Партрэт стагоддзя Яўген Ціхановіч

Партрэт стагоддзя Яўген Ціхановіч

Выдавец: Лімарыус
Памер: 532с.
Мінск 2015
132.27 МБ
в. Шурычы Ваўкавыскага пав. — 1942, канцлагер Трасцянец) — рымакаталіцкі святар, беларускі палітычны і грамадскі дзеяч, публіцыст. Скончыў Віленскую каталіцкую духоўную семінарыю (1912) і Пецярбургскую каталіцкую духоўную акадэмію (1916). Ад 1916 г. у Кафедральным касцёле ў Мінску. Абраны ў Беларускі нацыянальны камітэт, удзельнік Усебеларускага з’езда 1917 г. Пасля абвяшчэння БНР (1918) уваходзіў у склад яе Рады. Адзін з заснавальнікаў і лідараў Беларускай хрысціянскай дэмакратыі, рэдагаваў газету «Крыніца». Выкладаў у Нясвіжскай беларускай семінарыі. 3 1924 г. пробашч касцёла ў мяст. ЖодзішкіСвянцянскагапавета. У 1925 і 1927 гг. арыштаваны польскімі ўладамі, у 1927 г. асуджаны на 2 гады турмы. 3 1929 г. служыў у Вільні капеланам у шпіталі, выконваў абавязкі прэфекта ў школе пры кляштары бернардзінак. Адзін з заснавальнікаў Беларускага каталіцкага выдавептва ў Вільні (кастрычнік 1928). У 1930 г. пераклаў на беларускую мову Новы Запавет. Арганізаваў і ўзначаліў выданне газеты «Беларускі фронт», у якой шырока выступаў як публіцыст. 3 пачаткам Другой сусветнай вайны пераехаў у Каўнас, у 1940 г. у Варшаву. У 1941 г. увайшоўу створаны ў Берліне Беларускі нацыянальны цэнтр. Быў арыштаваны нацыстамі ў Мінску ў 1942 г.
Конан У. Ксёндз Вінцэнт Гадлеўскі: Філасофскае абгрунтаванне беларускай ідэі // Наша Вера. 2007. № 1 (39); Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора і сяньня. Мінск, Навука і тэхніка, 1993. С. 273—298.
93	«Полацак» — грамадскі, гісторыка-культуралагічны ілітаратурны ілюстраваны часопіс, што выдаваўся па-беларуску ў 1991 — 1997 гг. у г. Кліўленд (штат Агаё, ЗША) беларуска-амерыканскім культурнаасветніцкім цэнтрам «Полацак». Фрагменты ўспамінаў Я. Ціхановіча друкаваліся ў ім у 1992 і 1994 гг.
94	Чарнавік артыкула Я. Ціхановіча, прызначаны для друку ў прэсе. Апублікаваны не быў, друкуецца ўпершыню.
95	Успаміны Ві.іьгельміны былі запісаныя Я. Ціхановічам.
96	Флорйан Ждановйч. Ждановіч Фларыян Паўлавіч (1884, Мінск — 1937, ?) — беларускі акцёр, рэжысёр, адзін з заснавальнікаў беларускага прафесійнага тэатра. Ф. Ждановіч зрабіў першыя пастаноўкі паводле твораў Я. Купалы, Я. Коласа, Ф. Аляхновіча, У. Галубка, К. Каганйа, К. Буйло і інш. Перакладаў з польскай, рускай і ўкраінскай
моваў. Скончыў Варшаўскую драматычную школу (1902). У Радашковічах паставіў «Паўлінку» Я. Купалы (1913). Працаваў у Мінскай гарадской думе (да 1917). Адзін з ініцыятараў утварэння Першага беларускага таварыства драмы і камедыі, працаваў як мастацкі кіраўнік і рэжысёр (1917-1920). Кіраваў Беларускім дзяржаўным тэатрам (БДТ-1, цяпер Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Я. Купалы). Адначасова ў Наркамаце асветы БССР курыраваў беларускія тэатры. Арыштаваны ДПУ БССРу 1930 г. пасправе «Саюза вызвалення Беларусі». У 1937 г. арыштаваны паўторна. Рэабілітаваны ў 1958 г.
Атрошчанка А. Фларыян Ждановіч: біяграфічны нарыс. Мінск, 1972; Міхнюк У. Фларыян Ждановіч: матэрыялы да біяграфіі // Тэатральная творчасць. 1996. № 6. C.17—19.
97	Партрэт стагодзьдзя вачыма мастака. Успамінае найстарэйшы беларускі мастак Яўген Ціхановіч // Наша Ніва. № 1 (210). 3—9 студзеня 2001 г.
98	Першая рэдакцыя тэксту раней публікаванага ў газеце «Наша ніва».
99	Яўген Ціхановіч. Партрэт стагодзьдзя вачыма мастака (працяг) // Наша Ніва. № 19 (228). 7 траўня 2001 г.
100	Артыкул Алега Аляксандравіча Судлянкова, публіцыста і калекцыянера, збіральніка экслібрысаў, прысвечаны адкрыццю 01.02.2006 у сталічным Палацы мастацтва выставы «Дынастыя», што была прымеркаваная да 95-годдзя Яўгена Ціхановіча. Тамсама выстаўляліся творы ягонага брата Валянціна Ціхановіча, сына Генрыха і ўнука Яна Ціхановічаў. He друкаваўся, публікуецца ўпершыню.
ІМЕННЫ ПАКАЗАЛЬНІК
Абрамаў Сямён 86
Абрыньба Мікалай 287
Абушкевіч Карп 365
Адамчык 27
Адашкевіч Сяргей 353
Агняцвет Эдзі 296
Агуновіч Эдуард 278
Азгур Заір 73, 82,117,119,121, 126,132,133,139, 200, 201, 219,221,222,223, 224,225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 254, 334, 335,378, 433, 444, 445, 457, 458, 459
Айзенштат Галіна 15, 453, 480
Аксельрод Меір 374
Аладава Алена 10, 33,140, 269, 275, 327, 448, 473, 474
Александровіч Андрэй 20, 413, 484
Александроўская Ларыса 21, 22, 413, 484
Аліфер 27
Алтуф'еў Валерый 26, 45, 66, 78, 86,117,118, 409
Аляхновіч Францішак 45, 46, 497, 498
Андропаў Юрый 265
Андруховіч Сцяпан 289
Анікейчык Анатоль 247
Анішчык Аляксей 301
Аношка Антон 204, 205, 206, 392, 396
Аношка Вікенцій 392, 441
Аношка Гэлена 184
Аношка Кацярына 184,392,397, 441
Антановіч Іван 55, 103, 248, 282, 283, 344
Арджанікідзэ Сярго 28, 29, 143, 146, 289, 417
Асановіч Сяргей 17, 303, 366
Асецкі Людвіг 255, 256, 281
Асіпенка Алесь 221
Астроўскі Аляксандр 182, 370
Астроўскі Радаслаў 118,119
Астрэйка Анатоль 358
Атрошчанка Аляксей 364
Ахрэмчык Іван 73, 119,121, 227, 233, 341, 355
Багдановіч Максім 246, 299, 366, 367, 383, 434, 466, 467
Багінская Іза 25, 488
Багінскі Эдуард 25, 405, 487
Багушэвіч Францішак 260, 288, 380
Байдукоў Георгій 411
Балоцін Ізідар 161
Барташэвіч Генадзь 283, 344
Басалыга Міхал 261
Басалыга Уладзімір 261, 278, 364
Бедны Дзям’ян 259
Белякоў Аляксандр 411
Беляніцкі Мота 36, 493
Бембель Андрэй 39, 80,127, 228, 248, 434, 435, 495
Бенедыктаў Георгій 175
Берман Барыс 11,12, 27,160, 475, 476
Берут Баляслаў 68, 502
Берыя Лаўрэнці 134, 136, 421, 439, 440
Блажэвіч Андрэй 215
Блюхер Васіль 17, 366, 481
Бойка Абрам 79
Бок 320, 321, 322
Боман 322, 323
Болдыраў Павел 88, 89
Бразер Абрам 60, 61, 75,121, 501
Бржазоўскі Генрых 323
Броннікаў Сяргей 55
Броўка Пятрусь 20,306, 364,413, 468
Брыль Янка 10,474
Брэжнеў Леанід 280, 316
Бударын Канстанцін 25
Буйніцкі Ігнат 191,257
Буралкін Генадзь 348
Бусел Сяргей 215, 391
Быкаў Васіль 7,194, 353, 354, 355, 356, 357, 375, 377, 421
Быліч Канстанцін 364, 391
Быхаўскі Віктар 454
Бэраў Майсей 161
Бядуля Змітрок 302, 383
Вагнер Генрых 161
Вайнштэйн Абрам 36, 493
Ван Гог Вінсэнт 13, 283, 330
Ваніцкі Арсень 261, 292, 421,, 423
Варашылаў Клімент 134, 289, 438
Варвашэвіч Мікалай 392
Варонка Язэп 302, 365
Варыньскі Людвік 294
Васілеўская Алена 448
Васілеўская Ванда 34
Васняцоў Віктар 343
Вашчанка Гаўрыла 337
Вейняровіч Іосіф 161
Веласкес Дыега 146
Вепрынскі Якаў 161
Верас Зоська 299, 301, 304, 515
Верашчагін Васіль 242
Вернер 415
Вітка Васіль 10,474
Вітушка Сяргей 301
Віцьбіч Юрка 46, 498
Войцік Галіна 299
Волкаў Анатоль 36, 37, 54
Волкаў Валянцін 36,127,129, 269, 289, 309, 379, 404, 443, 467, 493
Волкаў Сяргей 255
Воранаў Генадзь 265
Воранаў Натан 341
Вольны Анатоль 297
Вольскі-Зэйдэль Віталь 14, 23, 24, 206, 379, 402, 403, 453, 454, 478, 479
Вуцечыч Яўген 227
Вышынскі Андрэй 137
Вярсоцкі Вікгар 9, 95, 278, 472, 473
Гагарын Юрый 294
Гаген Поль 283, 330
Гадлеўскі Вінцэнт 299, 363, 518
Гадлеўскі Эдуард 124, 125, 133, 432, 433, 437
Гай Генрых 476
Галадзед Мікалай 16, 18, 29, 285, 338, 414, 480, 482, 483
Галаўчынер Віктар 161
Галоўчанка Надзея 409
Галубок Багуслава 26, 39, 41, 56, 57, 59, 96,106, 108, 112,113, 182, 192, 194, 211, 220, 302, 365, 371, 418
Галубок Браніслаў см. Голуб Браніслаў
Галубок Вільгельміна (Люся) 18, 39, 83, 106,184, 186, 188,189, 192, 193, 194, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 217, 258, 259, 302, 365, 371, 382, 403, 408, 409, 410, 418, 420, 451, 452, 456
Галубок Леапольд 26, 39, 96, 105, 184, 193, 220, 371, 418
Галубок Марыя 39, 105,184, 371
Галубок Сігізмунд 26, 39, 184,192, 220, 371
Галубок Уладзіслаў 5, 6, 7, 16,17, 24, 28, 29, 67, 81,82, 84, 96,112, 107,113,157,184, 186, 187,188, 189,190,191,192,193,194,195, 208, 209, 210, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 221,222, 223, 296, 298, 299, 302, 304, 305, 307, 308, 309, 311, 315, 339, 362, 365, 366, 367, 371, 376, 382, 384, 385, 388, 389, 390, 391, 399, 400, 407, 408, 410, 421, 422, 430, 434, 438, 450, 453, 454, 455, 456, 458, 463, 468, 472
Галубок Эдуард 24, 26, 28, 39,184, 193,194, 220, 371
Галубок Эмілія 39,105, 108, 184, 192, 194, 371, 418
Галубок-Петрашкевіч Ядзвіга 17, 22, 25, 39, 96, 211, 220
Ганзелка Іржы 252
Гантман Аскар 160
Ганчароў Мікалай 283
Гарбачоў Міхаіл 304
Гарбуноў Цімафей 39, 127,128, 129,135, 222, 434, 439, 495
Гардзеенка Уладзімір 344
Гартны Цішка 383
Гарун Алесь 510
Гарэцкая Мая 221
Гаўрыленка Павел 26, 80, 146, 161.
162,	289, 488
Гебельс Ёзэф 118
Гедройць Антон 425, 460
Герасімаў Аляксандр 134,135,136, 164, 351,512
Герасімаў Сяргей 164
Герынг Герман 62
Гікала Мікалай 20, 285, 413, 483, 484
Гілельс 200
Гілеп Уладзімір 282, 423
Гіндэнбург Паўль 428
Гітгарц Ілля 161
Гітлер Адольф 53, 54, 55, 61, 62, 76, 107,109,111,112,118,119, 231,267,279, 286, 290, 417
Глебаў Аляксей 7, 80, 228, 274, 381, 420
Глебаў Глеб 29
Глебка Пятро 20, 413,
Глякоўскі Станіслаў 299, 362, 463, 464, 516
Гогаль Мікалай 378, 401, 445, 458
Голуб Браніслаў 300, 302, 303, 304, 363
Голуб Давід 326
Голуб Іосіф 383
Голуб Станіслаў 383
Голуб Сяргей 383
Готберг Курт 48, 60, 460, 500
Готвальд Клемент 126
Грамыка Андрэй 137
Грамыка Віктар 55, 425, 427, 460, 462
Грубэ Аляксандр 374
Грыгоніс Генрых 385
Грыцавец Сяргей 459
Грэйвен Петэр 61,111, 120
Грэчка Андрэй 265, 266
Гугель Адальф 96,134, 333
Гурвіч Наум 161
Гусоўскі Мікалай 259, 288, 434
Гусеў Мікалай 52, 75, 76, 86, 87, 88, 94,117,119, 319, 420, 443, 505
Гуткоўскі Павел 86,122, 312
Гуціеў Мікалай 314
Давідовіч Ісак 6, 38, 91,92,121, 132,149,227,233, 289, 339, 355, 414, 415, 416, 420, 437, 476, 477
Дадзіёмава Фаіна 160
Дайнека Аляксандр 164, 465
Дакальская Бірута 71, 289
Дакальская Галіна 71, 78, 503
Далуханава Зара 227
Дамброўскі Яраслаў 294
Данцыг Май 9, 472, 473
Даркевіч Пётр 381
Даркевіч Хрыстафор 381
Джабаеў Джамбул 20, 413,
Джоў Эньлай 131
Дзімітраў Георгі 126, 434
Дзюма Аляксандр 428
Дзядзюшка Уладзімір 391
Дзялец 415, 416
Дзяржынскі Фелікс 102, 275, 276,
277, 278, 279
Дзяткаў 27
Дорскі Іосіф 161
Драчоў Пётр 261
Друкер Соф’я 161
Дрэйцар Шлёма 212, 442
Дрэма Владас 351, 513, 352
Дрэчын Сямён 161
Дубіна Улас 374
Дудар Алесь 208, 386
Дунін-Марцінкевіч Вінцэнт 288,
307,	380, 434,
Дурчын Пётр 37, 348, 349, 493, 494
Дучыц Мікалай 51, 52,53,119,