Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
НАПЛАКАНЫ дзеепрым. Змарнелы ад плачу. Мо ў jix ухаце што зрабілася, бо Уладзік ішбў напміканы. Сімакава Кар.
НАПОДСВЕТ (напбдсвят) прысл. На світанні. Лётам напддсьвят ёдзям на Нёманлавіць рыбу. Каменка Навагр. НАПОЙ м. Гарэлка. Даўнё) у Ёсяля ў карчмё ўсе пілі, ад таго напдю ні адзін скруціў галавў. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
НАПОПУСКі прысл. Наўздагон. Пазаві напбпускі яго, ён пачўя. Саленікі Кар. НАПбЎНІЦУ прысл. Даволі. Напбўніцу давалі карбвам і сёна, і сілбса, каб адно было малакб. Ханявічы Свісл.
НАПРАЗЭНЦІ прысл. Наперадзе. Мы напразэнці ўдвох стаялі, нас пёртых пазвалі. Кухары Маст.
НАПРАМКІ, НАПРАМСТКІ, НАПРАМЎ, НАПРАСТЫ,НАПРАСЦЯК прысл. Напрасткі. Сьнег трамая ддбра, то }шла напрамкі. Лаўрынавічы Свісл. Адлесу праз пдля мы najuw напрамсткі. Рыскі Гарадз. Вася па;шоў напрамў, то ні спбзьніцца. Каробчыцы Гарадз. П6]дзям напрасты, бліжэ] будзя. Кракоўка Ашм. Hi хацёла )сьці напрасьцяк, а па)шла пазагумёнямі. Урцішкі Іўеўск.
НАПЎДЗІЦЬ зак. Спужаць. Маю дзёўчыну сабака jix заўсёда так напўдзіць, што дахаты барцца jcbui. Язвіны Свісл.
НАПУСТА I НАПЎСТА прысл. Дарэмна. Адно напўста зьёзьдзілі, нічбга не прывёзлі. Лукі Кар.
НАПШЭЦІЦЬ зак. Напсаваць. Oj, ты мбжаш мне напшэціць, ні чапа) маё] дзялкі, я сама папалю. Ганчары Лід. НАПЫТАМ прысл. Пытаючыся. Пасьля ва)ньі мы dajuiAi напытам аж да Мінска, як кардвы куплялі. Сімакава Кар.
НАПЭРЛА (напэрло) прысл. Чыста. Напэрло памы) надлбгу, пакуль я прыдў. Данілавічы Дзятл.
НАПЯЛІЦЬ зак. Накінуць на сябе, апрануць. Напяліякі рызман і ідзі карбву пасьвіць. Геранёны Іўеўск.
НАПЯЧЫСЯ зак. Напячы чаго-небудзь. Я зраня напяклася блінбў, усіх накарміла і па)шла палбць буракі. Кемейшы Вор.
НАРАНІЦУ, НАРАНКЁ прысл. Рана, досвіткам. Ужо дзень вялікі, трэ быдла нараніцу ганяць. Зарачаны Ваўк. У нас ужо карбвы наранкё пагналі. Міклашы Дзятл.
НАРАСПАШКІ прысл. Наросхрыст. Адзёў паліто нараспашкі і па]шбў з хаты. Біскупцы Лід.
НАРАЧКЁ, НАРАЧНЕ прысл. Знарок. Цётка сказала нарачкё, што паедзя ад нас, а яна ўжо j плача. Кемейшы Вор. Маці нарачне ад нас па]шла, бо ў дачкімалоя дзіця трэба даглядаць. Лунна Маст. нарвА ж. Прыстасаванне, якое кладуць на малыя санкі пры вывазцы бярвення. Дзеравіны гэтыя надто дбўгія, нарвў трэба абавязкбва прыладзіць. Залесаўцы Навагр.
НАРбСКІД прысл. Уразвал. Jix уся сям’я пармла нарбскід, бо бацька памёр, а дзёці хто куды паёхалі. Сімакава Кар. НАРОСТАК м. Мазоль. Баліць мне нага, нарбстак на пальцы вялікі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
НАРЎГА ж. Насмешка. 3 кбжнага ён нарўгі меў, то ні мог сцёрпіць тако) нарўгі і выяхаў адсюль. Крычнікі Іўеўск.
НАРУГАЦЦА зак. Пасварыцца. Наша Храсьціна ні такі чалавек, каб наругацца з кім-нёбудзь. Міхайлоўшчына Ашм.
НАРУЖАВАЦЦА зак. Нафарбавацца. Што ты наружавалася ўжо з самага ранку, ты ж ідзеш рабіць на поля, хто цябе там будзя бачыць? Галавачы Гарадз.
НАРЫВАЧКА ж. Нарыў. Hi чапа) рукамі нарывачкі, бо будзягорш балёць. Заполле Навагр.
НАРЫХТЫК прысл. Сурезна. Бацька намёрыўся нарьіхтык дапамагчы сыну будавацца. Клінчаны Гарадз.
НАРЭЙСЦІ прысл. Нарэшце. Нарэр сьці прышоў і Маце), усе сабраліся на маіская сьвята. Бабіна Гарадз.
НАРЭМТАЦЬ зак. неадабр. Наблытаць. Прышла мая ўнўчка і зноў нарэмтала мне ніткі. Гальшаны Ашм. НАРЭПІЦЦА зак. Патрэскацца. Ногі мне нарэпаліся, ходзячы па балдце. Вугольнікі Шчуч.
насАрка ж. Насавая хустачка, насоўка. Вазьмі насарку чысьцёішую. Масцяны Астр.
НАСАЎГАНЕНЫ дзеепрым. неадабр. Прыгатаваны абы-як. Раніца} у нас усе сьпяшаюцца на работу, то чагонебудзь насаўганенага зьядуць і бягўць. Шылавічы Слон.
насенавАць зак. Нарыхтаваць сена. М.ала]чына Ганна, адна столькі пдшару насенавала на зіму. Белазораўцы Іўеўск. (Белазёраўцы)
НАСЁЎ м. Насенне. Самым лёпшым насёвам была пшаніца ў калгасе. Васілевічы-Гарадз.
НАСІЛКА (насі'лко) ж. Жэрдка, на якую вешаюць адзенне. На насілко павёсь сваю хўстку, каб ні валялася. Міжэвічы Слон.
НАСКЛЁЦЬ зак. Настынуць, У мяне рукі як насклёлі, ні магла буракі церабіць. Цырын Кар.
НАСКРАБЦІ зак. Начысціць. Наскрабла картбфлі на дранку, заўтра нядзёля, будзям дранку есьці, у нас любяць дранку. Мадыя Азёркі Маст.
НАСЛАЎНА прысл. Добра. Наслаўна выпалалі буракё, ізнбў буду сваббдная, ні трэба на пблЯ. Савічы Шчуч. НАСЛЎНІЦЦА зак. Пакрыўдзіцца. Пеця moj наслўніўся, калі бацька палаяў, што атрымаў дво]ку, у яго бывая, што прынясе калі двд)ку. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
НАСЛЯПКІ прысл. Наўгад.Ішлі насьляпкі, сьнег усё пазамятаў, па стаўббх дардгі трымаліся. Ханявічы Свісл.
НАСМЁЛІЦЦА зак. Адважыцца. Ваш хлбпяцяк калі насьмёліцца, торншы раз прыдзя пасядзёць у нас вёчарам. Загор’е Кар.
НАСМбРГАЦЦА зак. Навырываць чаго-небудзь. За цэлы дзень даўнё) так насмбргаясься гэтага лёну, што ўвёчары ледзь дахаты ]дзеш. Талькаўшчына Слон.
НАСМОРГАЦЬ зак. Нарваць. Нада naju,i насмбргаць смардды лісту і палажыць у агуркі, будуць крапчэў Бярозаўка Лід.
НАСПАКЎДЗІЦЬ зак. Надакучыць. Скупы быў надта moj дзёвяр, наспакўдзіў ён мне, што ні магла глядзёць на яго. Загор’е Кар.
НАСПОД прысл. Навыварат. Чаму ты наспбд надзёў сарбчку? Надзень як сьлед. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) настагавАць зак. Наставіць стагі сена. Цяпер у нас на балбце коні пасуць, каровы ганяюць, а каб было дзе скаціну ганяць, то можна тут колькі сена настагаваць! Лелюкі Іўеўск.
НАСТАЛА прысл. Пастаянна, стала. Яе мужык ні з нашых месц, але ўжо настала ў нас жывё, робіць шбфярам. Нягневічы Навагр.
АаСТАРМАЧАНЫ дзеепрым. Уздыблены, перавернуты. Як про)дуць мелія-
ратары, то ўсё балбто будзя настармачана, усё перакарчўюць. Цырын Кар. НАСТАРЧЫЦЦА зак. Назапасіцца. Калі будзяш валянкі насіць кожны дзень, то панчдхаў ні настарчысься, бо надто рвуцца. Грынкі Свісл.
НАСТАЦЦЕ н. З’яўленне маладзіка. У настацьцё добрая пагбда была, то j цяпер трымаяцца. Сімакава Кар.
НА СТАЯЧКА прысл. Стоячы. Усю дарогу ёхала на стаячка, шмат людзё) ехала ў аўтдбузе. Навасады Вор.
НАСТАЯШЧА прысл. Шмат, як належыць. Карбвы настаяшча панаядаліся на лубянішчы. Раманавічы Шчуч. настрахАцца зак. Настрашыцца. Фашысты спалілі Шавўлічы, дўмалі, што людзі настрахаюцца і будуць ціха цярпёць. Шылавічы Слон.
НАСТРбНЧЫЦЬ зак. неадабр. Падгаварыць. Ты ж яго сам настрбнчыў, што пдідзяця ў рыбу, а цяпер ні хдчаш яго браць. Збляны Лід.
НАСТРЭНЧЫЦЬ зак. Нараіць. Мы тва]мў сыну настрэнчылі ддбрую дзёўчыну. Рудня Свісл.
НАСТЎЛЬКА ж. Настурцыя. Унасугарбччыку многа настўлькаў расьцё, можаш нарваць сабё. Стукалы Маст. НАСТЫГЛЫ прым. Замёрзлы, настылы. Паляза] на печ, пагрэ]ся, a то настыгла ўся, xaj ады)дуць у цябе твае нбгі. Загор’е Кар.
НАСТЫРКАЦЬ зак. Насцябаць крапівою. От каб настыркаць цябе краniBoj, то знаў бы, як ня слўхацца мацяры. Калеснікі Бераст.
НАСУЛЯ ж. груб. Насатая жанчына. Каб вы бачылі, якую насўлюяе сынузяў, і дзеяго вочы былі? Валосаўка Навагр. НАСУПАВАТЫ прым. Няветлівы. Мая дачка жывезсварм чалавекам сўмно, вельмі насупаваты ён чалавёк. Раганічы Шчуч.
НАСЎСЕ прысл. Усухамятку, без варанай стравы. Наша сусёдка не пры-
звычаена варыць, яе чалавек чэзьне насўсе. Адэльск Гарадз.
НА СУТЎНАЧКУ прысл. На захадзе сонца. Карбвы прыгналі зусім на сутўначку. Шаршні Дзятл.
НАСЦІЛКІ мн. Сланне лёну. Сёньня ў нас насьцілкі, пачнемлён слаць. Кракоўка Ашм.
НАСЫПІСТА прысл. Спорна. Сымбну ўсюдых насыпіста рдбіцца, куды ні паёдзя з сва]ім камба]нам, вязе дабра дадбму. Альберцін Слон.
НАСЭНТАРЫЦЬ зак. іран. Напакаваць. Чаго ты насэнтарыў так, што чамадан ні падымяш? Дакудава Лід. НАТАЛЁННЕ н. Здавальненне. Збсін чалавёк рббіць на камба]не зраньня да ночы, ніякага наталёньня ў адпачынку ні мая. Данюшава Смарг.
НАТАЛІЦЬ зак. Насыціць, здаволіць. Цяжка наталіць такую араву, ні толькі што блішкі якія былі. Паляны Ашм.
НАТАЛЬМАХЎ прысл. Няёмка, нязручна. 3 самаго Грддна ехаў натальмахў, многа людзё) было ў аўтдбусе. Верцялішкі Гарадз.
НАТАПЎРЧАНЫ дзеепрым. Натапыраны. Лянь, вўшы ў сабакі натапўрчаныя, сам вялікі, трэба яго як мінўць. Лынтуп Іўеўск.
натаркавАць зак. перан. Нарыхтаваць, нарэзаць. П6)дзям, сынэ, сечкі натаркўям кардвя. Вугольнікі Шчуч. НАТАСКВАННЕ н. Дрэсура. Яшчэ зусім малады ганчак у мянё, натаскваньне цяжка /дзе. Морына Іўеўск.
НАТЛУМЁННЕ (натлумёне) н. Нечаканасць, непаразуменне. Было тады, кругом паліцыя, нёмцы наехалі, якбёто натлумёне на]шлб: ні папалі на маю сьцёжку, а папалі к сусёду на двор, іяўцёк. Асташына Навагр.
НАТЛЯ прысл. Перад сабою. Колькі раз гаварыла, каб ні пабымаў цяжкого натля, ні паслўхаўся і зрўшыўся. Бабіна Гарадз.
НАТОМЛЕНЫ дзеепрым. Змораны. Здалёк мне прышлбся дэбаць, натбмленыя ногі ўжо ледва рўхаюцца. Сонічы Гарадз.
НАТРАХМОЛІЦЬ зак. неадабр. Намяшаць. Натрахмбліў хлеба ў малако стблькі, што ні зьеў. Сухінічы Маст. Н АТРУСКАМ прысд. Злёгку. Яё; міску мукі насыпала натрускам, як і яна мне. Старое Сяло Зэльв.
НАТРЭНТНЫ прым. Настойлівы. Такі натрэнтны хлбпяц, мала калі паслўхая, што хоча, то рббіць. Бабраўнікі Астр.
НАЎГАЛЯПЫ прысл. Галопам. Hi гані ты каня наўгаляпы, дарбга ж ні лёгкая. Панарка Слон.
НАЎДА ж. Патрэба, карысць. Наўда мне ]сьці да цёткі, без мяне аббідзецца. Пеляса Вор.
НАЎДАГОН прысл. Наўздагон. Гэля наўдагбн пабёгла, можа, дзяцё) засьпёя на станцыр. Макараўцы Бераст.
НАЎДОБУ прысл. Падобна. Наўдббу пашла Маня Стахбвічава, ды здаёцца j ні яна. Залесаўцы Навагр.
НАЎДбЕ прым. Капрызнае. Зусім наўдбе стала дзіця, як захварэла. Дубна Маст.
НАЎЗАВАДЫ прысл. Наўскач. Як пагналі хлопцы каня наўзавады, дык дзядзька з калёс скінуўся. Зарудаўе Маст.
НАЎЗВАЛОЧ прысл. Вакол. Па ўсямў полю наўзвалбч ідзе жнівб, пачалі жаць зббжа. Турэц Кар.
НАЎЗГРЎМ прысл. Наперагонкі. Ляцяць наўзгрўм гэтыя рыбалбвы на матбцыклах, а сабакі наўзгрўм бягуць за машына). Мянтэшнікі Гарадз. НАЎЗЛАКбТКАХ, НАЎЗЛОГІ прысл. Абапёршыся на локці. Рэня, meoj хлбпчык сядзіць ля вакна наўзлакбтках, чакая цябё. Юравічы Дзятл. Хацеў падняцца наўзлбгі, сілы не былб. Шылавічы Слон.
НАЎЗНАЧ прысл. Гварам уніз. Пакасіў у ахвбту, лёг наўзнач адпачыць. Янавічы Навагр.
НАЎКАСЫ прысл. Наскрозь, працінаючы. Дзёці наўкасы пратапталі сьцёжку па пблю. Шылавічы Слон.
НАЎКОЛЕНКІ прысл. Накаленях.Жш-выбіраяш за дзень наўкбленкі мбркву, то цалу ноч кбсьці баляць. Касцянева Шчуч. НАЎМАНКІ прысл. Навобмацак. Пагана я бачу, то зьбіраю сьлівы наўманкі. Жорнаўка Ваўк.
КНІГІ ОНЛАЙН
