Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
АГРАНОМ ДЫ МАШЫНЫ ПАРАДКІ БбГАВЫ ЗМЯНІЛІ Ранё) картбплю пасьля Юр’я садзілі, а ціпёр як ранё) сбдзяць, агранбм ды машыны парадкі ббгавы зьмянілі. Міжэвічы Слон.
АД БЯДЫ HE ЎЦЯЧЭШ НІКЎДЫ Яг дзёвачку сваю пахавала, то хацёла )сьці ў сьвет, але ж ад бяды неўцячэш нікўды. Дашкавічы Свісл.
АД ВбДКІ BEK КАРОТКІ ]іх Валбдзя ёхаў на трактары ўнбчы і як заваліўся ў роў, mo j загінуў пад гэтым жалёзам, бо ад вддкі век карбткі. Лінгі Вор.
АДДАЙ ЖОНКУ, A CAM ЛЯЖ У САЛОМКУ Як гэта я табе дам касў, а чым я касіць бўду, як кажуць: addaj жбнку, а самляжу салбмку. Дашкавічы Свісл.
АДЗІН РАЗ HE АСЦЕРАЖЭШСЯ, ПАСЛЯ БЯДЬІ HE АБЯРЭШСЯ Наш Лапёнка як скінуўса з вбза, то ужэ гадоў шэсьць ляжыць і не рдбіць, гэта ж адзін раз не асьцеражэсса, пасьля бяды не абярэсса. Касцянева Шчуч.
АД КРАДЗЕНАГА HE ПАСЫЦЁЕШ Як Сёмка краў, так і спусьціў усё, ад крадзенага не пасыцёяш. Дабраволя Свісл.
аднА бядА чалавёка he згўбіць Каб адна бяда, то было б лягчэў адна бяда чалавёка не згўбіць. Сіняўшчына Іўеўск.
аднА бядА he ХбДЗІЦЬ У цёткі Алёсі дачкў забіла маланка, а старэ)імую адвёзьлі ў шпіталь і там палажылі, адна бяда ні хбдзіць. Пеляса Вор.
АДНО ДЗІЦЯ ЯК ВбКА Ў ЛбБЕ Дрэнна мець толькі адно дзіця. Аднб дзіця што і адна кашўля, аднб дзіцяяк вбкаўлббе. Даўгялы Вор.
АД ПІВА БЎДЗЕШ ХАДЗІЦЬ КРЫВА Я, кажа, п’ю аднб піва, але ж і ад піва бўдзяш хадзіць крыва. Лінгі Вор.
АД пірагА бўдзе крывАя нагА Слабы хлбпчык у jix, хоць і есьць увблю бўлкі, кажуць, ад пірага будзя крывая нага. Лінгі Вор.
АД СМЁРЦІ HE ВЫКРУЦІШСЯ Смерць непазбежная. He плач, рук не падкладзёш, бо сьмерць ліхая да сябёўсіх прымая, ад сьмёрці не выкруцісься. Беліца Лід.
АДСЯЧЭШ HE ПРЫСТАВІШ Неабходна чула ставіцца да чалавека. Лёна прыёхала з дзёвачка) да нас, a CBajzo Казіка пакінула ў гбрадзе: я, кажў, глядзі, дзёўка, адсячэш не прыставіш. Сімакава Кар.
АЖАНІЦЦА I Ў ГУЛ ЬТАЯ СПРЫТУ ХОПІЦЬ Ажаніцца і ў гультая спрыту хбпіць, наш Хвёдар жаніўся, жбнку такўю спраўную ўзяў. Старынкі Ваўк.
АЖАНІЦЦА HE НАПІЦЦА Шлюб сур’ёзная справа. Ты дўмаў, што так і бўдзяш лётаць, але ж цяпёруцябё сям’я, ажаніцца не напіцца. Некрашы Іўеўск.
БАБА 3 ВОЗУКАНЮЛЯГЧЭЙ Управілісяі без цябё, баба з вдзу каню лягчэ). Рамуці Вор. (Ромуці)
бАба П'ЯНАЯ, як свіння худАя Як мужык п’е кепско, а баба п’яная, як сьвіня худая. Мураваная Ашмянка Ашм.
БАБА ХАТУ НА ВЎЛІЦУ ВЫКІРУЕ Бацька ў jx ціхі чалавёк, а ягб баба хату на вўліцу выкіруе. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
БАГАТАМУ I ПЯТЎХ ЯЙКІ НЯСЁ Яшчэ сам стары зарабляя ў кўзьні, жывўць ддбра, сын шбфяр і нявёстка вўчыць у шкдле, дббрыя грбшы бярўць, багатаму і пятўх я)кі нясё. Самаравічы Зэльв.
багАты дзівіцца, чым бёдны жьівіцца, а бёднаму здаёцца, дзе ў багАтага дзяёцца Нашы сусёдзі кажуць, што калі ў нас дзяйё] мнбга, то як мы жывём, яг бацька адзін рббіць, а я фм кажў: багаты дзівіцца, чым бёдны жывіцца, а бёднаму здаёцца, дзеў багатага дзяёцца. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) БАГАЦТВА НА НІТЦЫ, А ГбРА НА ВЯРОЎЦЫ Пры пбльскумранё) цяжка былб лячыцца, як сын захварэў, то прадалі карбву, пбтым каня, бо за кбжны дзень у шпіталі трэба былб плаціць тры злбты, усё прадалі, што мбжна былб, гэта ж так: багацтва на нітцы, а гдра на вярбўцы трымаяцца. Белазораўцы Іўеўск. (Белазёраўцы)
БЁДНЫ АЖ ПАКАЛОЎСЯ Пра выключную беднасць. Як пёцяро дзяцё] маючы, то бёдны аж пакалбўсо. Заполле Маст.
БЁДНЫ РЫГбРКА, СТАЛА ТАБЁ ГОРКА Як прыёхала da jix цёшча, тады пазнаў, як жыць, бёдны Рыгбрка, стало табе гбрко. Міжэвічы Слон.
БЕЗ КАПЎСТЫ ЖЫВбТ ПЎСТЫ Трэба капўсты прывёзці паставіць на зіму, бо без капўсты жывбт пўсты. Казловічы Зэльв.
БЕЗ МЁРЫ НЯМА ВЁРЫ Як гэта паршўк. заважыць мэтры паўтары, так і разьлічымся, бо бяз мёры німа вёры. Ханявічы Свісл.
БЕЗ МЎКІ НЯМА НАВЎКІ Moj сын паёхаў у Ваўкавыск у тэхнікум вучыцца, як кажуць, намўчыцца, то; навўчыцца, бяз мўкі няма навўкі. Кемяны Шчуч.
БЕЗ ПАПА ЗНАЁМ, ШТб НЯДЗЁЛЯ СВЯТА (БЕЗ ПАПА ВЁДАЕМ, ШТО НЯДЗЁЛЯ СВЯТА) Пэўнямы б не вёдалі, што Юрка жэніцца, каб ты не сказаў, і без папа вёдаем, што нядзёля сьвято. Ааўрынавічы Свісл.
БЕЗ РАБбТЫ ДЗЕНЬ ГбДАМ СТАНЕ Гэта ж так, якрббіш, то час вунь ляціць, а без раббты дзень гбдам станя. Кракоўка Ашм.
БЕЗ ХЛ ЁБА ПАЎАБЁДА Крамарка не прыёхала, і я неўзяла хлёбаў краме, а бяз хлёба поўабёда. Вольца Кар.
БЕЗ ЧбРТА БАЛбТА АБЫДЗЕЦЦА Няха) сабё ёдзя да сваё) мацяры, мы пражывём, бяз чдрта балбта абыдзяцца. Грамавічы Шчуч.
БЁЛ Ы СНЕГ, АЛ Е HE СЫР, МІЛ Ы ЗЯЦЬ, АЛ Е HE СЫН Маёз раббты прыхбдзяць, паядўць і адразу спаць ідўць, а я ўсё ахбджваюса Ьанбчы, кажуць, бёлы сьнег, але ня сыр, мілы зяць, але ня сын, каб што памбг, то не. Галаўнічы Гарадз.
БІЗЎН ды падАткі пАнскія парАдкі Каб паны яшчэ пратрымаліся, то мы бусё старцамі сталіся, бізўн ды падаткі панскія парадкі, гэта вядбмо. Пліса 2 Навагр.
БЛАГОМУ КАНЮ ЯДА HE ПАМОЖА Пра чалавека, які не слухае добрых парадаў. Ямў ці кажы, ці ні кажьі, сваё правіць, благбму каню, як moj казаў, яда ні памбжа. Чуркі Ашм.
БОГ ДАСЦЬ ДЗЕНЬ, А ЧОРТ РАБОТУ Чалавек заўсёды знойдзе работу. Чагб ты бядўяш, што цябё звблілі, пражывём, бог дасьць дзень, а чорт рабдту. Трабы Іўеўск.
БОГ HE ЦЯЛЯ, УБАЧЫЦЬ КРУЦЯЛЯЛюдзі пазналі, як і ты:ранё/зь мянёсьмяяўся, а ціпёр самбму прышлбся, бог ні цяля, убачыць круцяля. Міхнічы Смарг. БОГ TO БОГ, АЛЕ HE БУДЗЬ I CAM ПЛОХ Гэта ж так, яг бўдзяш дббро рабіць, то; к табё бўдуць ддбрыя, кажуць, бог то бог, але не будзь і сам плох. Чуркі Ашм. БРАДЗЯЧЫ САБАКА ГАСПАДАРА HE MAE Васіль пабыў у Марылі паўгбда, цяпёр ды Яні прыстаў, брадзячы сабака гаспадара ні мая. Даўгялы Вор.
БЎДЗЕ ЛЮДЗЯМ, TO БЎДЗЕ I НАМ Дабрабыт аднаго чалавека залежыць ад дабрабыту грамадства. Сьнёгу німа, така суш, каб хаця радзіло, тады, як кажуць, бўдзя людзям, то бўдзя і нам. Дашкавічы Свісл.
БЎДЗЕ РУКА БЁДНА, ЯК ПАЛ ЁЗЕ HE Ў СВАЮ КІШЭНЬHi чапа) не сваё, каб ты вёдаў, бўдзе рука бёдна, як палёзя неў сваю кішэнь. Асіпаўцы Вор.
БУДЗЬ ЯК ДбМА, АЛЕ HE ЗАБЫВАЙ, ШТО Ў ГАСЦЯХ Юрка разлегся на бацькавым лбжку і ня /дзе дадбму, каб ямў хто сказаў, ты будзь як дбма, але не забываў што ў гасыріх. Міхайлоўшчына Ашм.
БЫВАЛА БУЯЛА, А ЦЯПЁР I РЫКАЦЬ HE ХОЧА А давдлі табё ўсё даўнёрйае прымяркбўваць да нашага часу, вод бывало буяло, а цяпёр і рыкаць ні хбча. Зарэчка Слон.
БЫЛА Б ШЬ'іЯ, А ХАМЎТ ЗНОЙДЗЕЦЦА Moj чалавёк і на трактары зддльны рабіць, і камба]н ямў вядбмы, была б шыя, а хамўт зндйдзяцца. Рыбніца Гарадз.
БЫЛО, БЫЛб, ДЫЙ ПАГОРШАЛА Нёмцы як прышлі, то мы ўцякліў парцізаны, у лёсе жылі, а ў блакаду што нацярпёліса, то былб, былд, ды) пагдршало. Дашкавічы Свісл.
БЫЛО КАМЎ СВЕТ ГУБІЦЬ Такі п’яніца папаўся наша) Алёня, як яна жывё з )ім, каб што людзкае, a то былб камў сьвет губіць. Нача Вор.
БЫЎ КОНЬ, ДЫ З'ЁЗДЗІЎСЯ Чагб ты хдчаш ад Кбстуся, быў конь, ды зьёзьдзіўся, яшчэ / так дббра, што каля хаты даглёдзіць. Віктасіна Астр.
БЫЦЬ У КАСЦЁЛЕ I КСЯНДЗА HE БАЧЫЦЬ Сёньня жывёлы шмат прадавалі на рынку, як гэта ты не ўбачыў паршука на вбзе, гэта ж быць у касьцёле і ксяндза ня бачыць, Сенцяняты Смарг.
бядА he па л ёсе, а па л юдзях ходзіць Мы на адзінбце жылі, на фўтары, але j тудьі да/шлі паліцар. Бацьку забілі, сына забралі, гэта ж кажуць, бяда не па лёсе, а па людзях хбдзіць. Ааўна Маст.
бядА сваё хАты he мАе Наша Вблька так дббра жыла за сварм чалавёкам, шбферам рабіў, сям’ю глядзёў, а ўвдсяні памёр у шпіталі. Кажуць, бяда сваё хаты не мая, а па ўсіх гуляя. Урцішкі Іўеўск.
бядА хоць мўчыць, ды жыць вўчыць Такі ўстанаўны быў jix Кбля, нікбга не прызнавбў, а як бацька памёр, то як яго падмянілі, усё дбма рббіць, маці слўхая: во, бяда хоць мўчыць, ды жыць вўчыць. Ааўна Маст.
БЯЛА HE БЯЛА, АБЫ ВОДУ ВІДАЛА От трбху зббльшага памыла малым халацікі, бяла ні бяла, абы вбду відала, усё рбўна заўтра вымажуць, што не пазнаяш. Пагарэлка Кар.
ВАРОНА НАПРАМІК ЛЯТАЕ, АЛЕ ДОМА РЭДКА БЫВАЕ Паёхаў напрасткііў балдце заграз, раніцу правалэндаўся, пакўль выяхаў на гасціняц, гэта ж кажуць, варбна напрамік лятая, але дбма рэдка бывая. Бярозаўка Лід.
ВЕК ГАРЎЮ I СМАКУ HE ЧЎЮ Hi я калі пасядзёў як людзі, ні я калі паспаў увблю, век гарўю і смаку не чўю. Адэльск Гарадз.
ВЕК ПРАЖЫЦЬ, ЯК HA СВІННІ ПРАЁХАЦЬ Гбра, мае дзётачкі, шмат бачыла, век пражыла, як на сьвінё праёхала. Верцялішкі Гарадз.
відАць пАна па ХАЛЯВАХ Ужо ж не по)дзя Сяргё) з вамі пілаваць дрдвы, відаць пана па халявах. Ваверка Аід.
ВІДНб ЗДАЛЁК ФАРСУНА Што ты апраўдваясься? Віднд здалёк фарсуна: рўкі е, а галавы німа. Шусцікі Ваўк.
ВОСЬ ТАБЁ РАРАТЫ HI АДЗЁННЯ, HI ХАТЫ У сьвята з хўтара яны ўсе паішлі ў касьцёл, а ў гэты час хата згарэла, шчэ ддбра, што карбва цэла асталася, вось табё рараты ні адзёньня, ні хаты. Даўгялы Вор.
ВОЎКА НбГІ КОРМЯЦЬ Трэба najcbui выпісаць салдмы карбве на трасянку, як ні папрбсіш, ніхтб не прывязё, вбўка нбгі кбрмяць. Мяляхавічы Дзятл.
воўк пасланцАмі he сыты Што ты малбга пасылаяш, што ён там зрббіць, паёдзь сам і прывязісухастбю, воўк. пасланцамі не сыты. Заляшаны Ваўк. ВОЎК ЯШЧЭ Ў ЛЁСЕ, А ШКЎРУ ЎЖО ПРАДАЮЦЬ Яшчэ сын jx не прыёхаў з вд)ска, а ягб ўжо жэняць, а мбжа, ён ні захбча Надзю браць, воўк яшчэ ў лёсе, а шкўруужо прадаюць. Ааўна Маст.
ВОЧЫ БАЧАЦЬ, А ЗЎБЫ HE БЯРЎЦЬ Гэтакія вішні паныдзыі'алі высбкія, хто jix абярэ? Вдчы бачаць, а зўбы не бярўць. Свіслач Гарадз.
ВОЧЫ HE БАЧАЦЬ СЭРЦА HE БАЛІЦЬЯк паёхаў Сьцяпан, то жднка спака)нё) стала, гэта ж вбчы не бачаць сэрца не баліць. Вільчаны Ашм.
ВУЧбНАГА ВУЧЫЦЬ, ЯК МЕРТВАГА ЛЯЧЫЦЬ Што ты да Мікалая Антбнавіча прыстаў, ён жа на агранбма вучыўся, лепш за цябё зная, дзе сёяць, ты вёдаў вучбнага вучыць, як мёртвага лячыць. Трабы Іўеўск.
ВЫРАС ПАД НЁБА, А ДЎРАНЬ ЯК ТРЭБА Калі ты ўжо бўдзяш рабіць, як усё людзі, вырас пад нёба, а дўрань як трэба. Міжава Маст.
ВЯДбМА БЕЗ ПАПА, ШТО Ў НЯДЗЁЛЮ СВЯТА Што ты там пляцёш пра прэмію, вядбма без папа, што ў нядзёлю сьвята. Аагады Шчуч.
ВЯЛ ІКАМУ КАЛЕКТЫВУIЗАВІРЎХА HE СТРАХ Гэта павбдкатакмндга бяды нарабіла, але ж справіліся з eadoj, вялікаму калектыву і завірўха не страх Юбілейная Свісл. ВЯСЁЛЛЮ КАЗАЛА КАЧАРГА ГУЛЯЦЬ АД НЯДЗЁЛІДА ЧАЦВЯРГА Гуляліўмаладбў пбтым у маладбга, нехапіла j тыдня, гэта ж кажуць, што вясёлю казала качарга гуляць ад нядзёлі да чацьвярга. Старое Сяло Зэльв.
ВЯСНА ВбЧЫ КРАДЗЁ Увёсну сбнца вёльмі сьвёціць, аж вдчы зажмўрваюцца, вясна вбчы крадзё. Шылавічы Слон.
КНІГІ ОНЛАЙН
