Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
НЯТОРНЫ прым. Няроўны.Вазьміна рўкі малўю, там сьцёжка нятбрная, шчэ нос саб’ё. Рагозніца Маст.
НЯЎВЫКЛЫ прым. Непрызвычаены. Як ідзём у лес, то дбўгія марпкі апранаям, хоць няўвыклая вбпратка, але дббра ад камарбў. Швейляны Астр. (Швяйляны)
НЯЎГОЙНЫ прым. Няўцешны. У jix сын памёршы, гора няўгб)нае ў хаце. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) НЯУДбБА ж. Неапрацаваная зямля. Каравы ў нас пасўць на няўдббе. Грынявічы Свісл.
НЯЎЁЖНА (няўёжно) прысл. Нясмачна. Няўёжно ёсьці бяз скваркі картдплю. Верцялішкі Гарадз.
НЯЎКбРМАК м. Чалавек з дрэнным апетытам. Нічым табё ні дагбдзіш, няўкбрмакты гэтакі. Нагорнікі Дзятл.
НЯЎЛЁЖНА прысл. Няёмка ляжаць. Зранку ўсякаму гультаю няўлёжна, якусе ідуць рабіць. Любянцы Вор.
НЯЎЛбМАК м. Здаравяк. Здаёцца j ты няўлбмак, мбжаш сам прывёзьці сёна. Міжэрычы Зэльв.
НЯЎМЫСНЕ (няўмысня) прысл. Незнарок. Вацак зрабіў гэту шкдду няўмысня. Лынтуп Іўеўск.
НЯЎРОМА м. і ж. груб. Неахайны чалавек. Гэта няўрдма куды ні стўпіць, усюды ceoj сьвінячы сьлед пакіня. Залесаўцы Навагр.
НЯЎРЫМСЦІЦЬ зак. He стрываць. Сын няўрымсьціць ніяк, каб яго жбнка хутчэ] ёхала ад мацяры дахаты. Гуршчына Іўеўск.
НЯЎСМЁШЛІВЫ прым. Сур’ёзны. Чаму ты стала няўсьмёшлівая такая, ці хто цябе пакрыўдзіў? Новы Двор Свісл. НЯЎСТРЎЙ м. Весялун. Вот ужо няўcmpyj, мінўту ні пасядзіць спакб)на. Вараны Бераст.
НЯЎСТРЎЙНЫ прым. Неспакойны. Тво; хлбпчык такі няўстрўрзы, каб куды ні падаўся адзін. Пагародна Вор. НЯЎСТРЫМ прысл. Нясцерпна. Яму няўстрым было сядзёць у хаце, адразу паджГаў да сварх хлбпцаў. Рымдзюны Астр.
НЯЎСТЫДНІЦА ж. Бессаромніца. Няўстыдніца ты, так абазвала дббрага хлбпца. Замасцяны Шчуч.
НЯЎТОЛЬНЫ прым. Старанны. Наш камбаіняр няўтбльныў раббце, ужо паёхаў да сусёдзяў памагаць. Загор’е Кар. НЯЎЦЁРПНЫ прым. Нястрыманы. Даччына малая дзёвачка вельмі няўцёрпная, што ўбачыць, mo daj і ўсё. Данюшава Смарг.
НЯЎЦЁШЛІВЫ прым. Невясёлы. Як памёр сын, то стала няўцёшлівая, ні да кбга ні хбдзіць. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
НЯЎЦЯМНА прысл. Бессэнсоўна. Як спужаўся, дык пазіраў няўцямна на ўсіх, адкўль штоўзялдся. Ханявічы Свісл.
НЯХЛЮДА м. і ж. неадабр. Неахайны чалавек. Няхлюда ты, Маня, нікблі галавы ні мыяш. Бубны Гарадз.
НЯХЛЮДНЫ, НЯХЛЮЙНЫ прым. Нязграбны, няўклюдны. Няхлюдны да нас шваГер папаў, чакалі не такбга шваіра. Шылавічы Слон. Няхлю)ны jix зяць, так jiM уёўся ўрэбра. Навасёлкі Іўеўск.
НЯШЧОТНЕ (няшчбтня) прысл. Вельмі, надта. Няшчбтня багаты прыёхаў з цаліны, зарабіў там на сваюмашыну. Новы Двор Свісл.
о
ОБАРАЦЕНЬ м. Шчаўе. П6]дзям на балбто назьбіраям дбарацяню, вяснбю добра ббарацянь варыць. Задворанцы Свісл.
ОБЛІПАМ прысл. Ветліва, з павагаю. Як убачыла мянё Маня каля магазіна, то ббліпам да мяне падышла. Куляўцы Шчуч. (Кулеўцы)
ОБНЕЦЬ зак. Надакучыць. Нуянаяму ўжо так ббнела, што ні можа глядзёць. Сонічы Гарадз.
ОБЦЕСАМ I ОБЦЭСАМ прысл. Імгненна. Hi пасьпёяш слдва сказаць, як ён дбцэсам бяжыць з хаты, каб ні пасварыцца. Каліноўская Свісл.
ОВАШ прысл. Шмат. Оваш часу патрацілі, пакуль зна)шлі вас. Пагародна Вор.
ОГАН м. Хвост. 3 пёршага разу як стрэліў, папаў ваўкў ў бган. Сонічы Гарадз.
ОГЕР м. Жарабец. У сусёда быў надто дббры дгер, усе да ягд кабыл вадзілі. Мігова Гарадз.
ОГУЛ м. Грамадства. Каб ты рабіў не для сябё адно, а для дгулу, тады было б дббра. Асава Вор.
ОГУЛАМ прысл. Агулам. бгулам рабіць дббра, а аднамў збрыдня. Малыя Эйсманты Бераст.
ОДВІЛЬЖ м. Адліга. Вёцяр падвёчар павярнўўся з захаду, бўдзя бдвільж ужд. Дайнава Вор.
ОЗЕМКА ж. Лава. Оземка тут дбўгая, усе паўсядаям на яё. Сонічы Гарадз. ОЙРА ж. Стары танец. Музыкант зар граў ojpy, усе парйлі гуляць djpy. Гольні Бераст.
ОЙЧЫ прым. Бацькоўскі. Ты ня бўдзяш жыць бяз ojnaj пбмачы, падўма] аб гэтым. Сімакава Кар.
оксны мн. Асцюкі, адросткі. У ячмёні дбўгія бксны, набярэсься за каўнёр гэтых бкснаў, як малбціш. Жодзішкі Смарг.
ОЛЕК м. Расол ад селядцоў. Олек даўнё) бралі сьвіням, каб ддбра елі, і куплялі сабе длек да картбплі. Мігова Гарадз.
ОПАДЗЬ ж. 1. Ліха. А бпадзь на гэтага каня, зьеў усю травў, што карбве прынёсла. Воўпа Ваўк.
ОПАДЗЬ ж. 2. Нізіна. Наша сёнаў бпадзі зусім згнілб. Дубароўшчына Дзятл. ОПАР м. Сярэдзіна ракі, якая не замярзае зімою. Там бпар, ііспарына }дзез ракі, што ]умаразы ні замярзая нікдлі. Касцянева Шчуч.
ОПЛІК м. Аплік, кручок. У цябё ўся грудзіна расхіляна, ты заштлі бплік. Падгаі Ашм.
ОПУХ м. Пухліна. Як хадзіла на буракё, гузэ набіла і onyx сеў на назё. Каробчыцы Гарадз.
ОРЧЫК м. Ворчык, планка, якою злучаецца плут з пастронкамі. Ускінь на воз і плуг разам з вбрчыкам, паёдзям узарэм дзялку. Даўгялы Вор.
ОСЕМ (осім) ліч. Восем. Яза бсім дзён выткала дзьве перабіранкі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ОСЕМКА ж. Васьмёрка. Купіла дзёцям дсемку баранкаў. Бабраўнікі Астр.
ОСІЛКА (осілко) ж. Вочапка. Дзяржы мацнё] вядрд за бсілко і зачэрпа) вадў. Геруцева Свісл.
ОСЫПКА ж. Вобмешка свіням. Осыпка то зярнб ўсё зьмёшано разам, потым змблато. Каробчыцы Гарадз. 6ЎШАМ прысл. Тым лепш. Мбжаш у CBajix быць хоць да раніцы, а мне / бўшам. Цярэшкі Ваўк.
п
ПААБЁДДЗЕ н. Час пасля абеду. Каравы выгналі паабёддзе, пасьля гарачыні, то дббра хддзяць. Уша Кар.
ПААБІВАТЫ дзеепрым. Пабіты, збіты. У тагд хлдпца, што скінуўся з машь'іны, быў вельмі паабіваты твар. Крапіўніца Свісл.
пааблягАцца зак. Абаперціся. Напрыхддзіць да цябё столькі людзёў пааблягаюцца на стол, усё вы сваё справы брыгадныя абгавдрваяця. Валэйшы Вор.
ПААДХЛЯБЁНЬВАЦЬ зак. груб. Паадчыняць. Ужэ мае дзяўчата паадхлябёньвалі ўсе бкна, аж вецяр хддзіць па хаце. Навасёлкі Свісл.
ПААДЧУЖАНЬВАЦЦА зак. Зрабіццачужымі Такіёнчалавёк, штоўсербдныяпаадчужаньвалісяадяго. Пятрэвічы Зэльв.
ПААЛЁІЦЬ зак. Паліць алеем. Трэба картбплю больш паалёрць будзя смашнёў Петрашоўцы Ваўк. (Петрашэўцы)
ПААСМЎРГВАЦЬ зак. Сабраць, нарваць. Паасмўргваі усе ягады, будзям варыць. Міхалкі Свісл.
ПАБАБЕЦЬ зак. Завянуць, зморшчыцца. Усёнашы сталыя дзёўкі пабабелі. Цінявічы Маст.
ПАБАДЗЯЖНІЧАЦЬ зак. Паездзіць. Куды цябе цягне з дому?Яшчэ пасьпёяш пабадзяжнічаць за сваё жыце. Нагорнікі Дзятл.
ПАБАЁШКА ж. Біта для гульні ў гарадкі. Гэтымі пабаёшкамі ён усіх зьбіў. Міратычы Кар. (Мірацічы) пабАніцца зак. Памыцца ў лазні. У суббту трэба ддбра пабаніцца, нешта косьці лбміць. Лунна Маст.
ПАБАРОЗНЕНЫ дзеепрым. Акучаны, абгорнуты. Упбру пабардзьненая картдпля добра расьцё. Дзегцяры Шчуч.
пабАяць зак. жарт. Пагаварыць. Зяць прынясё кілбасы, пасядзім, паба]ім трбхі. Мяльканавічы Слон.
паберажАнін м. Жыхар з берага ракі ці возера. Усё паберажане рыба) зау маюцца, рббяць у рыбгасе. Лукі Кар. пабіжукавАць зак. Пачасаць галаву густым грэбенем. Хадзі сюды, Марыся, пабіжукўю тваю галавў. Пераганцы Вор.
ПАБІРАЙЛА (пабірайло) м. і ж. Жабрак. Даўнё) хадзіў па вёсцы пабірар ло, прасіў у людзё] то тагб, то сягб. Загор’е Кар.
пабірАльнік м. Камбайн прыбіраць бульбу. Сёньнямянё брыгадзір назначыў на пабіральнік падбіраць бўльбу. Сівіца Смарг.
паблАгнуць зак. Паблажэць, пахудзець. Нёшта надта паблагнула ты, мўсі, захварэла. Шадзюны Астр.
ПАБЛІЖЭЦЬ зак. Зрадніцца, прызвычаіцца. Як пажыла год разам з нявёстка), аж пабліжэлі мы, яна цяпер мнеякрбдная дачка. Загор’е Кар.
ПАБЛЯКЛЫ прым. Бледны. Ты вёльмі зьмянілася з твару, стала нё)кая пабляклая. Кашубінцы Гарадз.
ПАБОІСКА (паббіско) н. Месца бойкі, пабоішча. Там паб6)іско, ваяўнічае пбле, дзез нёмцамі біліся Макараўцы Бераст. ПАБОЙКІ мн. Пабітыя жывёлаю пасевы. Адны паббўкі засталіся, як карбвы пераганялі. Старчаняты Іўеўск. ПАБОЧЫЦЦА зак. Адсунуцца, пацясніцца. Паббчся трбхі, a то мне вяльміся цёсно. Міхайлы Свісл.
пабратавАцца зак. Пасябраваць. Пабратаваліся зноў Сьцёпка з Антбляю, ці з раббты, ці на раббтуўсё разам. Навасады Вор.
ПА-БРЫДКбМУ прысл. Дрэнна, няўмела. Д ва гады нашаму Мікблцы, а гаворыць яшчэ па-брыдкбму. Грамавічы Шчуч.
ПАБРЫНДУШКІ мн. Прыпеўкі. На вясёлі завялі нёкія пабрындўшкі, што аж няёмка было слўхаць. Вайшнарышкі Ашм.
ПАБУНТАВАЦЦА зак. Памыліцца, паблытаць. Нёшта я пабунтавалася з днямі, дўмала, што сёньня пятніца, аж субдта. Бабраўнікі Астр.
ПАБУРБУЛЁЦЬ зак. іран. Пасварыцца. Наша нявёстка ні выжывя, калі не пабурбуліць з кім-небудзь. Уша Кар. ПАБЫДЛАВАЦЦА зак. Падаіцца. Карбва шэсьць-сем мёсяцаў бывая пабыдлўяцца і зноў ні дб)іцца. Каробчыцы Гарадз.
ПАБЭРЛЕЦЬ (пабэрляць) зак. Пад’есці. Мы вёльмі добра пабэрлялі ў нашых. Мір Кар.
ПАБЭРСАЦЬ зак. Заблытаць, пакамячыць. Усе ніці мне пабэрсаў, адыдзі ты ад мянё. Морына Іўеўск.
ПАБЯГЎШКА ж. іран. Жанчына, якая не любіць быць дома. Тая пабягўшка ўжо каля магазіна крўціцца. Нянькава Навагр.
ПАБЯЛ ІЦЦА, ПАБЯЛІЦЬ зак. Памыць бялізну. Калі ты ўжо пабялілася, daj мне балё)і. Дубна Маст. Я сёньня пабяліла ўсё спбдняя. Тоўсцікі Маст.
ПАБЯЛОЎКА ж. Пабелка, бяленне. Мы заўсёды перад маям рббім пабялбўку, гэта пабялбўка за]мая шмат часу. Вераскава Навагр.
павагАць зак. Акучыць, абгарнуць. Трэба павагаць картбплю, ужэ вырасла, потым канёму баразнў ніўлёзяш. Гольні Бераст.
ПА ВАДЗЁ прысл. Пасля паводкі. Як бўдзя па вадзё, тады прыёдзяш да мянё. Бярозаўка Лід.
павАдзіцца зак. 1. Пасварыцца. Hi мяшаўся ты ў чужўю пару, тут яны
павадзяцца, а зараз і пагалўбяцца, усягб бывая і ў нас, і памірымся, і павадзімся. Магуны Вор.
ПАВАДЗІЦЦА зак. 2. Прызвычаіцца. Павадзіўся гэта кот да нас, спасу німа, усе збанкі павынюхваў. Пятровічы Іўеўск.
ПАВАДЗЯНІЦЬ зак. Абліць вадой у час дажынак, каб у наступны год быў добры ўраджай. Хапа)вядрб, паляцім да баб, усіх там павадзянім. Казіміроўка Гарадз.
ПАВАДЫ мн. Лейцы. Патрыма) каня за павады, пакуль я адхілюся na справе. Доргішкі Ашм.
ПАВАЖЫНЯЦЦА зак. Пакатацца, пакалыхацца. Па)дў паважыняюся з таткам на машыне. Чэхі Астр. Малыя любяць паважыняцца з гбркі. Мацкі Астр. ПАВАЛ м. Столь. Павал я дыкта) падбіў, то цяпёр прыгбжа. Лелюкі Іўеўск. павалкавАць зак. Пакачаць бялізну. Мне яшчэ бялізну павалкаваць трэба, павалкўю і прыду. Турэц Кар. ПАВАЛбЧКА ж. Паўкажушок, пацягнуты сукном. Вазьмі павёсь павалдчку ў ішіфу, каб не валяласа тут. Дубавая Гарадз.
ПАВАЛбЧЫСТЫ прым. Завалочаны. Ад тапбляў павалбчысты пухляціць у вакнб. Загор’е Кар.
ПАВАРЗА прысл. Паціху. A Moj ты хлбпчык, чаму гэта як на рэку гуляць ты унь як бяжыш, а як травы парасятам прынёсці, то паварза ідзёш. Крапіўніца Свісл.
КНІГІ ОНЛАЙН
