Пісьмовая спадчына татараў Вялікага Княства Літоўскага і яе гісторыка-культурны кантэкст

Пісьмовая спадчына татараў Вялікага Княства Літоўскага і яе гісторыка-культурны кантэкст

Выдавец: Беларуская навука
Памер: 205с.
Мінск 2024
70.56 МБ
6а kedi gwazda pokocise ро nebu to pej (араб., аят 41:11 з перакладам на рус.-пол. на падставе Г. Саблукова)
6b kedi hrom hrimic to treba (араб., аят 13:13 з перакладам на рус. Г. Саблукова)
7b kedi malanka bliskajе pec (араб.)
8а jak kogut zapeje hocked! to pej (араб.)
8a ’ispasceli ’ustajuci rana ’i hoc biked! pej (араб.)
8b na prawajo pleco podm! ’i pej (араб.)
8b na lewaja pleco pej ’i podm! (араб.)
9a na halawu pej ’i podm! (араб.)
9a na persci pej ’i podm! (араб.)
9a ’й wecera spac lazucise pej (араб.)
9b ’od pawetru pri sabe nasic ten talsim (араб.)
10a nowa sata ’tlskladajuci pej (араб.)
10b du‘a’i ‘aleja swentego na zu-l-figar sabli napisana... ’od kuli ’od sabli ’od naza... (араб.)
lib sewenc tisencej horob pan bug ’obroni... (араб.)
12b zdomu wihojeci pej (араб.) [канец адсутнічае]
	адсутнічае мінімум адзін аркуш
1 За do pana ’iduci jezik zamowis126 to pej (імёны, араб.)
123 Wersety z Koranu ub*" 0-» °У)Nakladem Muftiatu na R. P. 1935 R. 1354 H.
124 Іншых спісаў гэтай малітвы з перакладам не выяўлена. Аднак гл. наступную заўвагу.
125 Такі самы тэкст з тым самым перакладам знаходзіцца ў паўкітабе канца XVIII ст. (гл.: Рукапісы татараў Беларусі канца XVII пачатку XX стагоддзя з дзяржаўных кнігазбораў краіны : каталог. С. 30).
126 Значэнне няяснае. Параўн., аднак, bab do panow’ ’iduci pad jezikom jerzac (X3 203a); do panow ’idonc pod jenzikem trimac (X4 151b) y: Тафсіры, кітабы i хамаілы з прыватных кнігазбораў Беларусі: каталог.
13b do panow ’iduci pej sto razi (араб.)
13b do lujej prihojeci dweri ’odcinajuci hoze pec (араб.)
14a do lujej priso[w]si to pej (араб.)
14b do panow ’iduci ’albo na sond do kolnera prisic (араб.)
16b da domu prijehawsi ’albo prisowsi to pej (араб.)
17a na kana sedajonc to pej (араб.)
17a ’iskana ssedajonc to pej (араб.)
17b ’od pawetri na halawe nasic (араб.)
18b ’od pawetri nasic pomoc (араб.)
18b kedi wats welki weje to pec (араб.)
19a-talsim nosic sedim 3esont dwuh lu3ej nic zlego newcino... (літары)
19b sulejman... muwil perepewsi ’u woci podmi zlim Ійзаш... (араб.)
21b to ’й wojska... jedonc ta du‘a’i pri sabe mec... (літары, араб.)
22a ’u darohu keli Ьйзе§ jehac pri sabe зеггас... (араб.)
23a jezeli hces ’u kaho prasic hetuju du‘a’i ’й rucce зеггас (араб., літары)
23b dla milosci dobrih lu3ej du‘a’i (араб.)
23b kali dusmanow127 bajissa pej (араб.)
24a kedi sni snis ta du‘a’i pej panbug na dobre ’obruci (араб.)
25a hetuju128 talsim hto bi mew pec... ’ad sabli ’od strall ’i ’od naza... (літары)
25a bab jezeli clowek mel wijez^ac w droga... du‘a’i pec... (араб.)
26b heta du‘a’i barzo dohodna... da hrumadi ’isc (араб.)
28b du‘a’i munagat (араб. «Размовы») ’od sajtanskaho znuscenne... (араб.) 29b sondnego dna na sedim 3esont mejscah we’lke strahi ’i ruzne pitanne Ьепзе ’a ktobi po namaze tedu‘a’i pel panbug ’od tih wsistkih strahow ’obroni (араб.) 31a w bagdace miestu za harona ’i rasida129 3alasa... du‘a’i (араб.)
34a-jeden ricar pehliwan130... du‘a’i pehliwana (араб.)
37a ’od semi3[e]sont ’i 3wuh horob rozma'itih ’i ’od ’ognu... (араб., літары)
38a ten ’ajet131 pec ’i nosic to strala Ьазіпа nepristane (араб.)
38b kedi strasni son snis to pracnuwsise pej (араб.)
39a kedT strasne sm wi3el to pozni tih snow ta du‘a’i pej... (араб.)
40abab to ’on ’TkT ’imam (цюрк.	Oj1 «Дванаццаць імамаў»)
dwanasce ’imamow sanh du‘a’i (араб.)
43a kto bi mal ten taspih pec... gzehow... panbug ’odpusci (араб.)
43b kto bi mial ta du‘a’i pec... ’й raji mejsca ’obaci (араб.)
44a ’od wetru lihoha pri sabe nasic (араб.)
127Перс. [dusman] «вораг» праз турэцкае dayman з тым самым значэннем.
128 Памылкова жаночы род замест мужчынскага роду?
129Скажонае імя Гаруна ар-Рашыда (786-809 гг.) халіфа з дынастыі Абасідаў, вядомага па казках «Тысяча і адна ноч».
130 Перс. [pahlavan] «сілач, герой, багатыр» праз турэцкае pehlivan з тым самым значэннем.
131 Аяты 23:1, 8:17 etc.
44b do panow ’Tdonc pec ’i pri sobe nasic (араб.)
45a prozba welka proseci ’od neprijacela zbujca... (араб.)
45b na sud ’iduci pej... (араб., аят 6:115 з перакладам на рус. Г. Саблукова) 46b to jest rasulu-llah132... muwil hto bi hetuju du‘a’i... pel... ’allah... ’abaronic... (араб.)
48a surat ’al-’ahzab SJ>“) wirs 25 (араб., аят 33:25 з перакладам на рус. Г. Саблукова)
48b ’і ’od helerT nasic pri sabe (араб.)
49b ’od helerT na glowe na werhu prisic do sapki... ten talsim (літары, знак)
49b ’od nepri[ja]col sedlm razi pej (араб.)
49b ’od frasunku sedlm razi pec nalezi (араб.)
50a ta du‘a’i na зеп po sedim razi pec... (араб.)
50a to jest sedlm ’ajetew pec... zadna bron nepristane (араб.)
53b haza du‘a’i hazTr ’iljas (араб.)
54a bab nohcT rezuci pec (араб.)
55a kedT ’й lewim ’uhu zazwinic to ta du‘a’i pec (араб.)
56a surat ’ar-rum	L'J—) w stihu * / 4 (араб., аят 30:4, 23 з перакладам на
рус. Г. Саблукова) [канец адсутнічае]
Афармленне тэксту: пісьмо карычневым чарнілам; па 8-11 радкоў на старонцы. Кустоды (акрамя с. 1b). Тэкст на с. 1а моцна выцвілы.
Запісы: на арк. 16 размыты надпіс з датай «6. III... (?)»; на с. 17а на ніжнім полі неразборлівы надпіс лацінскім пісьмом: «gaudul jau...» (?) транслітарацыя тэксту на арабскай мове?
Папера: 56 арк. памерам 110 * 90 мм; без вадзяных знакаў. Арк. 1-5, 10-17, 28-31, 46-48 адарваны ад кніжнага блока. Адсутнічаюць пачатак, канец і аркуш(ы) паміж арк. 12 і 13 (1-е слова на с. 13a не супадае з кустодай на с. 12b).
Аправа: адсутнічае.
2.4.	Рукапіс IV. Зборнік цытапі з тафсіраў
Час перапіскі: 20-я першая палова 30-х гг. XX ст.? (He пазней за 1935 г.; няма тэрміна werset, запазычанага ў пазнейшых рукапісах, відавочна, з выдання 1935 г.133).
Перапісчык: [Аляксандр Адамовіч?].
Змест:
la surat ’al-baqara (bM sjj-) rozgel drugi [2:285-286] (араб. з перакладам на пол. Ур’яша б. Ісмаіла і рус. Г. Саблукова)
4а surat ’аіі ‘imran (ub-^ J' »jj—) rozjel treci wirs cternasti (араб. з перакладам на пол. Ур’яша б. Ісмаіла і рус. Г. Саблукова)
132 Араб. 4і Jj-j [rasulu-llahi] «Пасланнік Аллага», г. зн. Мухамад.
133 Wersety z Koranu (^-^1 jljill ^Ul). Nakladem Muftiatu na R. P. 1935 R. 1354 H.
6b surat ’ali ‘imran J' Ш") rozjel treci wirs dwa3esce ponti (араб. з перакладам на пол. Ур’яша б. Ісмаіла і рус. Г. Саблукова)
8b surat jusuf Ш") rozgel dwanasti wirs sto drugi (араб. з перакладам на пол. Ур’яша б. Ісмаіла і рус. Г Саблукова)
9а surat ’az-zumar (j-jl' 39 tolpi hlawa w rozjele tri3esti 3ewonti (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
10b wirs sedim 3esont treci tak swadcT (араб. з перакладам на пол. Ур’яша
б. Ісмаіла і рус. Г. Саблукова)
12b surat ’al-mu’min	) w гогзеіе cter3estim ’й wirsu sudmim (араб.
з перакладам на пол. Ур’яша б. Ісмаіла і рус. Г. Саблукова)
15а surat ’al-’an‘am	) w гогзеіе sustim ’й wirsu ’osim3esont persim
(араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
18a surat ’al-hagg	w гогзеіе dwa3estim drQgim ’й wirsu sedmT3esont
sustim (араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
19b surat ’al-’isra “JJ-1) w гогзеіе sedimnastim ’й wirsu sedim3esont
3iwontim (араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
21а surat ’al-hagg	w гогзеіе dwa3estim drugim ’й wirsu’ osimnastim
(араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
22a гогзеі surat q (3 ’ustaf 3ewati (араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
22а гогзеі surat ’an-nahl (d=^' ’ustaf pe3esat persi tak swadci (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
22b гогзеі surat ’al-’isra	’ustaf sorak sosti swidetelstwujet (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
23a гогзеі surat ’al-baqara Ьз~) druhi ’ustaf stowosim3esat perwi (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
25a гогзеі surat ’al-baqara	w stati dwesce pe3esat sostoj (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
26a гогзеі surat ’al-baqara (»>+!'	) wtaroj134 w stati sostoj surat ’ali ‘imran
JI “JJ-) (араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
27b гогзеі surat ’ar-ra‘d	w stati dwaccec wasmoj (араб. з перакладам
на pyc. Г. Саблукова)
28а гогзеі ’an’am (еш) statia sto wtaraja (араб. з перакладам на рус. Г. Саблукова)
30a гогзеі surat ’isra	’ustaf stO3esec (араб. з перакладам на рус.
Г. Саблукова)
31b гогзеі surat ’ar-ra‘d (“jj-) trinasti wirs cternasti (араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
32а гогзеі surat ’al-kahf (pescara wosimnasti wirs sto sem (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
134 Пропуск тэксту або памылковая спасылка? Далей цытуецца Каран 3:6-7.
33b hlawa triccec tri rozgel surat ’al-’ahzab	wirs cterjesti (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
35b rozjel surat ’al-fath	sorak wosmi wirs dwaccec sem (араб.
з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
38b rozjel surat ’al-hasr (>4^21 »jj^) pejesat gewaiti stih wosimnasti (араб. з перакладам на pyc. Г. Саблукова)
42b musulmanin powe basmala... [Каментар на cypy 1 (на падставе перакладу Ур’яша б. Ісмаіла)]
45b 'Jf ’alif panbug... [Каментар на cypy 2:1-4 з перакладам (каментарыем) на пол. (на падставе перакладу Ур’яша б. Ісмаіла)]
47а oUJallj oljL-aJlj 4ІІ *** zicce boske na weki... (малітва; араб. з перакладам на пол.)
48а -	cisti muj pane boze... (малітва; араб. з перакладам на пол.)
49а bab qala ’an-nabijju... (араб. <-М «Сказаў Прарок....») hto bi mew prez ’usi jesc ’i pic... (араб. з перакладам на пол.)
51а bab ’oznajmuje jak majes nohci rezac [канец адсутнічае]
Папера: 51 арк. памерам 165 х 105 мм; сшыткавая (у лінейку). Паператрох гатункаў: 1) з філігранню ў форме слана і літар «Mirkow»135; без вяржэраў і панцюзо; разлінаваная (арк. 1-31); 2) з філігранню ў форме слана і літар «Mirkow»; без вяржэраў і панцюзо; неразлінаваная (арк. 32-47); 3) без вадзяных знакаў; неразлінаваная (арк. 48-51). Аркушы сшыты ў 4 сшыткі па 15, 16, 16 і 4 арк. (першапачаткова ўсе па 16?): 1) арк. 1-15; 2) арк. 1631; 3) арк. 32-47; 4) арк. 48-51. Арк. 15 выпадае з кніжнага блока. Канец і, відавочна, пачатак страчаны.
15b чырвоныя надкрэсліванні; па 12-14 радкоў на старонцы. Кустоды.
Знакі прыпынку ў форме трох кружкоў.
Укладыш (закладка?): 25 х 200 мм. Тэкст фіялетавым чарнілам (1 радок) на арабскай і цюркскай мовах: басмала і рэлігійныя формулы.
Аправа: адсутнічае.