміць, застыдаць.
ПОСРАМЛЕНІЕ ср. асаромленьне, пастыда. ПОСРАМйТЕЛЬНЫЙ, пастыдны, пасаромлівы. ПОСРЕДЙ, пасярод. Пасярод хаты.
ПОСРЕДСТВЕННЫЙ, пасярэдны, насярэднасьць; мгрны.
ПОСРЕДСТВО ср. спосаб, пасяродак.
ПОСРЕДНЙК, трэцьці выбраны двумя старанамі для спагоды; іасярэднік.
ПОСРЕДСТВОВАТЬ, пасярэднічаць.
ПОСРЕДЙННЫЙ, пасярэдны.
ПОСРОЧНАЯ плата, патэрміновая.
ПОСРУБЙТЬ дрэвы. пазсякаць.
ПЭСР"ЬЗАТЬ галіны, пасьцінаць, пазрэзйць.
ПОССОРЙТЬ каго з кім, пасварыць.
ПОСТАВЛЯТЬ што, куды; пастачаць, пастачаньне; дастдча.
ПОСТАВІЦЙК м. дастатчык, дастача.
ПОСТАНОВЛЕНІЕ ср. пастанова.
ПОСТОЙ м. папас, папасываць.
ПОСТОЯЛЫЙ ДВОР, заезд.
ПОСТОЯЛЕЦ м. пожыцень, кватэранец.
ПОСТОЯННЫЙ, не пераменчывы, роўны, аднастайны; сталы, стяласьць.
ІІОСТАЛКЙВАТЬ, пасьпіхаць.
ПОСТАСКЙВАТЬ, пасьцягаць.
ПОСТАТЕЙНО, паартыкульна.
ПОСТЕНАТЬ, пастагнаць.
ПОСТЕПЕННЫЙ, паступенны, паступгнна.
ІЮСТЕРЕЧЬ, папільнаваць.
ПОСТЙГАТЬ, насягаць, судашаць. Бура насягнула, судосіла нас у лесе. Судосіла іх нядобрая доля.
ПОСТМЖНМЫН, дасягны; судосны, судосьлівы.
ПОСТНТЬ, поставаць, пасьціць, посны, пост, посьнік— ніца.
ПОСТНЧЬ, судосіць, асягнуць.
ПОСТЛАТЬ, паслаць, пасьцель.
ПОСТНМЧАТЬ, поставаць.
ПОСТОЙ, часовы кватэрунак; пажытво, кватэр^нак.
ПОСТОРОННІЙ, пабочны, чужы.
ПОСТОЯННО, заўс^ды, усташчна, няўстанна.
ПОСТРАДАТЬ, пацярпгць, пацярпгў.
ПОСТРОВТЬ будоўлю, пабудавлць.
ПОСТРОЕНЬЕ, пабудова, будова.
ПОСТРОЙШМК м. будаўн/к, будаўн/цтва.
ПОСТРАШНТЬ каго, папужаць,
ПОСТРНГНВАТЬ каго, пастрыгаць, пастрыжкі, пастрыжыны, пастрыгальня.
ПОСТР"БЛ м. хвароба; апоплексія.
ПОСТРЯПАТЬ, упорацца.
ПОСТРЯТЬ дзе, завязнуць, завяз.
ПОСТРЯХНВАТЬ што з чаго, пастрасаць.
ПОСТУЧАТЬ у дзьверы, пастукаць.
ПОСТУПАТЕЛЫіЫЙ рух, паступовы.
ПОСТУПОК, учынак.
ПОСТ м. ням. мейсца, абавязак, становішча.
ПОСТЫЖАТЬ каго, ганьбіць.
ПОСТЫДНЫЙ, ганебны.
ПОСТЫВАТЬ, астыгаць.
ПОСТЫЛЫЙ, прыкры, апрыкроны; гадкі; абрыдлы, абрыдлівы; нялюбы.
ПОСТ'БСНЯТЬСЯ, пасароміцца, пастыдацца.
ПОСУДА зборн. усякае падручнае знадабьбе; начыньне. Сталовае, кухоннае начыньне; сталярскае, бандарскае начыньне; зямецкае, кавальскае начыньне.
КНІГІ ОНЛАЙН
