КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Ой, так рана, без пары, He хачу я паміраць. (У глыб лесу, злажыўшы, як для малітвы, рукі.) Мама!.. Мама!.. (Паўза.) (Адступаючы ў глыб суэны, з плачам.) Ой, згубіла, Ой, наўмысля з воч спусціла, Каб астаўся ў лесе я... (Падае ў траву, закрыўшы рукамі твар; з плачам.) Мама!.. Родная мая!.. (Паўза. Хлопчык плача, паволі ўціхае, нарэшце, відаць, заснуў.) З’ЯВА II X л о п ч ы к спіць. 3-за аднае кветкі званочка выглядае галоўка дзяўчынкі з блакітнымі вочкамі, у жоўта-чырвонай шапачцы на светлых ільняных валасох,— душа кветкі званочка. За ёй такім спосабам паказуецца другая, трэцяя, чацвёртая. 3-за аднаго з кустоў выглядае Незапамінайка ў блакітным вяночку і бела-зялёнай сукеначцы. Першы званочак (аддзяляючыся ад куста, падбягае да Хлопчыка, схіляецца над ім і цікава прыглядаецца, дакранаючыся нават да валасоў) Хлопчык... Людскае дзіця... Другі званочак (з’яўляецца, як і першы) Як ён папаў сюды ў лес? Трэці званочак (як першыя) Маленькі яшчэ ён саўсім... Чацвёрты званочак (як першыя) Бедненькі! Дзе яго дом? Незапамінайка Моцна змогся ён, спіць... (Паўза, у часе якой з лесу збіраецца ўсё болей кветак.) Першы званочак Што ж, сястрычкі, з ім рабіць? Другі званочак Мусіць, трэба разбудзіць, Сцежку з лесу паказаць... Незапамінайка He, не трэба абуджаць! Хай паспіць ён, адпачне, Страху збудзецца ў сне... Трэці званочак Хай паспіць, а тэй парой Трэба збегаць за сястрой Нашай старшай, хай яна Узбудзіць хлопца ада сна. Адна з кветак Так найлепей нам зрабіць! Першы званочак Хто ж пакліча з вас сястру? Незапамінайка Дзе яна? Другі званочак А мусіць быць У тым баку, ў старым бару. К в е т к і (адна да аднэй) Пойдзем! Пойдзем! Пабяжым! Трэці званочак Я другіх пайду склікаць... (Разбягаюцца адна за аднэй.) Незапамінайка Я пабуду тут пры ім. Пе р ш ы званочак Я таксама. (Схіляецца над Хлопчыкам.) З’ЯВА III Некаторыя з кветак разбягаюцца па лесе, a некаторыя, між імі і Незапамінайка, П ер ш ы званочак, застаюцца пры X ло пчыку. Паўза. П е р ш ы званочак Гэтак спаць Моцна можа толькі той, Хто ад матачкі адбіўся I сярод травы густой, Як мурашачка, зблудзіўся. (Гладзіць яго па галаве, у часе гэтага іншыя кветкі абступаюць Хлопчыка і маўчліва глядзяць на яго.) Н е з a п а м і н а й к a Ведаеце, сястрыцы, што я надумала? — Госць гэта рэдкі у нашым лесе, Трэба яго і як след прывітаць: Трэба казак яму і нашых песняў Наказаць, наспяваць, нашаптаць. Беднага роду, мусіць, гэта дзіцятачка, Вырасце і не будзе знаць радасці,— Хай жа яму тыя песні ўспамінаюцца, Што пачуе тут у нашай зараслі. У с е кветкі (адна да аднэй) Праўда! Добра! Паспяваем! Трэба ў кола ўсім пастаць. (Становяцца ў кола.) П е р ш ы званочак Ну, сястрычкі, пачынаем Разам, разам запяваць. (Становяцца ўсе ў кола і рытмічнымі рухамі то ў адзін, то ў другі бок рыхтуюцца да спеву.) У с е (спяваюць, ходзячы карагодам) Яснае сонейка, светлыя зорачкі, Цёплыя дожджычкі,— ласкі зямлі,— Усё для вас лецейкі — годы дзяцінныя, Толькі б вы радасцю яснай цвілі. Толькі малое, нявіннае, чыстае Свету прыўкрасай праўдзіва слыве, Толькі для дзетачак, пекненькіх кветачак, Усё на зямельцы красуе-жыве. ЖЫВЕЙ Слон_ ца.пра_ мен _ні з ня_бёс па_ сы_ ла_е, з м і лай ус _ меш_кай ма_ лых за бау ля Ра ніч кай вуш_ка ка_ зы_ча,— бу_дзіцк уставай, і на ву_лач_ку кл±_ча. Месячык, зоркі — пасцель пасцілаюнь, Срэбнай тканінай ад сцюжы ўтуляюць, Ветрык цяплюсенькі ціханька дзьмець: «Люлі, дзіцятачка, люлі»,— пяець. Пройдуць годы — скараходы, Дні дзяцінства прамінуць, Сцюжы, буры і віхуры He дадуць тады заснуць. (3 лесу чуюцца вясёлыя крыкі, кветкі перастаюць спяваць, слухаюць, паволі кола разнімаецца.) Незапамінайка Ідуць! Нашы йдуць. У се (адна за аднэй, спатыкаючы) Ідуць! Нашы! Йдуць! З’ЯВА IV 3 лесу выходзіць Р у ж а, першая сярод кветак, вясёлая, рухавейшая і крышачку вышэйшая ад усіх. Р у Ж a Кажуць мне, мае сястрыцы, Быццам дзіва вы знайшлі. Малы хлопчык? (Прыглядаецца да Хлопчыка.) А не самі Яго ў лес вы завялі? Першы з в а н о ч а к He, сястрыца, ён быў з маткай, Ды згубіўся неяк сам; Матку ўсё шукаў, бядацтва... I прыблукаўся аж к нам. Р у ж a Што ж вы тут без нас рабілі? Чым прынялі вы гасця? Незапамінайка Карагод яму вадзілі I спявалі... Р у ж a А дзіця? Першы званочак Спаў, нябога, час увесь. Другі званочак He хацелі мы будзіць. Незапамінайка Прыкажы ты нам сама, Што з ім, бедненькім, рабіць. Р у ж a Што, па-вашаму? Першы званочак Яго абдараваць мы мусім шчасцем. Другі званочак I грошы даць яму, каб знаў I помніў дзікі лес і кветкі. Незапамінайка I пекны сон, каб ўспамінаў яго Усё жыццё ён — I нават і тады,калі яму Благія сны пачнуць збывацца Усё часцей... Ружа Ну, значыць, вы сказалі ўсё, што думала і я; Іначай я сама бы не зрабіла. Дык слухайце: вось тут, на гэтым мейсцу, Дзе мы стаім, Вялікі скарб закопаны; яго Дзіцяці аддамо, каб меў з чым жыць. А каб умеў шчаслівым быць, Дык сон яму пакажам, казку. Няхай усё жыццё ён лес прыпамінае I дзякуе за еон. Дык зараз... (Глядзіць навокал: кветкі, зразумеўшы знак, разыходзяцца ў шырокае кола. Ружа нахіляе рукой галінку ад куста і ёй дакранаецца да Хлопчыка.) Няхай пачнецца казка! (Пры апошніх словах раптам яркае святло кладзецца шырокім променем на Ружу і Хлопчыка. Хлопчык узварухнуўся, паднімае галаву і працірае вочы.) 3 а с л о н а. АБРАЗ II Сцэна — альтана з дрэваў, галіны каторых, пасплятаўшыся, твораць як бы цыркульны строп. Пасярэдзіне — увойсце, завешанае павучыннем, на якім — залаты павук. ВІдаць, што альтана апіраецца на чосаных з жоўтага дрэва арках, каторых слупы і цыркулі амаль не саўсім хаваюцца ў галлі і лісцях. Дрэвы — дзіўныя, хваіны і лісцяныя, але з яскравымі кветкамі. У глыбі альтаны, у левым кутку на трох прыступачках — як бы трон, высокі ўслон. Каля тыльнай і правай сцен — услоны, каторыя, як і трон,— з нейкага бліскучага крышталю. Наперадзе, з правага боку — сярэбраныя кросны з залатою асновай. У адным месцы левай сцяны — заросшы ўючыміся ружамі (незвычайна вялікімі) чатырохкутнік — як бы запон над нейкімі дзвярыма. ГІраз увесь абраз шчабечуць-заліваюцца птушкі. Сяляначка прылягла на троне. Ч а т ы р ы п a п р а д ухі — дзае ля тыльнай і дзве ля правай сцен— сядзяць на ўслонах і прадуць. Т к а ч ы х а сядзіць ля красён, аб нечым замысліўшыся. Сяляначка Што вы, дзевухны мае, Прыуціхлі, прыунылі? Hi адна не запяе — Хоць бы гаварылі Аб чым-небудзь... Усё маўчаць, Як ім слоў не стала. Ах, каб я магла спяваць — Я б вам заспявала! Адназ папрадух Ой, паненачка, не грашыце людзям, Гэта ж голас маеце чысты, салаўіны, I як мы часамі промеж сябе судзім, Дык спяваць вы голасна й хораша павінны. Сяляначка Ах, не тое, ах, не тое! Хіба ж можна пець ў няволі, Калі туга сэрца кроіць?.. Другая папрадуха Эй, паненка, у гэткай холі Грэх тужыць, ды сумаваці, Ды красу сваю губіць... Сяляначка (горача) He хачу я гэтак жыць! Я расла ў мужыцкай хаце... Тата... Мілыя браточкі... (Плача.) Мама-любка... гадавала... Т к а ч ы х a (падыходзячы, пацяшае) Пашкадуй, паненка, вочкі. Сяляначка (з гневам) Нашто буду шкадаваці? — Каб мне імі здрайцу бачыць, Што забраў мяне праз сілу? Т к а ч ы x a (ласкава) Дык не можна ж гэтак плакаць... Сяляначка (устаючы, да Ткачыхі) Ах, мне гэты свет пастылы! (Абнімаючы Ткачыху.) Заспявай ты, любанька, заспявай ты, міла, Тую песню сумную, што я навучыла! — Можа, гора ўкоіцца, пераціхне, згіне. Ты, як я, няшчасная,— паслужы дзяўчыне. Т к а ч ы х a Зараз, зараз, панначка мая ты гаротная, Абы б твае думкі мінулі маркотныя. (Паўза. Ткачыха спявае.) УМЕРКАВАНА Ой, пла_ка_ла гор_ліч_ка у чгчы_рым ба_ гы У роднага татачкі У прыволлі жыла, У роднай матуленькі Пастушкай расла. А браты, саколікі, Мяне сцераглі, Ласкавы, прыветлівы Са мною былі. Надумалась коршуну Мяне пагубіць — Надумаўся горлічку У няволю ўсадзіць... (Ткачыха спявае адразу чатыры радкі, а потым усе паўтараюць за ёй апошнія два радкі.) Пад канец песні, каторая наводзіць на дзяўчат задуму, у дзвярах з’яўляецца X л о п ч ы к. 3 вялікім зацікаўленнем глядзіць на дзяўчат, і усё. Сяляначка, убачыўшы раптам яго, ад здзіўлення не можа нічога выгаварыць, хаця як бы памыкаецца нешта сказаць. Потым зрываецца з месца і радасна перабівае спявачак. Сяляначка Дзяўчаткі! Дзяўчаткі! Госць! Папрадухі і Ткачыха (убачыўшы Хлопчыка, здзівована, разам) А-а! Ай! Хлопчык!.. Просты... Хлопчык... Сяляначка (падбягае да Хлопчыка і за руку ўводзіць яго ў альтану) Хадзі, хадзі, наш госцік любы! Хадзі, не бойся нас, дзяўчат! X л о п ч ы к А мама дзе? Т к а ч ы х a (разам зразумеўшы пььтанне) Шукае згубу... Сяляначка Чыя? Твая? X л о п ч ы к Але!.. Сяляначка Наўрад Яна сюды зайсці б магла. He, не, дзіця, твая матуля У нас ніколі не была! — Але нічога! Лепш скажы нам, Якім здарэннем ты забрыў, Куды не ходзіць і звярына? X л о п ч ы к Я ж хіба вам не гаварыў, Як мы сягоння зрана, мамачка і я, У лес пайшлі абое назбіраць лам’я, Бо мы небагата, мы бедна жывём, Хаця сваё жыцце нягоршым завём. Сушняк зараз мама пачала збіраць, А я схацеў кветак для мамы нарваць. Рвучы тыя кветкі, ад мамы адбіўся, Хадзіў, хадзіў лесам, пакульзаблудзіўся. Т к а ч ы х a Ай, вось няшчасце! Адна з папрадух Аяй, аяй, бедны! Другая папрадуха Якая ж то матка, што спусціла з вока I дала дзіцяці зайсці так далёка! Трэцяя папрадуха Трэба ж гэтак: ў лесе дзіцятка пакінуць! Маглі звяры з’есці, і так мог загінуць! Сяляначка Ціха, сястрыцы! У добры ён час Трапіў здарэннем к нам ў госці: Знойдзе дарогу ён, выведзе й нас, Вызваліць бедных... Адна з папрадух (здзіўлена ) А вохці! Як ён зробіць гэты цуд? Як жа станецца яно? (Хлопчык слухае здзівіўшыся.) Сяляначка Той, хто нас сюды садзіў (паказвае рукамі навакол) Мне усё адкрыў даўно... (Да Хлопчыка.) Слухай, хлопча: нас адзіп Чараўнік дзяржыць ў няволі. ён заморскай ведзьмы сын, Злы вядзьмар, і мы ніколі 3-пад яго замкоў ўцячы He здалелі б, каб не ты. Але дзержыш ты ключы, Ты, што любіш так цвяты. (Падводзіць Хлопчыка да ружанай заслоны, паказуючы рукой на заслону.) Бачыш: рбжы! — Гэта дзверы — Сам вядзьмар іх змайстраваў, А за гэтымі дзвярыма ён жалейку захаваў.