Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
НАЎМбНАЦЦА зак. Здаволіцца. Наўмбнаўся блінцбў, то адно піў квас з ахвбта). Ятаўтавічы Іўеўск.
НАЎМОР прысл. Да смерці. Машына наёхала і шпурнўла нашу цялўшку наўмбр, прышлбся дарэзаць. Новы Двор Свісл.
НАЎНЭТ прысл. Вельмі. Дачка тады наўнэт спужалася, што вазьмуць яе ў Гярманію. Верашоўшчына Слон.
НАЎПОЛ прысл. Папалам. Разрэжам гэты кусбк наўпбл, будзя табе і мне. Шылавічы Слон.
НАЎПОПЕРАК прысл. Насуперак. Moj Ясь такі, што наўпбперак нічбга ні скажы яму. Кухары Маст.
НАЎПРАШКІ, НАЎПРАСТКЁ прысл. Самаю кароткаю дарогай. Па)дў да мацяры наўпрашкі, хутчэ] бўдзя. Сакольнікі Свісл. Наўпрасткё праз далінкі вёрст два бўдзя. Плябанаўцы Ваўк. НАУРЭСЦІЦЦА зак. Трапіцца, сустрэцца. Дббрая дзёўчына тва]му Сярбжу ўжонкі наўрэсьцілася. Гольні Бераст.
НАЎСКІДКУ прысл. Накінуўшы на плечы. Прыляцёла да нас дачкаў ясёнцы наўскідку, паклікала да сябё і назад пабёгла. Міжэвічы Слон.
НАЎСТРОМ прысл. Уверх. Moj Валік заўжды бяжыць да бацька, каб яго наўстрбм падняў. Шылавічы Слон.
НАЎСТРЎЙ м. Гарэза. Наш малы наўстрў) мінюты ні пасядзіць, усё бяжыць і бяжыць. Бабраўнікі Астр.
НАЎСТРЭЧ прысл. Насустрач. Мая дзёвачка як убачыць мянё, заўсёды наўстрэчўжо здалёк бяжыць. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
НАЎСХОДЫ прысл. Наўцёкі. Нёхта падыхбдзіў да складу, але moj Брбнісь як пугнўўяго, mo moj як пусьціўся наўсхбды, то, мўсіць, ні дагнаў бы / машынаў Салтанішкі Вор.
НАФАРФЎЛІЦЦА зак. Надушыцца. Наш Валбдзя кожны раз нафарфўліцца і ідзе на гуляня. Панарцы Астр. НАФУГАВАЦЬ зак. Накласці, напакаваць. Нафугавалі цэлы стог на два самакаты і прывёзьлі сена да фёрмы. Валеўка Навагр.
НАХАЛЮГА м. Нахабнік. Як прыёдуць да нас гбсьці, дыкужо і суняцца да нас гэтыМатэуш, такі ённахалюга, што з хаты ні справадзіш. Кальчычы Кар. НАХІЛЫ прым. Сутулы. Пад старасьць Сьцяпан стаў вельмі нахілы, цяжко працаваў цэла лёта. Каробчыцы Гарадз.
НАХЛЫШЧ прысл. Нараспашку, наросхрыст. Што ты ходзіш, нахлышч выставіўшы грудзіну, закры]ся, халаднб цяпёр. Ранявічы Свісл.
НАХОДЖАНЫ дзеепрым. Стомлены ў хадзе. Aj, мае нбжкі ўжо нахбджаныя і па шчасьці, і па гбры. Парэчча Гарадз.
НАХОПАМ прысл. Нечакана. Як сварыліся нашы сусёдкі з-за дзяцё), то тая шалёная наскбчыла нахбпам на Люду і зьдзёрла з яе хўстку. Шылавічы Слон.
НАЦВІРКАВАЦЬ зак. Навыкопваць, надзяўбці. Во нацьвіркаваў колькі ямак, нашто табе гэтыя дзюркі, ці не стаўбьі хочаш ставіць? Лунна Маст. НАЦЁЛІ прысл. Перад цяленнем. Карбва ня хбдзіць у пбля, ста]іць нацёлі ў хлявё. Міхайлоўшчына Ашм.
НАЦЁГАЦЦА зак. Нахадзіцца. Нацё~ гаўсяза дзень палёсе. Тупічаны Ваўк.
нацыгАніць зак. Навыпрошваць. Уладзік нацыганіў у бацькі грбшы і купіў сабе мапёд. Сіманы Лід.
НАЦЫМБОЛІЦЬ зак. груб. Надаіць. Цётка нацымббліла поўну даёнку малака. Ківанцы Вор.
НАЦЫРГАЦЬ зак. Нарэзаць. Пакўль нацыргала сёчкі, дык рўкі забалёлі. Швяйляны Астр.
НАЦЯГВАЦЬ незак. Рабіць вашчыну. Пчблы самы нацягваюць на рамцы вашчыну. Каробчыцы Гарадз.
НАЦЯПЧ м. Прылада набіваць абручы на бочку. Трэба ў каго пазычыць нацягіча, пацягнўць абручы. Васілевічы Гарадз.
НАЦЯЛЯХАЦЦА зак. груб. Наесціся. Moj унук нацяляхаяцца заціркі і выбрыквая сабе, як кдзьлік. Бабіна Гарадз. НАЦЯМ прысл. Наўздагад. 3-за сьнёгу сьвёту белаго ня было відаць, нацям ішлі адзін за другім. Бабонеўка Кар.
НАЦЯТАСЦЬ ж. Напружанасць. Як прыдзя Moj Аляксё) дахаты стомлены, сярдзіты, то мяне нацятасьць ні пакідая цэлы вёчар. Дайліды Іўеўск. НАЦЯЦЦА зак. Настояць, дабіцца. Як нацяўся на сварм, дык што хбчаш, а купі яму, бацька, маійыну. Вігушкі Іўеўск.
НАЦЯЦЬ зак. Прыгразіць. Табе трэба нацяць сваё] малд), каб ні пужала курэнятак. Урцішкі Іўеск.
НАЧАПЎРАНЫ прым. Надзьмуты, негаваркі. Наш сусёд нёкі начапўраны, ні да кога ні загавбрыць. Заляшаны Ваўк.
НАЧАТАК м. Пачатак. Начатак мая быў вёльмі зімны, каб хаця лета было цёплае. Чуркі Ашм.
НАЧВЭНДЗІЦЬ зак. груб. Накурыць, надыміць. Ты адзін сядзіш у хаце, а начвэньдзіў за сямёх. Манчыцы Свісл. НАЧЛЕГАВАЦЬ незак. Спаць ноччу. Адна ты бўдзяш тут начлегаваць, бомы сьпімб на сёне. Масявічы Лід.
НАЧЎПІЦЦА зак. Насупіцца. Чаго ты начўпіўся, як мдкрая кўрыца? Дашкаўцы Маст.
НАЧУПОРАНЫ дзеепрым. Завіты. Пашла нё]кая дзёўчына з начупбрана] галавдў Камянчане Іўеўск.
НАЧШЫ займ. Інакшы. Hi хоча начшую сукёнку, адно daedj ej, як у Мані. Новы Двор Свісл.
НАЧЫННЕ (начыне) н. Посуд. Ідзі памы) начыне, якраз і вады ест цёплаў Подзітва Вор.
НАЧЫПУШЫЦЬ зак. Нарабіць непарадку. Пакінь дзяцё/ адных у хаце, то яны табе начыпушаць так, што ні разбярэсса. Шчанец Шчуч.
НАЧЭЙ прысл. Уночы. Дзікі, мўсіць, начэ) былі тут, бо парыта ўсё. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
НАЧЭЛЬНІКІ мн. Абшыўка вушака ў дзвярах. Начэльнікі на вушаках рдбяцца ж шалёўкі. Каробчыцы Гарадз. НАЧЭМХАЦЬ зак. Начысціць. Трэба бўльбы начэмхаць пбўны чыгўн. Чуркі Ашм.
НАШАБАСТАЦЬ зак. Насцёбаць. Нашабастаў каня пўга), то лёдва воза ні разнёс. Матылі Шчуч.
НАШАЛАМІЦЬ зак. Налавіць рыбы. Заўтра п6]дзям нашалбмім карпаў. Лукі Кар.
НАШАРА, НАШАРЭНЦЫ прысл. Прыцемкам, падвечар. Нашара трэба будзя схадзіць па цімбшку [цімафееўку] цялятам. Гудзінішкі Вор. У нас нашарэнцы камарбў мнбга, спасу німа. Канвелішкі Вор.
НАШАСКІ займ. Наш, наскі. Нашаскі баран нёдзя прапаў. Кадзішкі Лід.
НАШЛЮХТАВАЦЬ зак. Пачысціць, памыць. Пбсуд, стол, усё мая дзёўчына нашлюхтавала, усёнько бліхаціць. Бершты Шчуч.
НАШМОРГАЦЬ зак. Наабрываць. 1 калі ты пасьпёла нашмбргаць ягад пбўны збан? Нязнанава Навагр.
НАШЎКАЦЦА зак. Цёпла апрануцца. Boj як нашўкалася ты, яг зімбю. Гадзілуны Астр.
НАШЎСТРЫЦЬ зак. Падахвоціць, скіраваць. Бацька ягояк нашўстрыў, то цяпер з ахвбта) бяжыць да дзядзькі на камбарі рабіць. Сімакава Кар. нашыкавАцца зак. Святочна апрануцца. Чаго ты гэта нашыкавалася ў хаце, мо гбсьці прыёдуць да цябе адкўль? Аяпешкі Іўеўск.
нашыкавАць зак. Прыстроіць, нарыхтаваць. Трэбажнашыкаваць штонёбудзь, a то хўтка бацькі прыёдуць. Малінаўка Астр.
нашь'ікаць зак. неадабр. Нагаварыць, напляткарыць. Нёшта ж нашыкала, мўсіць, нявёстка сыну, боўжо; ні гаворыць зусімз намі. Васілёўка Слон. НАЮДЗІЦЬ зак. неадабр. Навучыць дрэннаму. От заўжды jix хлбняц наюдзіць нашаго малбго і звядзёць з дбму. Дубатоўка Смарг.
НЕАБШАЛЎШАНЫ дзеепрым. He ачышчаны ад шалупаек. Трэба ўсю пасдлю перабраць, унь колькі яшчэ неабйшлўшанфляжыць, каля плбту. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) неаднАкі прым. Неаднолькавы. Узорыўсе неаднакія на дыванах, ёсьць іў кратачкі, іўцьвяты. Івязянка Дзятл. НЕАСОЧАНЫ дзеепрым. Скрыты, непрыкмечаны. Toj баньдзіт пасьля ва)ны дбўга туляўся па лясбх неасбчаны. Грамавічы Шчуч.
НЕАСПАЙНЫ прым. Схільны да сну. Такая неаспфная наша Наташка, усё б спала, і мала ёў Грамавічы Шчуч.
НЕАХВОЧА прысл. Без жадання, неахвотна. Дзёці неахвбча nojdyuh да бацькі, калі moj дббрага слова ні скажа. Падліп’е Астр.
НЕАХЛЯМЯЖЛІВЫ I НЕХЛЯМЯЖЛІВЫ прым. груб. Неахайны, брудны. Ядзіны дзёці такія фа)ныя, ні то што другія нехлямяжлівыя СялецСмарг.
НЕБАГАВОЕ прым. Нядобрае. Нёшта сёньня доўга нямашака бацькі, каб часам што небагавбе ні сталася зь )ім. Баравікі Слон.
НЕБАДЗЯГА м. і ж. груб. Неслух. Hi будзь жа ты небадзяга, ні адчыня) нахлашч дзьвёры, бо хбладу напўсьціш у хату. Рудня Свісл.
НЕБРАКОЎНЫ прым. Непераборлівы. Moj небракбўны чалавёк, есьць з ахвбmaj. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) НЕВАГбМЫ прым. Лёгкі. Наша Стэфка хддзіць ффна, як невагбмая. Бершты Шчуч.
НЕВЫБРЭНДНЫ прым. 3 добрым апетытам. Клапачўся, каб былоўхаце болым ядкдга, смачнага, хоць Moj сын невыбрэндны. Макараўцы Бераст.
НЕГУДЗІВЫ прым. Чэрствы, нячулы. Як наш былы брыгадзір быў негудзівы чалавёк, mo j выбавілі ягд. Масцяны Астр.
НЕГУМАЗНЫ прым. груб. Дурнаваты. Дзьве дачкі дббрыя ў дзядзькі, а сын некі негумазны. Малыя Пугачы Шчуч. НЕДАБІРКІ мн. Рэшткі. Усё сёна згрэбяна і застагавана, засталдся коп са дзьве недабіркаў. Дашкавічы Свісл.
НЕДАБРЫЦЦА безасаб. Нездаровіцца. Зь вёчара маме недабрылася, а цяпер зусім зьлягла. Лукі Кар.
НЕДАВАРАНЫ дзеепрым. перан. Смутны. Чаго ты сёньня такі недавараны, мо што дбма сталася? Юбілейная Свісл.
НЕДАДЗЮБАНЫ дзеепрым. груб. Маларазвіты. Вацік некі недадзюбаны
■ў jixрасьцё. Шылавічы Слон.
НЕДАКОСАК м. Агрэх пры кашэнні. У дббрых касцбў ня будзя недакбскаў. Нагорнікі Дзятл.
НЕДАЛЎГІ, НЕДАЛЭНЖНЫ прым. Няўдалы. Віця хлёпяц некі недалўгі, хто за яго замуж п6)дзя? Савічы Шчуч. Такі ж недалэнжны хлдпчык, дзе ні залёзя, стуль іўпадзё. Кухары Маст.
НЕДАПЁКЛЫ прым. перан. Вялы, смутны. МоіМікбла, мусіць, захварэў, ходзіць некі недапёклы. Сялец Смарг. НЕДАПРАДАК м. Няскончанае прадзіва. Дзёвачка ў мяне прывўчана да прадзёньня, як застаёцца недапрадак, дык ахвбтна бярэцца прасьці. Гібулічы Гарадз.
НЕДАРЭКІ прым. Ненармальны. Яё хлбпяц як недарэкі, сам вямкі, а з дзёцьмі ўсё гуляя. Каробчыцы Гарадз. НЕДАТКНЁНТЫ прым. Ганарысты. Глядзі ты, які недаткнёнты, ні скажы яму нічбга, ужо ) ні гавбрыць. Каты Смарг.
НЕДАЦЁПАНЫ прым. груб. Малацямлівы. Ен, відаць, недацёпаны, гаворыць абы-штб. Шылавічы Слон.
НЕДЗЕЧКА прысл. Дзесьці, недзе. Нёдзечка куё зязюля. Шусцікі Ваўк.
незабывАла м. і ж. 3 добраю памяццю. Ото ж незабывала, як дббра ўсё пбмніць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
НЕЗАХМАРАНЫ дзеепрым. Ясны, без хмараў. Ты не глядзі, што неба незахмаранае, так парыць, штояк бачыць хмары наляцяць і будзя дождж. Шчорсы Навагр.
НЕЗГРАБЁЙШЛІВЫ прым. груб. Няўдалы. Што зрббіш, ужо нарадзіўся такі незграбё)шлівы хлбпяц. Парачаны Лід.
НЕЗГРАБОЦЦЕ (незграбоцё), НЕЗГРАБЭЙЛА н. Няўдаліца. Такбго незграббця, як ты, у сьвёце ні бачыў. Рудня Свісл. Заваліў рўкі і нічога не хоча рабіць moj незграбэ)ла. Дакудава Лід. НЕЗГРАМЭЗНЫ прым. Няздольны. Незграмэзны ён чалавёк, нічбга сам не зрббіць. Пыхоўчыцы Бераст.
HE ЗДАЛЁЦЬ зак. He змагчы. He здалёю я ўжэ саўсім хадзіць. Старынкі Шчуч.
НЕНКСЬЦІ займ. Якісьці. Нё)ксьці чалавёк цябе пытая. Самаравічы Зэльв.
НЕКАНЁЧНЕ прысл. He абавязкова. Неканёчне яму туды цягнуцца, xaj дома сядзіць. Малахавічы Гарадз.
НЁКАСЦЬ займ. Якаясьці. Нёкасьць цётка чужая пашла да вас. Калеснікі Бераст.
НЁЛЮДЗЬ ж. Пачварны, страшны чалавек. Нёмцы спалілі вёску і людзёў пабілі, як jix зямля нбсіць, такія нёлюдзі. Валеўка Навагр.
НЕМАНІ'НА ж. Нізіна каля Нёмну. Тут увёсну ў гэтых неманінах трохі рыбы застаёцца. Лелюкі Іўеўск.
КНІГІ ОНЛАЙН
