Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
КРАЛІЦА ж. Труска, трусіха. Гэты год мы не трымалі кралёў, зьвяліяксьці, была адна краліца, і тую аддала ўнўку, xaj завбдзяць сабё, калі маюць ахвдту. Макараўцы Бераст.
КРАМЛЯ ж. Спражка. У цябе ў поясе дббрая крамля, бліскўчая і мбцная. Гольні Бераст.
КРАМНІЦА ж. Паркалёвая хустка. Завяжы крамніцу, будзя цяплё) і прыгажэ] табе ісьці да цёткі. Міжэрычы Зэльв.
КРАМОВЫ прым. Светла-жоўты. Пашыла крамбвую сукёнку да сьвята, але яшчэ ні разу ні адзёла, усё шкадўя нёчага. Жырмуны Вор.
КРАМПАВАЦЬ (крэмпаваць) незак. Звязваць у кулі салому. Jinan добра можа крэмпаваць кулі крыць хаты. Баравікі Слон.
крампАлак м. Кіёк звязваць кулі. Тата ўзяў крампалак і пачаў вязаць кулі. Баравікі Слон.
КРАМШЧЫЦА ж. Прадаўшчыца. Сёньняў крамшчыцы выхадны, дыкяна дахаты паехала. Галімшчына Іўеўск.
КРАПЁННЕ н. застар. Велікодны абрад пырскаць хату пасвячонаю вадою. Трэба, мўсіць, зрабіць крапёньне ў хаце. Догі Шчуч.
КРАПЛІСТЫ прым. Які падае буйнымі кроплямі. Усёньказмбкш, дожджкраплісты за мінюту змачыў. Лелюкі Іўеўск. КРАПЛЯСТЫ прым. Стракаты, рознакаляровы. Зіна сёні ў краплясты кафтан прыбралася. Ханявічы Свісл. КРАПЦАВАЦЦА незак. Высільвацца, напружвацца. Ты паглядзі, як наш Сярбжа крапцўяццу, каб стаць на нбжкі. Вараны Бераст.
КРАПЯГ м. Махавік (грыб). Ужо вырасьлі крапягі. Ярэмічы Кар.
КРАСАВІК м. Баравік, які расце, калі красуе жыта. Moj бацька раніцдю цэлы кош красавікбў прынёс. Жыровічы Слон. (Жыровіцы)
КРАСАВЫ прым. Прыгожы. Наш дзядзько быў малады, красавы. Зарой Дзятл.
КРАСІЦЬ незак. Намотваць. Пралі лён на верацёны, з верацён красілі на талькі. Загор’е Кар.
КРАСЛАТЫ прым. Шырокі. Вельмі краслатыя штаны табе купілі. Адэльск Гарадз.
КРАСЛЯК м. Зуб мудрасці. Самы кутні красьляк баліць. Каты Смарг.
КРАСНАГАЛОВІК м. Падасінавік. У лёсе краснагалбвікаў хоць Kacoj касі. Чырвонае Сяло Зэльв.
КРАСбТКА ж. Агеньчык (кветка). Красдтка наша расьцьвіла, уся ў квётках. Калантаі Ваўк.
КРАСЫ мн. Воўчае вяселле. Красы якраз на канцы зімы ў ваўкоў бываюць, то цяпёр самая пара на jix. Кладнікі Іўеўск. КРАТАВАТЫ прым. Клятчасты. Наш настаўнік быў у кратаватым касьцюме. Даўгямя Вор.
КРАШАЙ прысл. Прыгажэй. Там у насу вёсцы дзёўкі яшчэ краша] цябе ёсьць. Рагозніца Маст.
КРбКАЦЬ ж. Багна. Учора па)шбў за грыбамі, як улёз у крбкаць, думаў прападў. Каробчыцы Гарадз.
КРОМКАЦЬ незак. Выпрошваць. Абрыдла мне слўхаць, як ты крбмкаяш цэлы дзень. Жалудок Шчуч.
КРУГ А прыназ., прысл. Кругом, вакол. Дарў грошы-дукаты, кабмалады маладўю не ганяў круга хаты. Тупічаны Ваўк. Маладыя скачуць круга, пакуль не замдрацца. Малая Лапеніца Ваўк. КРУГАВЁРЦЬ ж. Дарога па крузе. Ране] малацілі кбньмі на маняжы, тады як пахбдзяць коні na moj кругавёрці, то /дуць на выган, як пяныя. Гольні Бераст.
КРУГАЛЯ прысл. Кругом. Нешта мне прысьніўся сон, што Moj няббжчык Сямён скакаў кругаля мяне, на што б гэта можна нагадаць, ні прыдўмаю. Макараўцы Бераст.
КРУГАН м. Куча, гурба. Круганэ сьнегу стаяліўсю зіму, на дарозе кругандў было мнбго, трактарамі. рашчышчалі. Гольні Бераст.
КРУГЛАВІДНЫ I КРУГЛАВІДЫ прым. Круглатвары. Некая круглавідная дзяўчына стаяла каля вас, нічога сабе, і хлопяц яе круглавіды. Мігова Гарадз. КРЎГЛІЦА ж. Хлеў для дробнай жывёлы. Ранё) у крўгліцы авёчак трымалі, але наша крўгліца развалілася, авёчак пазбылі. Сялец Смарг.
КРЎГЛЫ прым. перан. Крута звіты. Спрала крўглыя ніткі, крўглыя ніткі мбцныя. Пруды Гарадз.
КРУГОВІНКА ж. Лясная палянка. Карбвы ўдзень ляжалі на кругбвінцы, потым]іх пагналі на пашу. Бабіна Гарадз. КРУГЭЛЬКА ж. Шпулька. Кругэлька ўжо пбўна нітак, мбжна пераматваць. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая)
КРУЖАЛА н. Выступ, абрыс. Там відаць альхбвыя кружалы за рэчка), яшчэ там балбта ні асушвалі. Ханявічы Свісл.
КРУЖАЛЕВЫ прым. Саматканы. Ніхтб даўнё) ні вёдаў крамных, усе насілі кружалёвыя сарбчкі. Рыскі Гарадз.
КРЎЖАНЫ ЯЧМЁНЬ спадуч. Ячмень, ачышчаны ручным спосабам. Крўжаны ячмёнь старць у камбры, трэба змалдць. Дзегцяры Шчуч.
КРУЖЫЦЬ незак. Ачышчаць зерне ручным спосабам. У сёнях цётка кружыла жыта, павязўць заўтра малбць у млын. Дзегцяры Шчуч.
КРУК м. Сляпень. Крукі надто кароў кусаюць, яны аж уцякаюць з поля ад крукбў. Крычнікі Іўеўск.
КРУКАВАЦЬ незак. Згінацца. Сёньня зьбірала ягады, то цэлы дзень крукавала ў лесе, аж сьпіны ня чўю. Баравікі Іўеўск.
КРУМЯЎКАЦЬ незак. Мяўкаць. Упусьцікатаў хату, чўяш, як крумяўкая. Бершты Шчуч.
КРУПАРНЯ ж. Крупадзёрка. У крупарні крупэ рабілі дваяка, спачатку дралі на пансак, а потым на мёлко дралі. Каробчыцы Гарадз.
КРУПІСТЫ прым. Здаровы. Малбчша Альфбнсава дачка надто крутстая. Замасцяны Шчуч.
КРУПЛІВЫ прым. Вёрткі, жвавы. Гэта Люда была круплівая дзеўчына, а цяпер во якая мажная жанчына. Лелюкі Іўеўск.
КРЎПНІЧАК м. Незабудкі, жабіныя вочкі. Крўпнічак зацьвіў на лузе так красіва. Малое Сяло Шчуч.
КРУПЯНІЦА, КРУПЯНКА ж. Кілбаса з крыві і крупаў. Кілбасў з юшкі рабілі, грачаных круп дабаўлялі, пяклі крупяніцу. Каробчыцы Гарадз. Крупянку рабілі з сьвінб] юшкі і круп, надто смачная. Навасёлкі Іўеўск.
КРУТАВЁЙ м. Моцны вецер. Ідзі хутчэ] дахаты, зараз крутавё) ідзе з дажджбм, потым неўцячэш. Дубна Маст.
КРЎТКІ прым. Спрытны. У маё дачкі сын такі крўткі і дббры, дзякаваць богу. Ясенавіца Ваўк.
КРУТНЯ ж. Коварат. У нас крутня сапсавалася, німа як вады дастаць. Парэчча Лід.
КРУТОВІНА ж. Завіруха. Ну і крутовіна была ўнбчы, гўрбы панамятала, ні npajcbip. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
КРУТЫ прым. Спрытны, дужы. Дзед наш круты, пяшкбм у Смаргбнь зар дзя. Ягаднава Смарг.
КРЎХА ж. Хлебны квас. Налі ў збан крўхі, нясі на сенаванё. Краснае Бераст. КРУЦЁЛЬ м. Вір. На круцялё аж страшна глядзёць, там ні мбжна купацца, круцёль на дно зацягня. Ліпнікі Шчуч.
КРУЦІЦЦА незак. 1. Быць у стане цечы, кнуроўкі. Наша сўка крўціцца, сабакі ўсе грады змарнавалі. Каробчыцы Гарадз.
КРУЦІЦЦА незак. 2. Завівацца. У наша} Мані харашэ крўцяцца. валасэ. Казейкі Маст.
КРЎЧКА ж. Бручка. Пасёяла крўчкі, вырасла з галавў, з поля прывёзьлі машыну крўчкі. Доргішкі Ашм.
КРУЧКІ мн. Вілы. Бяры кручкі, памажы сена згрузіць. Грамавічы Шчуч.
КРУЧОК м. памянш. да КРУК КРУЧОНЫ дзеепрым. Ссуканы. Кручбныя ніткі мбцныя, то яўсё кручбнымі ніткамі вырабляю. Пруды Гарадз.
КРЫВАВЕЦ м. Крываўнік. На нашым полі мнбга крываўцу. Макараўцы Бераст.
крывАчка ж. Крывавы панос. Як крывачка ў чалавёка, то гбра. Загор’е Кар. КРЫВІСТЫ прым. Незгаворлівы. Крывісты ў цябе, Янўся, чалавёк, дзе ты яго такбга брала? Быстрыца Астр.
КРЫВОТЛІВЫ прым. Зайздросны. Маем такога крывбтлівага сусёда, што 6 ні ўбачыў, то каб і яму былб. Раготна Дзятл.
КРЫЖАВІНЫ мн. Хаўтуры, угодкі. Казалі, што Марыля па Раману крыжавіны рабіць бўдзя ў нядзёлю. Стукалы Маст.
КРЫЖАКІ (крыжакё) мн. 1. Матавіла. Бяры крыжакё, трэба разматаць увесь маток нітак. Кавалі Бераст.
КРЫЖАКІ мн. 2. Кроквы. Ужо ў нас паставілі крыжакі, бўдуць заўтра страхў крыць. Урцішкі Іўеўск.
КРЫЖбВІНА ж. Крыж. Крыждвіна мне надто баліць, трэба чым пацерці. Урцішкі Іўеўск.
КРЫЛАВАЦЬ незак. Ляцець. Ужо вбсянь, як бач крылўюць гўсі ад нас далёка. Лелюкі Іўеўск.
КРЫЛЁЦ м. 1. Кавалак. Адрэзаў сабё ў дарогу крылёц сала і хлеба, у лесе зьесьць з axBomaj. Біскупцы Ваўк.
КРЫЛЁЦ м. 2. Чалавек, які крые страху. Тата запрасіў двох крыльцоў, будуць у нас стрэху крыць. Загор’е Кар. КРЫНЖАК м. Далакоп. Прывядзі крынжакбў, xaj капаюць дол. Пагараны Гарадз.
КРЫПЛЫ прым. Нятлусты. Адрэж мне крыплы кавалак бараніны і сьпячы на дарбгу. Зарудаўе Маст.
КРЫСЦІНЫ мн. Хрысціны. Унас крысьціны ў том мёсяцы былі, хлбпчыка ў сына крысьцілі. Кракотка Слон.
КРЫШАНІ мн. Мачанка з мясам і салам. Мамо, надта ёсьці хачу, daj мне крышанёў. Шчорсы Навагр.
КРЫШАНЫ (крышанэ) мн. Смажаная бульба. Бяры ў печы за засланка) крышанэ і еж. Абелькавічы Дзятл.
КРЫШТАЛЬНІЧЫ I КРЫШТАЛЬНІЧНЫ прым. Чысты, крышталёвы. Прынясі мне крыштальнічна) вады з крыніцы, хдчацца напіцца. Сонічы Гарадз.
КРЫШЧЫНЫ мн. Адкіды пасля апрацоўвання воску. Крышчыны нікўды ні вартыя, jix выкідаям, бо там адно сьмёцё. Касцянева Шчуч.
КРЭДАЖ, КРЭДАНС м. Буфет. Прыгбжы крэдаж у цябе. Біцеўцы Шчуч. Нашы маладыя новую мэблю завбдзяць, сёньня крэданс прывёзьлі. Зубковічы Іўеўск.
КРЭЙГА ж. Канец страхі, якая звісае над сцяною. Крэ)гу высьцілалі кастрыцаюабо мохам, каб зьлёжваласа. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) КРЭНТАМ прысл. Абы-як, неахайна. У цябе вечно работа крэнтам ідзе. Трахімавічы Дзятл.
КРЭНТАМ-ВЭНТАМ прысл. Хітра. Пражыў чалавек крэнтам-вэнтам век. Верцялішкі Гарадз.
КРЭС м. Канец, завершанасць. Маня да крэсу была на музыках, прышла пдзно. Міхалкі Свісл.
КРЭСКА ж. Рыска, паметка, градус. Гарачка малую як ухапіла, то з трыццаць дзёвяць і тры крэскі было. Утканы Вор.
КРЭСЛА н. 1. Дошка ў прасніцы, на якой сядзіць пралля. Зрабіў бы ты мне крэсла да прасьніцы, тоя зусім вышчапалася. Падвялікае Дзятл.
КРЭСЛА н. 2. Частка колаў, якая накладваецца на пярэднюю вось. Крэсла ў возе зусім знасілася, трэба падправіць. Урцішкі Іўеўск.
КРЭСЦІЦЬ незак. Красаць. Казак поле праяжджае, шабёлькаю агонь крэсьціць. [з песні] Тупічаны Ваўк.
КРЭТА ж. Крэйда. Ганўся, daj мне тры галкі крэты хату бяліць. Гольні Бераст.
КРЭТКІ мн. Рознакаляровыя алоўкі. Мама, купі мне крэткі. Ляхавічы Зэльв.
КРЭЧ м. Крык, лямант. Дзёці нарабілі такбга крэчу, што хоць уцяка). Руда Яварская Дзятл.
КЎБАР м. Вялікі саламяны посуд збіраць яблыкі. Ддбра ў кўбары яблыкі насіць з саду. Крычнікі Іўеўск.
КЎБАРАМ прысл. Імкліва, кулём. Як убачыў на дардзе машыну, кўбарам з хаты выбег. Падбалоцце Зэльв. кубАрка ж. Пачак запалак. У нас ёсьць тры кубаркі сёрнікаў у запасе. Бершты Шчуч.
кубАтар м. Касец. Кубатары, як тыя бацяны, лазяць на балбці. Парачаны Лід.
КУБЁЦ м. Кубелец; кадаўбец. Кубёц якісь малы, сала ні ўвд)дзя. Адэльск Гарадз.
КЎБЛІЦЦА незак. неадабр. Рабіць, таптацца. Кублюся, кублюся каля хаты, і нішто ні зрббляно. Малая Воля Дзятл.
КУБЛО н. Гняздо; седала. Вардна кублб вялікая зрабіла на xeoji. Лелюкі Іўеўск. Палянь, ці сядзіць кўрыца на кублё. Дакудава Лід.
КУБРАВАННЕ н. Старанная работа. Увесь час mama заняты кубраваньням на фёрме. Буйкі Дзятл.
КУБЭРАК м. Кубак. Я табе налыб малака ў кубэрак. Стукалы Маст. кудАсіць незак. Замятаць снегам. На дварэ пачалб кудасіць з вечара. Карпаўцы Ваўк.
КНІГІ ОНЛАЙН
