Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ПЕКАНІЦЫ мн. Здоба. Пеканіцыўжо на сталё, пакаштўіця. Навасёлкі Шчуч. ПЕКЛАВАННЕ н. Клопат, цяжкасці. Кблісь ямеў адно пеклаваньне, а ні раббту. Касцянева Шчуч.
ПЕКЛАВАЦЦА, ПЁКЛІЦЦА незак. неадабр. Мучыцца. Даўнёў пеклаваліся людзі, рады ні маглі даць сва)мў гбру. Сімакава Кар. Мы даўнё) не жылі, а пёкліліся ў гбры. Сценявічы Слон. ПЁКЛІЦЬ незак. Мучыць, здзекавацца. Даўнё) пан Вышпінг усіх людзё) пёкліў у маёнтку, жыцьца нікбму ні былб. Суботнікі Іўеўск.
пеленгавАць незак. Даглядаць, клапаціцца. Мама Majix дзётак пелянгўя, кажа, пелянгўяш, пелянгўяш дзіця, а сын пб)дзя ў сьвет, і німа ягб. Нача Вор.
ПЁЛЕСЦЬ (пёлясць) ж. Біла ложка. Павёсь посьцілку на пёлясьць, каб ні скбрчылася. Каты Смарг.
ПЕЛЮШбК м. Пень. Пелюшбк быў вялікі, трактарам выцягнулі. Краснае Бераст.
ПЕЛЯНА ж. Падол. Цэлую пелянў ігрўшаў прынёсла ад таты. Конна Зэльв.
ГІЕНЬ м. перан. Вулей. Унашага сусёда пнёў сбрак, мндга мёду выганяя на цантрафўгу. Нача Вор.
ПЕРАБІЛІНДАВАЦЬ зак. неадабр. Перагаварыць пра ўсё. Што за чалавёк гэты Юзаф, гатоў цэлы дзень перабіліндаваць з пустбга ў парбжняе. Гудзінішкі Вор.
ПЕРАБІРАНКА ж. Саматканы дыван. Фа)ныя перабіранкі выткала Збся зімдю. Харашэвічы Слон.
ПЕРАБОРВАЦЬ незак. Забараняць. Бабачко, ні пераббрва]ця Валёру, xaj памагая, ляньця, якд) d66paj травы ён нарваў. Загор’е Кар.
ПЕРАБОРКА ж. Дашчаная сценка. За перабдркаіу jix дзіця плача, мўсіць, маці пфшлаўжо рабіць. Ялуцавічы Зэльв.
ПЕРАБбЎТАЦЬ зак. перан. Перапаласкаць. Ужо ўсё плаця пераббўтала, алё ж так змарылася. Ваверка Лід.
ПЕРАВІЎКА ж. Перавіванне для жэрдак агароджы. У нас перавіўкі з бярэзіны рббяць, на перавіўкі жэрдкі кладўць, агарбжу рббяць дзе каля зббжа, каб ні глуміла скаціна. Макараўцы Бераст. ПЕРАВЯЗІСТЫ прым. Худы, высокі. Нёка дзёўка jix перавязістая, ніхтд замуж ні бярэ. Сонтакі Іўеўск.
ПЕРАГЛЯДЗІНЫ, ПЕРАГЛЯДЫ мн. Агледзіны. Стася паёхала на пераглядзіны да сьвякрўхі. Вайшнарышкі Ашм. Радня маладбга ёдзе на перагляды да маладб), каб пазнаёміцца з ёю. Нястанішкі Смарг.
ПЕРАГбРВАЦЬ незак. Пераворваць. Калі сажнўць усё, перагбрваюць, на том полі ўвёсну сёюць картбплю ці гавёс, то веснавбя пбля. Каробчыцы Гарадз.
ПЕРАГРОБ м. Пласт сена. Прыбі ддбра перагрбб і кладзі ў капіцу. Вялікія Масушыны Свісл.
ПЕРАГЭЦНУЦЬ зак. іран. Пераскочыць. Сяргё] перагэцнуў цераз плот і пабёг. Міхалішкі Астр.
ПЕРАДЗІМ'Е н. Час перад зімою. Перадзім’е былб халбднае, картбфлі выбіралі замаразкамі. Лелюкі Іўеўск. ПЕРАДЗЫГАЦЬ незак. Пераскокваць.
Там трэба перадзыгаць цераз роў, ці патрапіш ты перадзыгнўць? Буцілы Лід.
ПЕРАДбМ прысл. Даўней, калісьці. Перадбм такб) мбды ня былб, як цяпер, перадбм дзёці ўсё рабілі. Трудавая Шчуч.
ПЕРАДОЎКА ж. Вяз у галоўках саней. Ты сяда/ лёпя] каля перадбўкі. Вострава Зэльв.
ПЕРАЁСЦА зак. перан. Спалохацца. Нёхта за мно) гнаўся, то начыста пераёлася. Вугольнікі Шчуч.
ПЕРАЖЭРГНУЦЬ зак. Пераступіць, пераскочыць. Руча) тут гэтакі, што j перажэргнуць можна. Мураваная Ашмянка Ашм. Ты нават баіісься мо] парбг неражэргнуць. Малі Астр.
ПЕРАЗІМАК м. Цяля другога года. У нас карбвы німа, адно перазімак, дачка прадала CBajzo перазімка, а мы гадўям. Вугляны Смарг.
ПЕРАЗІХЦЁННЕ н. Выбліскі святла. Увёчары нёкі туман з перазіхцёньнем тўліцца да зямлі. Пескі Маст.
ПЕРАЙШЭРСЦІЦЬ зак. Перайначыць. Гэтая Ствалютка як пераішэрсьціць, так нічбга не разьбярэш, як там што былб. Караняты Астр.
ПЕРАКАБОЎЧЫЦЦА зак. неадабр. Перагнуцца. Наша старая баба перакаббўчылася, цягнучы мех за плячьіма, і наштб было гэтулькі набіраць? Падбалоцце Зэльв.
ПЕРАКОПЫ мн. Месца капання торфу. Да перакбпаў не пуска)це, у роў мбжа ўпасьці карбва. Макараўцы Бераст.
ПЕРАКРОСТКІ мн. Прыстасаванне для сотаў у верхняй частцы вулля. Перакрбсткі самі пчаляры рббяць, кладўць пару палак, каб было
дзе зацапіцца пчблам, яны пачнўць стрбрць вашчыну ад гэтых перакрдсткаў. Каробчыцы Гарадз.
ПЕРАКРЎТАМ прысл. Старчма, перакуліўшыся. Як убачыў сабака кія, то паляцёў перакрўтам. Касцянева Шчуч.
ПЕРАЛАЗЫ мн. Варотцы ў двор. Наш унўк цэлы дзень гуляя на дварэ, ён яшчэ ні можа адкрыць пералазы. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ПЕРАЛЁЗЛЫ прым. Стары. Наш дзед ужо чалавёк пералёзлы, ён сам кажа, што ямў трэба ўжо зьбірацца на тамты сьвет. Быстрыца Астр.
ПЕРАЛЕКАЦЁЦЬ зак. Перапалохацца, перадрыжэць. Пералекацёў усё), пакуль перабёг moj груддк, гэтак стралялі. Нагародавічы Дзятл.
ПЕРАЛОЖАК м. Вузкі праход па засеяным полі. Я на пералбжак выкінула зёля, xaj там сдхня. Куляшы Шчуч.
ПЕРАПЛЫНІЦЬ зак. Змяніць кірунак плыні. Наша рэчка ранё) цякла вбддаль, а пбтым пераплыніла сюды. Сімакава Кар.
ПЕРАПОНЫ мн. Планкі на капылах саней. Бакавыя перапбны набіваюць на капылы. Сонічы Гарадз.
ПЕРАПРЭЧЫЦЬ зак. Пераканаць. Што ні кажы, цябе ні перапрэчыш, яг бы ты адна праўду любіш. Загор’е Кар. ПЕРАСПЕЎВАЦЦА незак. Пераклікацца спевамі. Як за)шліўлес, дык аж зазвінёла ў вушах, так пташкі перасьпёўваюцца. Саленікі Кар.
ПЕРАСТУПІЦЦА зак. Пераабуцца. Пераступіся ў гэтыя ббты, у абіяках дрэнна хадзіць па сьнёзе. Маісеевічы Ваўк.
ПЕРАСУПбНІЦЬ зак. Нанава перацягнуцьсупоню. Трэба перасупдніць каня, бо дардга ня блізкая. Уша Кар.
ПЕРАСЦЕБАЦЬ зак. Перашыць. Трэба мне гэту кбфту перасьцёбаць, каб была ямчэ]шая. Гарнастаевічы Свісл.
ПЕРАСЦІГНЎЦЬ зак. Пераняць, перапыніць. Дачўшка, бяжы перасьцігні цяля, кабу шкбду ні бёгла. Дакудава Лід. перасыпАнка ж. Рамантаваная хата з падноўленымі вянкамі. Наша перасыпанка хоць старая, але цёплая. Шчорсы Навагр.
ПЕРАСЯВАЛА н. Рэшата. Можа, ты мне пазычыш перасявала, трэба мукі прасёяйь. Пятровічы Іўеўск.
ПЕРАТЫКА ж. Жалезная планка да восі. Ператыка да вбсі мацўяцца, каб вось была мацнё]шая Касцянева Шчуч.
ПЕРАЎЛАДКАВАЦЬ зак. Перабудаваць, перарабіць. Унасстараяфёрма была малая, цяпер пераўладкавалі ўсё, фёрма цагляная пад шыферам, сьвётлая, цёплая. Валеўка Навагр. ПЕРАХІЛЯСТЫ прым. Сагнуты, крывы. Вунь якбя перахілястае дрэва расьцё ля ракі. Бадзівалы Астр.
ПЕРАХЛЯБІЦЦА зак. Памарнець, выгаладацца. Так заганяў каня за цэлы дзень, што moj аж перахлябіўсё. Загор’е Кар.
ПЕРАХЛЯБЛЕНЫ прым. Змарнелы. Надта перахляблена мая карбва пасьля зімы, чыя карова перахлябленая, то знаў што хазярна німа.. Бершты Шчуч.
ПЕРАХРОНЫ мн. Громаадвод; супрацьпажарныя захады. Наша хата старйь на спаляніску, тут стаяла другая xdma, а пярўн яг даў, і хата згарэла, бо перахрбнаў не былб. Каробчыцы Гарадз.
ПЕРАЦЁР м. Планка ў верхнім камені жорнаў. Перацёр узьдзяёцца на шпянёк ніжняга каменя. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПЕРАЦЫГНЎЦЬ зак. Пераскочыць. Ты ня ўмёяш цыгаць, а я перацыгнў канаву. Дубароўшчына Дзятл.
ПЕРАЧАЎРАЦЬ зак. Выздаравець, пераадолець хваробу. От перачаўраў, лепш мне стала. Калантаі Ваўк.
ПЕРАЧЭРКНУЦЬ зак. перан. Пераскочыць. А вот ніхтб ні перачэркне праз гэты роў. Маскалі Маст.
ПЕРАШНЫПРЫЦЬ зак. Перавярнуць. Toj злбдзя) перашныпрыў усё да шматбчка, але ні зна/шбў нічдга. Залесаўцы Навагр.
ПЕРАШЎМЫ мн. Шум дажджу, ветру. Заснўлі ў сёне, ня чўлі ніякіх перашўмаў. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) Спалася мне дббра пад перашўм клёну. Загор’е Кар.
ПЕРАЯДА м. іж. Прыкры, надакучлівы чалавек. Як ёнмне адрыдзіў, moj пераяда, прыдзя і сядзіць. Міжэвічы Слон. ПЕРВАЦЕЛКА, ПЯРВЯЧКА ж. Пер шацёлка. Ад первацёлкі нямнбга вбзьмяш малака. Касцянева Шчуч. Захацёў ты з пярвачкі малака, яна жяшчэ малая. Янканцы Ашм.
ПЕРВІНА (пярвіна) ж. Сена першага ўкосу. Удалася первіна на славу, карбвылепш первінў ядўць. Догі Шчуч. Пярвінў во прывёзьлі. Пескі Маст.
ПЕРУНЫ (пяруны) мн. Цёртая бульба, начыненая мясам. На хрысьцінах былі смашныя пяруны. Боркі Маст. ПЁРУЧ прысл. Спачатку, раней. Парцізаны пёруч нбчу хадзілі, а потым пачалі былі і ўдзень хадзіць. Заполле Лід. Пёруч бўдзя кінб, а пбтым танцы. Дакудава Лід.
ПЕРШАРОЧНЫ прым. Сёлетні. У нас гэта першарбчнае цяля, а двузімка здаліўкалгас на фёрму. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) песчугА, песчавіна, пешчурА ж. Пясчаная глеба. На наша] дзялцы адна пешчуга пацалася, то што там вырасьця. Выгода Маст. На пешчавіне буракі слабо растўць. Сухінічы Маст. На гэта) пешчурэ і палын нірасьцё, ні то каб памідбры садзіць. Пескі Маст.
ПЁТРАНКА ж. Божая кароўка. Пётранка, пётранка, калі будзя цёплянька? Духаўляны Ваўк.
ПЕТРАЦЬ незак. Худзець, марнець. Нёшта мая дачка стала пётраць, яг замуж пашла, і чаго ё) ні стаё? Хлбпяц такі памяркбўны ё) сустрэўся, жывуць дббра, а вось стала пётраць. Уша Кар.
ПЕТРЫЦЬ незак. Разумець. Нічбга ён ні пётрыць у машынах, а на гармбніку дббра ]грая. Далёкія Лід.
ПЕТУХІ (пятухі') мн. Касачы. У нашым гарбччыку столькі пятухбў, хоць каcoj касі, ідзі нарві сабе на букёт. Дакудава Лід.
ПЕЧАНКА ж. Печаная бульба. Нам даліёсьці вельмі смачна] пёчанкі з салам. Шчорсы Навагр.
ПЕШАКОМ, ПЁША (пёшо), ПЯХТОМ прысл. Пешшу. Ішлі ўсю дарбгу пешакбм, ног ні чўю пад саббў Шчорсы Навагр. Псцдў ў гбрад пёшо, цябе чакаць ня бўду. Лунна Маст. Ранё) ад нас пяхтбм да Зёцяла хадзілі. Накрышкі Дзятл.
ПЕНТАР м. Цэнтр, сярэдзіна. Наша хата ста)іць у самым пёнтры вёскі. Дубароўшчына Дзятл.
ПЕНТР м. Паверх. На якім пёнтру жывё тво) сын? Лепі Вор.
ПЕНТРЫ мн. жарт. Некалькі адзежын, якія відаць адна з-пад другой. Апраніся ты як сьлед, a то хддзіш, пёнтры павыпускаўшы. Геранёны Іўеўск.
ПЕРЫСТЫ прым. перан. Злосны. Пасьля хварббы мо/ чалавёк такі пёрысты стаў, што гаварыць зь jiM цяжка. Куляшы Шчуч.
ПІВОНЕВЫ (півонявы) прым. Фіялетавы. Выткала півбнявы дыван, сваё ніці на півдняво пафарбавала. Трахімавічы Дзятл.
ПІГАЎКА, піпца, ПІ'ІЦА, ПІМПА ж. Кнігаўка. На балбце тгаўка пігікая. Біскупцы Лід. Сёньня наткнўлася на гняздб пігіцы. Пятровічы Іўеўск. Пірцы раскрычаліся на дождж, трца пяё на дождж. Даўтялы Вор. Чуваць крык
пімпы, крычыць пімпа з кустбў. Газа Астр.
ПІЖАСТЫ прым. Пярэсты. Сукёнка твая вельмі піжастая. Гарнастаевічы Свісл.
ПІЗЬМА ж. Піжма. Пізьма цьвіцё жбўценькім цьвётам, расьцё яна на гарддах над вбкнамі, высдкае зёлья, з яго цытвбру дзёлаюць. Каробчыцы Гарадз.
ПІКАВАЦЬ незак. Рассаджваць расаду на грады. Трэба ўжо памідбры пікаваць. Калеснікі Бераст.
ПІКАР м. Гульня, пры якой выбіваюць з крута драўляную калодачку пікара. Па]шлі, Васька, у пікара пагуляям з табд), я ўжо зрабіў сваё ўрдкі. Малое Сяло Шчуч.
ПІКАСТЫ прым. 3 вострымі канцамі. Ганьдзя, пашь'р мне кафтан з пікастым каўнярбм, як у наша) Вблі, каб фаўны быў. Сакольнікі Свісл.
КНІГІ ОНЛАЙН
