КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Першым дакументальна пацверджаным доўгатэрміновым кантактам ліпкаў з асманамі было жыццё ў эміграцыі на тэрыторыі Асманскай імперыі ў 1672-1679 гг. пасля паўстання 1672 г. Як жылі і чым займаліся ў гэты час мігранты, мы зноў жа не ведаем не выключана, што інфармацыю пра гэта можна знайсці ў асманскіх архівах. Цяжка, аднак, сабе ўявіць, што знаходжанне ў адным з цэнтраў тагачаснага ісламскага свету ніяк не паўплыва- Петербург, 1887. С. 153, прнмеч. 1. Сёння лічыцца амаль бясспрэчна даказаным, што «Рысале-і татар-ы лег» містыфікацыя самога Мухлінскага: Зайцев Н. В. Антоннй Мухлнньскнй н «Рнсале-йн Татар-н Лех» («Трактат о польскнх татарах» нлн «Трактат польского профессора»?) // Фальсмфнкацнн нсточннков н нацнональные нсторнн (матерналы круглого стола). М. : І4В РАН, 2007. С. 23-24. Тым не менш зусім нядаўна пабачыла свет сучаснае перавыданне трактата, якое не толькі не адпавядае крытэрыям навуковасці, але і змяшчае супярэчлівыя адна адной прадмовы: Risale-i Tatar-i Leh. Ankara : Diyanet І§1егі Bajkanligi, 2022. 312 s. У якасці крыніцы згадваюць «Рысале» і даследчыкі Торуньскага ўніверсітэта: Tefsir Tatarow Wielkiego Ksi^stwa Litewskiego: XVI-wieczny przeklad Koranu na j?zyk polski. Wydanie krytyczne zabytku polskiej. T. 1. S. 83. 391 Паводле звестак нямецкага даследчыка Карнеліуса Бертальда, «сярод амаль 600 апісаных манускрыптаў рукапісы-хамаілы (hamayil) уяўляюць з сябе значную частку, прадстаўленую больш чым 160 адзінкамі. Пераважна яны маюць форму рукапісных кнігкодэксаў памерамі ад 7 х 5 да 13 х 9 см». («Among the almost 600 manuscripts recorded, hamayil manuscripts emerged as a distinct category with more than 160 specimens. These are almost exclusively in codex form and measure between 7x5 and 13*9 cm») // Berthold C. Small Prayer Books That Are Carried. The hamayil or Amulet Books from the Islamic World// Titles, Labels, and Names of Multiple-Text Manuscripts (рыхтуецца да публікацыі). 392 Zajqczcowski A. Tzw. chamail tatarski ze zbioru r^kopisow w Warszawie II Sprawozdania z czynnosci i posiedzen Polskiej Akademii Umiej^tnosci. Krakow, 1951. T. L1I, Nr. 4. S. 311-312. ла на развіццё свядомасці і культуры татараў ВКЛ. Менавіта ў гэты час маглі да іх трапіць цюркскія пратографы «Джаўагіру-ль-іслам» і канчаткова замацаваць іх рэлігійную самаідэнтыфікацыю як мусульман-сунітаў ханафіцкага мазгабу. Цалкам магчыма, што гады эміграцыі пасля так званага «Бунту ліпкаў» увогуле адзін з важных, але недаацэненых этапаў у фарміраванні культуры (у тым ліку рукапіснай) беларуска-польска-літоўскіх мусульман, які заслугоўвае дасканалага вывучэння. Пытанне можна паставіць нават шырэй: ці не варта было б увогуле разлядаць гісторыю і культуру ліпкаў не толькі з усходнееўрапейскай перспектывы, але і ў кантэксце гісторыі і культуры цюркска-мусульманскага свету? Прыклад «Джаўагіру-ль-іслам» і некаторых іншых даследаваных тэкстаў сведчыць, што рэлігійнае жыццё татараў ВКЛ развівалася зусім не ў ізаляцыі: як мінімум з другой паловы XVII ст. яны ведалі найбольш папулярныя (перш за ўсё сярод шараговых мусульман Асманскай імперыі) рэлігійныя і эпічныя творы. Пры гэтым значная (калі не большая) частка беларускататарскай рукапіснай спадчыны яшчэ чакае грунтоўнага і ўсебаковага аналізу, а таму спіс перакладзеных на беларускую і польскую мовы цюркскіх тэкстаў можа быць істотна папоўнены. Нельга выключыць, што такая праца дазволіць не толькі лепей зразумець культуру ліпкаў у XVIIXIX стст., але і пралье святло на некаторыя аспекты іх гісторыі ў папярэднія стагоддзі. Спіс выкарыстаных крыніц Аннкнн, A. Е. Русскнй этнмологнческнй словарь / A. Е. Аннкнн. М. : Нн-т рус. яз. нм. Внноградова РАН, 2014. Вып. 8. 368 с. Антоновнч, A. К. Белорусскне тексты, пнсанные арабскнм пнсьмом, н нх графнко-орфографнческая снстема / A. К. Антоновнч. Внльнюс : Нзд-во Внльнюс. ун-та, 1968. -418 с. Гістарычны слоўнік беларускай мовы / гал. рэд. A. I. Жураўскі; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. Мінск : Навука і тэхніка, 1986. Вып. 7. 303 с. Гістарычны слоўнік беларускай мовы / склад. A. М. Булыка [і інш.]; пад рэд. A. М. Булыкі; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовы і літ. імя Якуба Коласа і Янкі Купалы. Мінск : Беларус. навука, 2012. Вып. 32. 501 с. Гістарычны слоўнік беларускай мовы / склад. A. М. Булыка і інш. ; пад рэд. A. М. Булыкі ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. Мінск : Беларус. навука, 2016. Вып. 36. 437 с. Даль, В. Н. Толковый словарь жнвого велнкорусского языка / В. II. Даль ; под ред. проф. й. А. Бодуэна де Куртенэ. М. : Терра, 2000. Т. 1. 1744 с. Даль, В. Н. Толковый словарь жнвого велнкорусского языка / В. й. Даль ; под ред. проф. Н. А. Бодуэна де Куртенэ. М. : Терра, 2000. Т. 3. 1782 с. Етнмологічннй словннк украі’нськоТ мовн / редкол.: О. С. Мельннчук (гол. ред.) [та інш.]; НАН УкраТнн. Ін-т мовознавства ім. О. О. Потебні. Кшв : Наук. думка, 2006. Т. 5. 704 с. Зайцев, Н. В. Антоннй Мухлнньскнй н «Рнсале-йн Татар-н Лех» («Трактат о польскнх татарах» нлн «Трактат польского профессора»?) / Н. В. Зайцев // Фальснфнкацнв нсточннков н нацнональные нсторпн (матерналы круглого стола). М. : йн-т востоковедення РАН, 2007. 55 с. С. 23-24. Лексічны атлас беларускіх народных гаворак : у 5 т. / пад рэд. Ю. Ф. Мацкевіч ; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. Мінск : Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа, 1997. Т. 4. 589 с. Мншкннене, Г. Каталог арабскоалфавнтных рукопнсей лнтовскнх татар / Г. Мшпкянене, С. Намавнчюте, Е. Покровская. Внльнюс : йзд-во Внльнюс. ун-та, 2005. 140 с. Мншкннене, Г. Кнтаб йвана Луцкевнча: памятннк народной культуры лмтовскйх татар / Г. Мншкннене. Вйльнюс : йн-т лйтов. яз., 2009. 800 с. Рукапісы татараў Беларусі канца XVII пачатку XX ст. з дзяржаўных кнігазбораў краіны : каталог / склад. М. У. Тарэлка, A. I. Цітавец ; НАН Беларусі, ЦНБ імя Я. Коласа. Мінск : Беларус. навука, 2011. -221 с. Рукапісы татараў Беларусі XVIII пачатку XXI ст. з дзяржаўных і грамадскіх кнігазбораў краіны : каталог/ склад. М. У. Тарэлка; НАН Беларусі, ЦНБ імя Я. Коласа. Мінск : Беларус. навука, 2015. 190 с. Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча : у 5 т. Мінск : Навука і тэхніка, 1982. Т. 3 : М-П / уклад. Ю. Ф. Мацкевіч, A. I. Грынавецкене, Я. М. Рамановіч [і інш.]; рэд. тома Ю. Ф. Мацкевіч. 536 с. Смнрнов, В. Д. Крымское ханство под верховенством Отоманской порты / В. Д. Смйрнов. С. Петербург, 1887. 822 с. Станкевіч, Я. Белорусско-русскнй (Велйколйтовско-русскйй) словарь/ Я. Станкевіч. New York : Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation, [1990]. 1305 c. Станкевпч, Я. Белорусско-русскнй словарь / Ян Станкевпч ; под ред. Г. Ребенковой, В. Булгакова ; предпсл. Г. Ребенковой, В. Булгакова. Смоленск : йнбелкульт, 2020. 1360 с. Сутэр, П. Альфуркан татарскі: каран-тэфсір татараў Вялікага Княства Літоўскага/ П. Сутэр. Мінск : Тэхналогія, 2009. 532 с. Тарэлка, М. Беларускі тафсір XVII ст. / М. Тарэлка// Беларуская лінгвістыка. Мінск : Беларус. навука, 2023. Вып. 90. С. 114-123. Тафсіры, кітабы і хамаілы з прыватных кнігазбораў Беларусі: каталог / склад. М. У. Тарэлка ; НАН Беларусі, Цэнтр даследаванняў бел. культуры, мовы і л-ры, Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа. Мінск : Беларус. навука, 2020. 203 с. Этымалагічны слоўнік беларускай мовы / гал. рэд. Г. А. Цыхун. Мінск : Беларус. навука, 2004. Т. 9. 367 с. Этымалагічны слоўнік беларускай мовы / гал. рэд. Г. А. Цыхун. Мінск : Беларус. навука, 2006. Т. 11. 336 с. Akiner, S. Oriental Borrowings in the Language of the Byelorussian Tatars I S. Akiner // The Slavonic and East European Rev. London : Univ. College London, 1978. Vol. 56, No. 2. P. 224-241. Berthold, C. Small Prayer Books That Are Carried. The hamayil or Amulet Books from the Islamic World / C. Berthold II Titles, Labels, and Names of Multiple-Text Manuscripts (рукапіс, рыхтуецца да друку). Durmu?, A. Kadizade Mehmed Efendi’nin Cevahiru’l-lslam Adli Eseri ve Bu Eserdeki itikadi G6rii§lerinin Tahlili / A. Durmu? II Usui Islam Ara?tirmalan. Istanbul: istanbul Sabahattin Zaim Universitesi, 2022. Nr. 37. S. 56-80. Encyclopaedia of Islam.Second edition (EI2). Leiden : E. J. Brill, 1960-2005.Vol. 1-12. Fleischer, H. L. Catalogus librorum manuscriptorum qui in Bibliotheca Senatoria civitatis Lipsiensis asservantur / H. L. Fleischer, F. Delitzsch. Grimma, J. M. Gebhardt, 1838. XXIV, 562, LVI S. Fliigel, G. Die Arabischen, Persischen und Ttirkischen Handschriften der Kaiserlich-Koniglichen Hofbibliothek zu Wien IG. Fliigel. Wien : Druck der Kais. Kon. Hofund Staatsdruckerei, 1867.-Bd. 3.-654 S. Jankowski, H. Klucz do raju Ksi?ga Tatarow litewsko-polskich z XVIII wieku / H. Jankowski, Cz. Lapicz. Warszawa : Dialog, 2000. 262 s. Kryczynski, S. Bej Barski: szkic z dziejow Tatarow polskich w XVII wieku / S. Kryczynski // Rocznik Tatarski: czasopismo naukowe, literackie i spoleczne, poswi^cone historii, kulturze i zyciu Tatarow w Polsce. Zamosc : Zwiqzek kulturalno-oswiatowy Tatarow Rzeczypospolitej Polskiej, 1935. T. 2. S. 229-301. Melanges Asiatiques: Tires Du Bulletin de L’Academie Imperiale Des Sciences de St.-Pctersbourg. St.-Petersbourg : Commissionaires de l’Academie imperiale des sciences, 1864.Vol. 5. 760 p. Mizrakh llmihal [Электроннырэсурс].-Istanbul: Matbaa-i Osmaniyye, 1312/1314 (1897).134 s. Рэжым доступу: https://archive.org/details/RE14177/mode/2up. Дата доступу: 18.10.2023. Pertsch, W. Die ttirkischen Handschriften der herzoglichen Bibliothek zu Gotha IW. Pertsch. Wien : Druck der Kais. Kon. Hofund Staatsdruckerei, 1864. 240 S. Rieu, Ch. Catalogue of the Turkish Manuscripts in the British Museum / Ch. Rieu. London : Longmans, 1888. 357 p. Risale-i Tatar-i Leh. Ankara : Diyanet l?Ieri Ba$kanligi, 2022. 312 s. Sheikh M. Ottoman Puritanism and Its Discontents: Ahmad al-Aqhisari and the Qadizadelis / M. Sheikh. Oxford : Oxford Univ. Press, 2016. 202 p. Tefsir Tatarow Wielkiego Ksi^stwa Litewskiego: XVI-wieczny przeklad Koranu na j?zyk polski. Wydanie krytyczne zabytku polskiej / red. naukowa: Joanna Kulwicka-Kamiriska, Czeslaw Lapicz. Torun : Wydaw. Naukowe Uniw. Mikolaja Kopernika, 2022. T. 1. 614 s.