Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
КАБ ЯШЧЭ ПРЫ ЦАРЎПАЖЫЛІ, TO ТОРБЫ HE ЗНЯЛІ Б Даўнё)у наша) вёсцы шмат старцбў былб, каб яшчэ пры царў пажылі, то тбрбы не зьнялі б. Навасады Ашм.
кАжуць, што і мАсла хлёбам мАжуць Нашы жывўць там у саўхбзе ў дббрым дастатку, кажуць, што / масла хлёбам мажуць. Міжэвічы Слон.
КАЖЬІ СТРЬІЖАНА, А ЁН ГОЛЕНА Як упёрся наш Вацак, то нічым ягб ні вдзьмяш, давбдзь, што хбчаш, а ён на сварм старць, кажы стрыжана, а ён гбляна. Свіслач Гарадз.
КАЛІ ГНОЙ ГЎСТА, HE БЎДЗЕ Ў ПОЛІ ПЎСТА Кбжны вёдая, калігно] гўста, не бўдзяў пдлі пўста. Навасады Вор.
КАЛІДОБРА ЎЗАРЭШ, TO IЎРАДЖАЙ ДОБРЫ ЗБЯРЭШ Трактарыстынашы дббра працўюць, бо знаюць: калі дббра ўзарэш, то і ураджа] дббры зьбярэш. Дзятлавічы Ваўк.
КАЛІ 3 РОДУ БАРАВІК, TO ЛЕЗЬ, БРАЦЕ, У КОШЫК Як прыёхаў ты аграндм, mo j памага] нашым палявбдам, калі з рдду баравік, то лезь, браце, у кдшык. Шылавічы Слон.
КАЛІ МУКА ПАЦЯЧЭ, TO I САЛОХА БЛІНОЎ НАПЯЧЭ Гаспадар дббра зарабляя, то гаспадыня ддбрая, калі мука пацячэ, mo j Салбха блінбў напячэ. Даўгялы Вор.
КАЛІ НІВА РбДЗІЦЬ, А Ў ХЛЯВЁ ПЛОДЗІЦЬ, ТАДЫ I ГАСПАДАР РАЗЎМНЫ Цяпёр у нас пбўныя сьвірны хлёба і карбў мнбга ў кардўніку, бо прадсядацяль клапбціцца: калі ніва рбдзіць, а ў хлявё плбдзіць, mo j гаспадар разўмны. Рагачоўшчына Шчуч.
КАЛІ ТОПІШСЯ, ДЫК ЗА БРЫТВУ ХОПІШСЯ Крыся да сталасьці ў дзёўках сядзёла, пад сбрак год вышла за ўдаўца., нічбга не зрдбіш, калі тбнісься, дык за брытву хбпісься. Віктасіна Астр.
КАЛІ ХЛЕБНЕЎДАЎСЯ, ДЫК ПАД СКАРЫНКАЙ КОТСХАВАЎСЯ Умаёіжднкі і так бывая, калі хлеб ніўдаўся, дык пад скарынка) кот схаваўся. Зарэчка Слон. КАЛІ ХОЧАШ ХЛЕБ МЕЦЬ, TO ТРЭБА ЗЯМЛІЦЫ ГЛЯДЗЁЦЬ Кампбсту нагатавалі, каб дббра пбля радзіла, бо калі хдчаш хлеб мець, трэба зямліцы глядзёць. Рыбніца Гарадз.
камАндаваць любіць, як ілля хмАрамі Зь ягб жбнка) ні згавбрысься, камандаваць любіць, як ўільля хмарамі. Шылавічы Слон.
КАМЎ КАМЯК, А КАМЎ НІЯК To ж мая сястрыца жывё за сварм чалавёкам і красўяцца, ні так, як я за сварм, камў камяк, а камў ніяк. Старая Перавалока Слон.
КАМЎ Ў ГОЛАЎ зАйдзе, той за пёччу нАйдзе Мая Збя як наважылася вучыцца, то ; паёхала на кўрсы, цяпёр скбнчыла тыя кўрсы і бўдзя рабіць у праўлёньні, камў ў гблаў за.)дзя, moj за пёччу на)дзя. Шылавічы Слон.
КАМЎ ШТО, А ГАНЦІ КЎБЕЛ А кінь ты дўмаць аб сваём трактары хоць у сьвято, як кажуць, камў што, а Ганьці кўбял, так і ты: камў што, а табё часткі да трактара. Клешнякі Шчуч.
КАПЛЯЙ МОРА HE НАПОІШ Гэтулькі таварышаў мае, ды ўсе любяць выпіць: як палўчыць грбшы, усё каля ягб крўцяцца, пакўль не прап’юць, а жбнка з дзёцьмі як хбчуць, гэта ж капля; мдра не напбрш. Каробчыцы Гарадз.
КАПЎСТА HE ГАРБАТА, КАЖЎХ HE ВАТА Нявёстка то не свая дачка, да сэрца не прытўліш, гэта ж капўста не гарбата, кажўх не вата. Лагады Шчуч.
КАРМІ ЖЫВЕЛУ МУКОЙ, TO ПОЙДЗЕ РУКОЙ У Васіля бычбк аж блішчыць, такі гладзянькі, а ў Яхіма як крук, то ж, кармі жывёлу мукбў то пб]дзя рукб). Даўгялы Вор.
КІДАЙ БОРАНУ, РАГАЧ I БЯРЬІСЯ ЗА КАПАЧ Лётоўжо npajuuo, Kidaj ббрану, рагач і бярыся за капач. Кракоўка Ашм.
КІНЬ ПЕРАД САБОЮ, НАЙДЗЕШ ЗА САБОЮ УвайнўМакар вёльмі дапамагаў нам, mo j цяпёр маё дзёці ягб за бацьку маюць, гэта ж кінь перад саббю, нар дзяш за саббю. Кракоўка Ашм.
КЛАДЗІ ГНОЙ ГЎСТА, HE БЎДЗЕ Ў КЛЁЦІ ПЎСТА Як даглядаяш, так зямля і рбдзіць: кладзі гно] гўста, ня бўдзя ў клёці пўста. Ацмінава Навагр.
КОЖНАМУ СВОЙ КУТОК МІ'ЛЫ Дзёціўжо сваю дружыну маюць, а да мацяры кбжнае лёта прыяжбжаюць, кбжнаму сво) кутбк мілы. Дабраволя Свісл. кбжны пачАтак цяжкі Як пабраліса Маня з Кбсьцікам, у нас жылё, a nd тым сваю хату паставілі, кбжны пачатак цяжкі. Каробчыцы Гарадз.
КбЖНЫ СТАРАЦЦА МЎСІЦЬ, ЯК СВАЯ ВОШ УКЎСІЦЬ Дзяцёі кўча ў хаце, жбнка нідзё не рббіць, дык Захар цягня ўсю раббту, бо кбжны старацца мўсіць, як свая вош укўсіць. Лунна Маст.
КбЛАС ДА КбЛАСА СНОП БЎДЗЕ He патраціш капё)кі, бўдзяш мець рубёль, кблас да кбласа сноп бўдзя, зёрня да зёрня мяшбк бўдзя. Навасады Вор.
КОШКА МЫШЫ HE ТАВАРЫШ У ва)нў быў паліцаям, а цяпёр да насу радню лёзя, не, кдшка мышцы не таварыш. Рыбніца Гарадз.
КРАСАТА ПРЫГЛЯДЗІЦЦА, А РбЗУМ ПРЫГАДЗІЦЦА МарысяПалуянава пашла за агранбма, не вёльмі прыгбжы, але разўмны чалавёк, дык жа красата прыглядзіцца, а рбзум прыгадзіцца. Старынкі Шчуч.
КРУПІНА ЗА КРУПІНАЮ БЁГАЕ 3 ДУБІНАЮ Наварылаты булёну без заправы, крупіна за крутнаю бёгая з дубінаю. Дабраволя Свісл.
КРУЦІ HE КРЎЦІ, А, ШТО ТРЭБА, ЗАПЛАЦІ Якузяўу цібё сусёд грбшы, то мўсіць аддаць, то так: круці не круці, а, што трэба, заплаці. Пескі Маст.
КУДЬІ ВЁЦЕР, ТУДЫ I ТЫ Ты, Гблісь, такі, куды вёцяр, туды і ты. Роўбавічы Іўеўск.
КУДЫ МІКІТА, TAM ШЫТА-КРЬПА УгэтагоМінчука ўсёдббра выхбдзіць: куды Мікіта, там шыта-крыта. Міжава Маст.
КУДЫ СІРАЦЁ HI ІСЦІ, ЁЙ ЗАЎСЕДЫ ВЁЦЕР У ВОЧЫ Цяжка, як німа падпіркі, як нікбга німа з рбдных, куды сірацё ні ісьці, ej заўсёды вёцяр у вбчы. Дыхнавічы Ваўк.
КЎРЫЦА HE ПТЎШКА, СЫР HE ЗАКЎСКА Перакусілі трбхіў дзядзькі і паёхалі, але ж чакалі бблыйага, а так кўрыца не птўшка, сыр не закўска. Шчэчыцы Маст.
ЛАСЫ НА ЧУЖЬІЯ КАЎБАСЫ Кажны зная, што Валянцін ласы на чужыя каўбасы. Ханявічы Гарадз.
ЛЁНІН ЗАЎСЁДЫ СЯРОД НАС БЎДЗЕ, СВЕТ АБ IM НІКОЛI HE ЗАБЎДЗЕ Унас калхбз]імя Лёніна, жывём na-лёнінску, Лёнін заўсёды сярод нас бўдзя, сьвет аб ]ім нікблі не забўдзя. Труханавічы Дзятл.
ЛЁПЕЙ АСЦЯРОЖА, ЧЫМ ВАРОЖА ІдзізапрасішваГра, хсцпрыдзяна сьвята, чагб вам грызьціся, лёпя) асьцярбжа, чым варбжа. Міхайлоўшчына Ашм.
ЛЕПШ 3 ЖЫВАТОМ КАЧАЦЦА, ЧЫМ ДАБРЎПРАПАДАЦЬЯш« сусёдзаўседы сам спажывё, ні з кім ні сябрўя, да сябё ні пазавё: на сенажаці што з ддму прынясё, аж давіцца, есьць, кажуць, лепш ж жыватдм качацца, чым дабрў прападаць. Ацмінава Навагр.
ЛЕПШ ПАМІРАЦЬ НА МУЖЫКОВЫХ НАГАХ, ЧЫМ НА БРАТНІХ РУКАХ Мы пагарэлі ў всцнў, Moj чалавёк ні вярнўўся, то сталі жыць з братам, але братавб) гэта ня люба, ні вёдаю, як і жыць, лепш паміраць на мужыкбвых нагах, чым на братніх руках. Кукалкі Ваўк.
ЛЁТА НА ЗІМЎ СВДРЫЦЦА Яшчэ з раніцы марбзік, але ўжо ўсё аджылд ад цяпла, лёта на зімў сварыцца. Адэльск Гарадз.
ЛЁТНІ ДЗЕНЬ ЗА ЗІМНЮЮ НЯДЗЁЛЮ Чагб ні парббіш за лётні дзень, а зімд] ні пасьпёяш абярнўцца, ужо/ вёчар, лётні дзень за зімнюю нядзёлю. Труханавічы Дзятл.
ЛІШНЯГАIСВІННІ HE ЯДЎЦЬ Такужомнбга балбатаў, штохацёласёсказаць: лішняго і сьвіньні не ядўць. Мысдава Слон.
Л ІШНЯЯ КАПЁЙКА Ў КІШЭНІ МЎЛЯЕ Наш ]іван не шанўя zpoiuaj, купляя зусім непатрэбныярэчы, ямўлішняя капёўкаў кішэні мўляя. Маскалі Маст.
ЛЮТЫ Ў ЛАПЦІ АБЎТЫ Зіма яшчэ мбцна бярэцца, люты ў лапці абўты. Сімакава Кар.
ЛЁПЕЙ ЧОРНУЮ РЭДЗЬКУ ЁСЦІ, ЯК 3 НЯГОДНІКАМ ЗА СТОЛ СЁСЦІMojзяць ужо так назбыткаваўся з дачкі, што j слўхаць ні хбча, каб зь ]ім зноў жыць, кажа, лёпя) чбрную рэдьку ёсьці, яг з нягдднікам за стол сёсьці. Клінчаны Гарадз.
ЛЯ ЦЁЎ Я К Л ЕЎ, А ПАЎ Я К МЎХА Наш сусёд меў хату паставіць, але, як кажуць, ляцёў як леў, а паў як мўха, так і ляжыць бярвёньне, псуёцца, а самбга нёдзя чорт нбсіць. Байканы Астр.
ЛЯЦЯЦЬ ГЎСІ НІЗКА, БО ЗІМА БЛІЗКА Картдплю выбіраям і бачым гўсі ляцяць над нашымі галбвамі, гэта ж ляцяць гўсі нізка, бо зіма блізка. Міжэвічы Слон.
МАЙ ВАЛОМ ДАЙ I НА ПЕЧ ПАЛЯЗАЙ Hi сёяць, ні гараць нёльга, хблад, вось і ма) валбм daj і на печ паляза). Кракоўка Ашм.
МАЙ СЁНА ДА МІКОЛЫ HE БОЙСЯ ЗІМЬІ НІКОЛІ Дзяку) бдгу, накасілі сёна на цэлу зіму, як маяш сёна да Мікблы ня 66jcn зімы нікблі. Дзякаўцы Шчуч. МАЙ ХАЛОДНЫ ГОД ХЛЕБАРОДНЫ Тапіць перасталі, то мёрзням у хаце, але ж Maj халддны год хлебарбдны. Сімакава Кар.
МАЛАКА ПТУШЫНАГА HE ХАПАЕ Маё сыны дббра жывўць, jiM аднб малака птушынага нехапае. Турэц Кар.
МАЛА МЁЛІ, ХЎТКА З'ЁЛІ Як прынясё чалавёк грбшы, то накупляя дзёцям цукёркаў, сабё аздббаў і сядзіць на ўсём сухбм, як кажуць, мала мёлі, хўтка зьёлі. Морына Іўеўск.
МАЛОЕ ЗЁРНЕ, ДЫ КАЛбДУ ВЁРНЕ Баравічкё як вылўзваюцца, падымаюць зямлю, гэта ж малбя зёрня, ды калбду вёрня. Мураваная Ашмянка Ашм.
МАРЦІН НА ВАДЗЁ, А КАЛЯДЫ НА ЛЯДЗЁ Людзі хбдзяць на Марціна на Batee, а на Каляды на лядзё. Белазёраўцы Іўеўск.
МАСЛАМ КАііІЫ HE ПАПСУЁШ Як паёдзяш, дачўшка, да сьвякрдві, не забўдзь павёзьці хўстку ці на халацікякб] шэрсьці, маслам кашы не папсуёш. Ятвезь Кар.
мАтка падзярэ кішэні, дзёцям носячы, а дзёці падзярўць насоўКІ, АД МАТКІ ХАВАЮЧЫ Сама абы-як жывё, а ўсё дзёцям пасылая, а тыя матку ня вёльмі пбмняць, як люццы кажуць: матка падзярэ кішэні, дзёцям ндсячы, а дзёці падзярўць насбўкі, ад маткі хаваючы. Семернікі Ашм.
МАЦІ ПРАКУРбР У ХАЦЕ Што маці скажа, тбя наш бацька зрббіць, бо маці пракурбр у хаце. Копанькі Гарадз.
МАЯ ХАТА HE КАРЧМА Занадзілі зьбірацца да нас, не вадзімне CBajix п’яніц: мая хата ні карчма. Кемяны Шчуч.
МОКРЫ КВЁЦЕНЬ, СУХІ' МАЙ БЎДЗЕ ЖЫТА ЯК ГАЙ У квётні зямёлька 66бра вады напілася, а ў ма)і людзі ў парў за nazodaj адсёяліся, як дббра: мбкры квёцянь, сухі Maj бўдзя жыта яко zaj. Гейстуны Ашм.
МУЖЫК ЖбНЦЫ ЯК ДАПЯЧЭ, TO САМА ЎЦЯЧЭ Яніна кінула CBajzo мужыка і najmAa да мсіцяры, бо цярпёць болым ні магла, мужык жбнцы як дапячэ, то сама ўцячэ. Явашыха Іўеўск. (Залясоўшчына)
МЫ ПРА ЛЮДЗЁЙ ЧАСбК, А ЛЮДЗІ ПРА НАС ГАДОК Усе, сынбк, людзі для цябё рббяць, трэба, каб і ты да людзё) дббра ставіўся, мы пра людзё) часдк, а людзі пра нас годбк. Ааўна Маст.
НА АДНЬІМ МЁСЦЫ I КАМЕНЬ АБРАСТАЕ Наша наўчыцёлька прыёхала да нас з адным валізкам, а як ад’язджала, то яё перавбзілі ў Ліду на двух машынах: на адным мёсцы і камень абрастая. Бярозаўка Аід.
НА БбГА HE ГЛЯДЗІ, A CAM РАБІЯк завіхнёсса, то да вёчара скбнчыш гараць, на ббга не глядзі, а самрабі. Труднава Кар.
НА БЯДЎI КЎРЫЦА ЗАСПЯВАЕ Як сардка затраскбча на дварэ, то чака) якб) бяды, на бядў j кўрыца засьпявая. Кемейшы Вор.
НА ВОЎКА ПАМбЎКА, А МЯДЗВЁДЗЬ ЦІШКОМ БЯРЭ Усе казалі на кладаўшчыка, што бярэ, ано ж брыгадзір папаўса, на вбўка памбўка, а мядзьвёдзь цішкбм бярэ. Галаўнічы Гарадз.
НА ГНІЛЫ ТАВАР СЛЯПЫ КУПЁЦ Парасяты захварэлі на чырвбнку [рожу], а яна павёзла прадаваць, мбжа, і знб)дзяцца на гнілы тавар сьляпы купёц. Свіслач Гарадз.
НА ГбЛУЮ КОСЦЬ I САБАКА БРАХАЦЬ HE БЎДЗЕ Ты хбчаш, каб ён табё ўсё зрабіў за азяку), а ты павінна знаць: на гблую косьць і сабака брахаць не хбча. Ганчары Аід.
НА ГРАМНІЦЫ НАП'ЁЦЦА ПЯТЎХ ВАДЗІЦЫ Цяпёр маразэ вёлькія, але ўжо надхбдзяць Грамніцы, а на грамніцы напёцца пятўх вадзіцы. Кракоўка Ашм. НАЙМІЛЬШЫ ТОЙ КУТбК, ДЗЕ ЗАКОПАНЫ ПУПОК Гэто ж дзе быў наш Jiван, а прыёхаў дахаты да мацяры, гэто ж наімільшы moj кутбк, дзе закбпаны пупбк. Наркавічы Свісл.
КНІГІ ОНЛАЙН
