Сцебуракаў лёс
Гісторыя роду
Усевалад Сцебурака, Анатоль Сцебурака
Выдавец: Кнігазбор
Памер: 300с.
Мінск 2022
Налйвай нам вйна, хоть болшп голова.
Хмель дарует нам равные с Богом права.
Налйвай нам вйна, йбо жйзнь быстротечна, Нбо всё остальное на свете — слова!
У апошнія тыдні перад нашым ад’ездам Уцеш штовечар прыходзіў на наш падворак і сумна сядзеў на лаве пад вінаградам. Аднойчы ўвечары ён прыйшоў з кнігай Ільфа і Пятрова «Дванаццаць крэслаў» і «Залатое цяля», якая, трэба
адзначыць, была адзіным экзэмплярам на ўсё наваколле, і, падпісаўшы «Сцебуракам, памятайце дзядзю Уцеша», пакінуў яе на лаўцы. Апроч подпісу, там было чатырохрадкоўе:
Мы уйдём без следа — нй ймён, нй прймет.
Этот мйр простойт еіцё тысячу лет.
Нас й раньше тут не было — после не будет. Нйуіцерба, нй пользы от этого нет.
Узбек Ахунаў падчас II сусветнай служыў у частцы, якая дайшла да беларускага горада Асіповічы і там стаяла некалькі месяцаў, пакуль не скончылася вайна. Пасля таго лічыў кожнага беларуса сваім сябрам і дапамагаў парадамі па земляробстве і вядзенні гаспадаркі. Калі бачыў, што нехта кепска працуе, казаў: «Зямлю падманеш — зямля падмане». Ахунаў быўнепераўзыдзены майстар па прыгатаванні плову. Калі ладзіўся агульны пасялковы той (свята з пачастункам уцюркскамоўныхнародаў), яго заўжды запрашалі быць кухарам. Гэтая справа была сапраўднай містэрыяй. Прыносілі велізарны казан, на адкосе ў шчыльнай гліне выкопвалася нешта падобнае да печы, усталёўваўся казан — і пачыналася дзейства. Спачаткурабіўся зірвак — смажыліся апетытныя кавалкі бараніны, потым дадаваліся гародніна, рыс, спецыі. Пах смажанага мяса і цыбулі прыцягваў усіх. Над вялікім казаном з лыжкай, больш падобнай памерамі да вясла, шчыраваў кухар...
Болей за іншых у нас было казахаў. Казахі нашай мясцовасці адносіліся да роду Кажа Старэйшага джуса.
Жылі мясцовыя казахі па сваіх законах, сваім укладам. Законы савецкай краіны на іхпаўсядзённае жыццё аказвалі толькі ўскосны ўплыў. Многія парадкі захоўваліся з даўніх часоў. Так, пра аднаго брыгадзіра-жывёлавода казалі адкрыта: «Гэта наш бай». Маючы на ўвазе ў тым ліку і тое, што з атары ў некалькі тысячаў галоваў значаная частка была яго ўласная.
Казахі цанілі сваіх акынаў (народныя паэты і песняры). На тоях і курултаях (агульныя сходы) іх слухалі ўсе мужчыны. Акыны гралі на домбрах і спявалі свае казані пра мінулае і сучаснае. У спевах акына захоўвалася традыцыя і парадкі несавецкага ладу карэнных жыхароў, якая перадавалася ў спадчыну новым пакаленням стэпавікоў. Пра аднаго з акынаў казалі казахі так: «Кожнаеяго слова каштуе рубель!»
Таксама традыцыйна вялікі аўтарытэт у мясцовых мелі імамы. I наогул у іх асяродку адчуваўся вялікі ўплыў ісламу і ўабраднасці, іўпаўсядзённыхстасунках. Памятаецца мне, як па ваколіцы хадзіў старэнькі сухі дзядок у белай вопратцы, што папраўляўусе масткі праз арыкі. Я запытаўся, што робіць гэты стары. На што пачуўу адказ: «Рыхтуецца да сустрэчы з Азраілам* іхоча зрабіць як мага болей добрых справаў»...
Зразумела, што поліэтнічная грамада пасёлка была шматканфесійнай, але стасункаў гэта не напружвала. Праваслаўныя — беларусы, украінцы, грэкі, рускія — на Вялікдзень частавалі ўсіх булкамі і яйкамі, а мусульмане-суседзі, у сваю чаргу, частавалі сваімі стравамі на свае святы.
Мы ставіліся да іншаверцаў з павагай. Калі ў мусульман у месяц Рамадан пачыналася ўраза (пост), мой цесць Дзмітрый свайму напарніку-мусульманіну Маўлену пад вечар даваў лягчэйшую працу, каб яму лягчэй было датрываць да канца дня. Калі мусульмане паўлегальна будавалі мячэць і ім былі патрэбныя будматэрыялы, цесць не адмовіўудапамозе — на тартаку па-за асноўнай працай, цішком, пілаваў ім брусы і дошкі. Больш за тое, ведаючы, на што ішлі матэрыялы, адмовіўся браць грошы за працу. За гэта яго запрасілі на той з нагоды адкрыцця бажніцы і ўрачыста падаравалі яму
* Азраіл — у мусульманстве адзін з чатырох анёлаў, набліжаных да Алаха. Ён апякуецца душамі памерлых: праведнікаў суправаджае ў рай, грэшнікаў адпраўляе ў пекла.
• Таццяна і Мікола Сцебуракі. 1962 г.
настольны гадзіннік. Памятаю як учора — на цыферблаце на тле ўзыходу сонца быў сілуэт вершніка, а пад ім надпіс «КазССР — 40 жыл» («40 гадоўКазССР»)...
Абжыўшыся і ўладкаваўшыся на працы, многія сасланыя стваралі сем’і.
У1956 годзе я пабраўся з ураджэнкай Піншчыны Якубчык Нінай Дзмітрыеўнай, якую таксама разам з маці выслалі ў 1952 годзе з Беларусі пасля раскулачвання. Яе і матулю Зінаіду Міхайлаўну таксама пасялілі ў 2-й Тугайнай МТС. А ейны бацька Дзмітрый Васільевічутой час адбываўдваццаціпяцігадовы тэрмін у Карэла-Фінскай ССР
У нас з жонкай нарадзілася двое дзяцей. У 1957 годзе — сын Мікола, а ў 1960-м — дачка Таццяна.
Далей у нашай кнізе ідуць успаміны Міколы Сцебуракі і ён робіцца галоўным апавядальнікам сямейнай гісторыі.
• Купчая крэпасць на фальварак Субачы. 1875 г.
POWSZECHNY ZAKEAD UBEZPIECZEN WZAJEMNYCH Dziat Przymusowych Ubezpieczen budowii od ognia tnspekfor 4« v-> w W,LE,CF
DOWOD UBEZPIECZENIOWY Nr:^/.
.
miejscowoSC ^С'C2 fL. uliea .... “ Nr /O
WLASCICIEI. BUD0WL1;
C. ' z? ' (Nazwisko i imie)
VCte&iercuco
s.
Bndewlc, wymlenkne ” niniek^m dowoH»ie, 41a ubezpieczone w Powszechuym Zakladzk Ubezpieczen Wzajejnnych od.dnu 19*/Д r. ita suint i r«zp. Prazydenta RzpliUj z dn 27 V Ш7 r jiekX na sir J;. «н. UM. «
0 ogOlaycJ. oboiikaeh lab jwdwyikaeh ^zacunkow P Z U. W. oglawa w ..Mol„!o/ zc p«l,khn" «.< ла ГшмНйак Л 1 /яНеаіоаа auma ubct^zenia w« aktadka wykazywana М corecznie w kwitacb «а orda.
• Страхоўка на гаспадарку. 1937 г.
j . i 1
S V M
.
2;: WYSZCZEG6LNIEN1E
1 s . BSZPIECZONWB BUDOWLi
. ubezpieczenis
"•zac ;ama .. ., ...
S K L A D K 1
U W A G 1
1 J 4
Zi
CL f^Orn
7/C
/ ■J&Orvi
^0 /
3o /D^o
J~ 03
і д i Stuteic
3c )
$ ■ ch fat
Яо ) 3/0
3
; Г \c№d
3Oo J
c \S/yichrz
*//0 b Ш
3 ■ ■
?■ “
! 7
K 1
of KufO/K
3o 3o
V
C ^ih/nilUL.
6o £o
° ^0
/ foichfi /ra^cit foi
-.
— —
'rl '-
• y
33o }
7 '.
3o 7o^o
i £ | ЗіОюа-
7C ,
/£ ..^меі
/^ J ..
1
/30 /30
o \3^
t toini^
/>o ) /?o
3 fa"
\ 7 Tie»'
^C
■ £
33c 330
/ зу
flovui^
Wo \ /03 o
33 \9o
-*
i
. „ .
J
Dwuklasowa Publiczna Szkota Powszecbna
Mr. Kok ezkolny 19^///
SWIADECTWO UKONCZENIA SZKOEY
UTod*"»^ ipowiat;
ukoAczy!
J 10^&w JWp<4A-*<
), relHji Iwyxnnnia)
w ! ku 10^ 3/ oddzial pUty bzkoly dwukhsuwcj, pi(,Jo-
oddsialowej, otrzymujqc etopnic nastgpumcc;
?e sprawowtinin »>ч i naukl •
№yka poUkbtfo
, <««уЬч
„ ,, rach'inkdw t tfeomelria
,. pr#vrndy . . •
„ „ ^e’Ogrnfli
„ ,. hhtorll .
КНІГІ ОНЛАЙН
