Скарбы сусветнай літаратуры
Астрыд Ліндгрэн, Фрыдрых Шылер, Штэфан Цвэйг, Андрэ Маруа, Эрых Распэ, Антуан дэ Сент-Экзюперы, Рэдзьярд Кіплінг, Эрнэст Хемінгуэй, Джэк Лондан, Уільям Фолкнер, Дзінтра Шулцэ
Выдавец: Вышэйшая школа
Памер: 447с.
Мінск 2024
— Я дазваляю майму сябру Мюнхаўзену ўзяць з маіх кладовак столькі золата, колькі яго можа панесці за адзін раз адзін чалавек, — сказаў султан.
Скарбнік нізка схіліўся перад султанам і павёў мяне ў падзямеллі палаца, даверху набітыя скарбамі.
Я паклікаў свайго асілка. Ен узваліў сабе на плечы ўсё золата, што было ў кладоўках султана, і мы пабеглі да мора. Там я наняў велізарны карабель і даверху нагрузіў яго золатам.
Падняўшы парусы, мы паспяшаліся выйсці ў адкрытае мора, пакуль султан не апамятаўся і не адабраў у мяне сваіх скарбаў.
Пагоня
Але здарылася тое, чаго я так баяўся.
Ледзь толькі мы ад’ехалі ад берага, скарбнік пабег да свайго ўладара і сказаў яму, што я дарэшты абрабаваў кладоўкі. Султан раз’юшыўся і паслаў мне наўздагон увесь свой ваенны флот.
Убачьгўшы мноства баявых караблёў, я, прызнацца, не на жарты спалохаўся.
«Ну, Мюнхаўзен, — сказаў я сабе, — настала твая апошняя хвіліна. Цяпер ужо табе не будзе ратунку. Уся твая хітрасць не дапаможа табе».
Я адчуў, што мая галава, якая толькі што ўмацавалася ў мяне на плячах, зноў нібыта аддзяляецца ад тулава.
Раптам да мяне падышоў мой слуга, той, які меў магутныя
ноздры.
— He бойцеся, яны нас не дагоняць! — сказаў ён, смеючыся, пабег на карму і, накіраваўшы адну ноздру супроць турэцкага флоту, а другую супроць нашых парусоў, падняў такі страшэнны вецер, што ўвесь турэцкі флот у адну хвіліну адляцеў ад нас назад у гавань.
А наш карабель, падганяемы маім магутным слугой, шпарка памчаўся наперад і праз дзень дабраўся да Італіі.
Трапны стрэл
^Літаліі я зажыў, як багацей, але спакойнае, мірнае жыццё W мне не падабалася.
Я прагнуў новых прыгод і подзвігаў.
Таму я вельмі ўзрадаваўся, калі пачуў, што недалёка ад Італіі распачалася новая вайна: англічане ваявалі з іспанцамі.
Hi хвіліны не марудзячы, ускочыў я на каня і памчаўся на поле бітвы.
Іспанцы аблажылі тады англійскую крэпасць Гібралтар, таму я адразу ж прабраўся да акружаных.
Генерал, які камандаваў крэпасцю, быў мой добры прыяцель. Ен радасна сустрэў мяне і пачаў паказваць мне ўзведзеныя ім умацаванні, бо ён ведаў, што я магу даць яму слушную і карысную параду.
Стоячы на сцяне Гібралтара, я ўбачыў праз падзорную трубу, што іспанцы накіроўваюць дула сваёй гарматы якраз у тое месца, дзе стаялі мы абодва.
Hi хвіліны не марудзячы, я загадаў, каб на гэтае самае месца была пастаўлена вялізная гармата.
— Навошта? — запытаў генерал.
— Вось убачыш! — адказаў я.
Ледзь толькі гармату падкацілі да мяне, я накіраваў яе дула дакладна ў дула варожай гарматы, і, калі іспанскі пушкар паднёс да сваёй гарматы кнот, я гучна скамандаваў:
-Плі!
Абедзве гарматы грымнулі ў адзін і той жа момант.
Здарылася тое, чаго я чакаў: у вызначаным мною пункце два ядры — наша і варожае — стукнуліся са страшэннай сілай, і варожае ядро паляцела назад.
Вы разумееце: яно паляцела назад да іспанцаў.
Яно адарвала галаву іспанскаму пушкару і шаснаццаці іспанскім салдатам.
Яно збіла мачты ў трох караблёў, што стаялі ў іспанскай гавані, і паляцела проста ў Афрыку.
Праляцеўшы яшчэ дзвесце чатырнаццаць міль, яно ўпала на страху ўбогай сялянскай хаціны, дзе жыла нейкая старая. Старая ляжала на спіне і спала, а рот у яе быў адкрыты. Ядро прадзіравіла страху, трапіла старой проста ў рот, выбіла ў яе апошнія зубы і засела ў горле — ні туды ні сюды!
У хаціну ўбег яе муж, чалавек гарачы і кемлівы.
Ён засунуў руку ёй у горла і паспрабаваў выцягнуць адтуль ядро, але яно не зрушылася з месца.
Тады, ні хвіліны не марудзячы, ён паднёс да яе носа добрую панюшку табакі: яна чыхнула, ды так моцна, што ядро вылецела праз акно на вуліцу!
Вось колькі бяды нарабіла іспанцам іх уласнае ядро, якое я паслаў да іх назад.
Наша ядро таксама не прынесла ім нічога прыемнага: яно трапіла ў іх ваенны карабель і пусціла яго на дно, а на караблі было дзвесце матросаў!
Дык вось, англічане выйгралі гэтую вайну галоўным чынам дзякуючы маёй кемлівасці.
— Дзякуй табе, дарагі Мюнхаўзен, — сказаў мой сябра генерал, моцна паціскаючы мне рукі. — Калі б не ты, мы загінулі б. Нашай бліскучай перамогай мы абавязаны толькі табе.
— Дробязь, — сказаў я. — Я заўжды гатовы служыць сваім сябрам.
У падзяку за маю паслугу англійскі генерал хацеў надаць мне чын палкоўніка, але я, як чалавек надзвычай сціплы, адмовіўся
ад такога высокага гонару.
Адзін супроць тысячы
Ятак і заявіў генералу:
— He трэба мне ні ордэнаў, ні чыноў! Я дапамагаю вам па
дружбе, бескарысліва. Проста таму, што я вельмі люблю англічан.
— Дзякуй табе, дружа Мюнхаўзен! — сказаў генерал, яшчэ раз паціскаючы мне рукі. — Дапамагай нам, калі ласка, і далей.
— 3 вялікай прыемнасцю, — адказаў я і папляскаў старога па плячы. — Я рады служыць брытанскаму народу.
Хутка мне выдаўся выпадак зноў дапамагчы маім сябрам англічанам.
Я пераапрануўся іспанскім свяшчэннікам і, калі надышла ноч, пракраўся ў варожы лагер.
Іспанцы спалі непрабудным сном, і ніхто не ўбачыў мяне. Я ціхенька ўзяўся за работу: пайшоў туды, дзе стаялі іх страшныя гарматы, і хутка-хутка пачаў кідаць гэтыя гарматы ў мора — адну за адной — як мага далей ад берага.
Гэта было не надта лёгка, бо ўсіх гармат было болып за
трыста.
Скончыўшы з гарматамі, я выцягнуў на сярэдзіну лагера ўсе драўляныя тачкі, дрожкі, калёсы, вазы, якія толькі былі ў гэтым лагеры, зваліў іх у адну кучу і падпаліў.
Яны ўспыхнулі, як порах. Пачаўся страшэнны пажар.
Іспанцы прачнуліся і ў роспачы пачалі бегаць па лагеры.
Ім здалося з перапуду, што ноччу ў іх лагеры пабывала сем або восем англійскіх палкоў.
Яны не маглі нават і падумаць, каб гэты разгром мог зрабіць адзін чалавек!
Іспанскі галоўнакамандуючы ў жаху кінуўся наўцёкі і не спыняючыся бег два тыдні, пакуль не прыбег у Мадрыд.
Усё яго войска пусцілася за ім, баючыся нават азірнуцца
назад.
Такім чынам, дзякуючы маёй смеласці англічане канчаткова разбілі ворага.
— Што б рабілі мы без Мюнхаўзена? — казалі яны і, паціска-
ючы мне рукі, называлі мяне выратавальнікам англійскай арміі.
Англічане былі так удзячны мне за аказаную дапамогу, што запрасілі мяне ў Лондан пагасцяваць.
Я з прыемнасцю пасяліўся ў Англіі, не прадбачачы, якія пры-
годы чакаюць мяне ў гэтай краіне.
Чалавек-ядро
апрыгоды былі жахлівыя.
Гуляючы неяк па ваколіцах Лондана, я вельмі стаміўся, і мне захацелася прылегчы адпачыць.
Дзень быў летні, сонца пякло бязлітасна; я марыў аб цяньку дзе-небудзь пад разгалістым дрэвам. Але дрэва паблізу не было, і вось у пошуках прахалоды я забраўся ў жарало старой гарматы і адразу заснуў моцным сном.
А трэба вам сказаць, што якраз у гэты дзень англічане святкавалі маю перамогу над іспанскай арміяй і ад радасці стралялі з усіх гармат.
Да гарматы, у якой я спаў, падышоў пушкар і стрэліў.
Я вылецеў з гарматы, як добрае ядро, і, пераляцеўшы на другі бераг ракі, трапіў у двор нейкага селяніна. На маё шчасце, там было складзена мяккае сена. Я ўваткнуўся ў яго галавой — у самую сярэдзіну вялікага стога. Гэта выратавала мне жыццё, але, вядома, я страціў прытомнасць.
Так у непрытомнасці праляжаў я тры месяцы.
Восенню сена падаражала, і гаспадар захацеў прадаць яго. Парабкі акружылі мой стог і ўзяліся варушыць яго віламі. Ад іх гучных галасоў я прачнуўся. Сяк-так узлезшы на верхавіну стога, я спрасонку пакаціўся ўніз, і упаўшы гаспадару проста на галаву, незнарок зламаў яму шыю, ад чаго ён адразу сканаў.
Аднак ніхто асабліва не плакаў па ім. Ен быў бессаромны скнара і не плаціў сваім работнікам грошай. Да таго ж ён быў прагны гандляр: прадаваў сена толькі тады, калі цана на яго ўзнімалася высока.
Сярод белых мядзведзяу
Д М ае сябры былі вельмі рады, што я застаўся жывы.
1 11 ж Наогул у мяне было шмат сяброў, і ўсе яны пяшчотна любілі мяне. Можаце сабе ўявіць, як яны ўзрадаваліся, калі даведаліся, што я не забіты. Яны даўно лічылі мяне нябожчыкам.
Асабліва ўзрадаваўся вядомы падарожнік Фіпс, які якраз у гэты час збіраўся зрабіць экспедыцыю да Паўночнага полюса.
--Дарагі Мюнхаўзен, я ў захапленні, што магу вас абняць! — усклікнуў Фіпс, як толькі я паказаўся на парозе яго кабінета.
— Вы павінны неадкладна ехаць са мною ў якасці майго самага блізкага сябра! Я ведаю, што без вашых мудрых парад у мяне не будзе поспеху!
Я, вядома, адразу згадзіўся, і праз месяц мы ўжо былі недалёка ад полюса.
Аднаго разу, стоячы на палубе, я заўважыў удалечыні высокую ледзяную гару, на якой валтузіліся два белыя мядзведзі.
Я схапіў стрэльбу і скокнуў з карабля проста на плывучую крыгу.
Цяжка было мне караскацца па гладкіх, як люстэрка, ледзяных кручах і скалах, штохвіліны скочваючыся ўніз і рызыкуючы праваліцца ў бездань, але, нягледзячы на перашкоды, я дабраўся да вяршыні гары і падышоў амаль да самых мядзведзяў.
I раптам мяне напаткала няшчасце: збіраючыся стрэліць, я паслізнуўся на лёдзе і ўпаў, прычым бразнуўся галавой аб лёд і ў той жа момант страціў прытомнасць.
Калі праз паўгадзіны я ачуняў, то ледзь не закрычаў ад жаху: вялізны белы мядзведзь падмяў мяне пад сябе і, разявіўшы пашчу, збіраўся павячэраць мною.
Стрэльба мая ляжала далёка ў снезе.
Зрэшты, стрэльба была тут бескарыснай, бо мядзведзь усім сваім цяжарам наваліўся мне на спіну і не даваў паварушыцца.
3 вялікай цяжкасцю я выцягнуў з кішэні мой маленькі сцізорык і нядоўга думаючы адсек мядзведзю тры пальцы на задняй назе.
Ен зароў ад болю і на хвіліну выпусціў мяне са сваіх жудасных абдымкаў.
Выкарыстаўшы гэта, я са сваёй звычайнай смеласцю падбег да стрэльбы і пальнуў у лютага звера. Звер так і асунуўся ў снег.
Але гэтым не скончыліся мае няшчасці: стрэл пабудзіў некалькі тысяч мядзведзяў, што спалі на лёдзе недалёка ад мяне.
Вы толькі ўявіце сабе: некалькі тысяч мядзведзяў! Яны ўсёй зграяй рушылі проста да мяне. Што мне было рабіць? Яшчэ хвіліна — і я буду разарваны бязлітаснымі драпежнікамі. I раптам мне прыйшла бліскучая думка. Я схапіў нож, падбег да забітага мядзведзя, садраў з яго шкуру і напяў яе на сябе. Так, я напяў на сябе шкуру мядзведзя! Мядзведзі абступілі мяне. Я быў упэўнены, што яны выцягнуць мяне з маёй шкуры і раздзяруць на шматкі. Але яны абнюхвалі мяне і, прыняўшы за мядзведзя, мірна адыходзілі адзін за адным.
КНІГІ ОНЛАЙН
