КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Каб яго чорт узяў! — ускрыкнуў Джордж Уайэт. — Ты адняў у яго пісталет і прамахнуўся два разы запар? — I адказаў сам сабе: яму падказаў інстынкт Друзілы, у Джорджа яшчэ болей абвостраны: — He, пачакай. Ты ўвайшоў — нават без сцізорыка — і дазволіў яму двойчы стрэліць, і ён прамахнуўся. Божухна літасцівы! Ён павярнуўся і крыкнуў: — Выходзьце адгэтуль усе. Ты, Вайт, едзь да Сарторысаў і скажы ім, што ўсё ўжо скончылася і ён жывы-здаровы. Ну, хутчэй! Усе пайшлі, застаўся толькі Джордж, які не зводзіў з мяне свайго бясколернага, раздумлівага (аднак зусім не разважлівага) погляду. — Вось гэта нумар ты выкінуў! — сказаў ён. — Выпіць хочаш? — He, — адказаў я. — Хачу есці. Я не снедаў. — Разумею. Калі такое задумаў, хіба якое снеданне ў рот палезе? Уставай. Пойдзем у гатэль. — He, — сказаў я. — Туды не хачу. — Чаму? Саромецца табе няма чаго. На тваім месцы я зрабіў бы інакш. Хоць раз, ды стрэліў бы па ім. Але гэта твой клопат. — Так, — сказаў я. — Я зноў бы зрабіў тое самае. — Як сабе хочаш. Тады пойдзем да мяне. Перакусім, а потым паедзем і якраз паспеем на пахаванне. Але я і на гэта не пагадзіўся. — He, — сказаў я. — Бадай, я і есці не хачу. Паеду дадому. — Аможа, усё-такі пачакаеш, разам паедзем? — He. Я паеду. — Як хочаш; аднак тут табе заставацца няма чаго. Міргаючы злоснымі, бледнымі, неразважлівымі вачамі, ён зноў абвёў імі пакой, спякотнае, змярцвелае паветра якога яшчэ захоўвала смурод пораху, хоць дым ужо разышоўся. — Каб мяне чорт узяў, — ізноў вырвалася ў яго. — Можа, ты і сапраўды маеш рацыю, можа, хопіць ужо крыві на вашай сям’і. Пойдзем! Мы выйшлі. Спусціўшыся па лесвіцы, я крыху пачакаў, пакуль Рынга не падвёў коней. Мы перасеклі пляц. Парэнчы веранды ўжо апусцелі (было дванаццаць), але каля ўвахода ў бар стаялі людзі, яны прыпаднялі брылі: я зрабіў тое самае, і мы з Рынгам паехалі далей. Мы не спяшаліся. Калі даехалі да выгану, была ўжо гадзіна, а можа, і болей; неўзабаве экіпажы і брычкі пацягнуліся ад пляца да нашага дома, і я звярнуў з дарогі, спыніў Бэтсі, пачаў адчыняць брамку, не сыходзячы з сядла. Рынга спешыўся і адчыніў. Коні пайшлі па выгане пад бязлітасным сонцам; адсюль ужо можна было пабачыць дом, але я не глядзеў у той бок. Мы спусціліся ў цень, душны, густы цень нізіны; у зарасніку тут яшчэ валяліся, дагніваючы, жардзіны ад выгану, дзе мы яшчэ хавалі падчас вайны ўзятых у янкі мулаў. Нарэшце, я пачуў цурчанне вады і ўбачыў водбліскі на яе паверхні. Мы спешыліся. Я паваліўся ніцма ў траву, падумаў: «А цяпер хай сабе і ўдушша зноў...» Але камяк не падступаў; я заснуў на палове думкі. Праспаў я амаль пяць гадзін, і мне нічога не снілася, але я прачнуўся ад плачу і ніяк не мог спыніцца. Каля мяне на кукішках сядзеў Рынга; сонца ўжо закацілася, але нейкая птушка яшчэ спявала, і было чутно, як вячэрні цягнік на Поўнач свішча і адрывіста пыхкае, кратаючыся з месца; відаць, рабіў у нас прыпынак. Нарэшце я сцішыўся, Рынга зачарпнуў сваім брылём вады, прынёс яе мне, але я сам пайшоў да рачулкі і апаласнуў твар вадой. На выгане было яшчэ даволі светла, хоць ужо крычалі казадоі, а калі мы пад’ехалі да дома, на магноліі спяваў перасмешнік, па-начному дрымотна і летуценна; і зноў месяц быў вузкім адбіткам чалавечай пяткі на сырым пяску. У холе свяціўся толькі адзін кандэлябр, і, значыць, усё ўжо скончылася; але яшчэ пахла кветкамі, і вербена ў маёй пятліцы не заглушала іх. Я не развітаўся з бацькам раніцай. Хацеў зайсці перад ад’ездам, але не зайшоў. Так і не глянуў на яго зноў, а партрэты, што засталіся ад яго, усе благія, таму піто фатаграфія гэтаксама бяссільна захаваць яго, мёртвага, як дом — зберагчы яго цела ад тлення. Але і так ён тут і тут застанецца назаўсёды; тое, што Друзіла назвала ягонай марай, не пайшло з ім, а завешчана нам, не забудзецца; і варта толькі любому з нас — ці чорнаму, ці беламу — заплюшчыць вочы, як яно набудзе цялеснае аблічча бацькі. Я ўвайшоў у дом. У гасцінай было пахмурна, толькі на заходнім акне, на каляровых шкельцах цёткі Джэнні ляжаў апошні водбліск захаду сонца. Я хацеў прайсці наверх, але заўважыў, што яна сядзіць каля акна. Яна не паклікала мяне, і я не спытаўу яе пра Друзілу. Толькі стаяў нерухома ў дзвярах. — Яна паехала, — сказала цётка Джэнні. — Вячэрнім цягніком. Паехала да Дэнісана1, у Мантгомеры. — Так, — сказаў я. — Значыць, яна не... Але і пра гэта не варта пытацца: Джэд Вайт пэўна ж пабываў тут яшчэ а першай гадзіне дня і ўсё расказаў ім. Дый цётка Джэнні нічога не адказала. Яна магла б схлусіць, але сказала толькі: — Падыдзі да мяне. Я наблізіўся да яе крэсла. — Устань на калені. Мне цябе не відно. — Можа, запаліць лямпу? — He. Устань на калені. — Скажы, ты добра прабавіў суботні дзянёк? Раскажы мне ўсё. Яе рукі ляглі мне на плечы. Я адчуваў, як гэтыя рукі імкнуцца ўверх, нібы самі сабой, супраць яе волі, быццам дзеля мяне яна змагалася з імі, але не змагла ці не вытрымала — рукі ўзняліся, абхапілі мой твар, моцна, і знянацку слёзы пакаціліся з яе вачэй па шчоках, пырснулі, як рогат у Друзілы. — О, каб вы, Сарторысы, спрахлі! Няхай жа вам тройчы будзе ліха! Калі я выйшаў з гасцінай, у сталовай запалілі святло — Лувінія накрывала стол для вячэры. Лесвіца была асветленая. Але наверсе было цёмна. Я ўбачыў, што дзверы ў яе пакой адчыненыя (так звычайна адчыненыя дзверы толькі ў нежылых пакоях), і зразумеў, што да гэтага часу не верыў у яе ад’езд. Я прайшоў міма, нават не зазірнуўшы туды. Увайшоў да сябе. Некалькі імгненняў я не мог зразумець, чаму гэта так пахне вербена ў маёй пятліцы, пакуль не падышоў да ложка і не ўбачыў на падушцы галінку (яна іх адшчыквала, не гледзячы, з паўтузіна запар, і ўсе галінкі выходзілі аднаго памеру, амаль аднолькавай формы, нібы машынай адштампаваныя) — галінку, якая напаўняла пакой, прыцемкі, вечар тым адзіным водарам, за якім ёй не быў чуцён пах коней. Перакладчык В. Небышынец 1 Дэнісан Хок — малодшы брат Друзілы. ЭРНЭСТ ХЕМІНГУЭЙ СТАРЫ ЧАЛАВЕК t МОРА1 Ж1 (СТАРЫ і МОРА) Аповесць Гэта быў стары чалавек, які адзін у лодцы лавіў рыбу ў Гальфстрыме, і мінула ўжо восемдзесят чатыры дні, як ён не выцягнуў аніводнае. Першыя сорак дзён з ім быў хлопчык. Аднак пасля сарака дзён без улову хлопчыкавы бацькі сказалі сыну, што стары чалавек стаўся канчаткова і незваротна salao — гэта значыць такі, якому ўжо ніколі не пашанцуе, і хлопчык мусіў пайсці ў мора з іншым рыбаком, які злавіў тры добрыя рыбіны першага ж тыдня. Хлопчыку было балюча бачыць, як стары чалавек штодня прыплываў з пустой лодкай, і ён заўжды спускаўся да мора, каб дапамагчы яму несці зматаныя шнуры альбо бусак, гаргтун і ветразь, абкручаны вакол мачты. Ветразь быў залатаны (на гэта пайшлі мяхі з-пад мукі), звінуты, ветразь выглядаў сцягам вечнай паразы2. Стары чалавек быў худы і змардаваны, з глыбокімі маршчынамі на патыліцы. На ягоных шчоках збягалі ўніз карычневыя плямы няшкоднага скурнага захворвання, што ўзнікае ад сонечнага адлюстравання ў трапічным моры. Рукі яго, што цягнулі шнуры з цяжкімі рыбамі, былі прарэзаны глыбокімі шрамамі. Але ніводны з іх не быў свежы, яны нагадвалі старыя распоквіны ў пустыні, якая некалі была морам. Усё ў яго было старое, апроч вачэй колеру мора, вясёлых і непераможных. — Сант’яга, — сказаў яму хлопчык, калі яны, ўцягнуўшы лодку, караскаліся на бераг. — Я мог бы пайсці з табой зноў. Мы зарабілі трохі грошай. Стары чалавек навучыў хлопчыка рыбачыць, і хлопчык любіў яго. 1 Тэкст чытае Андрэй Каляда. 2 Сцяг вечнай паразы сцяг ушчэнт разбітага палка (устойлівае спалучэнне). — He, — адказаў стары чалавек. — Ты трапіў на шчаслівую лодку. Заставайся тамака. — Але ж згадай, як ты восемдзесят сем дзён быў без рыбы, а потым мы лавілі вялізныя рыбіны кожнага дня тры тыдні запар. — Памятаю, — сказаў стары чалавек. — Я ведаю, ты пакінуў мяне не таму, што сумняваўся. — Мой бацька прымусіў мяне пайсці ад цябе. Я ж малы і павінен слухацца яго. — Ведаю, — сказаў стары чалавек. — Гэта зусім нармальна. — Ён не надта верыць у тваю ўдачу. — Так, — пагадзіўся стары чалавек. — Але мы не страцілі веры. Ці ж не праўда? — Вядома, — сказаў хлопчык. — Я хацеў бы пачаставаць цябе півам на «Тэрасе»1, а потым мы ўзялі б ежу дадому. — Чаму ж не, — адказаў стары чалавек. — Паміж намі, рыбакамі, усё проста. Яны ўселіся на «Тэрасе», багата хто з рыбакоў пакепліваў са старога чалавека, але ён не злаваўся. А рыбакам сталага веку было сумна бачыць яго, але яны не паказвалі гэтага і ветліва гутарылі пра плынь і глыбіні, дзе яны цягнулі за сабой лёскі, пра ўстойлівае добрае надвор’е і пра тое, што яны бачылі. Рыбакі, якім у гэты дзень пашанцавала, прыплылі ўжо, растрыбушылі сваіх марлінаў і занеслі іх, пакладзеных на ўсю даўжыню ўпоперак дзвюх дошак (ля кожнага канца пахістваліся па два чалавекі), у рыбарню, дзе рыбіны чакалі, пакуль рэфрыжэратары адвязуць іх на рынак у Гавану. Тыя, хто злавіў акул, занеслі іх на акулаву фабрыку, на другі бок бухты, дзе яны павіслі на блоках пасля таго, як з іх дасталі печань, адрэзалі плаўнікі, злупілі шкуры і нарэзалі мяса на доўгія, вузкія кавалкі для засолкі. Вецер з усходу падзьмуў над гаванню і прынёс аж сюды пах з акулавай фабрыкі, але толькі слабое падабенства таго смуроду, бо вецер зноў павярнуў на поўнач, а потым заціх зусім, і на «Тэрасе» было прыемна і сонечна. — Сант’яга, — вымавіў хлопчык. — Слухаю цябе, — абазваўся стары чалавек. Ён трымаў у руцэ шклянку і думаў пра далёкае мінулае. — Ці магу я пайсці ў мора і налавіць табе сардзін на заўтра? — He. Ідзі гуляй у бейсбол. Я пакуль што магу веславаць, а Раджэліа будзе закідваць сетку. 1 Назва страўні. — Мне ахвота пайсці. Калі я не магу лавіць рыбу з табою, дык я хацеў бы дапамагчы табе як-небудзь інакш. — Ты паставіў мне піва, — сказаў стары чалавек, — ты ўжо мужчына. — Колькі гадоў было мне, калі ты ўпершыню ўзяў мяне на лодку? — Пяць, і ты ледзь застаўся жывы, калі я ўцягнуў занадта наравістую рыбу, і тая магла ўшчэнт разбіць лодку. Ці памятаеш ты? — Я памятаю, як пляскала і грукала хвастом рыбіна і як трэснула, зламаўшыся, лаўка, і стук дубінкі. Памятаю, як ты шпурнуў мяне на нос, дзе ляжалі мокрыя зматаныя шнуры, і ўся лодка дрыжала, а ты бамберыў рыбіну, і гук быў такі, як быццам ты ссякаў дрэва, а навакол мяне быў салодкі пах крыві.