КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Ён з’явіцца перад намі ва ўсёй сваёй цэласнасці, калі ва ўсёй сваёй цэласнасці адымецца ад нашай сутнасці. I тады мы закалоцімся ў рыданнях, што ён пакідае нас, а мы не можам яго ўтрымаць. Я не люблю лубачных карцінак, якія малююць вайну. Там суровы воін змахвае слязіну і пад грубымі жартачкамі хавае сваю ўсхваляванасць. Лухта ўсё гэта. Суровы воін нічога не хавае. Калі ён выпускае з вуснаў жарт, значыць, жарт у яго і наўме. Справа не ў чалавечых якасцях. Маёр Аліяс надзіва ўражлівы. Калі мы не вернемся, ён, можа, будзе пакутаваць болей, чым хто іншы. Пры ўмове, што ў ягонай свядомасці будзем мы, а не нейкая там сукупнасць прыватнасцей. Пры ўмове, што западзе цішыня і ён узновіць нашы абліччы. Бо, калі сёння ўночы судовы выканаўца, які праследуе нас, змусіць групу зноў мяняць месца дыслакацыі, то ў лавіне турбот нейкае зламанае кола грузавіка выцясніць нашу смерць з ягонай свядомасці. I Аліяс забудзе аплакаць нас. Я ж і сам, вылятаючы на заданне, не думаю пра барацьбу Захаду з нацызмам. Мяне паглынаюць надзённыя дробязі. Бязглуздасць палёту над Арасам на вышыні сямісот метраў. Нікчэмнасць звестак, якіх чакаюць ад нас. Маруднае пераапрананне, якое здаецца мне ўбіраннем у кашулю смяротніка. А яшчэ — пальчаткі. Дзе, чорт пабяры, узяць мне пальчаткі? Свае я згубіў. Я ўжо не бачу храма, у якім я жыву. Я ўбіраюся для служэння мёртваму богу. III — Давай-давай, варушыся... Дзе пальчаткі? He, не гэтыя... Пашукай у маім мяшку... — Нешта не бачу, пан капітан. — От доўбня! Усе яны доўбні. I гэты, хто не можа знайсці мае пальчаткі. I той, іншы, са штаба, са сваёй дурацкай ідэяй палёту на малой вышыні. — Я прасіў цябе даць мне аловак. Ужо дзесяць хвілін я прашу цябе даць мне аловак... Ёсць у цябе аловак? — Ёсць, пан капітан. Знайшоўся-такі разумны чалавек. — Прывяжы мне яго да шнурка. I прычапі вось сюды, за гэты гузік... Паслухайце, стралок, вы, як я пагляджу, не дужа спяшаецеся... — Я ўжо гатовы, пан капітан. — А! Ну, добра... Ну, а штурман? Я пераключаюся на штурмана: — Ну як там, Дзютэртр? Усё ў парадку? Вылічылі курс? — Курс гатовы, пан капітан... Добра. Курс гатовы. Бязглуздае заданне... А каб хто спытаўся, які сэнс выракаць на гібель экіпаж дзеля звестак, у якіх аніхто не мае патрэбы і якія, нават калі нехта з нас і ўцалее і даставіць іх, ніколі і нікому не будуць перададзены... — Спірытаў нанялі б сабе, там, у штабе... — Навошта? — А каб мы маглі перадаць ім сёння вечарам, цераз стол-вяртушку, гэтыя іхнія звесткі! Я не ў захапленні ад сваіх кепікаў, але зноў бурчу: — Ох, ужо гэтыя мне штабісты! Самі б зляталі на бязглуздыя заданні! Так доўга цягнецца цырьгмонія адзявання, калі ты разумееш, што вылет гіблы, і старанна прынядзельваешся толькі дзеля таго, каб жывым падсмажыцца. He гэтак ужо і проста нацягнуць на сябе тры столкі вопраткі, начапіць процьму апаратуры, якую валачэш на сабе, быццам балагол, наладзіць падачу кіслароду, сістэму абагрэву, тэлефонную сувязь паміж членамі экіпажа. Дыхаю я цераз маску. Гумавая трубка звязвае мяне з самалётам, такая ж неабходная, як пупавіна. Самалёт рэгулюе тэмпературу маёй крыві. Самалёт забяспечвае маю сувязь з людзьмі. У мяне пабольшала органаў, пасрэднікаў паміж мной і маім сэрцам. 3 кожнай хвілінай я раблюся ўсё цяжэйшы, усё непаваротлівейшы, усё грувасцейшы. Я паварочваюся, як слуп, і калі згінаюся, каб зацягнуць рамяні ці зашморгнуць непадатлівыя «маланкі», у мяне ажно трашчаць суставы. Баляць мае старыя пераломы. — Падай іншы шлем. Я табе ўжо стакроць казаў, што старога больш не надзену. Ён цесньі. Справа ў тым, што на вялікай вышыні чэрап неяк неспасцігальна разбухае, і шлем, які на зямлі якраз па табе, на вышыні дзесяці тысяч метраў сціскае косці, як абцугамі. — Ды гэта ж іншы, пан капітан. Я вам замяніў яго... — А! Ну добра. Я бурчу без аніякіх згрызот сумлення. Бо я кругом маю рацыю! Зрэшты, усё гэта не мае аніякага значэння. У гэты момант я ў самым сэрцы той унутранай пустыні, пра якую я ўжо казаў. I навокал адны толькі абломкі. Я нават не адчуваю сораму, што мару пра цуд, які зыначыў бы ход сённяшніх падзей. Каб сапсаваліся ларынгафоны, да прыкладу. Яны вечна псуюцца, гэтыя ларынгафоны! Хлам... Калі б яны сапсаваліся, гэта збавіла б нас ад гібельнага задання... Да мяне з пахмурым выглядам падыходзіць KaniTan Вэзэн. Капітан Вэзэн з пахмурым выглядам падыходзіць да кожнага з нас перад вылетам на заданне. Капітан Вэзэн адказны ў нашай групе за сувязь са службай паветранага назірання. Ягоны абавязак — інфармаваць нас пра перамяшчэнне варожых самалётаў. Вэзэн мой прыяцель, я пяшчотна люблю яго, але ён всчна прадракае няшчасце. I я шкадую, што трапіў яму на вочы. — Стары,— кажа мне Вэзэн,— ах, як пагана, як пагана, як пагана! I ён выцягвае з кішэні нейкія паперкі. Потым дапытліва глядзіць на мяне і пытаецца: — Як ты паляціш? — Цераз Альбэр. — Я так і ведаў. Я так і ведаў. Ах, як пагана! — He выкідвай конікаў. Што здарылася? — Табе нельга ляцець! Мне нельга ляцець! Які ён харошы, гэты Вэзэн! Хай ён вымаліць у пана бога, каб сапсаваліся ларынгафоны! — Табе не прарвацца. — Чаму гэта мне не прарвацца? — Таму, што над Альбэрам нядрэмна прасуюць тры звёны нямецкіх знішчальнікаў. Адно на вышыні шэсць тысяч метраў, другое — сем з палавінай, трэцяе — дзесяць тысяч. Ніводнае не пакідае неба, пакуль не прыходзіць змена. Гэта бясспрэчна неадольная загарода. Ты трапіш у пастку. А потым, ты вось толькі глянь... I Вэзэн паказвае мне паперку, на якой ён накрэсліў нейкія незразумелыя схемы. Ішоў бы ён да д’ябла, гэты Вэзэн! Словы «бясспрэчна неадольная загарода» падзейнічалі на мяне. Мне мроіцца чырвоны сігнал і парушэнне дарожных правілаў. Але тут парушэнне правілаў — смерць. I асабліва ненавісна мне слова «бясспрэчна». У мяне такое адчуванне, што я ўжо ўзяты на прыцэл. Намаганнем волі я змушаю сябе разважаць спакойна. Праціўнік «бясспрэчна» мусіць абараняць свае пазіцыі — а як жа інакш?! Усе гэтыя словы проста бязглуздзіца!.. Дый начхаць мне на знішчальнікаў! Калі я спушчуся да сямісот метраў, мяне саб’е зеніт- ная артылерыя. Яна ўжо не схібіць! I я раптам накідваюся на Вэзэна: — Карацей кажучы, ты вырашыў неадкладна паведаміць мне, што існус нямецкая авіяцыя і што мой вылет — штука даволі рызыкоўная! Бяжы і далажы пра гэта генералу!.. Бо, калі ўжо на тое пайшло, Вэзэну нічога не каштавала б па-сяброўску супакоіць мяне, назваўшы гэтыя славутыя знішчальнікі проста нейкімі самалётамі, якія шныраць у раёне Альбэра... Сэнс быў бы абсалютна той самы! IV Усё гатова. Мы ў кабіне. Застаецца толькі выпрабаваць ларынгафоны... — Як чуеце мяне, Дзютэртр? — Чую вас добра, пан капітан. — А вы, стралок, добра чуеце мяне? — Я... ага... выдатна! — Дзютэртр, вы чуеце стралка? — Чую яго добра, пан капітан. — Стралок, вы чуеце лейтэнанта Дзютэртра? — Я... ага... выдатна. — Чаму вы ўвесь час гаворыце: «Я... ага... выдатна»? — Шукаю аловак, пан капітан. Ларынгафоны не сапсаваны. — Стралок, ціск у балонах нармальны? — Я... ага... нармальны... — Ва ўсіх трох? — Ва ўсіх трох. — Дзютэртр, гатова? — Гатова. — Тады паехалі. I я адрываюся ад зямлі. V Страх узнікае тады, калі страчана пэўнасць, што я — гэта я. Калі я чакаю весткі, ад якой залежыць, быць мне ў радасці альбо ў горы, я тады адкінуты ў небыццё. Пакуль няпэўнасць трымае мяне ў невядомасці, мае пачуцці і мае паводзіны — усяго толькі часовая маскіроўка. Час, секунда за секундай, падобна на тое, як ён стварае дрэва,— перастае ствараць тую асобу, якой я буду праз гадзіну. Гэтае незнаёмае «я» ідзе мне насустрач звонку, як прывід. I тады мяне апаноўвае страх. Благая навіна выклікае не страх, а пакуту — гэта ўжо зусім іншая рэч. Але вось час перастаў сплываць марна. Я нарэшце бяруся за справу. Я ўжо не люструюся ў безаблічную наступнасць. Я ўжо не той, хто, мажліва, у космах полымя ўвойдзе ў штопар. Будучае ўжо не ўяўляецца мне нейкім дзіўным прывідам. 3 гэтага моманту яго паступова пачынаюць ствараць мае дзеянні. Я той, хто сочыць за компасам і трымае курс 313. Хто рэгулюе абароты вінтоў і тэмпературу масла. Звычайныя, натуральныя клопаты. Хатнія турботы, дробныя штодзённыя абавязкі, за якімі нават не заўважаеш, як старэеш. Дзень абарочваецца добра дагледжаным -домам, старанна адглянцаваным плашчаком, правільна адрэгуляваным паступленнем кіслароду. Я акурат правяраю падачу кіслароду, бо мы імкліва набіраем вышыню: шэсць тысяч семсот метраў. — 3 кіслародам усё ў парадку, Дзютэртр? Як самаадчуванне? — Усё ў парадку, пан капітан. — Эй, стралок! Кісларод у парадку? — Я... ага... У парадку, пан капітан... — Вы ўсё яшчэ шукаеце аловак? Я раблюся і тым, хто націскае на кнопку S і на кнопку А, каб праверыць свае кулямёты. Дарэчы... — Эй, стралок! Там ззаду, у вашым сектары, няма ніякага буйнага населенага пункта? — Гм... не, няма, пан капітан. — Тады давайце. Праверце кулямёты. Я чую чэргі. — Добра працуюць? — Добра. — Усе кулямёты? — Гм... Ага... усе. Я таксама страляю. Цікава, куды ляцяць усе гэтыя кулі, якімі мы проста так паліваем родныя абшары. Яны ніколі нікога не заб’юць. Зямля вялікая. Ну вось, я ўжо жыву зместам кожнай хвіліны. Я адчуваю страх не болей, чым наліўны плод. Вядома, умовы палёту зыначацца. I ўмовы і задачы. Але я сам уцягнены ў стварэнне гэтай наступнасці. Час спакваля лепіць мяне. Дзіця ніколі не жахаецца, піто ён цярпліва стварае з сябе дзядулю. Дзіця ёсць дзіця, яно бавіцца ў свае дзіцячыя гульні. Я таксама баўлюся. Я пералічваю цыферблаты, пераключальнікі, кнопкі, рычагі майго царства. Я налічыў сто тры прыборы, за якімі трэба сачыць, якія трэба паварочваць альбо націскаць. (Папраўдзе, я трошкі змахляваў, двойчы палічыўшы баявы спуск маіх кулямётаў: там маецца яшчэ і засцерагальнік.) Вечарам я здзіўлю фермера, у якога кватарую. Я спытаюся ў яго: — А вы ведаеце, колькі цяпер у лётчыка прыбораў, за якімі ён павінен сачыць? — Адкуль жа мне ведаць? — Ну а ўсё-такі, назавіце якую-небудзь лічбу. — Ну, якую лічбу магу я вам назваць? Які ён недалікатны, мой гаспадар. — Назавіце любую лічбу! — Ну, сем. — Сто тры! I я буду задаволены. Мне спакойна, бо ўсе прыборы вакол мяне занялі свае месцы і набылі свой сэнс. Усё гэтае начынне з трубак і правадоў ператварылася ў сець кровазвароту. Мой арганізм зросся з самалётам. Самалёт стварае мне камфорт: я паварочваю пераключальнік, і маё адзенне і кісларод пачынаюць падагравацца. Дарэчы, кісларод перагрэўся ўжо і прыпякае мне нос. Сам кісларод таксама падаецца ў залежнасці ад вышыні пры дапамозе складанага прыбора. Мяне жывіць мая машына. Перад вылетам усё мне здавалася жорсткасцю, a цяпер, калі сама машына сілкуе мяне, я пачуваю да яе нейкую сыноўнюю пяшчоту. Нешта накшталт пяшчоты немаўлятка. А цяжар майго цела размеркаваўся па пунктах апоры. Тры столкі адзення, цяжкі парашут за спіной гнятуць на сядзенне. Вялізныя футравыя боты ўпіраюцца ў педалі. Рукі ў тоўстых, нягнуткіх пальчатках, такія нязграбныя на зямлі, лёгка спраўляюцца са штурвалам. Спраўляюцца са штурвалам... Спраўляюцца са штурвалам...