Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
НА КАГО БОГ, НА ТАГО I ЛЮДЗІ У іх хлбпяц хваравёка, а мачаха жыцьця не даё, каб выяхаў куды рабіць, на кагб бог, на тагб j людзі. Зарачаны Ваўк.
НА ЛЁЧАНЫМ КАНІ ДОЎГА HE ПАЁЗДЗІШ (НА ЛЁЧАНЫМ КАНІ ДбЎГА HE ПАРОБІШ) Такая хварбба ў ягб была, што j цяпёр, як парббіць, то на галавў скардзіцца, на лёчаным кані дбўга не парббіш. Лепі Вор.
НА МАЛАЦЭ АПЯЧЭШСЯ НА ВАДЎСТУДЗІЦЬ БЎДЗЕШЯг жбнка па)шла ад Лявбна, mo j слўхаць нехбча, каб другіраз жаніцца, на малацэ апячэсься на вадў студзіць бўдзяш. Семернікі Ашм.
НАМ БОГ ВЯСЁЛЕЙКА ДАЎ, АЖАНІЎСЯ МЕХ ТОРБУ ЎЗЯЎ IНіна не вёльмі каб прыгбжая, і Сьцяпан ні надта, нам бог вясёле]ка даў, ажаніўся мех тбрбуўзяў. Дроздава Аід.
НА ПАКРОВА ЗАРЫКАЕ КАРОВА Картбплю зьвёзьлі, ужб зіма прыдзя хўтко, на Пакрбва зарыкая карбва. Кракоўка Ашм.
НА РАБОТУ ПАМбЎКА, А МУЖЫК ЗДАРбЎЕ З'ЕЎ Гэлёна лёдва нбгі цягая, рббіць у сьвінарніку, але на раббту памбўка, а мужык здарбўе зьеў. Дашкаўцы Маст. НА СВАІМ ДВАРЭ I ПЯТЎХСПРАЎНЫЯкпрыёдзямо) сын на лёта, дык так палёпшая, такі чысты станя, гэта ж на сварм дварэ і пятўх спраўны. Жалудок Шчуч.
НА СВАЮ ГАЛбЎКУ КЎРАЧКА СПЯВАЕ Чагб ты праклінаяш ма)гд бацьку? Глядзі, бывая, на сваю галбўку кўрачка сьпявая. Ятвезь Кар.
НА СВЯТОГА ГРЫГОРАІДЎЦЬ РЭКІДА МОРА Маё дзёці ўлётку прыяжджаюць да мянё, як на сьвятбга Грыгдра ідўць рэкі да мбра. Малая Воля Дзятл.
НА СЫТАГА ЖАРАБЦА HE ТРЭБА I ДУБЦА Піліп наш дббра даглядае каня, адразу з мёсца бяжыць, не ўтрымаць, на сытага жарабца не трэба j дубца. Асташын Кар.
НА ЎСЕ СВЯТЫЯ ПАСТУХІ HE ТЫЯ Яг былб дамбўлена, кабя парабіў да вбсяні, так няха; і бўдзя, а далё) не, бо, як кажуць, на ўсе сьвятыя пастухі не тыя. Даўгялы Вор.
НА ЧУЖбЙ СТАРАНЁIВАРОНА СВАЯ МІЛ А Знаемага чалавёка здалёкубачыш сярод чужь'іх, як кажуць, на чужбі старанё і варбна свая міла. Шчэчыцы Маст. НА ЧУЖЫ РОТ ГЎЗІКА HE НАШЫЕШ А ні слўха] ты, што на яе нагавбраць, на чужырот гўзіка не нашыяш. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая)
НА ЧЫЁМ ВбЗЕ ЁДЗЕШ, HA TOM I ПЁСНІ СПЯВАЙ Што ж гэта, ты ў цёсьця піў і еў, а цяпёр за грудкі з рм бярэсься, не, брат, на чыём вбзя ёдзяш, на том і пёсьні сьпява). Баброўнікі Свісл.
НА ЯГО ГНЕЎ HE ГАРОДЖАНЫ ХЛЕЎ Сынбк, табё німа чаго ягб баяцца, шчэ на яго гнеў ні гарбджаны хлеў. Клінчаны Гарадз.
НА ЯЗЫКЎМЯДбК, А ПАД ЯЗЫКОМ ЛЯДОКНя вер ты ямў, гэтаму фарсунў, у ягб на языкў мядбк, а пад языкбм лядбк. Рымуцеўцы Бераст.
HE АДНО Ў АКНЁ СВЕТ, ЗА АКНОМ БОЛЬШЫ Што ты прывязаўся да гэта] Стасі, табе дзёваку вёсцы німа, ці што? He адндўакнё сьвет, за акнбм ббльшы! Грабяні Гарадз.
HE Б'Е ЖОНКУ МУЖЫК, А Б'Е ЖОНЧЫН ЯЗЫК Кабхоць раз магла змбўчыць наша Брбньця сва)мў мужыкў, то менш была б біта, алё ж ён слдва скажа, а яна дзёсяць, не б’е жднку мужык, а б’е жднчын язык. Савані Свісл.
HE БІ ФАМЎ ЗА ЯРОМУ Ты разьбярыса дббра, хто тут вінен, а пбтым гавары, не бі Фамў за Ярбму. Рымуцеўцы Бераст.
HE БЎДЗЕ ДОЖДЖЫКА Ў МАЮ, HE БЎДЗЕ ХЛЁБА ГУЛЬТАЮ Гэта ж так сўшыць, ажно страх, не бўдзе дбжджыка ў маю, не бўдзе хлёба гультаю. Касцянева Шчуч.
HE БЎДЗЕ ДЎБА, HE ТРЭБА I ГРЫБА Калі ты паёдзяш ад нас, ня трэба нам mBajix паклбнаў, ня бўдзя дўба, ня трэба j грыба. Збляны Лід.
HE БЫЦЬ БАБЕ ДЗЁЎКАЙ Як ты такі разўмны, то няха/ бы паўшбў назад да ceaej жднкі, жыў бы як чалавёк, але ж, мўсіць, як ня быць бабе дзёўкаў так табё ня стаць зноў яё мужыкбм. Заберазь Іўеўск.
HE БЯДА, ШТО Ў ЖЫЦЕ ЛЕБЯДА, А БЯДА, КАЛІ НЯМА HI ЖЬІТА, HI ЛЕБЯДЫ Як вымярз ячмёнь, то адсёўзалі ўсё, то хоць грыка дббрая парасла, як кажуць, не бяда, што ў жыця лебяда, а бяда, калі няма ніжыта, нілебяды. Ацмінава Навагр. HE ГЛЯДЗІ' НА НЁБА, НЯМА ТАМ ХЛЁБА Гэта Збся ўсё да бапцістаў хіліцца, а ж чагб бўдзя жыць? Я кажў ёр не глядзі на нёба, няма там хлёба, лепш ідзі рабіць з усімі. Ааўна Маст.
HE ГбЛАД, КАЛІ СЎКА БАРАНАК HE ЕСЦЬ Цяпёр ма)ім дзёцям блінцэ ні ласўнак, )ім каб чагб салддкага даваў, во, кажуць, ня гблад, калі сўка баранак ня есьць. Клешнякі Шчуч.
НЕДАЙ БОГ СВІННІ РОГ Во, бачыш, Лявбнчыкава сына не паставілі старшынё/ у сельсавёце, бо знаюць, які, не daj бог сьвіньнірог, калі б былірбгі, ні былб б нікбму дарбгі. Гуршчызна Іўеўск. (Гуршчына)
HE ДАЎШЫ HE СУСЁД, А ДАЎШЫ САБЁ НЕТ Учбра Адам прыхбдзіў пазычыць грбшы, то аддаў, што меў, бачыш, не даўшы не сусёд, а даўшы сабё нет. Некрашы Іўеўск.
HE КАЙСЯ, РАНА ЎСТАЎШЫ, А МАЛАДЫ АЖАНІУШЫСЯ У наша) Гэліўжо ўнўкі гадўюцца, а сама шчэ маладая, гэто ж не ка/ся, рана ўстаўшы, а малады ажаніўшыся. Некрашы Іўеўск.
HE КРЎЧАНЫ HE РАМЁНЬ, HE ВЎЧАНЫ HE ЧАЛАВЁК Што ты сабе думаяш, Валёра? Ты хбчашусёжыцьцё прагуляць, вучыцца не хбчаш. He, сынбк, не крўчаны не рамёнь, не вўчаны не чалавёк. Грамавічы Шчуч.
HE ПАД ЮРКУ ШАПКА Сам хоць і начальнік, нічбга зрабіць нембжа, кабу нас дббра былб на раббця, відаць, ні пад Юрку шапка, калі ўсёўзвбдзіць на людзё). Сялец Смарг.
HE ПЁРШУЮ ЗІ'МУ ВОЎК ЗІМЎЕ Гэта ж нікблі не былб, каб прапаліўсе парасята, не пёршую зіму воўк зімўя, але ж не здаралася такбга. Негрымава Навагр.
HE ПЛЮЙ У КАРЫТЦА, БО ПРЫДЗЁЦЦА НАПІЦЦА; HE ПЛЮЙ У СТЎДНЮ, БО ПРЫДЗЁЦЦА ВАДЫ НАПІЦЦА Во, брат, ня плю)у карытца, бо прыдзёцца напіцца, як ты ні лаяўса са MHoj, а прышлбса табё к нам прысьці, каб памаглі хату ладзіць. Старынкі Шчуч. He плю] у стўдню, бо прыдзёцца вады напіцца. Белазёраўцы Іўеўск.
HE СКАЧЫ НА ВЫСОКІЯ ГОРЫ, БО НА НІЗКІЯ СЯДЗЕШ Ты, сынбк, бяры дзёўчыну па сабё, не ганіса, каб высбкаго стану, як кажуць, ні скачы на высбкія гбры, бо на нізкія сядзяш. Кукалкі Ваўк.
HE СМЁЙСЯ, БРАТКУ, 3 МАЙГО ПРЫПАДКУ He cbMejca, братку, з ма)го прыпадку, як рэзаў сёчку, мне лёдва паляц ні адсёкла. Верабейкі Свісл.
HE СМЁЙСЯ, ДЗЁЎКА, УДАВЁ, ПРЫДЗЕ ЛІХА I ТАБЁ Як прыёхаў наш Юзік з вд)ска, усё пасьміхаўса над намі, што ў мазўці хддзім, а як сам стаў трактарыстам, такі самы куравы хддзіць, во, ня сьмё]са, дзёўка, удавё, прыдзя ліхо j табё. Рыбніца Гарадз.
НЕСПАДЗЁЎКІ ДЗІЦЯ Ў ДЗЁЎКІ Во, неспадзёўкі дзіця ў дзёўкі: прывалбкся зноў Кдстусь да жднкі, мбжа, асядзя цяпер ужо назусім? Касцянева Шчуч.
HE СТАЛА ПАНА УСЁ ЗААРАНА He стала пана усё заарана, а пры пану адна аблбга ляжала. Чуркі Ашм.
HE ТАДЬІ КАЛОДЗЕЗЬ КАГіАЦЬ, ЯК ПІЦЬ ЗАХОЧАЦЦА Паставілі нбвую хату і сыну адвялі частку ад вўліцы, xaj жэніцца, ні тады ж калбдзізь капаць, як ніць захбчацца. Дабраволя Свісл.
HE TAK СМЫЧКОМ, ЯК ЯЗЫЧКОМ Ягд Міхаліну ўсе вёдаюць, надто ні перарббіць, яна ўмёя ні так смычкбм, як язычкбм. Прэціма Шчуч.
HE ТАЯ МАЦІ, ШТО СПАРАДЗІЛА, А ТАЯ, ШТО ВЬІГАДАВАЛА Пасьля ва)ны Агата па]шла за Адама на трох дзяцё), дыкужб ўсе павырасталі, шанўюць яё як маці, кажуць людзі, не тая маці, што спарадзіла, а тая, што выгадавала. Войневічы Дзятл.
HE ТОЙ ЗЛОДЗЕЙ, НА КАГО КАЗАЛІ, А ТОЙ, КАГО ЗЛАВІЛІ Усе ўзвбдзілі на бёднага Андрэя, а папаўся з мёхам грыкі каля склада старыМажэ]ка, вояк, не moj злбдзя), на кагб казалі, a moj, кагб злавілі. Рыбніца Гарадз.
HE ТОЙ МОЦНЫ, ХТО СТРЫМАЕ КАНЯ, А ТОЙ, ХТО СТРЫМАЕ СЯБЁ ўіван ні караў сваю Аюду, як прышла назад ад Юркі, a pad быў, што вярнўлася да дзяцёў гэта ж праўда, не moj мбцны, хто стрымая каня, a moj, хто стрымая сябё. Касцянева Шчуч.
HE ТОЙ ХАРОШ, ХТО ТВАРАМ ПРЫГОЖ, А ТОЙ ХАРбШ, ХТО НА СПРАВУ ГОЖ Ая, ваша Вбля малёнкая рбстам, а на усё] сьвет славіцца, гэта ж так: не moj харбш, хто тварам прыгбж, a moj, хто на справу гож. Зарачаны Ваўк. HE ЎСЯКІ ВЯСЁЛЫ, ХТО П'ЯНЫ я пяю, як адна ў хаце, мужчыны ў нас пяюць, як нап’юцца, a Moj гаспадар, як нап’ёцца, адразу спаць ідзё, каб вёдалі, неўсякі вясёлы, хто п’яны. Быстрыца Астр.
HE Ў ТЫЯ РЎКІ ПАПАЛА, КАБ ЛЁЖАЧЫ СГіАЛА Мая ты дачўшка, не ў тыя ты рўкі папала, каблёжачы спала, высьпісса і бёгаючы. Савані Свісл.
HE ХАЦЁЛА САБАЧА ЛАПА БЫЦЬ НА СТАЛЁ, ХАЙ БЎДЗЕ ПАД СТАЛОМ Мама хацёла, кабяна жыла ў нас, пакуль прыдзя з eojcxa наш Кдсцік, але ж да ceadj мацяры паёхала, ну не хацёла сабача лапа быць на сталё, xaj бўдзя пад сталдм. Старынкі Шчуч.
HE ХВАЛІ НЯВЁСТКУ Ў ТРЫ СЕРАДЫ, А ПАХВАЛІ Ў ТРЫ ГАДЬІ Як прыёхала Маня да нас, дык такая ддбрая была, а пбтым як чорт яе падмяніў, гэта ж людзі праўду гавбраць: ні хвалі нявёстку ў тры серады, а пахваліў тры гады. Семернікі Ашм.
HE ХВАТАЙ МНОГА УДАВІШСЯ Ужо гэтак Сёмка раскашаваўу складзе, але ж пдтым скінулі, во, браце, не XBamdj мнбга удавісься. Заберазь Іўеўск.
НЕШЧАСЛІВА ТАЯ МАТКА, ШТО HE ГАРЎЕ ЗА ДЗІЦЯТКА Так ужо ўбівалася за сварм сынам, аж дачакалася, прыёхаў яё Валбдзя, панавдзіў усягб: была 6 нешчасьліва тая матка, што не гарўя за дзіцятка. Пераганцы Вор.
HI БОГУ ВОЖАГ, HI ЧОРТУ КАЧАРГA fix Рбмакрабіць нехбча, вучыцца не паёхаў, валдчыцца па дзёўках, а што з ягд бўдзя? Hi ббгу вбжаг, ні чбрту качарга. Шчэчыцы Маст.
НІВОДНАМУ МІКОЛЕ HE BEP НІКОЛІ Ужо зімбвы Мікбла прармбў, а на дварэ вёльмі яшчэ цёпла, то нівбднаму Мікбле не вер нікблі. Цярэшкі Ваўк.
НОВАЕ СІТКА НА КАЛОЧКУ ВІСІЦЬ Наш нбвы агранбм усіх паставіў на мёсца, нбвае сітко на калбчку вісіць. Свіслач Гарадз.
НЯМА ПАДХАДЗЯШЧАГА HE ТРЭБА ЗАВАЛЯШЧАГА Наша Збся ў дзёўках век пражыла, яё хлбпца забілі на ва)нё, а за ўдаўца ні па)шла, кажа: німа падхадзяшчага не трэба заваляшчага. Дашкавічы Свісл.
НЯМА ТЫХ ГРАБЯЛЬ, КАБ АД СЯБЁ АДГРАБАЛІ Паспрабўі скажы Кбстусю, што нацягаў са свірна дабра, то скажа, німа тых грабяль, каб ад сябё адграбалі. Заляшаны Ваўк.
НЯХАЙ ТОЙ СЕРАДЗІЦЬ, ХТО ЎГАРЎ ГЛЯДЗІЦЬ У нас ніхтб не пбсьціць, мы даўнб ня серадзім, xaj moj серадзіць, хто ўгарў глядзіць. Пліса 2 Навагр.
ПАД'ЯСІ АД СЬІНА ХЛЁБА, ЯК АД СТАРОЙ КЎРЫЦЫ ЯЕК Паёхаў зімд) наш стары Бблясь да сына ў гбрад, а ўвёсну назад зьвярнўўся, гэта ж, гавбрыць, пад'ясі ад сына хлёба, як ад старб) кўрыцы яек. Віктасіна Астр.
ПАЖЫВІЦЦА, ЯК ГОЛЫ Ў КРАПІВЁ Пралічыцца, падмануццаў надзеях. Aj, сынку, не трэба табёНасьця, тыўяё пажывісься, як гблы ў крапівё. Заполле Маст.
ПАЙСЦІ ПАВЁРХ ЛЁСУ Разбагацець. Шбстак дўмая, што ўжо як сын стаў агранбмам, то ён саммбжа najcbip павёрх лёсу. Баярск Смарг.
ПАЙСЦІ РУКОЮ Пачаць добра гадавацца (пра жывёлу). У сына ўсё па)шлб рукбю: карбва з цялўшка) пасёцца, сьвіньня парасят прывяла, жывіны пбўны двор. Ківанцы Вор.
ПАРАДАК, ЯК У ЖЎДЗІНА Ў ХАЦЕ: CEM АКОН I АДНА ШЫБА Ня вёдаю, як яны жывўць, тры мужчыны ў хаця, а маці на сабё цягая з лёсу сўчча, парадак., як у Жўдзіна ў хаце: сем акбн і адна шыба. Зарэчка Навагр.
КНІГІ ОНЛАЙН
