Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
НЁМАРАСЦЬ ж. Прыкрасць. Адно нёмарасьць бярэ ад брыдкіх слоў. БеліцаЛід.
НЁМАРАЧ ж. Бездань. Куды ты лёзяш у гэту нёмарач, возяро ж бяздэнно, чэрці цябе цягнуць. Цырын Кар.
НЕМАРЭЧА н. Гушчар лесу. Куды ты нас завёў у немарэча, адсюль і вылязьці цяжка. Загор’е Кар.
НЁМАСЦЬ ж. Немата. Нё]кая нёмасьць на хлдпца напала, нічога ні гавбрыць, адно прыдзі і сядзіць. Лелюкі Іўеўск.
НЁМКА (нёмко) м. і ж. Нямы чалавек, нямко. Нёмко moj усё махая рукамі, але ж яго цяжка зразумёць. Крывічы Іўеўск.
НЕНАВІДНЫ (нянавідны) прым. Нялюбы. Як тблькі вып’я дзе, то станя такім нянавідным, што; глядзёць ні хбчацца. Дашкавічы Свісл.
НЕНАЁЖНЫ прым. Скупы, сквапны. Ненаёжны jix бацька, ніколі ні дасьць дзёцям капё]кіў шкблу. Івязянка Дзятл. НЕНАЖбРА м. і ж. груб. Прагны да ежы. Але ж ненажбра гэта гўска, набіла пбўнае вдля, а ўсё мала ё). Бершты Шчуч.
НЕНАРОКАМ прысл. Выпадкова. I трэба ж было, ненардкам зачапіўся за сук і нагу скалёчыў. Ваверка Лід. НЕНАТбМЛЕНЫ дзеепрым. Нязмораны. Пасьля нядзёлі, як ненатбм-
леныя, то хутко ўсё рббяць. Урцішкі Іўеўск.
НЕНАЯДА м. і ж. Ненатольны ў ежы. У ва]нў ўcej час галадалі, каб нам тады, тым ненаядам, ставіў саГан капўсты, то ўсё 6 зьёлі і мала б было на раз. Загор’е Кар.
НЕПАДВАРЎШАНАЯ прым. Цнатлівая. Узяў непадварўшаную ддбрую дзёўчыну. Гута Дзятл.
НЕПАРЭНЧНЫ прым. Няўдалы. Heпарэнчны дзень нёкі ў нас учбра быў, усё дождж сыпаў, нічога нірабілі. Багданаўцы Шчуч.
НЕПАСПЫТАНЫ дзеепрым. He вядомы на смак. Нічдга не магу сказаць, непаспытаныя нашы /грўшы, першы раз сьпёюць. Уша Кар.
НЕПРАЛАЗЬ ж. Глуш. Заішліў такую непралазь, ледзь выбавіліся на дарбгу. Ханявічы Свісл.
НЕПРАСЦЁВЫ прым. Злапомны. Гэты Казімёр чалавёк непрасьцёвы, ні чаnaj ты ягб. Галубы Маст.
НЕПРЫВЯЛЫ прым. Свежы. Глядзі, каб прынёсла нам непрывялых гуркбў. Гольні Бераст.
НЕПРЫМОЎНЫ прым. Няветлівы. Ох, непрымдўная ты дзёўчына, нёльга з табб] пагаварыць. Загор’е Кар.
НЕРАТбК м. Вяровачны мяшок на сена каню ў дарогу. Нясі нератбк, a то чуць ні забыліся, каня не было б чым карміць. Макараўцы Бераст.
НЁСМАК м. Нясмачная страва. Што ты даёш нам, хто гэты нёсмак есьці будзя, мо адно сьвіня? Бершты Шчуч. НЕСХАДЗІМЫ прым. Бясконцы. Твая дарбга несхадзімая, пакуль кватэру нажывёш, будзяш хадзіць у гбрад рабіць штодня. Загор’е Кар,
НЕСЧЫСЛЁНА прысл. Шмат. Нардду нешчысьлёна было на кірмашы. Любары Лід.
НЕТУРБОТНЫ прым. Бесклапотны. Moj чалавёк некі зусім нетурббтны,
дроў на зіму нікблі ні прыдбая. Петрашоўцы Ваўк. (Петрашэўцы)
НЁЎДАЛЬ м. і ж. Няўдалы чалавек. Бацька то дббры, а сын нёўдаль у кджна) справе. Гродзі Астр.
НЕЎКАВЫРНЫ прым. Капрызны, свавольны. Отожякбя неўкавырнае дзіця, я з jiM ні спраўлюся ні на якўю раббту. Бяляны Лід.
НЕЎМІТЫНГАВАНЫ прым. Няўрымслівы. Неўмітынгаваны мо] чалавёк, нікблі німа яму спакбю. Навасады Вор. НЕЎПАМКІ прысл. He ў памяці. Мне было неўпамкі, што прыганяюць карбвы, то прышла пбзна. Бершты Шчуч.
НЕЎТРАВЁЛЫ прым. He зарослы травою. Toj неўтравёлы груд добра б было засадзіць лёсам. Роскаш Навагр.
НЕЎЦІХАНА (няўціхана) прысл. Бесперапынна. Дзіця няўціхана ёнчыла ноч, мўсіць, прастыла. Варонча Кар. НЕФАСОНІСТЫ прым. Непрыемны, непрыгожы. У нашаго Лёнькі некая нефасдністая жбнка. Масцяны Астр. НЕХАПАТКІ прым. Павольны. Ты яго ні падганя), ён нехапаткі, але робіць як налёжыць. Рудня Свісл.
НЕЦЬ-ЯК прысл. Цяжка, немагчыма. Нам на сенаване jcbui нець-як, нехарашэ на дварэ. Догі Шчуч.
НЁШКАРАДЗЬ ж. груб. Нядобразычлівасць. Мне гэта твая нёшкарадзь вельмі абрыдла. Лукі Кар.
НЁЯДЗЬ ж. Адсутнасць апетыту. Hejкая нёядзь у ма]гб хлопца, нічога ня есьць. Ханявічы Свісл.
НІБІЛА ж. Прыстасаванне лавіць ракаў. Ракаў лбвяць нібілаў Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
НІВОГЛЕДАМ (нівоглядам) прысл. Без аглядкі. Як ты адправіла сёньня яго, то па^шоў moj хлбпяц нівбглядам ад нас. Падбалоцце Зэльв.
НІГАДЬІ, НІГДАЧКІ прысл. Ніколі.Наш Пятрўсь нігады ні зманя чалавёка.
Магуны Вор. Нігдачкі пра ягб нават ні спамінала. Падбалоцце Зэльв.
НІЖЫ прым. Пакаты. Унасдаўне] была ніжая страха, а цяпер стрдмая. Загор’е Кар.
НІЗКІ ЎЗРОК спалуч. Дрэнны зрок. Нізкі ўзрок у старбга, нічога ўжо не бачыць, як ні накладзё акуляры. Каробчыцы Гарадз.
НІКАНЁШНЕ прысл. He абавязкова. Ніканёшне ўсьці пяшкбм, нашаю дарбгаю ходзіць аўтббус. Міжэвічы Слон.
НІКІ ТАБОЮ спалуч. Лепш за цябе. Ты ўсё бёгала ад яго, а ён нікі табдю дзёўчыну ўзяў. Вараны Бераст.
НІНАДУХ прысл. Hi за што. МаяХрысьця нінадух ні хоча за яго ісьці. Семернікі Ашм.
НІНЕКА прысл. Цяпер. Нінека ўсё пасёяліў калхбзе, хўтка будзя сенаванё. Гольні Бераст.
НІЦАВОКІ прым. Пануры. Наш дзёвяр такі ніцавбкі, нікога ня любіць апроч сябё. Загор’е Кар.
НІЦЁЦЬ незак. Расці ў парасткі. Картбпля ўжо пачыная ніцёць, яе трэба вынбсіць са склёпа. Макараўцы Бераст.
НІЦМА прысл. Тварам уніз. Ляж ніцма, падкўрчы пад сябе нбгі, і брух перастаня балёць. Сенцяняты Смарг. ніцы прым. Апушчаны ўніз. Уягбзаўсёды ніцы пбгляд, усё дўмая аб сыну. Сімакава Кар.
НІЦЯНЫ прым. Такі, як нітка. Ніцяны дождж змачыў нас да рўба. Сімакава Кар.
НІЧОГІпрым.Нікчэмны. Мама надто дббрая, а а]чым нічбгі. Кухары Маст.
НІЧЭЙНЫ займ. Нічый, нічыйны. Нічэ/ны гардччык так ні расьцьвітая, як Вбльчын. Каробчыцы Гарадз.
НІШКАРДДНЫ прым. груб. Нязграбны. От ужо нішкарадны чалавёк, як вбзьмяцца што рабіць, усё з рук валіцца. Каты Смарг.
НІШЧЫСЛЕНЫ прым. Моцны. Якая сёні жара нішчысьлёная, камарэ заядаюць. Нагародавічы Дзятл.
НІЯКА (ніяко) прысл. Цяжка. Як Хвёдар быў здарбў, ніяко было зваліць. Кальчычы Кар.
НІЯКАВЁЦЬ незак. Бянтэжыцца. Як увб)дзя ён да насухату, дачка адразу ніякавёя, як хто падмёніць яё. Негрымава Навагр.
НІЯКЎСЕНЬКІ займ. Ніякі. Ніякўсенькі пёвянь, ніякўсянька куранё, дапраўды ж, праз плот ні пралёзя, як я загарадзіў. Багданаўцы Шчуч.
НОСАЛЬ м. груб. Даўганосы. У Валькі мужык такі нбсаль. Васілевічы Гарадз. НОСАЎКА ж. груб. Hoc. Яго нбсаўка ўсё вынюхая, такі чалавёк, што ад яго ні схаваясься. Квасоўка Гарадз.
НОСЧЫ прысл. Сквапна. Як сталі нбсчы браць, то ўсе яблыкі спляжылі. Юбілейная Свісл.
НУДОШНІК м. Самотны, сумны чалавек. He люблю такіх нудбшнікаў, як наш сусёд, ні ён да кагб, ні да ягд ніхто ні завёрня. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
НЎЖНІК м. Дзіцячы начны гаршчок. Вынясі дзіцячы нўжнік з хаты. Грамавічы Шчуч.
НЎРА, НЎРТА, НЎРТАН прысл. Ніцма. Я так люблю спаць нўра, адразу заснў. Савічы Шчуч. Як лёг на лбжку нўртаунбчы, дыкледзь ні задушыўся. Гудзінішкі Вор. Нікдга ў хаце ні было, mama і памёр нўртам. Дубляны Маст. нуртавАць незак. Ныраць, даваць нырца. Дзёціўрэчцы нуртўюць, нічога jixi ні робіцца. Малыя Азёркі Маст. НЎЦІЦЬ незак. Ціха спяваць. Чўяш, у Ажэлішках як дзёўкі прыгбжа нўцяць. Магуны Вор.
НЎШПАРЫЦЬ незак. неадабр. Вышукоўваць, дазнавацца. Як прыхддзілі даўне] сватэ, то адно нўшпарылі па хаце. Конна Зэльв.
НЫГАЦЬ, НЫДЗГАЦЬ незак. груб. Есці без апетыту. Наша дзіця ні есьць, а ўсё ныгая, смаку шукая. Нямейшы Гарадз. Нігды ні пад’ясі па-настаяшчаму, а тулько ныдзгаяш, шукаяш прысмакаў. Цярэшкі Ваўк.
НЫДЗІЦЬ незак. Капрызіць. Малы ныдзіў цалютку раніцу, ні -хацеў у хаце заставацца. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
НЫДКІ прым. Нясмачны. Ныдкая была капўста, то карбвя вываліла. Майсеевічы Ваўк. (Маісеевічы) НЫНЕКАВЫХ прысл. Сёння. Нынекавых ёзьдзілі з малым да Астраўйа. Завідзіненты Астр.
НЫХТАРЫЦЬ незак. неадабр. Капацца, шукаць. Німа яму чым заняцца, то па хаце нь'іхтарыць нёчага. Шылавічы Слон.
НЫШПАРЫЦЬ незак. Шукаць чагонебудзь. Чаго ты нышпарыш па хайр, што ты тут паклаў? Бародзічы Зэльв.
НЭМНУЦЬ зак. Прапасці. А каб ты нэмнуў, каб ты, як я твае грбшы бачыла. Вараны Бераст.
НЯГЁЛДА (негёлда) м. і ж. Няўдаліца. Якудасца які негёлда ў сям’і, то вучы не вучы, ніякая навўка ні памагая. Падгаі Ашм.
НЯДЗЁЛЬНІКАВАЦЬ незак. Адпачываць, па-святочнаму прыбрацца. Ужо ўсё парабілі, заўтра ўсе будуць нядзёльнікаваць у нас. Дайліды Іўеўск. НЯДОКРАТКА ж. Сарамлівая дзяўчына. Дачка нядбкратка была, замуж парйла ўжо стала] дзёўчына). Цырын Кар.
нядэшлы прым. Благі, мізэрны. Такі стаў нядэшлы, засталдся тры чвэрці да сьмёрці. Жылі Іўеўск.
нязвбдны прым. Трывалы, стойкі. Гэта наш бэз нязвддны, яго ўсе) абарвўць, а ён цьвіцё, як нічбга зь рм не былб. Зарой Дзятл.
НЯЗГОЙНЫ прым. Незабыўны, незагоены. Нязг6]ные ў наша) мамы сэрца, ні можа забыць бацькі. Буняны Ашм.
НЯЗГОРШ прысл. He горш за кагонебудзь. Мы нязгбрш вас рдбім і ні пахваляямся, як вы. Лукі Кар.
НЯЗГОРШЫ прым. Належны, добры. Кавалак Haiuaj дзялкі быў нязгбршы, хутка выпалалі. Драбышы Іўеўск. НЯЗМОГА ж. Немагчымасць. Нязмбга нам была выбрацца з хаты ў такўю дажджэвіцу. Каробчыцы Гарадз.
НЯІСНЫ прым. Які не існуе. Чаго ўжо табе плакаць, маці тваяўжо няўсная, хоць плач, хоць nadaj. Повішні Ашм. НЯКЁМКІ прым. Някемлівы. Moj стары быў некі някёмкі, усё больш мне самб] трэ было дахбдзіць да ўсягб. Янавічы Навагр.
НЯЛАПЫ прым. Добры. Нялапы вышаў у цябе касьцюм, нялапа пашылі ягб. Ківанцы Вор.
НЯЛАТВА прысл. Няёмка. Якось нялатво захбдзіць у хату, там чужы чалавёк у jix. Вараны Бераст.
НЯЛОЖАНЫ дзеепрым. Непакладаны (некастрыраваны). Баран нашугэтум годзі нялбжаны, пакінулі для ceajix авёчак. Гнесічы Навагр.
НЯЛЯСКІ прым. Няўдалы. I заўсёды Мар’ян такі няляскі, яго ўсюды адпіхаюць. Каўкелі Іўеўск.
НЯМЎДРЫ прым. Слабы. Зусім нямўдро цёлятко, лёдво на нагах ста)іць. Бабіна Гарадз.
НЯМЧЎР м. груб. Маўклівы чалавек. Што ты з нямчуром гэтым нагавбрыш? Дакудава Лід.
НЯПОРНЫ, НЯЎПбРНЫ прым. Нясвоечасовы, датэрміновы. Вышла няпбрнае качаня, ці выжывя, хто яго вёдая? Галубы Маст. Кацярына так спалбхалася ў лёсе, што нарадзіла няўпбрнае дзіця, няўпдрны хлбпчык у яё. Новы Двор Свісл.
НЯПЎТНЫ прым. Разбэшчаны. Aj, мамачка, з нянўтным жыць вёльмі цяжка. Міжэрычы Зэльв.
НЯРЎШНА прысл. Ціха. У жнівб тут машыны га)салі, а цяпер нярўшна, аж ня вёрыцца, штоўжо зіма )дзе. Цырын Кар. НЯРЭПА м. і ж. Гультай. Есьць то дббра гэты нярэпа, а дараббты слабы. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) НЯСЛОЎНЫ прым. He цвёрды на слова. На Антбна нікблі ні спадзява)ся, такіняслбўны,што скажа,усёнавёцяр. Мыслава Слон.
НЯСЎШЧАЯ прым. Якая добра нясецца. Наша гэта кўрыца насўшчая, я)кі з нясўшча) кўрыцы ждўтыя, важкія. Пагараны Гарадз.
НЯСЦІХНА прысл. Бесперастанна. Нясьціхна ішоў дождж, нясьціхна гула навальніца. Негрымава Навагр.
КНІГІ ОНЛАЙН
