Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
МАТАРОВІК м. Мапед. Тата купіў Алёсю новы матарбвік. Рэцімля Навагр. (Рэцемля)
МАТАРОВЫ прым. Хуткі, рухавы. Грыша наш у працы матарбвы, за фм ня ўгбнісься. Сямёнава Ваўк.
МАТКІ мн. Насенныя каноплі. Трэба жматкі]сьці выбіраць. ШаўдзініЛід. МАТЛЯХАЦЬ незак. груб. Махаць. Спакб]на сядзі, ні матляха] нагамі. Аагады Шчуч.
МАТРЎХА ж. Матавіла. Пада) сюды матрўху, буду ніткі намдтваць. Баяры Шчуч.
МАТЎЗНІЦА ж. Тонкая вяровачка, матузок. Падперажыся zamaj матўзьніuaj, то будзя цяплё]. Гуршчына Іўеўск. МАТЎЛЯ ж. Хросная маці. У ма]го дзіцяці матўля і татўля яшчэ маладыя. Боркі Маст.
МАТЎШКА ж. Прылада размотваць ніткі з маткоў. Размата] тальку на матўшцы, бо хацёла ўжо матўшку вындсіць. Залесаўцы Навагр.
МАТЫЛЬКІ мн. Валошкі, васількі. 3 галўбянькіх матылькаў дзеці вянкё плятўць. Загор’е Кар.
МАТЫЛ Я ЦЬ незак. Махаць. Кардва адганяя мух, матыляя без канца хвастбм, німа як дарць. Догі Шчуч.
МАТЭЎКА м. і ж. Баязлівец. Гэты матэўка ўпёрся ў кут, дрыжыць ад страху. Стукалы Маст. '
МАЎМЫГА, МАЎМЫРА, МАХОНЯ м.
і ж. груб. Маўклівы чалавек. Што мне рабіць, калі я маю маўмыгу нё]кага, а не мужыка. Косіна Ваўк. Такому маўмыру слова цяжка сказаць. Шылавічы Слон. У гэтага махбні слова ні даб’ёсься. Стукалы Маст.
МАХАВАЦЬ, МАШЫЦЬ незак. Абтыкаць мохам (хату, хлеў). Зіма блізка, а хату яшчэ ні махавалі, трэба паехаць мбху прывёзьці. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) Моху прывёзьлі, трэба машыць хату. Каробчыцы Гарадз. МАХІНЯ ж. груб. Высокая жанчына.
У нашаго дзядзькі баба махіня і вельмі грубая. Каробчыцы Гарадз.
МАХЛЯПІСТЫ прым. груб. Павольны, нерухавы. Аіяхія пісты коньмне тпаўся паволі цягнуўсяязь jiM. Шылавічы Слон. МАХНЁТКА, МАХНЫТКА, МАХНЎША ж. Галавешка. Махнётка яшчэ засталася ў печы, выкінь яе на сьнег. Баяры Шчуч. Пачака) закрываць печ, адна махнытка ні згарэла. Залясоўшчына Іўеўск. Дзе гарэла гальлё, засталіся махнўшы. Бердаўка Навагр. МАХОВЫ, МбХАВЫ прым. Які мае колер моху. У мяне хўстка махбваго цьвету, махбвае пальто. Кадзішкі Лід. Выткала сабе мбхавую пбсьцілку. Навасёлкі Іўеўск.
МАХОТКА ж. Збанок. На стале ста)іць поўная махбтка малака, бяры еж. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы) МАХРАТЫ прым. Аздоблены махрамі. На стол сёньня засьцялі махраты настбльнік. Некрашы Іўеўск.
МАХРАЧ м. Настольнік ці ручнік з махрамі. На стол паслала на сьвята махрач. Баброўка Астр.
МАЦАЧбК м. Моцнае яйка. Хлбпцы мацачкбм выбіваюць адзін у аднаго я)ка. Дзякаўцы Шчуч.
МАЦЁЙКА ж. Маціёла, ляўконія (кветка). У цябе, мусіць, мацё/ка расьцьвіла, што гэтак пахня? Забалацце Кар. МАЦЕРКА ж. Старая бульба, з якой вырас корч. Мацерка яшчэ надто здарбва, яшчэ радзіла б, каб расла. Пятровічы Іўеўск.
МАЦІЦА ж. Галоўны корань дрэва. Як маціцу падсякўць, то дрэва падая. Сонічы Гарадз.
МАЦОХА ж. Свінаматка. Дзёсяць парасяткаў прывяла гэта мацбха. Калантаі Ваўк.
МАЦЯРЫЗНА ж. Спадчына па мацеры. Гэта мацярызна нсцдарбжша дзёцям. Бершты Шчуч.
МАЦЯРЫК м. Галоўны корань дрэва. Мацярык мбцны. Лелюкі Іўеўск.
МАЧ м. Вілы выкідаць гной. Павыкіда) мачбм гэтае сьмёцце. Беняконі Вор.
МАЧАНКАВДТЫ прым. Бесхарактарны. Што ты такі мачанкаваты, ні можаш за сябе пастаяць. Свіслач Гарадз.
МАЧбНІК м. Блін. Я во напякў мачбнікаў, дык на цэлы дзень дзёцям будзя што ёсьці. Варняны Астр.
МЕДАВАННЕ (медаваннё) н. Частаванне пасля пахавання. Прынёсла з ca6oj мёд з дому на медаваньнё. Жалудок Шчуч.
медавАць незак. Гуляць вяселле. Валёра немедаваўу наша} вёсцы, паехаў у сваю медаваць. Быстрыца Астр.
МЕДАЛЁВЫ прым. Які мае колер бронзы. УБрбні плаця нека медалёва, ды надто ж харбша. Гута Дзятл.
МЕДЗЯЛЯН м. Свавольнік. Moj малы медзялян цалюткі дзень npazojcay па вуліцы. Коцькі Дзятл.
МЁЖАНЬ м. Узровень вады ў рэчцы. Увёсну ў нас на рацэ высокі мёжань. Чарневічы Іўеўск.
МЁНДЗЕЛЬ м. Мэндлік (на 10 снапоў). Пяць мёньдзеляў я нажала з раніцы да палўдня. Нягневічы Навагр.
МЁНЕЦЬ незак. Памяншацца. Вады ўжо з кожным днём мёня)іць у рацэ. Міхнічы Смарг.
МЁНТАЦЬ незак. Разглядаць. Чаго ты так мёнтаяш гэту хўстку, думаяш, можа, памянялі табеяе. Сямягі Шчуч. МЁРНІК м. Градуснік. Да] пастаўлю табемёрнік, ты нешта квдлісься. Паперня Лід.
МЕШКАВАЦЬ незак. Насыпаць у мяшкі. Учора мешкавалі картбплю, цяпер пд)дзям у амбар жыто мешкаваць. Калеснікі Бераст.
МЖА ж. Імжа, дробны халодны дождж. Мжа цэлы дзень ні сьціхая, мгліць і мгліць, ніяк do6paj пагоды німа. Лагады Шчуч.
МІГДАЛЫ мн. Ласункі. Ране) зямяне елі бляк і дббро было, а цяперядамного лёпшая, але дзеці ні хочуць ёсьці, мігдалаў)ім na.da.Bdj. Мігова Гарадз. мідыгавАць, мідыголіць незак. Разлічваць. Як ні мідыгўю, а ўсё ні палучаяцца, каб zpouiaj на болый хашла. Жодзішкі Смарг. Што ты мідыгбліш, усёрбўна з гэтаго куска сарбчка ня выідзя. Заполле Маст.
МІЖСОБКУ прысл. Паміж сабою. Сё' стры ладна жывуць, ніколі ні сварацца міжсббку. Сонтакі Іўеўск.
МІЖЫПЁРСНІЦА ж. Нарыў паміж пальцамі. Рука ўспўхла, бо ў мяне міжыпёрсьніца на руцэ. Крывічы Іўеўск.
МІКОЛЛЕ н. Зімовае абрадавае свята, дзень Міколы. Сёньня Мікбльле, трэба схадзіць да сусёдкі пасядзёць. Мацёшыцы Навагр. (Мацешыцы) МІКбЛЬНІК м. Травеньскі баравік.Ая, якога я мікбльніка прынёс, пад бярдзаю рос. Аыскі Слон.
MIKPA ж. Дробная рыба. Унашаірацэ дббра) рыбы німа, адна мікра. Коцькі Дзятл.
МІКТАЙЗА ж. Галынтук. Мікбла завязаў мікта)зу і па]шбў. Копанькі Гарадз.
МІЛАТА прысл. Добра, прыемна. Мілата тут у вас, і лес, і рэчка пад бокам. Уша Кар.
МІЛТА ж. Ежа з паранага аўса. Ранё) мы часта елі мілту, абтаўчбм авёс у стўпе, шалухў ачысьцім і варым мілту. Шутавічы Смарг.
МІНАВІЦАМІ прысл. Наўкол, крутом. Злых людзё) трэба мінавіцамі абыхбдзіць, каб яны ні нашкбдзілі табе. Зарачаны Ваўк.
МІ'НДЖА м. і ж. Маўклівы чалавек. Наш мінджа зьняўдаліўся зусім, ні з кім ні гавбрыць. Падгалішкі Шчуч. міркавАць незак. Мірыць. Калі мае самі пасварацца, mo j самі памірацца, нашто мне jix міркаваць? Грынкі Свісл.
МІРбЖЫ мн. Нерат з крыламі лавіць рыбу. Бацька прывёз з Ліды дббрыя мірбжы, паедуць рыбу лапаць. Кладнікі Іўеўск.
МІРЎН м. Стары халасцяк. Васіль век пражыў мірунбм, нікбмуне патрэбен быў. Калантаі Ваўк.
МІТРЭЖЫЦЬ незак. Трывожыць, непакоіць. М.аю Збсю мітрэжыла, як там жыве маці. Майсеевічы Ваўк. (Маісеевічы)
МІТРЭНГА ж. Трывога, клопаты. Тры гады ў ва)нў такая мітрэнга была, ледзь выжылі. Васілевічы Гарадз. міхАла ж. Абрадавае свята ў сувязі з канцом восеньскіх працаў. Кажуць: Міхала з поля спіхала, можна j пагуляць. Ходараўцы Аід.
мішкавАць незак. 1. Кватараваць. У сусёдкі студзёнты мішкўюць ужо цэлы тыдзянь. Урцішкі Іўеўск.
мішкавАць незак. 2. Шукаць. Што ты тут мішкўяш? Ты нічбга тут ні клаў. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) МІШКІНЬ м. Падбярозавік. Назьбіраў улесеадньіхмішкінёў. Гольманты Ашм. МЛІНЁЦ м. Блін. Мама напякла цэлы стосмлінцбў, смашныя. Хамічы Зэльв.
МЛОСНЫ прым. Маласольны. Твае гурке млдсныя, трэба каб больш пастаялі. Лунна Маст.
МЛЯЎКІ прым. 1. Слабы, вялы. Наша мама такая мляўкая, агарнула яе млявасьць, ні ўстае з лбжка. Жупраны Ашм.
МЛЯЎКІ прым. 2. Парны. Мусіць, падвёчар дождж зьбярэццэ, мляўкі дзень, што ні мбжна ў полі рабіць. Шылавічы Слон.
МЛЯЧАРНЯ ж. Малочны завод, пункт прыёму малака. Наша Воля рббіць умлячарні. Даўгялы Вор.
МНАГАНОГАЯ (многаногая) субст. прым. Сараканожка. Як кладунэ паднялі, то там было шмат многанбгіх. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) МНЁЙШЫ прым. Меншы. У мяне яшчэ мнё)шы брат вўчыцца. Мядзюны Ашм.
МОЗІШ м. Ступка. Сусёд наш прывёз з ]іўя добры мдзіш. Урцішкі Іўеўск.
МбЙКАЎШЧЫНА ж. Мокрае месца, гразь. Пасьля дажджў зноў будзя мб]каўшчына на дарбзе. Сухмяні Гарадз. мбйны займ. Мой. Мд)ны сын вўчыцца ў Мінску. Беліца Лід.
МбКРЫШЧА ж. Скошаная трава. Прывёзьлі мдкрышчу машына), каб каровы сыты былі. Дубароўшчына Дзятл. МОЛЬКА ж. Дробная рыба. Нашы дзёці любяць лавіць рыбу сбмцікам, а уклё) на вўдачку бярэцца. Бершты Шчуч. МОМРА, МЎМРА м. і ж. груб. Маўклівы чалавек. Сядзіць гэты мбмра вечно надўўшыся, яму ніяк ні дагбдзіш. Гэта мўмра слова нікдлі ні скажа. Калантаі Ваўк.
МОМРЫЦЬ незак. груб. Невыразна гаварыць, мармытаць. От чалавёк, мбмрыць нешто сабё пад нос, слдва ні скажа дббра. Касцянева Шчуч.
МОНДРЫЦЦА незак. Ганарыцца. Галька так стала мбндрыцца, што ні падыдзяш да яе. Эйсманты Гарадз.
МбПСІК м. Клінок. Мала засталбся ўжо рабіць, яшчэ мбпсік загбніму дэнца, каб было тўго. Ярэмічы Кар.
МОРАК м. Прымурак. Што гэта з марм Колям бўдзя, з мдрку ўпаў і лоб пагваздаў. Лабзова Маст.
МОРВА ж. Чарнасліў. Ужо j мдрва ў нас пасьпёла, трэба зьбіраць і сушыць. Лаўрынавічы Свісл.
МОРДА ж. перан. Лазовы кош лавіць рыбу. Яўвёчары тры мбрды паставіў у рацэ, то цэла вядрб рыбы набраў. Мігова Гарадз.
МбТАРНА, МЎТАРНА прысл. Млосна, дрэнна, непрыемна. Мнеажмбтарна рббіцца ад брыдкіх слоў. Рыскі Гарадз. Hi магу слўхаць брыдкіх слоў, як скажа што брыдкае, то мне аж мўтарна станя. Дубароўшчына Дзятл.
МбТУЗ м. Завязка, матуз. Мбтуз ад мяха адарваўся, мамо, даўця другі. Заляшаны Ваўк.
МбЎНЫ прым. Ветлівы. Наш дзядзька надта мбўны, любіць пагаварыць з людзьмі. Сонічы Гарадз.
МбЧЫЛА н. Месца, дзе мачылі каноплі, пяньку. На мбчале ране) мачылі пянькў. Урцішкі Іўеўск.
МбШАСТ м. Вельвет. Лёдзя ўчора мбшасту дзёцям на плаця набрала. Галімшчына Іўеўск.
МРОІВА н. Цемра. У гэтым мрдрве нічога ні разьбярэш, яшчэ ўсўнясься куды. Нагародавічы Дзятл.
МРОЙЛІВЫ прым. Жудасны. Колькі жывў, ні забўду мрб]лівага дня, калі нёмцы палілі вёску, якмыўцякаліўлес. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) МРЎЖЫЦЦА незак. Жмурыцца. Табе ўжо акуляры трэба накладаць, бо ты мрўжысься, як што рббіш. Бердаўка Лід. МРЭЦ м. Нябожчык. Другі мрэц ужо ў]іх, дзедВасіль памёр. Вароны Шчуч. МУГНІЦЬ незак. Мармытаць, гугніць. Да каго ты мугніш? Нікбга ж у хаце німа. Вайшнарышкі Ашм.
МЎДЗІКІ мн. Капшук. Бывала, кажды мужчына меўмўдзікі з табакбм, а цяпер усё папярбсы кўраць. Сенцяняты Смарг.
МУДРАЎНЫ прым. Фарсісты. Пушчаўскія хлбпцы надта мудраўныя, усё такія фа]ныя хлдпцы. Чорны Луг Іўеўск.
МУДРЭЦЬ незак. Незвычайна паводзіць сябе. Німа ведама, што ты мудрэяш. Лелюкі Іўеўск.
МУЖЭЙШЫ прым. Старэйшы. Ганьнінмужэ)шы сын прыёхаў, будзялето ў мацяры. Скоўдзічы Слон.
МУЛЬТАНОЎКА ж. Хустка ў кветкі. Прывёзьлі ў магазін дббрыя мультандўкі, трэба ўзяць сабё. Шылавічы Слон.
КНІГІ ОНЛАЙН
