Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЁСЦЬ У ПАПА САЛА, ДЫ HE ДЛЯ КАТА Які ты ласы, daj табё сваё сьвёрла, а сам ідзі шукаць да сусёда, ты ж вёдаяш прымавіска: ёсьць у папа сала, ды ні для ката. Гадавачы Гарадз.
ЖАРАБЯ Ў МЯШКЎ, А ЎЖО ХАМЎТ ШЫЮЦЬ Калі тыя карбвы ацёляцца, а даяркі ўжо лічуць, кдлькі малака дадўць гадаваныя ад jx цёлкі, гэта ж жарабя ў мяшкў, аўжохамўт шыюць. Трабы Іўеўск.
ЖДЖЫ ЗІМІЦУ, ЗЎБКІ СКЛАЎШЫ НА ПАЛІ'ЦУ Як парббіш у калхбзя, то 6ўдзяш мець на зіму хлеб і да хлёба, а як пралёжыш жджы зіміцу, зўбкі склаўшы на паліцу. Аычкаўцы Шчуч.
ЖбНКА HE РУКАВО, HE АДПОРАШ От ужб бяда ямў са ceaej xeopaj Маня), але што зрдбіш, жднка не рукавб, не адпбраш. Кадзішкі Аід.
ЖЫВЁЛУ ТРЭБА ГЛАДЗІЦЬ HE РУКОЙ, А МУКОЙ Падкінь каню травы, няха) паёсьць, паёдзям абганяць картбплю, жывёлу трэба гладзіць не рукб), а муKoj. Заляшаны Ваўк.
ЖЫВЎЦЬ KOT I САБАКА, АЛЕ ДОЛЯ HE АДНАКА Што ты прымяркдўваяш мянё да Сьцяпана, у ягб ўсё былб, а ў мянё аднб дзёці, але цяпёр то, дзяку; ббгу, Ііншыя чась'і, кажуць, жывўць кот і сабака, але дбля не аднака. Клешнякі Шчуч.
ЗАБАРОНЕНЫ ПЛОД ЧАСЦЁЙ ЗА ЎСЁ РАСЦЁ Ў ЧУЖЫМ САДЗЕ Ты кажаш, што дзядзька ўіван хбдзіць да Антбсі, дык жа забарбняны плод часьцё) за ўсё расьцёў чужбм садзя. Клінчаны Гарадз.
ЗАБІЦЬ ЗАЙЦА АДНЫМ МАХАМ Казаў, да вёчара вёрняцца, а цэлу ноч прабыў у млыне, хацёў забіць заўца адным махам. Канвелішкі Вор.
загадАць катў, a кот хвастў^ж цябё прасіў прыгнаць каня зранку, а ты перадаў ягб Мацьвёю, moj сабё абганяя картбплю, во, загада) катў, а кот хвастў. Семернікі Ашм.
3 АГНЮДЫ ЎПРЫСАКАле ж Пракбпу ні павязлб, з агню ды ў прысак папаў, тблькі жбнку пахаваў, як сын пад машыну папаў. Замасцяны Шчуч.
ЗА ГРОШЫ I ДЎРАНЬ ХАРбШЫ Нягёглы Вбльчын сын, а дзёўчыну дббрую за жбнку ўзяў, за грбшы і дўрань харбшы. Дашкавічы Свісл.
ЗА ГУСТЫМ КЎСТАМ ТРАВА ЗЕЛЯНЁНЬКА, ЗА ДбБРЫМ МЎЖАМ ЖАНА МАЛАДЗЁНЬКА Ваша Алёна дббра жывё за маўім братам, як гавбраць: за густым кўстам трава зелянёнька, за дббрым мўжам жана маладзёнька. Кукалкі Ваўк.
з адзінАка hi воўк hi сабАка Так пры мацяры і жывё Кбстусь да старасьці, ні жаніўса, дзяцё) не прыдбаў, рос адзінакам, а з адзінака ні воўк ні сабака. Баброўнікі Гарадз.
з адклАду нямА лАду Табё бацька казаў нарубаць дроў, то няма чагб гуляць, з адкладу няма ладу. Падбалоцце Зэльв.
ЗА ДОБРЫМ МЎЖАМ ДЫК I ВАРОНА ЖОНКА, A ЗА КЁПСКІМ I КНЯГІНЯ ЗАП Н Е Зяць мо) злы, дык і дачка мўчыцца за ]ім, праўду кажуць людзі, за дббрым мўжам дык і варбна жбнка, а за кёпскім і княгіня загіня. Старынкі Шчуч.
ЗА ДбЎГІ ЯЗЫК НІХТб HE ХВАЛІЦЬ Каб ты вёдала, дачўшка, за дбўгі язык ніхтб ні хваліць, і мужык ні наравіць, яг жбнка мая дбўгі язык. Збляны Лід.
ЗА ДУРНбЙ ГАЛАВбЙ I НАГАМ БЯДА Забылася грбшы ўзяць, вярнўлася аж за мёльніцы, за дурнб] галавб) і нагам бяда. Копанькі Гарадз.
ЗА ДУШЎ БЯРЫСЯ, ЗА КІШЭНЬ HE ВОЗЬМЕШСЯ Маці цёшыласа сынам, што вёльмі ж ён дббры, а як прышлбса жбнцы плаціць алімёнты, так зьбег на кра] сьвёту^ як кажуць, за душў бярыса, за кішэнь ня вбзьмясса. Палонка Свісл.
ЗА МАЁ ДАБРб ДЫ МЯНЁ Ў Язрабіўямўстблькі дабра, а ёнмянёяшчэ
ганіуь, праўду кажуць людзі: за маё дабрб ды мянёўрабрб. Курылавічы Маст. ЗАРЭЖ КАРбВУ СЛАВА, ЗАРЭЖ ПАРСЮКА сАЛА У нас нікблячкі карбву не рззалі, прадавалі яўрэям, а парсюка як закблям, так і сала / мяса паямд, людзі казалі: зарэж карбву слава, зарэж парсюка сала. Старое Сяло Зэльв. ЗА ТАВАР ГНІЛЫ I ГРОШ МАЛ Ы Як падбілі нашага гусака, то лёдва за пяць рублёў прадала, за тавар гнілы і грош малы. Нямейшы Гарадз.
ЗА ХАРОШЫМ КУСТОМ I ТРАВА ЗЯЛЕНАЯ За сварм мужыкбм Алёся накрасавалася, а за харбшым кустбм і трава зялёна. Кракоўка Ашм.
3 БАГАТАГА ДУХ, TO 3 БЁДНАГА ПУХ А чорт яё не вбзьмя, Бандарыху, ты глядзі, як самб) пражыць, бо пакўль з багатага дух, то з бёднага пух. Сімакава Кар. ЗБЛУДЗІЎСЯ РОЗУМ, як казА ў лёсе Гэта ж ні то жбнку, дзяцё) нават ацураўся, ужо зблудзіўся рбзум, як казаў лёсе. Міжава Маст.
ЗВЁРХУ ТЛЎСТА, А Ў СЯРЭДЗІНЕ ПЎСТА Сын Карэнікаў вёльмі прыгбжы, але рбзуму хапая, зьвёрху тлўста, а ў сярэдзіне пўста. Бандары Дзятл.
3 ВЯЛІКАГА ГЎРТУ ВЫБРАЦЬ КЎРТУ Выбіраў, выбіраў мо) сын сабе дзёўку, а выбраў пару, што няма на што глядзёць, з вялікага гўрту выбраў кўрту. Міхайлоўшчына Ашм.
3 ВЯЛІКАЙ ПЕРАБІРАЧКІ ДАСТАНЕШ БАЛЯЧКІ Тво)Валддзя харбшы, на нікдга больш не азірсцся, дачўшка, не перабіраў бо з вяліка) перабірачкі дастаняш балячкі. Кукалкі Ваўк.
3 ДРЭННАГА СЁМЕНІ HE ЧАКАЙ ДОБРАГА ПЛЁМЕНІ Урх сын такі ж ла)дак, яг бацька, з дрэннага сёмяні не чака) дббрага плёмяні. Бандары Дзятл.
3 ДЎРНЕМ HE ЗВЯЗВАЙСЯ Чагб тыхддзіш да гэтагоЛёшкі, лепш з дўрням не зьвязва)ся, бо сам дурным застанесься. Шусцікі Ваўк.
3 КІШЭНІ КАНЯ HE НАКОРМІШ Цяпёр дзянькі дббрыя, мужчыны кбсяць, дзе прыдзяцца, бо зімбю з кішэні каня ні накбрміш. Юшкавічы Свісл.
3 КРАЎЦА, ШАЎЦАI МУЗЫКІХЛ ЕБ НЕВЯЛІКІ Mojсынбк вўчыцца на агранбма, бўдзя хлеб даглядаць, бо, як кажуць, з краўца., шаўца і музыкі хлеб нівялікі. Семернікі Ашм.
ЗЛАДЗЁІI Л ГУНЫ АДНАГО ВАЦЬКІ СЫНЬІ Як ні кралі, а пракраліся, усе папаліся, цяпёр і дбўгія языкі ні памбгуць, зладзёр і лгуны аднагб бацькі сыны. Семернікі Ашм.
ЗЛІТАВАЎСЯ РАК НАД ЖАБАЙ, ВЫПАРАЎ ВОЧЫ To) сынбк прывёз бацьку ў гбрад, а як кватэру дастаў, то ; бацька ўжо не патрэбян, зьлітаваўся рак над жабаў выпараў вдчы. Шчэчыцы Маст.
ЗЛОДЗЕЙ ПРЫДЗЕ СЦЁНЫ АСТАВІЦЬ, АГОНЬ ПРЫДЗЕ I СЦЁНЫ ЗЛІЖА Згарэла гумнб і наша хата, цяпёр ужо пакўль зажывём усё, дык і жыцьця не бўдзя, гэта ж так, злддзя) прыдзя сьцёны аставіць, агбнь прыдзя і сьцёны зліжа. Шчэчыцы Маст.
ЗНАЙ СМЁТКУ ЛЮБІ' ЖОНКУ, HE ЗАБЫВАЙ СУСЁДКУ Стэфа з Марынаю сёньня языкамі абмываліся, а Сьцяпан яг бы j ні чуў, пра ягб гавбраць, зная сьмётку любіць жбнку, ні забывая сусёдку. Зарэчка Слон.
ЗОЛАТА I Ў ПОПЕЛЕ ВІДАЦЬ У прбстум сварм касьцюме была, а ўсе аж вачэ) не звбдзілі з тваё) Алёны, отб ж зблата і ў пбпяле відаць. Войстам Смарг.
3 ПЁЧЫ I ПОЛА ПРОША ДА СТОЛА Ужо блінцдў маці напякла, бўдзям са сьмятана] ёсьці, з пёчы і пдла прбша да стбла. Посаді Іўеўск.
3 ПРОСЫ HE ПІЦЬ РОСЫ He вёдаю, яклюдзям, амне тво)мужык не панараўны, ад ягб не жджы спагады, з прбсы не піць рбсы. Кракоўка Ашм.
3 ПРЫГОЖАГА ЛІЦА HE СПЯЧЭШ БЛІНЦА Уяё нічбго німа, і маці не магла ўсягб прыдбаць, трэба бўдзя нажываць усё, бо з прыгджаго ліца не спячэш блінца. Рыбалы Свісл.
3 ПУСТОГА КАЛОДЗЕЖА HE НАП'ЁШСЯ Наш Валёра ўжо не вёдая, дзе браць грбшы: з пустбга калбдзежа не напёсься, а што з яё вдзьмяш, калі аднб цікавяць аздббы ды вбпратка, усё начапляя на сібе, як лялька. Міжэвічы Слон.
3 РАЗЎМНЫМ, СТРАЦІЎШЫ, ПАЛАДЗІШ, 3 ДЎРНЕМ, ЗНАЙШбЎШЫ, HE ПАЛАДЗІШ Так дббра былб jiM жыць у старых, але ж здурнёў Антдсь, з сварм сьвёкрам шчатўся сварыцца, mo j выправілі на кватэру да сусёда, гэта ж праўдулюдзі кажуць: зразўмным, страціўшы, паладзіш, з дўрням, знаішбўшы, не паладзіш. Нача Вор.
3 СЫНАМ СВАРЫСЯ I ЗА ПЕЧ ДЗЯРЖЫСЯ, A 3 ЗЯЦЕМ СВАРЫСЯ I ЗА КЛЯМКУ ДЗЯРЖЫСЯ У зяця ні павёрнясься так, якусына: з сынам сварыся і за печ дзяржыся, а з зяцем сварыся за клямку дзяржыся. Даўгялы Вор.
3 ТАБОЮ ДОБРА, I БЕЗ ЦЯБЁ HE КЁПСКА Калі хдчаш, дык ідзі сабё да тых дзёвак, з табдю дббра, і без цябё не кёпска. Вялетава Кар.
ЗУХ 3 КАЛОМ ДА ЖАБЫ Наш Лёня зух з калдм да жабы, малых б’е, а ад хлбпцаў уцякая. Буцілы Лід.
3 ЧЎЖОГА ВОЗА ХОЦЬ СЯРОД ДАРОГІ ЗЛАЗЬ Прыёхала дачка з дзёцьмі да Барнатбвічаў, то дактбрка пярб/дзя на кватэру да Яськдвых, з чужбга вдза хоць сярод дардгі злазь. Варанкі Шчуч.
3 ЯЗЫКОМ, ЯК САБАКА 3 ХВАСТОМ Тдлькі аднд цяпёр тут ніхапала, улёзла з языкдм, як сабака з хвастбм. Самішчы Іўеўск.
ЗЯМЛ І HE АБМАНЕШ, ЯК УГНОІШ, TAK I МАЕШ Трэба на грады гндю нанасіць, каб гуркі былі дббрыя, бо зямлі не абманяш, як угнбрш, так і маяш. Копанькі Гарадз.
ЗЯЦЬ ЛЮБІЦЬ УЗЯЦЬ, А ЦЁШЧА ДАЦЬ У нядзёлю зяць прыягджаў з гбрада, усягб напакавбў у мяхё і паёхаў, гэта ж кажуць: зяць любіць узяць, а цёшча даць. Сіняўшчына Іўеўск.
I АДНО HE ЦУКЁРКА, I ДРУГОЕ HE РЭДЗЬКА Я ні бярўся абараняць ні дачкў, ні зяця: і аднд не цукёрка, і другбя нерэдзька. Дашкавічы Свісл.
I ВЕРАБЁЙ HA СВАІМ ПАДВбРКУ ГАСПАДАР Я на сваё) пячэ нікбга ні баюся, і варабё) на сварм падвбрку гаспадар. Варанкі Шчуч.
I ВОЎК СЫТЫ, I кбзы цэлыя Наш прадсядацяль так заўсёды павбдзіць, што j воўк сыты, і кбзы цэлыя. Быстрыца Астр.
I ЗА ЛУЧЫНКУ ЗНАЙДЗЕ ПРЫЧЫНКУ Як прыдзя злы, нічым ягд ні стрымаць, і за лучынку зна)дзя прычынку. Маркінята Ашм.
ІЛЛЯ НАРАБІЎ ГНІЛЛЯ Во касіць пачалі, а пагбды німа, Ільля нарабіў гнільля. Уша Кар.
ІНДЫК ДЎМАЎ ПРА НЯДЗЁЛЮ, А Ў СУБОТУ Ў СУП ПАПАЎ Гэта ж кажуць, Ііндык дўмаў пра нядзёлю, а ў суббту ў суп напаў, так і ў нас: Васіль з сваё) Міхалінаю зьбіраліся да яё мацяры, а сёньня на трактар наляцёў, і машына ягб ўшчэнт паламалася. Заполле Лід.
I ПЕНЬ ПРЫБЯРЫ, TO БЎДЗЕ ХАРОШЫ Гэлёна дзёўка цяпёр нічдга, дббрую сукёнку пашыла, тўфлі, кажуць жа, і пень прыбяры, то бўдзя хардшы. Геранёны Іўеўск.
I CAM HE ГАМ I ДРУГОМУ HE ДАМ Прышбў я да Андрэя сьвёрдзял пазычыць, то кажа німа, во чалавёк, і сам ні гам і другбму ні дам. Сямёнава Ваўк.
I Ў КАРОВЫ ЯЗЬІК ДОЎГІ, ДЫ ЯНА МАЎЧЬІЦЬ Антбн аж галавў адурыў за вёчар, не вытрымаць адягб гавэнды, гэта жіў карбвы язык дбўгі, ды янамаўчыць. Лаўна Маст.
I ЦУКРбВАЯ ХВАРОБА HE САЛОДКАЯ Як захварэла на цукрбвую хварббу, то перастала ёсьці салбдкае, надто ндгі сталі круціць, як кажуць, і цукрбвая хварбба ні салбдкая. Рыбніца Гарадз.
КАБ ВЁДАЎ, ДЗЕ ПАВАЛІШСЯ, САЛОМКІ ПАДКЛАЎ БЫ У сваё) хаце зачапілася за хбднікі, павалілася на бок і нагў пабіла, гэта ж каб вёдаў, дзе павалісься, салбмкі падклаў бы. Пераганцы Вор.
КАБ ПАВЁСІЎ, TO АДЗІН ДРУГОГА HE ПЕРАВАЖЫЦЬ ІЯнўк, іКупрыян абодва дббрыя злбтцы, з жбнкамі грызўцца, як ваўкі, каб павёсіў, то адзін другбга не пераважыць. Маскаді Маст.
КАБ ПІЛОСЯ, ЁЛАСЯ I ЯШЧЭ ХАЦЁЛАСЯ To быва)ця здарбвы, на сьвята чакаям васусіх, а вам каб пілбся, ёлася і яшчэ хацёлася. Князевічы Бераст. КАБ ПРЫМЁЎ БЫ, TO ЎСЁ З'ЕЎ БЫ Вот лакбмы наш Ясь да кілбас каб прымёў бы, то ўсё зьеў бы. Тэлькаўшчына Іўеўск.
КАБ ТОЙ РОЗЎМ НАПЯРбД, ШТО ЗЗАДУ Цяпёр быў нбжкі жбнку пацалаваў, ды ўжо німа, каб moj рбзум напярбд, tamo ззаду, усё б дббро жылі. Заляшаны Ваўк.
КАБ Я 3 ГЭТАГА МЁСЦА HE СЫШОЎ Я/ не дўмаў нават выяжджаць адсюль, кабяз гэтага мёсца не сышбў, калі маню. Малі Астр.
КНІГІ ОНЛАЙН
