Патушаныя зоры
Масей Сяднёў
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 375с.
Мінск 1992
Загадкавы той міг адрыву як сполах варухнуўся у дуіпы.
Як нейкі дух дыхнуў і сціхнуў. I здрыгваўся я ўсёй душой, што гэты дух мне непасцігны у таямнічасці сваёй.
Кастрычнік, 1983
Глен-Коў
ПАЭТ
Паэту трэба йшчэ й уменне — яно крыніца для яго другая. Я не чакаю Божага натхнення — у працы я сябе нерамагаю.
Варушыцца няяснае ўяўленне, і цеспа мне, нібы ў якой задусе. Прыходзіць да мяне натхненне, калі — свабодны — я за стол саджуся.
Упэўнены, сабе я пачынаю верыць, заходзяцца гарачай хваляй грудзі. Радкі паспешліва кладуцца на паперу, ды я не ведаю яшчэ, ці з іх што будзе.
Аж покуль думкаю імгненнай, яснай цябе тваё тварэнне не азорыць.
I ты ў хвіліне гэтай шчаснай сягаеш, радасны, да зораў.
Цяпер ты сам сабе і ўсё далёка, увесь ты — чуйнасць і імкненне.
I скончыў ты, і табе лёгка, і верыш ты у Божае натхпенне.
Студзень, 1984
Глен-Коў
ЛТАМ
Над чалавецтва сіратлівай хатай навіс наморшчана-пануры атам.
Стаіць у свету уваччу ён, свет нюхам яго сваім чуе.
Замёр, стаіўшыся. Баіцца у вогнішчы ягоным спапяліцца.
Скавала сіла атама нямая.
Свет рукі ў неба узнімае.
Ды што, якая ў тым патрэба, калі глядзіцца атам з неба.
Наморшчапы, маўклівы, хмуры, гатовы выбухнуць віхурай.
Над светам грэшным, вінаватым запанаваў няўмольны атам.
Жнівень, 1983
Глеіі-Коў
АКІЯН
Заткнуў мне вушы акіян сваім няспынным гулам.
Ад спёкі тут я акрыяў і скончыў дзень прагулам.
He выдумаў я ні радка і ўсё хадзіў па пляжы. А ты чагосьці наракаў і ўсё у бераг пляжыў.
Пясок прыбоем мокры цёр і хлюпаў пенай пад нагамі.
Нябёсаў найблакітнейшы шацёр дзень распасцёр над намі.
Ляжалі ў розных позах мы і не саромеліся дужа.
3 канца ў канец, нібы дрыўмі, людзьмі быў пляж загружан.
Увесь ты дзень у самаце каціў навалу за навалай.
Раз’юшаны, нібы хацеў нас змыць магутнай хваляй.
Жііівень, 1983 Глен-Коў
70
Мне 70. Хацеў бы я, каб гэта быў не я. He я. а іншы хтосьці, а я ўсяго — пабочным госцем. Няхай усе прамовы і ўсе тосты прымаў бы на сябе той «хтосьці». Я толькі прывітаў бы Ягамосцго, як і належыцца запрошанаму госцю. 3 усмешкаю — дыпламатычны ход — падцягваў бы яму і я «Сто год».
Глен-Коў
ЗАСМУЧАНЫЯ ГОРЫ
Нібы ў нейкім адвечным горы — праз усе вякі і годы — у глыбокіх маршчынах горы засмуціліся назаўсёды.
Над чалом іх, задумным, голым, клубяць, варацца хмары.
Мне ж здаецца, як я, невясёлы, япы ўсё пра штосьці мараць.
I як быццам усё нязгодны, што яны ў паднябеснай высі
праз усе вякі і годы без нікога адны засталіся.
Як маланак агні агнявыя сінім бляскам чало іх адораць, у здзіўленні яны, нямыя, як, прачнуўшыся, загавораць.
I заціхнуць зноў пад цяжарам, намаршчыняцца ў задуменні.
Па адхонах іх толькі хмары прабягаюць, як цені.
Красавік, 1983
Баварыя
ВОСЕНЬ
Цяпер на бацькаўшчыне ўжо марозы кладуць узор на ранішнім лядку.
Падпаленыя восеняй бярозы, усцяж гараць на бальшаку.
Мне, босаму, не страшна, што я босы — скачу па маразянай траўцы шчэ валей. Здаецца мне — як гляну на бярозы, ад полымя мне іхнага цяплей.
У полі бацьку я ў падмозе, гляджу жывёлу, бульбіны пяку.
I ўсё гляджу чамусьці, як бярозы гараць на нашым бальшаку.
Я восеняй жыву ў трывозе, забудуся, ды зноў кране: падпаленыя восеняй бярозы гараць пякучай ранай у мяне.
Берасень, 1983 Глен-Коў
АГОНЬ
Зоі Юр’евай
Праз усе малыя годы, пакуль не выпадзе снег, хлапчукамі, у кожную пагоду, мы вадзілі коні на начлег.
Апранутыя у армякі суконныя, на ўвесь час мы аддаваліся дню. He было такога, каб увосень на полі з коньмі мы былі без агню.
Агонь у нас, прастарэк, не зводзіўся ніколі: без агню ты не чалавек, без агню ты не конюх.
Для канюховага шчасця, канюхам, нам змалку, каб агонь раскласці, давалі запалкі.
Ляпей, чымся ў якую калатню, мы мелі звычку — як у прыгожую гульню, гуляць у сярнічкі.
Нібы тую пстрычку, на сваю галаву, запускалі сярнічку У сухую траву:
мы глядзелі, як долам сухім, як бы за нечым наўздагон, паглынаючы ўсё на шляху сваім, бег агонь,
пахопіста, віхрыста, клубком, з падскокам, шыпеў агніста, каціўся бокам.
Поўпіліся мы відовішчам тым, дзівіліся Богу агню, што яго ўсчаў. Агонь для нас быў нечым святым — душы нашыя прычашчаў.
Распальвалі яго мы ўначы, каб цемра не лезла на нас. I не палохалі нас сычы, пакуль агонь не гас.
Лежачы на мурожнай пасцелі, нібы на цуд які, задуменна глядзелі на пакрытыя попелам вугалькі.
I зноў падкідалі смалякі-карчы, каб цемра не наступала, каб нам было весялей уначы.
Дзівіліся мы, як канала на агні суччо з хмызнякоў. Агнём мы адганялі ад коней ваўкоў.
Баяліся яны, калі іх агартала сутонь, і задаволеныя былі, калі бачылі агонь.
А найгорай малым: ім капцы — аддаюць яны яшчэ дань матчынаму малаку.
Яны, сасунцы, нічога зрабіць не могуць ваўку.
Учуўшы ваўкоў гайню, у трывожны час яны прыходзілі да агню і клаліся каля нас.
...Шугае ўсю ноч агош>, каб агонь не знік, водсветы кідае на аблонь агонь — вартаўнік.
Світае. Гараць смалякі, і каб дахаты ехаць цяплей было, мы забралі у армякі ад вогнішча нашага цяпло.
Запарошваюцца сляды — можа, згасне агонь, перастане бліскаць? От жа не! — калі вернемся зноў сюды, агонь будзе — у прыску.
Люты, 1984
Глен-Коў
ЖАНОЧАЯ ПРОСЬБА
Ты паглядзі, які прыгожы свет!
I паглядзі ты на пргожых нас! Чаму ў вачох тваіх агонь пагас, прыціхлы наш паэт?
Заўсёды стрыманым ты быў, але, спакушаны, ішоў за намі ты.
Ты маладзеў ад нашай пекнаты, і не было задумы на чале.
Мы жыць не можам без тваіх узвышаных, натхнёных слоў. Пяяў ты нас. Цяпер заціх.
Пакінутых, нас паглынае муць. Настрой ты ліру сваю зноў і вечна з намі будзь.
Снежань, 1983
Глен-Коў
ПАТРЭБА ПАДМАНУ
Баюся, што цябе я разлюблю,
і мне нрыгожага падману больш не застанецца,
і радасцяй заціхне біцца сэрца,
і буду, як раней, я ў крыўдзе на зямлю,
што Пебам адпусканыя мне дні — шчаслівыя — ў мяне яна заўсёды забірала. Узнёслых дзён кахання было мала, і жыў нядоўга я у царстве святліні.
Баюся, што разбуру вобраз твой, як чар яго ў мяне аслабне.
I жыць тады я не змагу табой,
а чым я буду жыць, скажы ты мне, тады? Я толькі, заварожаны табой, прывабнай, магу уратаваць сябе ад саматы.
Снежань, 1983
Глен-Коў
ЛЕДА
Няўцям, само сабой, без згоды старым, прывычным следам бог Зеўс царовай жонкай Ледай, у лебедзя ўвайшоўшы, авалодаў.
Купалася яна адна-адзінай, і ён, угледзеўшы, плыў звабна, ўмела. Яна ж пужалася і млела, калі крылом ёп датыкаўся лебядзіным.
Схіляў лагодна шыю перад ёю і атуляў усю яе, нібыта спамі. Рабілася яна слабою
і не было ўжо сіл для супраціву. Абвіўіпы птыю лебедзя рукамі, забылася яна ў няпамяці чуллівай.
Снежань, 1983
Глен-Коў
СВЯТЛО I ЗМРОК
На сонца заглядзеўся я — мне сопца асляпіла вочы.
Максгм Багдановіч
Святло мяне навекі паланіла, што йшло ад сонца, і за ім ў дагонцы, заваблены ягонаю агністай сілай, я ўсё жыццё ішоў насустрач сонцу.
Змрок вочы мае коліць, раніць, я цемры змалку йшчэ баяўся.
I калі сонца узнімалася уранні, святлом істота папаўнялася мая ўся.
Ішоў насустрач дню, піто мне прыносіў цяпло, і радваўся, захоплены, душою, яму ўсё падстаўляючы зажмураныя вочы.
Ды наступіла непрыкметна знекуль восень, і калі пекалі насустрач дню ішоў я — іду цяпер, ссутулены, насустрач ночы.
Красавік, 1984
Глен-Коў
УЯУЛЕННЕ
Усё палымней і яскравей — ніяк не згасіць іх, ані,— зіхцяць у маёй уяве далёкага места агні.
УЯЎЛЕННЕ
Хвіліны ідуць за хвілінай. Начная варушыцца муць.
Мне лепшых хвілін успаміны ніяк не даюць заснуць.
Усё палымней і яскравей — ніяк не згасіць іх, ані,— зіхцяць у маёй уяве далёкага места агні.
У залі, асветленай зырка — (усё — як пад белую косць), натхпёна іграюць музыкі — захопленасць, смех, весялосць.
Там пары ў салодкай стоме, нібы ў ап’яненні якім, то йдуць, то стаяць нерухома, то кружаць паркетам слізкім.
Знываюць у жарсці-хаценні, ўпіваюць духмянасці плын. I толькі я ў задуменні сядзеў маўкліва адзін...
Усё палымней і яскравей — ніяк не згасіць іх, ані,— зіхцяць у маёй уяве далёкага места агні.
Травень, 1983
Глен-Коў
ВЕНЕЦЫЯ
Валерыі Філіп
Галубоў галубіная сварка. Колькі іх, галубіных чубоў! На плошчы Святога Марка карміла ты з рук галубоў.
Шызыя, яны абляталі, шызую, цябе вакол.
Узнімаліся і зляталі на калені твае і на дол.
He, не есці яны прасілі — хоць ёсць звычай у іх такі,— ім хацелася з усёй сілы твае толькі даткнуцца рукі.
Яны лётаюць верхам і нізам, колькі моцы у іх стае...
Як той голуб, хацеў бы, шызы, я злятаць на калені твае.
I з прыручанасцяю хатняй, нібы голуб які, па-галубінаму, далікатна браць зярняты з твае рукі.
Верасень. 1983
Глен-Коў
МОЯ LORELEI
Ich weiss nicht, was sol es bedeuten, das ih so trauzig bin.
Heinrich Heine 1
Ёсць месца такое ў лесе, з ім можа зраўняцца рай. , Там, на Палессі, жыве мая Лёрэляй.
Як тая казуля між сініх азёр, у зрэбнай кашулі — палескі узор.
Як нас разлучыла ліха — таму ужо колькі год, над Прыпяцяй плаўнаю, ціхай гарыць задуменна заход.
Гадаючы ўсё аб нечым, на бераг, дзе бору край, самотная, кожны вечар прыходзіць мая Лёрэляй.
Сама не свая такая, як бы на якую бяду, яна мяне ўсё гукае — а мо да яе я прыйду.
Стаіць у прасторы сінім і моліцца ўсім святым, ды голас яе бяссільны вяртаецца рэхам пустым.
Рака пачынае хліпаць, хвалямі біцца ў край. Баюся, што кінецца ў Прыпяць мая Лёрэляй.
Кастрычнік, 1983 Глен-Коў
1 Я не ведаю, што б гэта значыла, што я такі смутны.
Генрых Гейпэ
* * *
Ты падабаешся ўсё мне, ды болей да цябе я не імкнуся: ў душы маёй, як на струне, ты адзвінела назаўсёды, мусіць.
Штось згасла ў вобразе тваім, што так мяне і чараваў і вабіў.
Каб я не думаў пра цябе, не сніў — хвіліны не было такое, мабыць.
Цяпер не той душы мае парыў, ён не ўзбуджае пламню асалоды.
А мо цябе я сам стварыў, і ты была такой, як ёсць, заўсёды?
He, не — цябе я ўсё люблю, кагосьці мне любіць — патрэба. Люблю цяпер цябе, як зямлю,— калісьці я любіў цябе, як неба.
Кастрычнік, 1983
Глен-Коў
ты
Ты ў сне прыходзіш да мяне, ды толькі несапраўдная якаясь. Зірнуўшы строга на мяне, ты некуды няўцям знікаеш,
Я чулы да твае хады, і хоць у гэта цяжка даць мне веры, здалося сёння, іпто ты сапраўды пастукалася ў мае дзверы.
Пахопіста наніз я збег, каб адчыпіць табе мае затворы, ды не было ужо цябе — і толькі на парог зляталі зоры.
КНІГІ ОНЛАЙН
