Скрадальнік лекаў
Гагар Янай
Выдавец: Логвінаў
Памер: 408с.
Мінск 2024
* Сімург — істота з іранскай міфалогіі з целам птушкі.
ўпілася ў Ёнатана сваім звыклым, поўным нянавісці і пагарды позіркам.
— He шшшкадддуй мяне, твой ссстаннн нашшшматтт горшы, хлопец.
Гэтым разам здзівіўся Ёнатан.
— Адкуль табе вядома пра мой стан?
3 глоткі сімурга вырвалася рыпенне, бы нехта пісаў крэйдай на дошцы. Гэтак дэман смяяўся.
— Я падобны да дурнння? Сссмаркаччы, я ведаю зззначнна болып, чым вы дддумаеце, але ннне паказззваю. Бо зззабароннена! Інакш — цссс! Дэманаформ. Укол на месцы.
Ёнатан нічога не зразумеў. Ну ладна — не ва ўсіх жа дэманаў язык ходзіць гладка, як у Пазузу.
— Што ты пра мяне ведаеш?
— Я ведаю, хто ты, адкуль прыбыў. I што ты шшшукаешшш у сваім бессссэнсоўным і кароткім жыцці.
Кроў стукнула Ёнатану ў скроні, яго пульс пачасціўся. Ён азірнуўся. Балазе іншыя паштары працавалі сабе ў адасобленых канторках.
— Калі так, спадар сімург, дык, можа, тады паведаміш мне, хто скраў таблеткі майго бацькі і дзе я магу іх знайсці?
Дэман зарагатаў — ажно затрэсліся столкі на ягоным бруху.
— Хххлопчык-дурылка, нават кккалі я ведаю, дддык чаму ты думаеш, што я расссспавяду?
— А чаму не?
Свісцячы смех дэмана ўзмацніўся, і Ёнатан убачыў, як у краёчку вачэй бліснула слёзка.
— Вельмі сссмешны жжжарттт. Дзессяцігоддзі зялёнай нннуды. Чаму ты раптам думаеш, што я зраблю табе такое? Цссс! Прабач-даруй, але я ззззаннняты. Атрэцяй гадзіне прыйдзе спадарыня Цукровы Амарыліс, і мне давядзецца зрабіць рассылку для ўсіх яе сябровак па ўсіх абшарах імперыі з партрэтамі яе ссстраххотных унучкоў. Хапай сваю тэлеграму і вввэкк адсюль!
Са складак дэманавага цела высунулася рука, якая нагадвала танклявую і пругкую лапку яшчаркі (на імгненне Ёнатану падалося, што ў столках сімургавага цела хаваюцца шматлікія рукі-ногі). Сімург хапатліва кінуў на падлогу скрутак, запячатаны воскам. Ёнатан падняў тэлеграму, але з канторы не выйшаў.
— Просам прашу цябе, спадар Сімург! Мая мама — вельмі хворая, а тата з сястрой — у смяротнай небяспецы. Ты павінны мне дапамагчы.
— Цссс! Ведаеш, я ўррражжжаны — ты такі дурненькі і дагэтуль не ў курсе, што мы, дэманы, ссстварэнні практычныя. Дапамагаем толькі тым, хто дапамагаем нам.
— Але як я магу табе дапамагчы?
— Ннніяк. Абсалютна ніяк. Таму бывай зззздарррровы, жжыві багата.
У кантору зайшоў паштовы службовец, пхаючы садовую тачку, у якой ляжалі ахапак сена, лісты звялай капусты і некалькі кавалкаў гнілой садавіны. Дэман з агідай глянуў на свой абед. Ёнатан адчуў, што выбару ў яго няма. Ён падняў скрутак і пайшоў у бок дзвярэй, таму прапусціў дзіўны позірк, які кінуў яму ўслед сімург, позірк, які патрабаваў наяўнасць абодвух вачэй. У тым позірку не было ані ценю пагарды, а хутчэй пачуццё непакою, здзіўлення і, можа быць, нават крышачку надзеі.
Некрасептус схапіў прынесены з пошты скрутак, паламаў пячатку і стаў узірацца ў спярэшчаны паштарскім почыркам (сімург пісаў як яшчарка лапай) аркуш, і амаль адразу пачырванеў як бурак.
— Пакліч спадарыню Персікавы Бутон, хай прыйдзе сюды зараз жа!
Ёнатан бегма спусціўся ў кухню і паклікаў ахмістрыню. Праз дзверы кабінета даляталі галасы. Персікавы Бутон лямантавала.
— He можа быць! Прафесар Ксерксес піша, што ён хоча менавіта ГЭТА?!
— Ну так.
— Але я прыгатавала першакласны паштэт з мяса залацістага бажана.
— Нічога не паробіш. Так ён хоча.
— Я нізавошта не змагу падаць яму такую брыдоту на званым абедзе. Гэта забаронена дэкрэтам імператара.
— Але мы ж хочам яго ўлагодзіць, Тэльма!
— Так.
Некрасептус перайшоў на шэпт, і Ёнатан прыціснуў вуха да дзвярэй. Але дзверы адчыніліся, і ён, каб не рука Некрасептуса, што ўхапіла яго за вуха, уваліўся б усярэдзіну.
— Трэба будзе яшчэ раз збегаць, дзіцятка-шпіянятка.
— Але дарагі Бульфус, — запратэставала спадарыня Персікавы Бутон, — гэтым разам мы не зможам паслаць з ім сільфаў да Яніса, інакш усе даведаюцца, што ён з нашага дома.
— He хвалюйся! У мяне з’явілася ідэя.
Некрасептус напоўніў аграмадны шпрыц з белаватай каламуццю і пацягнуў Ёнатана за вуха назад у кухню.
— У гэтага хлопца ёсць адзін сябар, — сказаў ёй ахмістрыні, спускаючыся па сходах. — Гэта твой кухонны дэман.
Яны прыйшлі да прыкутага ланцугом Пазузу, і лекарсвятар памахаў шпрыцам перад Пазузавым носам-сасіскай.
— Калі роўна праз гадзіну не вернешся з пасылкай, — сказаў ён Ёнатану, — дык укалю твайму сябруку гэтай дрэні, і тады можаш развітацца з ім назаўжды ўжо цяпер. Яго чакае пакутлівая смерць. Ён памяне цябе добрым словам у пекле. Ты знойдзеш Яніса, перадасі яму мяшэчак і забярэш пасылку.
Ногі ў Ёнатана задрыжалі. Поўсць на спіне Пазузу стала дыбам, і ён агаліў свае іклы:
— Як ты, доктар-шмоктар, насмеліўся пагражаць такому шляхетнаму дэману, як я, клоп ты пасцельны?
Некрасептус адмахнуўся.
— Спяшайся. Час пайшоў.
Ён перакуліў пясочны гадзіннік, і Ёнатан убачыў, як пясчынкі пачалі сыпацца няўмольным цурком.
Ён бег як ветрам гнаны па вулках гораду. Халодны пот праступаў на лбе і патыліцы. Але чым хутчэй ён прыпускаў, тым больш адчуваў, што яго ногі, нібыта ў жахлівым сне, прыліпаюць да зямлі. Зрэшты Ёнатан дапяў да суплёту завулкаў, якія віліся па-за рынкам. Ён злавіў першага сустрэчнага чалавека за руку.
— Можа, ведаеш, дзе жыве спадар Яніс?
Але чалавек нічога цямнага не паведаміў. Тое самае адбылося з наступным мінаком. I яшчэ з адным. Ці то яны не ведалі, дзе знаходзіцца дом, ці то ім не падабаўся падазроны юнак — суразмоўцы толькі заблыталі яго, ганяючы тудысюды. Адзін раз ён прыбег на пустую пляцоўку, другі раз — у халабуду бедняка, і ў трэці раз — да закладзенага цаглінамі калодзежа. Ён кружляў па лабірынце, бегаў па коле... Адчуў, як нібыта храсне пасярод залы аптычных падманаў у парку атракцыёнаў, хіба тут было зусім нявесела, адно жах і паніка. Аднак здавацца ён не збіраўся. Шмат чаго ляжала на шалях: ягоны сябар, адзіны блізкі яму чалавек. Ёнатан лётаў, стукаў у дзверы і ўглядаўся ў сутарэнні. Падчас чарговага рыўка падвярнуў нагу і паваліўся проста пасярод пыльнай вуліцы.
Боль апёк, як поўха. Расцяжэнне, а можа, і пералом. Цяпер ён нізавошта не паспее! Некрасептус упырсне Пазузу атруту, і вінаваты будзе толькі ён! Мала страціў блізкіх датуль — цяпер згубіць і дэмана.
Са стогнам Ёнатан сеў, нават не парупіўшыся сцерці з твару чорныя плямы гразі. Жыццё — бессэнсоўнае, як ягонае, так і любое чужое. Завяршыць яго тут і цяпер — неблагая ідэя. Ён падняў галаву, шукаючы дах, з якога яму скокнуць, але тут убачыў, што ён не адзін. На другім баку завулка, спінай да сценкі, сядзеў малады чалавек, утаропіўшы
ў яго пару карых вачэй з доўгімі вейкамі. Валасы былі кучаравыя і чорныя, а рукі надзвычай мускулістыя. Апрануты хлопец быў у стракатую кашулю, чые расшпіленыя гузікі дэманстравалі смуглыя грудзі. На галаве ў яго красаваўся ссунуты фарсіста набакір чорны капялюш, запылены і пакамечаны. Праз усе слаі ануч у хлопца віднеліся два абрубкі загарэлых ног. Калека выпрастаў да Ёнатана бляшаную плыткую скрынку. 3 немаведама якой прычыны ў паветры лунала рэха далёкай весялосці.
Сорам затапіў Ёнатана. Стан гэтага чалавека не лепшы за ягоны, але ён не прагне смерці. Ён любіць жыццё і развітвацца з ім намераў не мае. Ёнатан парыўся ў кішэнях у пошуках мяшэчка, які даў яму Некрасептус, і дастаў з яго залатую манету.
— Бяры. Мне яна без патрэбы.
Малады чалавек у адказ сардэчна пасміхнуўся, бліснуўшы чорнымі як смоль зубы.
— Ты сёння першы мой дабрадзей, — сказаў ён з акцэнтам, пявучым і мяккім. — Адразу відаць, ты не тутэйшы.
Ёнатан прыгадаў свой дом на Фіялкавай вуліцы, і яму захацелася расплакацца.
— Я прыбыў з такой далёкай краіны, што ты нават уявіць сабе не можаш.
— Я таксама, — уздыхнуў чужаніца. — Але што ты тут шукаеш?
— Дом Яніса.
— Вось яго дзверы, за табой.
— Сур’ёзна?
— Пастукай і пабачыш.
Ёнатан падняўся на ногі. Аднак боль у назе быў нагэтулькі моцны, ажно Ёнатан зноў мусіў апусціцца на зямлю. Жабрак глянуў у скрыўлены ад болю твар Ёнатана і нахмурыў чорныя тоўстыя бровы.
— Хочаш смакотку? — ён дастаў са сваіх лахманоў маленькі шарык, які выглядаў як чорная заквэцаная жуйка.
— He, дзякуй.
— Бяры-бяры. Табе адразу палепшае.
Ён кінуў шарык Ёнатану і паказаў пальцамі, маўляў, трэба той шарык засунуць у рот. Здзіўлены Ёнатан выявіў, што, нягледзячы на нязвыклы смак, боль у назе адразу суцішыўся, а па целе разлілася прыемная цяплосць. Ён ускочыў на ногі.
— Што ты мне даў?
Жабрак усміхнуўся.
— Проста трохі цукру. Давай! Стукай у дзверы. Смялей!
Нязнаная раней цеплыня ў целе праменілася, быццам ранішняе сонца падчас майскай паездкі ўсім класам на прыроду. Можа, не ўсё яшчэ страчана? Ён пастукаў у дзверы, якія вокамгненна адчыніліся так, нібыта яго там чакалі.
Моцная рука зацягнула яго ўсярэдзіну, і праз момант ён ужо спускаўся па гнілых сходах у пакой, з якога цягнула моцным пахам сушаных водарасцяў і марской солі.
Яніс выглядаў як гонкае дрэва, якое безупынныя павевы ветру сагнулі і скруцілі. У яго была тыднёвая шчэць на шчоках, на галаве — шапка-менінгітка, пад якой блішчэлі светлыя вочы.
Сваімі цяжкімі пальцамі чалавек трымаў Ёнатана за плячо. У цьмяным святле, што струменілася праз дошкі, якія былі падлогай у пакоі над імі, Ёнатан бачыў толькі палову твару чалавека.
— Ты ж прынёс золата?
Ёнатан працягнуў мяшэчак, які даў яму Некрасептус.
— Цудоўна. А дзе спіс?
Цыдулка, на якой чарнеў почырк Персікавага Бутона, перайшоў у рукі Яніса. Ён выйшаў у сенцы і вярнуўся, трымаючы ў руках невялічкі скураны мех, як след завязаны вяроўчынай.
— Пашэнціла, зранку стаяла добрае надвор’е, таму паклаў усё згодна са спісам. Вазьмі гэта свайму гаспадару. Адразу аднясі, a то хутка пачне смярдзець.
Ці зможа ён усё яшчэ вернуцца ў час? Ёнатан вылез з Янісавай пячоры вонкі, каб яшчэ раз сутыкнуцца з чорнай як смала ўсмешкай калекі.
— Ты дастаў, што хацеў?
— Здаецца, дастаў.
— Здаецца? Ты хіба не хочаш глянуць усярэдзіну і пабачыць, што ты атрымаў за тое золата?
— Якая розніца, што там у меху! Галоўнае, каб гаспадар быў задаволены.
— Ат, кінь выдурняцца! — зарагатаў калека, ажно мухі зляцелі з ягоных ног-абрубкаў. — Добры дурань! Ніколі не зашкодзіць ведаць, што ад цябе хаваюць.
КНІГІ ОНЛАЙН
